Bhagwati Sutra

Author(s): Shantivijay
Publisher: Purushottamdas Gigabhai Shah

Page 8

(૪)
(The Imperial coronation Dabar illustrated ) Delhi I9II, in his Vol. I. publisher ur. khoda bros. Wits.) સંવત ૧૭૦૦ માં ગુજરાતમાં ભારે દુષ્કાળ પડયો હતેા તે વખતે શેઠ પુનમચંદછના પૂર્વજોએ ધધારોજગારને ખીલવવાને કાય. અને દિનપ્રતિદિન પડતી આવતા પાટણ શહેરને ધરે આપવાને પરદેશ–પ્રયાણ કર્યું. શેઠ પાનાચંદજી અને ઉત્તમચંદ્રજી અને ભાઈઓએ . ઉત્તરહીદમાંજ કાટા શહેર વ્યાપાર માટે પસદ કર્યુ અને પાટણુ નિવાસી શા. નાથુરામ વખતરામના ભાગમાં કાપડની દુકાન ત્યાં ખેાલી; અને ત્યાર પછી પેઢી ઉતાર લગભગ સવાસા વરસે પંત તે દુકાન સહીયારી ચાલ્યા પછી સં. ૧૮૨૨ માં ભાગથી છુટા થઇને શેઠ ઉત્તમચંદ્રજીના પુત્ર શેઠ મેાતી દૃએ ‘“ પાનાચંદ ઉત્તમચંદજી ના નામથી કાપડની સ્વતંત્ર દુકાન શરૂ કરી અને પુરૂષાર્થે તથા પુણ્યના ઉદયશો દિનપ્રતિદિન યરા અને લક્ષ્મિની સવૃદ્ધિ થવા લાગી.
.
શેઠ મેાતીચંદ ફોટાવાળાનાં ત્રીજા પત્નિ શ્રીમતી ભાગ્યવંતખાઇને સ ૧૮૭૮ માં બે પુત્ર:થયા:૧. ભવાનીલાલજી અને ર,કરમદજી. પુત્રાને ખાણ્યાવસ્થામાં મુકીને જ શેઠ મે'તીચંદજી:પંચતત્વ પામ્યા હતા પરંતુ ભાગ્યવંતખાઈ ખરેખર ભાગ્યવંત જ હતાં અને પેાતાની ખાઙેશીથી દુકાનનો સ વહીવટ તેમણે મુનીમ હસ્ત ઉંમગથી સંભાળ્યો. બન્ને પુત્રીને પેાતાની કુશળતાના સંસ્કારી જન્મથી જ આપ્યા અને વ્યાપારિક દ્રશ્તા પણ શીખવી. ઉમરલાયક થતાં ખન્ને ભાઇઓ છુટા પડ્યા અને શેઠ કરમચંદ કાટાવાળા કે જેએ ગ્રેડ પુનમચંદ કાટાવાળાના પિતા થાય તેમણે ઉત્તરહીંદમાંથી ગુજરાતમાં વ્યાપારિક દ્રષ્ટિ દોડાવી. ગુજરાતમાં પાદશાહૈનું પાયતા અમદાવાદ શહેર આળસ મરડી ઉભું થયુ` હતુ` અને શ્રીમાન રણછેડભાઇ ( સર ચીનુભાઇનાદાદા ) નવિન ઉથોગનો આસ્વાદ ચખાડતાં જાગૃતિ આવી હતી. આ જાગૃતિનો લાલ શેઠ કરમચંદ કાટાવાળા જેવા ગુજરાતના કુલિન સુપુત્ર જવાદે તેમ ન હતું અને હીંમત તથા વ્યાપારિક જુસ્સા તેએને અમદાવાદ ` ચી લાવવાને સમથ નીવડયેા હતેા. શેઠ કરમચંદજીએ અમદાવાદમાં મીલ મેારગેજ રાખો લઈ પેાતાના વ્યાપાર વધાર્યાં અને પ્રમાદની રાત્રીમાંથી ગુજરાત જ્યારે જાગ્યું ત્યારે ઉદ્યોગના ખાલસૂર્યપ્રતાપી કાઁથી ગુજરાતના શેઠીઆએ પર જે પ્રકાશ ફેંક્યા હતા તેનાથી શેઠ કરમચંદ્રજી પણુ તેજસ્વી અને યશસ્વી સ્મિત કરી રહ્યા હતા. પ્રારબ્ધ અને પુરૂષા તથા હીંમત અને ડહાપણ કરેલા સાહસથી તે આગળ પડતા વ્યાપારિ ગણાતા હતા અને