Arthashastra aparnama Rajsiddhanta

Author(s): Kautilya Acharya,
Publisher: Singhi Jain Shastra Shiksha Pith Mumbai

Page 52

सटिप्पनकं कौटलीयमर्थशास्त्रम् प्रतमनेकवारण्ये च वासों 'बाह्याभ्यन्तरं च शौचम् । सर्वेषामहिंसा सत्यं शौचर्मनसूयाऽऽनृशंस्यै क्षमा च । स्वधर्मः स्वर्गायानन्त्याय च । तस्यातिक्रमे 'लोकः संकरादुच्छिद्येत ।
तस्मात्स्वधर्म भूतानां राजा न व्यभिचारयेत् । स्वधर्म संदधानो हि प्रेत्य चेह च नंदति ॥ व्यवस्थितार्यमर्यादः कृतवर्णाश्रमस्थितिः । [७ प्र.]
त्रय्याभिरक्षितो लोकः प्रसीदति न सीदति ॥ इति विनयाधिकारि[ के प्रथमेऽधिकरणे तृतीयोऽ] ध्यायः॥ छ ।
विद्यासमुद्देशे यीस्थापना ।
[वार्तास्थापना दण्डनीतिस्थापना च] • कृषिपाशुपाल्ये वणिज्या* च वार्ता । धान्यपशुहिरण्यकुप्यविष्टिप्रदानादौपकारिकी। तया स्वपक्ष' परपक्षं च वशीकरोति कोशदंडाभ्याम् ।
आन्वीक्षिकीत्रयीवार्तानां योगक्षेमसाधनो दण्डः । तस्य नीतिर्दण्डनीतिः। अलब्धलाभार्था लब्धपरिरक्षिणी'६* रक्षितविवर्धनी* वृद्धस्य तीर्थे"
१ बाह्यमृजलादिभिः। भाभ्यन्तरं भावशुद्ध्या सा च सकलसस्वहितानुध्यानात् । २ ...साधारणधर्ममभिधातुमाह । ३ मोक्षाय । ४ चतुर्वर्णाश्रमः। ५ दुर्भिक्षव्याधिमरकादिभिः।। ६ ... पायप्रविण ... तं परासरप्रोक्त शास्त्रमपि कृषिः । ७ शालिहोत्रराजपुत्रपालकाप्यगौतमादिप्रोक्तं शास्त्रम.........
९ धान्यं कृषिः पशून् पाशुपाल्यं हिरण्यकुप्ये वणिजा विष्टिं त्रितयमपि ददाति । १० वार्तया। ११ तंत्रम् । १२ भावापम् । १३ उपप्रदाननिग्रहादिना। १४ इदमेव शास्त्रम् । १५ अलग्भयोधर्मार्थयोर्लाभार्थः । १६ * १७ *
1 sJG 'व्रत' नास्ति । 2 SG अरण्यवासो; svl °ण्ये वासो। 5 SI बाह्यमाभ्यन्तरं; svl ह्याभ्य। 4 'शौच' इति शब्दोऽर्द्धवृत्ताकारकोष्टके विनिहितः; svl शौचं । 5 SIG °नृशंस्यं । 6 sIG त्रय्या हिर। 7 svl तृतीय। 8 ss विद्यासमुद्देशे त्रयीस्थापना तृतीयोऽध्यायः। 93 वाणि। 10 svl °पचारि। 11 SIG रक्षणी। 12 SJG तीर्थेषु ।