Agam 29 Mood 02 Dashvaikalik Sutra Part 01 Sthanakvasi Gujarati

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 19

(૨) અકાયસંયમ——સચિત્ત જલનુ' સંઘટન આદિ ન કરવું
(૩) તેજસ્કાયસયમ—રાંધવું', રધાવવુ' વગેરે કાઈ પ્રયેાજનને માટે અગ્નિના સ ́ઘટન આદિને વવું.
(૪) વાયુકાયસ’યમ—વસ્ત્ર, પાત્ર, પંખા, ફ્રેંક ઇત્યાદિથી ઉત્પન્ન થએલા વાયુદ્વારા વાયુકાયની વિરાધના વજેવી.
વજ્ર, પાત્રા ઇત્યાદિને અયતનાપૂર્વક રાખવાથી, અયતનાપૂર્વક લેવાથી, ફેંકવાથી પાડવાથી, તથા વસ્ત્ર-પાત્ર-પ ંખા વગેરેને હલાવીને વાયુકાયની ઉદીરણા કરવાથી તથા ખેાલતી વખતે મુખના ઉના વાયુથી વાયુકાયની વિરાધના થાય છે.
(૫) વનસ્પતિકાયસંયમ—વૃક્ષ, લતા માદિ હરિતકાયના સંઘટન આદિથી નિવૃત્ત
થવુ.
(૬-૭-૮-૯) દ્વીન્દ્રિયાદિસંયમ—દ્વીન્દ્રિય, ત્રીન્દ્રિય, ચતુરિન્દ્રિય, અને પંચેન્દ્રિય જીવાનુ સર્વથા ઉપમાઁન ન કરવું, તે તે પ્રકારના સંયમ, અર્થાત્ દ્વીન્દ્રિયસયમ, ત્રીન્દ્રિય સયમ, ચતુરિન્દ્રિયજ્ઞ'યસ અને પંચેન્દ્રિયસ’યમ કહેવાય છે.
(૧૦) અજીવકાયસચમ—મૂલ્યવાન વસ્ત્ર પાત્ર આદિને ગ્રહણ ન કરવાં, તથા કલ્પે તેવાં જ વસ્ત્ર પાત્ર આદિને યતનાપૂર્વક લેવાં તથા રાખવાં.
(૧૧) પ્રેક્ષાસ યમ—વસતી, વસ્ત્ર, પાત્ર, પાટ, પાટલા ઈત્યાદિને યતનાપૂર્વક તથા વિધિસર પ્રતિલેખન કરવાં.
(૧૨) ઉપેક્ષાસ યમ—સંયમમાગ માં અનુકૂળ-પ્રતિકૂળ પરીષહેાથી કલેશના અનુભવ કરનારા, અથવા અસયમમાં પ્રવૃત્તિ કરનારા, સ્વપરના આત્માઓને સંયમના ગુરુ તથા અસંયમના દ્વેષ સમજાવીને પછી સયમમાર્ગોમાં પ્રવૃત્ત કરવા અથવા વસ્ત્ર—પાત્ર આદિના ઉપલેાગ કરતી વખતે એકવાર પ્રતિલેખન કરવું એ પ્રેક્ષાસંયમ છે, અને વારવાર ચારે માજુએથી પ્રતિલેખન કરવું એ ઉપેક્ષાસ યમ છે.
(૧૩) અપહૃત્ય (પરિક્ષાપના) સંયમ—યતનાપૂવ ક ઉચ્ચાર-પ્રસવણુને પરઢવવા
ત્યજવાં.
(૧૪) પ્રમાજ નાસયમ—યતનાપૂર્ણાંક વસતી વસ્ત્ર પાત્ર આદિને પૂજવાં (પ્રમાજ વાં). (૧૫) મનઃ સચમ—અકુશળ મનના નિરાધ કરીને કુશળ મનની પ્રવૃત્તિ કરવી, અર્થાત્ આત ધ્યાન અને રૌદ્રધ્યાનના ત્યાગ કરીને ધર્મધ્યાન તથા શુકલધ્યાનમાં મનને લગાડવું.
(૧૬) વચનસ’યમ—અશુભ વચનના ત્યાગ કરીને શુભ વચન ખેલવાં. (૧૭) કાયસ’યસ—અયતનાને ત્યજીને યતનાપૂર્વકજ કાયાની પ્રવૃતિ કરવી. સંયમના સત્તર ભેદ ખીજે પ્રકારે પણ થાય છે. જેમકે પ્રાણાતિપાત આદિ પાંચ આસ્રવેાનુ વિરમ (૫), પાંચ ઇન્દ્રિયાના ઇષ્ટ વિષયેમાં રાગ ન કરવા, અનિષ્ટ વિષયામાં દ્વેષ ન કરવા (૧૦), ઉદયમાં ન આવેલા ક્રોધ આદિ ચાર કષાયાના નિરોધ કરવા અને ઉત્ક્રયમાં આવેલાને નિષ્ફળ કરવા. જેમકે ક્રોધના ઉદય થતાં ક્ષમા રાખવી, માનના ઉદય થતાં માવભાવ રાખવા, માયાના ઉદય થતાં સરલતા રાખવી, અને લાભકષાયના ઉદ્ય થતાં નિર્ભ્રાલતા ધારણ કરવી (૧૪), જ્ઞાન આદિ ગુણાનું અપહરણ (નાશ) કરીને આત્માને રિદ્ર બનાવનારા મનદંડ, વચનદ ડ અને કાયદનો ત્યાગ કરવા (૧૭).
શ્રી દશવૈકાલિક સૂત્ર : ૧
૪