Book Title: Agam 03 Ang 03 Sthanang Sutra Part 02 Sthanakvasi Gujarati
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
વન કરવાનું કહ્યું છે. ત્રિવિધ દશનવાળા જીવા હુંતિ અને સુગતિના યાગથી દુત અને સુગત થાય છે, તે કારણે સૂત્રકાર હવે દુતિ અને સુગતિની પ્રરૂપણા કરે છે-“ તો ” ઇત્યાદિ—
ક્રુતિ-દુઃખરૂપ ગતિ-ત્રણ કહી છે-(૧) નૈયિક દુતિ, (૨) તિર્યંચ દ્રુતિ અને (૩) મનુષ્ય દુર્યંતિ. નૈરયિક દુર્ગા*તિમાં માત્ર દુઃખને જ સદૂભાવ હોય છે. તિય ચ દુર્ગંતિમાં વધ, બધન, શરીરછેદન, અતિભારારાપણુ આદિ દુ:ખ ભોગવવું પડે છે. મનુષ્ય દુર્ગતિમાં સામાન્ય રીતે શારીરિક, માનસિક આદિ અનેક પ્રકારના દુઃખાના સદ્ભાવ હોય છે. “ તો મુદ્દો ' ઇત્યાદિ,
સુગતિ પણ ત્રણ જ કહી છે (૧) સિદ્ધિ સુગતિ–તેમાં અનંત જ્ઞાન, દન આદિને સદ્ભાવ રહે છે. (૨) દેવ સુગતિ-તેમાં દિવ્ય દેવદ્ધિ આદિના સદ્દભાવ રહે છે. મનુષ્ય સુગતિ-તેમાં પૂર્વ પુણ્યના ઉદ્દયથી સામાન્ય રીતે શારીકિ, માનસિક, કૌટુંબિક આદિ સુખાનુભવને સદ્ભાવ રહે છે. તથા દૈવાદિ મેક્ષ પર્યંન્તના સુખની પ્રાપ્તિના કારણરૂપ આ ગતિ હાય છે.
" तओ दुग्गया पण्णत्ता તથા તો સુના પાત્તા આ એ સૂત્રના અથ સ્પષ્ટ છે. અહીં દુર્ગતિ પદ દ્વારા એવાં સ્થાનાની વાત કરવામાં આવી કે જ્યાં જીવની અવસ્થા દુ:ખમય હોય છે, અને સુગતિથી એવાં સ્થાનાને ગ્રહણ કરવામાં આવ્યાં છે કે જ્યાં જીવની અવસ્થા સુખમય હોય છે. ! સૂ. ૫૪૫
નિગ્રન્થ અનગારોકે આચારકા નિરૂપણ
ܕܐ
તપસ્યા કરવાને કારણે જ જીવ સિદ્ધાદિ અવસ્થાવાળા તથા સુખમય અવસ્થાવાળા થાય છે. તેથી હવે સૂત્રકાર તે તપાસ્યાવાન જીવાના કર્તવ્યવિશેષાની, અને પરિહત્ર્ય વિશેષાની (ત્યાગ કરવા ચેાગ્ય વસ્તુએની ) પ્રરૂપણા કરવા નિમિત્તે નથ અણુગારના આચારનું પ્રતિપાદન કરતાં ૧૪ સૂત્રાનું કથન કરે છે-“ ૩સ્થ મત્તિયણ નું મિમ્બુલ પતિ ” ઈત્યાદિ
,,
ટીકા-જેણે ચતુર્થ ભક્ત ( એક ઉપવાસ ) કરેલા છે એવાં ભિક્ષુને ત્રણ પાનક (ત્રણ જાતના પાણી) ને સ્વીકાર કરવાનું ક૨ે છે. ચતુથલક્તમાં ઉપવાસના
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર : ૦૨
૫૪
