Arthashastra aparnama Rajsiddhanta

Author(s): Kautilya Acharya,
Publisher: Singhi Jain Shastra Shiksha Pith Mumbai

Page 82

सटिप्पनकं कौटलीयमर्थशास्त्रम् • किं भर्तुमै व्यसेनमासन्नं [२७द्वि.] पश्यति । स्वं वा व्यसनं प्रतिकर्तुकामः पाणिग्राहमासोरमन्तःकोपमाटविकं वां समुत्थापयितुकामो मित्रं वा व्याघातयितुकामः। स्वं' वा परतो विग्रहमाटविकं वा प्रतिकर्तुकामः। संसिद्धं मे भर्तुर्यात्राकालमभिहंतुकामः । सस्यपेण्यकुप्यसङ्ग्रहं दुर्गकर्म बलसमुंदानं वा कर्तुकामः । स्वसैन्यानां वा व्यायामस्य देशकालावकाङ्क्षमाणः । । परिभवप्रंमादाभ्यां वा संसर्गानुबन्धार्थी वा मामुपरुणद्धीति ज्ञात्वा वसेदेपसरेद्वा । प्रयोजनमिष्ट मुंपेक्षेत शासनमनिष्टमुक्त्वा वा वैधबन्धभयाद् । अविसृष्टोऽप्यपगच्छेत् अन्यथा निर्यम्येत् । १ तद्यथा-किं भर्तुरित्यादि ।
२ दैवं मानुषं वा। ३ तद्विधमेव ।
४ यात्राविधानाय । ५ पाणिग्राहमित्रं वा तत्साहाय्यदानाय । ६. अस्सनर्तुर्युवराजादिकम् । ७ प्रचंडम् । ८ मित्रमिति अस्मद्भर्तुरन्तर्गतं भाकंद वा मित्रमित्रम् । ९ अयं शत्रुः स्वकीयं वा ।
१० अन्यतः। ११ अंतःकोपादिकम् । १२ स्नेहक्षारलवणादि। १३ काष्ठतृणलोहादि । १४ भन्मस्फुटितसंस्कारम् । १५ विक्षिप्तानि बलान्येकत्र कर्तुकामः । १६ युद्धार्थभवानुकूलः। १७ कोयं कस्यायं येन संप्रेषयामि । १८ इन्द्रियार्थप्रसक्तिः प्रमादस्ताभ्याम् । १९ संसर्गो यौनः संबंधः। यतो द्वयोश्चिनसंश्लेषः । २० तेनानुबंध उभयसंततिसंबंधस्तदर्थी । २१ कृत्यपक्षोपग्रहादिके ज्ञात्वा स्वस्योपरोधं वसेत् । २२ दूषणप्रतिकारात् । २३ * २४ उपलब्धस्य चारस्य शासनैः । २५ यदि स्वाभिहितं कार्य पश्येत् संसर्गानुबंधार्थित्वं परिभवप्रमादाभ्यामुपरोधि यदि स्वस्वा.
मिनः कालयापनमनुकूलमुक्तकारणैः प्रतिकूलं शत्रोस्तदा...... २६ अनपसरणे। २७ वधबंध.........।
1 SIG पश्यन् । sJG °ग्राहासार'। 3 sJG °सारावरावन्तःकोप'। 4 sJGvl °आक्रदाभ्यां वा; a आक्रन्दं वा। 5 SIG व्यापाद°। 6 SG मन्तःकोपमाटविकं। 7 SJG कुप्यपण्य। 8 SJG समुत्थान'; svl °द्धा'; avl 'हा। 9 SJG व्यायामदेश। 10 4 प्रमदा । 115 °मपेक्षेत वा; svl JC °मवेक्षेत वा। 12 sJG वा शासन। 13 SJG बंधवध; Jvl बंधुवध। 14 s °दपि विसृष्टो; svl °दविसृष्टो। 15 SJ व्यपगच्छेद। 16 svl नियम्यते।