Agam 29 Mood 02 Dashvaikalik Sutra Part 01 Sthanakvasi Gujarati

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 85

વનસ્પતિકાયની ચતના કહે છે-તે મિર્ વ॰ ઇત્યાદિ. (૫) વનસ્પતિકાયયતના,
ડાંગર આદિ બીજે પર, ખીન્ને પર મૂકેલાં શય્યા આસન આદિ પર, અંકુશ પર, અંકુશ ઉપર મૂકેલાં શયનાદિ પર, અકુર અવસ્થા પછી પત્રિત અવસ્થાને પ્રાપ્ત થએલી વનસ્પતિ પર, અથવા તે પર મૂકેલ શયનાદિ પર, કાપેલી વનસ્પતિ પર, લીલી વનસ્પતિ પર તથા એ ઉપરાંત સજીવ ઇંડાં આદિ પર, સડેલા કાષ્ઠ આદિ પર નહિં હું સ્વયં ગમન કરૂ', નહી' ઉભા રહું, નહી' બેસું, તથા ડાભુ પડખુ બદલીને જમણે પડખે અને જમણુ પડખું બદલીને ડામે પડખે નહી' સૂવું અર્થાત્ પડખા નહીં બદલુ, એ બધી ક્રિયાએ બીજા પાસે નહી કરાવુ', નહી કરનારને ભલે જાણું. એ રીતે ત્રણુ કરણ ત્રણ ચાગથી એને ત્યાગ કરૂ છું ઇત્યાદિ વ્યાખ્યાન પૂર્વવત્ (૫) (૧૯) છે-ત્તે મિત્રણ્ વા॰' ઇત્યાદિ. (૬) ત્રસકાયયતના.
હવે ત્રસકાયની ચતના કહે
હાથ, પગ, ભુજા, જા ́ધ, ઉત્તર, મસ્તક, મુખવસ્ત્રિકા, ચાળપટા આદિ વસ્ર પાત્ર, કામળી, પગલુછ્યુ, રજોહરણ, પૂજણી, સ્થ'લિપાત્ર, વૃદ્ધાવસ્થાાદિને કારણે ચાલવામાં અસમર્થ મુનિના સહાયક એવા દંડ, કારણ કે ભગવાને “સ્થવિર અને સ્થવિર ભૂમિને પ્રાસ મુનિઓને માટે જ દંડ ધારણુ કલ્પનીય છે” એવુ' કહ્યુ' છે, અન્યને દંડ ધારણની મનાઇ છે, એટલે એમણે ધારણ કરેલા દંડ પર, તથા ચેકી, પાટ, શય્યા અર્થાત્ ઉપાશ્રય કારણ કે એ પણ એક ધર્મોપકરણ છે સસ્તારક અર્થાત્ દભ આદિત્તુ' બિછાનું, તથા સયમમાં ઉપયાગી એ પ્રકારના અન્ય કોઇ ઉપકરણા, એ સČમાં કીડી-કીડા આદિ ત્રસ જંતુ હાય તેા તેને સંયમી સ્વયં સમ્યક્ પ્રકારે પ્રતિલેખન કરીને વારંવાર પૂંજણી આદિથી પૂજીને ખાધારહિત એકાન્ત સ્થાનમાં યતનાથી મૂકે, પરન્તુ એને એકઠાં કરીને ન રાખે, કારણ કે એમ કરવાથી તેમને પીડા થવાની સભાવના રહે છે. કેટલાકો કહે છે કે રક્ષાને માટે ત્રસ જીવને એકાંત સ્થાનમાં રાખવામાં સાધુને અસંયતિની વૈયાવચ્ચ કરવા રૂપ દોષ લાગે છે. અને તેથી મહાવ્રતના ભંગ થાય છે. એમનુ એવુ... કથન ભગવાનની આજ્ઞાથી વિરૂદ્ધ છે, કારણ કે આ સૂત્રથી ભગવાને સ્પષ્ટ વિધાન કર્યુ છે કે ધર્મપણમાં સ્થિત ત્રસ જીવાની રક્ષાને માટે નિરૂપદ્રવ સ્થાનમાં યતનાથી તેમને મૂકવા જોઇએ. (૬) (૨૦)
એ રીતે ષટ્કાર્યની યતના કહીને એમની રક્ષા નહિ કરવાથી ભયંકર પરિણામ આવે છે, એ વાતના ઉપદેશ આપે છે-અનય અમાો ઇત્યાદિ.
યતનારહિતપણે ગમન કરનાર સંયંત્ (સાધુ) દ્વીન્દ્રિય આદિ પ્રાણેાની તથા એકેન્દ્રિય પૃથિવીકાય આદિ ભૂતાની અર્થાત્ ત્રસ અને સ્થાવર જીવાની હિંસા કરે છે અને જ્ઞાનાવરણીચાદિ પાપકમનું ઉપાર્જન કરે છે. પાપ-(૧) મલિનતાને પ્રાપ્ત કરાવે છે, (૨) નરક આદિ અધાગતિમાં પહોંચાડે છે, (૩) આત્માના હિતના નાશ કરે છે, (૪) પ્રાણીઓના આત્મિક આનંદ રસને સુકાવી નાંખે છે. (૫) આત્માને કમરૂપી રજથી મલિન કરી નાંખે છે, તેથી તેને પાપ કહે છે. અર્થાત્ અયતનાપૂર્ણાંક પ્રવૃત્તિ કરવાથી જીવાની હિંસા થાય છે. અને જ્ઞાના. વરણીય આદિ અશુભ કર્માંના મધ પણ ઉત્પન્ન થાય છે. એ પાપકર્મનું પરિણામ દુઃખ દાયી આવે છે, તથા એનાં કડવાં ફળ ભાગવવાં પડે છે. (૧)
શ્રી દશવૈકાલિક સૂત્ર : ૧
૭૦