________________
કરીને એકઠા કરવાનું ચાલુ જ રાખ્યું. રશિયા પાસે ‘ચંદ્ર’ ઉપર માણસને મોકલવાની ક્ષમતા હતી તો પણ તેણે આ સાહસ ન કર્યું કારણ કે તેને ખબર હતી કે અવકાશમાં આવતો સૂર્યનો કિરણોત્સર્ગ
ઘાતક બની શકે છે. રશિયાએ ઈ.સ. ૧૯૭૬ની ૯ ઓગસ્ટે
હ્યુના ૨૪ નામનું અવકાશયાન તધાકવિત ચંદ્ર ઉપર ઉતાર્યું, આ યાન ચંદ્રના નમૂનાઓ લઈ પૃથ્વી ઉપર પાછું ફર્યું તે પછી રશિયાએ પણ કહેવાતી ચંપાત્રાનો બંધ કરી દીધી.
અમેરિકા અને કિાયાએ મળીને ઈ.સ. ૧૯૫૯ અને ૧૯૭૬ વચ્ચે કુલ ૬૦ અવકાશયાનો તથાકથિત ચંદ્રની ધરતી સધી મોકલ્યાં હતાં અથવા તો મોક્લ્યાં હોવાનું નાટક કર્યું હતું. આ પૈકી કેટલાંક અવકાશયાનો ‘ચંદ્ર’ની છેટેથી પસાર થઈ ગયાં હતાં, કેટલાક 'ચંદ્ર'ની ધરતી ઉપર અથડાઈને નાશ પામ્યાં હતાં, કેટલાંક 'ચંદ્ર'ની ધરતી ઉપર ઉતરાણ કર્યું હતું, કેટલાંક ‘ચંદ્ર'ની પ્રદક્ષિણા કરીને પાછાં ફર્યાં હતાં તો કેટલાંક ‘ચંદ્ર’ની ધરતી ઉપરથી ખડકો અને માટી લઈને પાછાં ફર્યાં હતાં. આ બધાં અવકાશયાનો આશરે ૩૮૬ કિલોગ્રામ જેટલા ખડકો વૈજ્ઞાનિક તપાસ માટે પૃથ્વી ઉપર લઈને પાછા ફર્યા હતા. આ ૩૮૬ કિલોગ્રામ ખડકો મેળવવા માટે આશરે ૪૦ અબજ અમેરિકન ડોલરનો ખર્ચ કરવામાં આવ્યો હતો. ૪૦ અબજ ડોલરના ખર્ચે આપવામાં આવેલા તથાકથિત ચંદ્રના ખડકો વૈજ્ઞાનિક દષ્ટિએ તદ્દન નકામા પુરવાર થયા છે.
એપોલો યાનને જ્યારે 'ચંદ્ર'ની ધરતી ઉપર મોકલવામાં આવ્યું ત્યારે એમ કહેવામાં આવતું હતું કે ત્યાંના ખડકોનો અભ્યાસ કરવા દ્વારા ચંદ્રની ઉત્પત્તિ ઉપરાંત પૃથ્વી ઉપર જીવસૃષ્ટિની ઉત્પત્તિના પુરાવાઓ મળશે. તથાકથિત ચંદ્ર ઉપરથી ખડકો લાગ્યા પછી આ વાતો પોકળ સાબિત થઈ ગઈ હતી. આ ૩૮૬ કિલોગ્રામ ખડકો પૈકી માત્ર ૩૯ કિલોગ્રામનું જ વૈજ્ઞાનિક પૃથક્કરણ કરવામાં આવ્યું છે. આ પૃથક્કરણમાં કોઈ નવી વાત જાણવા મળી નથી. આ ૩૯ કિલોગ્રામ ખડકો પૈકી ૨૩ કિલોગ્રામને સાદી ટપાલ દ્વારા ૧૩ દેશોના વિજ્ઞાનીઓને અભ્યાસ માટે મોકલવામાં આવ્યા હતા, જેમાં ભારતનો પણ સમાવેશ થતો હતો. આ ખડકોમાં અને પૃથ્વી ઉપર મળી આવતા ખડકોમાં કોઈ તફાવત જોવા મળ્યો નથી. ‘ચંદ્ર’ની ધરતી ઉપરથી જે ૩૮૬ કિલોગ્રામ ખડકો આણવામાં આવ્યા તે પૈકી ૩૪૭ તો હજી સીલબંધ સંદૂકોમાંથી કાઢવામાં પણ આવ્યા નથી. વિજ્ઞાનીઓને પણ જાણે હવે તેમાં રસ નથી.
ઈ.સ. ૧૯૭૬ અને ૧૯૯૦ વચ્ચેનાં ૧૪ વર્ષ દરમિયાન દુનિયાભરના વિજ્ઞાનીઓ અને રાજકારણીઓ પણ જાણે ચંદ્રને ભૂલી ગયા હતા. રશિયા અને અમેરિકા વચ્ચેની કોલ્ડ વોરનો અંત આવ્યો હોવાથી હવે કોઈ દેશને એકબીજા ઉપર સરસાઈ
Jain Education International
મેળવવા માટે ચંદ્રયાત્રાનું નાટક કરવાની આવશ્યકતા નહોતી. આ કારણે આ ૧૪ વર્ષ દરમિયાન ચંદ્ર જાણે બિલકુલ ભુલાઈ ગયો હતો. ઈ.સ. ૧૯૯૦ની સાલમાં જપાનને એકાએક ચંદ્રમાં રસ પેદા થયો. ઈ.સ. ૧૯૯૦ની ૨૪મી જાન્યુઆરીએ જપાને હાઈતેન નામનું અમાનવ અવકાશયાન તથાકથિત ચંદ્રની દિશામાં મોકલ્યું. આ અવકાશયાનનો ઉદ્દેશ ‘ચંદ્ર’ની નજીક જઈને તેની પ્રદક્ષિણા કરવાનો અને તેનો અભ્યાસ કરવાનો હતો. ઈ.સ. ૧૯૬૦ના દાયકામાં જે રીતે રશિયા અને અમેરિકા વચ્ચે સ્પેસ વોર ચાલી રહી હતી તેવી ઘોર હવે એશિયા ખંડમાં ચાલુ થઈ હતી, જેમાં જપાન સાથે ચીન અને ભારત પણ જોડાયા હતા.
અમેરિકા અને ાિયા પછી હવે યુરોપના દેશો પણ તથાકથિત “ચંદ્ર ઉપર ચડાઈ કરવાની તૈયારીઓ કરી રહ્યા છે. ઈ.સ. ૨૦૦૩ના સપ્ટેમ્બર મહિનામાં યુરોપિયન સ્પેસ એજન્સીએ સ્માર્ટ-૧ નામનું અવકાશયાન તથાકથિત ચંદ્ર તરફ મોકલ્યું છે. નવાઈની વાત એ છે કે ઈ.સ. ૧૯૬૦માં ‘ચંદ્ર' ઉપર સમાનવ અવકાશયાન મોકલવાનો દાવો કરનારું અમેરિકા હવે એકડે એકથી શરૂ કરીને ‘ચંદ્ર'નો અભ્યાસ કરવા અમાનવ અવકાશયાનોના દાવાઓ કરી રહ્યું છે. અમેરિકાએ ઈ.સ. ૧૯૯૪માં ‘ચંદ્ર' તરફ ક્લેમેન્ટાઇન નામનું અને ૧૯૯૮માં પ્રોસ્પેક્ટર નામનું અવકાશયાન તથાકથિત ચંદ્ર ઉપર મોકલવાનો દાવો કર્યો છે. હવે અમેરિકા કહે છે કે તે ઈ.સ. ૨૦૨૦ની સાલમાં 'ચંદ્ર' ઉપર સમાનવ અવકાશયાન મોકલશે. આમ અમેરિકાએ તો આડકતરી રીતે કબૂલી જ લીધું છે કે ઈ.સ. ૧૯૬૯માં તેની પાસે ચંદ્ર ઉપર થાન મોકલવાની કામના કોની અને આજે પણ નથી.
જપાન તરફથી ઈ.સ. ૨૦૦૫ની સાલમાં તયાયિત ચંદ્રની દિશામાં ચુનાર એ નામનું અવકાશયાન છોડવામાં આવ્યું છે. આ યાન અત્યારે ચંદ્રની પ્રદક્ષિણા કરી રહ્યું હોવાનું કહેવાય છે. જપાન તરફથી જ સેલેન નામનું અવકાશયાન ઈ.સ. ૨૦૦૫ની સાલમાં તથાકથિત ચંદ્ર તરફ મોકલવામાં આવ્યું છે. આ અવકાશયાન અત્યારે ‘ચંદ્ર”ની પ્રદક્ષિણા કરી રહ્યું હોવાનું કહેવાય છે. આ અવકાશપાનમાંથી બહાર પડેલા બે કૃત્રિમ ઉપગ્રહો પણ અત્યારે લંબગોળ ભ્રમણકક્ષામાં તપાવન ચંદ્રની પ્રદક્ષિણા કરી રહ્યા હોવાનું કહેવાય છે. એક બાજુ આપણને એમ કહેવામાં આવે છે કે ચંદ્રની આજુબાજુ ભારતના અવકાશયાન સહિત અનેક કૃત્રિમ ઉપગ્રહો પ્રદક્ષિણા દઈ રહ્યા છે; પણ તેમાંનું એક પણ અવકાશયાન આપણે પૃથ્વી ઉપરથી ચંદ્રની આજબાજ જોઈ શકતા નથી અથવા આ અવકાશયાનો ખરેખર ચંદ્રની નજીક છે એવો પૃથ્વી પરથી જોઇ શકાય તેવો કોઈ પુરાવો તેઓ આપી શકતા નથી.
જૈન ભૂગોળનું તર્કશુદ્ધ વિજ્ઞાન - ૧૪૬
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
