Book Title: Agam 29 Mood 02 Dashvaikalik Sutra Part 01 Sthanakvasi Gujarati
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
છે. જેમ સમુદ્રના ખીજા કિનારા પર બનેલા ઘરમાં જવાની ઇચ્છા કરનારા પથિક વિચારે છે કે “ હું સમુદ્રને કેવી રીતે ઊતરી શકીશ ?” એ વખતે નૌકાને જોઈને એ પથિક જો એમ વિચાર કરવા લાગે કે “આથી તા હુ' પેલા કિનારા સુધી જ પહેાંચી શકીશ, ધર સુધી નહી. પહેાંચી શકું,” એવા વિચારથી નૌકાનું અવલંબન ન કરે તે તે કદાપિ ઘેર પહેાંચી શકશે નહિ. જો નૌકામાં બેઠેલા કેાઈ પથિક સમુદ્રની વચ્ચે એવા વિચાર કરીને નૌકાના ત્યાગ કરી દે તે પણ ઘેર પહેાંચતા નથી. ખલ્કે સમુદ્રના ચંચળ તરગા અને ભમ્મરીએથી યુક્તઅથાગ જલમાં પડી જશે અને મરણ પણુ પામશે. પરન્તુ જે વિવેકી પથિક નૌકાના આશ્રય લે છે તેને નૌકા પેલે પાર પહાંચાડી દે છે. નૌકા આગળ ગતિ કરવામાં અસમર્થ હાવાથી પથિક એના ત્યાગ કરીને સ્વાવલખી મનીને પેાતાને ઘેર પહોંચી જાય છે.
એ પ્રકારે ભવ્ય જીવ સંસારને પેવેપાર અર્થાત્ માક્ષે જવા ઇચ્છના હાય છે તે મનુષ્ય શરીરરૂપી આ કિનારા પર ઉભા રહીને વિચાર કરે છે કે ‘હુ દુઃખાથી ભરેલાં તુ તિક્રય સસાર–સાગરને કેવી રીતે પાર કરી શકીશ ?” ત્યારે મુનિનેાના ઉપદેશથી, અથવા શાસ્ત્ર દ્વારા યા દાન આદિ પુણ્યના મહિમા જાણીને પુણ્યના આશ્રય લે તે સુખપૂર્વક સંસારસાગરને પેલેપાર પહેાંચી શકે છે.
અથવા જેને કાયલા જોઇતા હાય છે તે પુરૂષ લાકડાને અગ્નિ લગાડે છે અથવા ખીજા એએ સળગાવેલા અગ્નિને ગ્રહણુ કરે છે, અને પછી એ અગ્નિને! હૈાલવી નાંખે છે. અગ્નિ હોલવાઈ જતાં કાયલા ઉત્પન્ન થાય છે, એ રીતે અગ્નિના આશ્રય લીધા વિના કાયલા કદાપિ પ્રાપ્ત થતા નથી. અર્થાત્ જેમ કાયલાની પ્રાપ્તિ માટે અગ્નિના દવસ કારણ બને છે અને ધ્વંસ પ્રતિયેાગિ--સાપેક્ષ હાય છે, માટે અગ્નિના 'સના પ્રતિયોગી અગ્નિ પણ ઉપારૃચ બને છે એજ રીતે મેાક્ષનું કારણુ પુણ્યને ધ્વંસ છે. એટલે ધ્વંસનુ પ્રતિયેાગી પુણ્ય પશુ માક્ષને માટે ઉપાદેય છે. એનું ઉપાદાન કર્યા વિના મેાક્ષની પ્રાપ્તિ થઈ શકતી નથી. કારણ કે પહેલાં શુભ-પરિણામરૂપ પુણ્યનું ઉપાર્જન કરીને પછી ધ્યાન આદિ શુદ્ધ પરિણા આથી એના ક્ષય કરીને મેક્ષ પ્રાપ્ત કરી શકાય છે.
એ રીતે માગમમાં કતવ્યરૂપે પ્રતિપાદન કર્યું" હાવાથી તથા શુદ્ધ ભાવનું કારણ હાવાથી એ સારી રીતે સિદ્ધ થઇ ગયું કે પુણ્ય અવશ્ય કર્તવ્ય છે.
આત્માને શુભ પરિણામેાથી દૂર રાખે છે—શુભ પરિણામ થવા દેતું નથી તેને પાપ કહે છે. તે પુણ્યનું વિરોધી છે.
આત્મા જેથી મદ્ધ-પરતંત્ર થઇ જાય છે તે અર્થાત્ અભીષ્ટ સ્થાનની પ્રાપ્તિ કરાવનારી ગતિને રોકનાર અધ કહેવાય છે. અથવા જેમ લાઢાના ગાળા અને અગ્નિ એક-મેક બની જાય છે, તેમ જીવ અને કર્મોમાં એકતાનું જ્ઞાન કરાવનાર ખધ ડાય છે. ખેડી આદિ દ્રવ્ય ખાધ છે અને શગ દ્વેષ આદિ ભાત્ર-મધ છે. જેમ દ્રશ્ય-મધ-હેડ કે ખેડી આદિથી અપાયેલા મનુષ્ય ધારેલે સ્થાને ન પહેાંચી શકવાને કારણે કારાગાર આદિમાં જ વિવિધ વેદનાઓ દ્વારા દારૂણ દશા પ્રાપ્ત કરતાં દુઃખ પામે છે તેમ જ્ઞાનાવરણુ આદિ આઠે કમ સ્વરૂપ ભાવ-ખ ધરૂપી એડીને કારણે, અન ́ત અવિનાશી સુખરૂપી સપત્તિથી શૈાલિત, અવ્યાખાધ અને અભીષ્ટ
શ્રી દશવૈકાલિક સૂત્ર : ૧
૭૫
