Agam 29 Mood 02 Dashvaikalik Sutra Part 01 Sthanakvasi Gujarati

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 131

જે ગૃહસ્થ પોતાને માટે બનાવ્યા હોય અર્થાત્ સાધુને માટે ન બનાવ્યા હોય અથવા સ્વાદસુખ સિવાય અન્ય પ્રત્યે નને માટે અર્થાત શરીરના નિર્વાહને માટે જે આગમાનુસાર વિધિથી પ્રાપ્ત થાયા હોય તો તેમને એવી રીતે ભેગવે કે જેમ ઘી-સાકરને આહાર કરવામાં આવતે હેય. તાત્પર્ય એ છે કે સાધુને નિરવઘ અંત-પ્રાંત આદિ જે આહાર મળે એ બધાને સમભાવથી ભેગવો જોઈએ. સંગ્રહ ગાથામાં કહ્યું છે કે–
એક તરફ છાશમાં ભીંજવેલી વાલ ચણા આદિની ઠંડી રોટલી અને એક તરફ મનોજ્ઞ ઘેવર આદિ હોય, એ બેઉને જે સમભાવે ભગવે છે તે શ્રમણ કહેવાય છે. (૧) ગરમ યા ઠંડુ અનાદિક અને એ જ પ્રકારે ગરમ યા ઠડો દહીંને કર બે ઈત્યાદિને જે સંયમયાત્રાના નિર્વાહને માટે સમભાવે ભગવે છે તે શ્રમણ કહેવાય છે.” (૨) ઇતિ (૯૭)
અલ ઈત્યાદિ, તથા gui૦ ઈત્યાદિ. મીઠાથી રહિત તથા વાલ-ચણ આદિ અરસ યા બહુ જૂને એદન–આદિ વિરસ, હીંગ આદિથી વઘારેલું યા ન વઘારેલું લીલે કરબે આદિ, સૂકા-ભૂજેલા ચણું આદિ, બેરનું ચૂર્ણ આદિ અથવા કળથી યા અડદના બાકળાનું ભજન, એ સર્વ જે શાક્ત વિધિથી પ્રાપ્ત થયાં હય, પ્રાસુક હોય, મંત્ર-તંત્ર આદિને પ્રયોગ કર્યા વિના મખ્યા હોય, થોડા હોય યા વધારે હોય, અર્થાત્ સરસે અન્નાદિ થોડું હોય અને નીરસ આહાર વધારે હોય, તે મુધાજીવી–અર્થાત્ સંયમયાત્રાના નિર્વાહને માટે જીવન ધારણ કરનારો અથવા નિર્દોષ અર્થાત જાતિ આદિને પ્રકટ કર્યા વિના ભિક્ષા લેનાર સાધુ એ આહારની અવહેલના કરે નહિ, તાત્પર્ય એ છે કે-સરસ આહાર ઓછો મળે તે એમ ન કહે કે “આટલા થડા આહારથી ઉદરપૂતિ કેવી રીતે થશે?” નીરસ આહાર વધારે મળે તે એમ ન કહે કે “આ ઘણા બઘા વ્યર્થ બહારથી શું લાભ ? એ પ્રમાણે આહારની નિન્દા ન કરે, પરન્તુ આહારના સંયોજન આદિ મંડલ દેશોને ટાળીને ભોગવે.
મુધા દાતા એવં ઉપભોકા કા મોક્ષગમન કા કથન
વાજે શબ્દથી એમ સૂચિત કરવામાં આવ્યું છે કે ગીતાર્થ સાધુએ શાસ્ત્રની મર્યાદા અનુસાર જ આહાર ગ્રહણ કરવો જોઈએ. જાદુઇ શબ્દથી સચિત્ત અચિત્તની પરીક્ષા કરીને ગ્રહણ કરવાનું કહેવામાં આવ્યું છે. ઘણા શબ્દથી એમ દર્શાવવામાં આવ્યું છે કે દાતાને ઉપકાર કરીને ભિક્ષા ગ્રહણ કરવાથી આધાકમ આદિ ઘણુ દોષ લાગે છે, તેથી એવી ભિક્ષા ન લેવી જોઈએ. સોનાકિનર્ધ શબ્દથી એમ બતાવવામાં આવ્યું છે કે નિર્દોષ ભિક્ષ ઉપલબ્ધ થતાં પણ મંડલ દોષ લાગવાથી એ ભિક્ષા અવશ્ય દૂષિત થઈ જાય છે, તેથી એને પરિહાર કરીને જ આહાર કરે જોઈએ. (૯૮-૯૯)
દો. ઈત્યાદિ નિષ્કામ-પ્રત્યુપકાર (બદલા) ની આશા ન રાખનારદાતા દુર્લભ છે અને નિકામ-દાતાનું કાર્ય કર્યા વિના ભિક્ષા ગ્રહણ કરનાર-સાધુ ષણ વિરલ જ હોય છે. પ્રત્યુપકારની ઈચ્છા ન રાખનાર દાતા અને કોઈનું કાર્ય કર્યા વિના ભિક્ષા ગ્રહણ કરનાર આમાથી સાધુ, એ બેઉને મોક્ષ ગતિની પ્રાપ્તિ થાય છે.
શ્રી સુધર્મા સ્વામી જંબૂ સ્વામીને કહે છે કે-હે જબૂ! ચરમ જિનેશ્વર ભગવાન મહાવીર સ્વામી એ જેવો ઉપદેશ આપે છે તે જ મેં કહ્યો છે (૧૦૦) ઈતિ દશવૈકાલિકસૂત્રના પાંચમાં અધ્યયનને પહેલા ઉદેશાને
ગુજરાતી ભાષાનુવાદ સમાપ્ત. (૫ ૧)
શ્રી દશવૈકાલિક સૂત્ર : ૧
११६