Arthashastra aparnama Rajsiddhanta

Author(s): Kautilya Acharya,
Publisher: Singhi Jain Shastra Shiksha Pith Mumbai

Page 48

सटिप्पनकं कौटलीयमर्थशास्त्रम्
२४
२६
वृत्तिः ॥" अनुग्राह्यमित्रविशेषाः ॥ मित्रहिरण्यभूमिकर्मसंधयः || पाष्णग्राहचिन्ता ॥ " हीनशक्तिपूरणम् ॥२ बलवता विगृह्योपरोधहेतवः ॥ ३ दण्डोपनतवृत्तम् ॥ दण्डोपनायिवृत्तम् ॥ “ संधिकर्म ॥ समाधिमोक्षः ॥ २७ मध्यमचरितम् ॥" उदासीनचरितम् ॥” मण्डलचरितम् ॥ इति षाङ्गुण्यं सप्तममधिकरणम् ॥ छ ॥
प्रकृतिव्यसनवर्गः ॥ ' राजराज्ययोर्व्यसनचिन्ता ॥ पुरुषव्यसनवर्गः ॥ पीडनवर्गः ॥ स्तम्भवर्गः ॥ कोशसंगवर्गः ॥ बलव्यसनवर्गः ॥ मित्रव्यसनवर्गः ॥' इति व्यसनाधिकारिकमष्टममधिकरणम् ॥ छ ॥
३
शक्तिदेशकालबलाबलज्ञानम् ॥' यात्राकालाः ॥ बलोपादानकालाः ॥ सन्ना[ ३ द्वि. ]हगुणाः ॥ प्रतिबलकर्म ||" पश्चात्को चिंता ॥ बाह्याभ्यंतरप्रकृ- 10 तिकोपप्रतीकारः ॥ क्षयव्ययलाभविपरिमर्शः ॥ बाह्याभ्यंतराश्चापदः ॥ दृष्यस (श) संयुक्ता अर्थानर्थसंशययुक्ताः ॥" तासामुपायविकल्पजाः सिद्धयः इति ॥" अभियास्यत्कर्म नवममधिकरणम् ॥ छ ॥
5
स्कंधावारनिवेशः ॥' स्कंधावारप्रयाणम् ॥ वलव्यसनावस्कंदकालरक्षणम् ॥ कूटयुद्धविकल्पाः ॥ स्वसैन्योत्साहनम् ||" स्वबलान्यबलव्यायोगः ॥ 15 युद्धभूमयः ॥ पत्त्यश्वरथहस्तिकर्माणि ॥ पक्षकक्षोरस्यानाम् ॥ बलाग्रतो व्यूहभागः ॥ " सारफल्गुर्बलविभागः ॥ " पत्त्यश्वरथहस्तियुद्धानि ॥ दण्डभोगमण्डलासंहतव्यूहव्यूहनम् ॥ तस्य प्रतिव्यूहस्थापनम् ॥" [ इति साङ्ग्रा - मिकं दशममधिकरणम् ॥ १० ॥
१४
भेदो] [४] पादानानि ॥' उपांशु दण्डाः ॥ इति संर्गवृत्तमेकादशमधि [करणम् ॥ ११ ॥
दूतकर्म ॥' मंत्रयुद्धम् ॥ सेनामुख्यव]धः ॥ मण्डलप्रोत्साहनम् ॥ शस्त्राग्निरसप्रणिधयः॥ वीवधासार [प्रसारवधः ॥ योगातिसंधानम् ॥ दण्डातिसंधानम् ॥] एकविजयः ॥ इति आबालीयसं द्वादशमधिकरणम् ॥१२॥ उपजापः योगवामनम् ॥' अवसर्पप्रणिधिः ॥ पर्युपासनकर्म ॥ अव - 25 मर्दः * ॥ लु(ल) ब्धप्रशमनम् ॥' इति दुर्गलम्भोपायस्त्रयोदशमधिकरणम् ॥१३॥ परबलैघातप्रयोगः ॥' प्रलम्भनम् ॥' अद्भुतोत्पादनम् ॥ मन्त्र - भैषज्यप्रयोगः ॥ * स्वबलोपघातप्रतीकारः ॥ इत्यौपनिषदिकं " चतुर्दशमधिकरणम् ॥ १४ ॥
४
1 sJG सन्धिमो'; svl समाधि | 2G स्तम्भनव' । 3s गुल्फ; svl फल्गु । 4 svl 'बल' नास्ति । 5s संहतव्यूहनम् । 6 svl, a संस्था' । 7s °पदा । 8 svl प्रांशुद | 9sJG दण्ड: । 10 sJG सङ्घ । 11 sJG अप° । 12 SJG लब्धप्र° । 13 SJG बल° नास्ति । 14 sJG ‘अद्भुतोत्पादनम् || ३ मन्त्रभेषज्यप्रयोगः ।' सूत्रद्वयं नास्ति । 15 svl, G निषदं ।
20