Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra yatra aura tatra muni prArthanA sAgara AtA svAhA kalA namaH
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ kRti kRtikAra saMpAdana prApti sthAna - maMtra yaMtra aura taMtra - muni prArthanA sAgara - zrImatI nirmalA pATanI pradhAna saMpAdikA- prArthanA TAimsa, mAsika - (1) zrI jitendrakumAra ajitakumAra jaina sarasvatI zizu maMdira ke pAsa, mu.po. gaDhAkoTA ji. sAgara (ma.pra.) mobA. 098275-05637 (2) zrImatI nirmalA pATanI 15/3, kAlIsiMdha mArga, sonakaccha ji. devAsa (ma.pra.) * 098938-21707 (3) devendra kumAra jaina emaAIjI- 172 bI bhoja hoTala ke pAsa (indranagara) po0 - maNDIdvIpa, jilA - bhopAla ( ma0pra0) 1 07480-231668, 9425359123 (4) bhArata ke samasta relave sTezana tathA basa sTaiNDa evaM sabhI siddha kSetra, atizaya kSetra va tIrtha kSetroM kI buka sTaoNloM para upalabdha (5) bhArata ke mukhya zaharoM kI mukhya pustaka vikraya kendoM para upalabdha mudraka - Shyam johri & sons 395-sangnm vihar; loni; Ghaziabad (u.p) Email:-shyamjohri58@gmail.com @ 9891391058 -9410402935 sarvAdhikAra surakSita - (c) prakAzakAdhIna saMskaraNa - caturtha sana 2011, pratiyAM : 5000, kula pratiyAM=17000, prakAzaka - muni zrI prArthanA sAgara phAuNDezana sahayoga rAzi - rU. 500/-( punaH prakAzanArtha ) Visit our website:- www.jainmuniprarthnasagar.com Email: muniprarthnasagar@gmail.com
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarvadharma AdhArita mAsika patrikA prArthanA TAimsa prArthanA TAimsa prArthanA TAImsa kamAra jaina "Email:- prarthnatimes@gmail.com rASTrIya hI nahIM apitu aMtarrASTrIya, sAmAjika evaM dhArmika jvalaMta ghaTanAoM ke bAre meM munizrI prArthanA sAgara jI kA nayA dRSTikoNa evaM sabhI ke dila aura dimAga ko jhakajhora dene vAle navIna vaktavyoM ke sAtha-sAtha ApakI samasyAoM ke saTIka samAdhAna dekheM isa patrikA meN| Apa bhI Aja hI sadasya baneM sadasyatA zulka : . mAsika - 30 rupaye . paMca varSIya - 1100 rupaye * AjIvana - 3100rupaye .saMrakSaka - 5100 rupaye . parama saMrakSaka - 11000 rupaye / adhika jAnakArI ke liye samparka kareM : / * muni zrI prArthanA sAgara phAuNDezana .zrImatI nirmalA pATanI zrI jitendrakumAra ajitakumAra jaina 15/3, kAlIsiMdha mArga, sonakaccha sarasvatI zizu maMdira ke pAsa, mu.po. gaDhAkoTA ji. devAsa (ma.pra.) ji. sAgara (ma.pra.) mobA. 098275-05637 mobA. 098938-21707 kaise baneM sadasya? * munizrI kI yaha patrikA deza meM hI nahIM apitu videzoM meM bhI lAkhoM logoM dvArA par3hI evaM sarAhI jA rahI hai, Akhira aisA kyA hai isameM ? Apa jAnanA cAhate haiM to uThAyeM kalama aura Aja hI nIce diye phArma ko bharakara hameM bhejeN| * kRpayA apanA nAma aura patA spaSTa akSaroM meM pina koDa, phona naM. ke sAtha bhreN| * kisI bhI DAka kI vilamba, parivahana kSati yA sadasyatA phArma kI vikRti ke lie hama jimmedAra nahIM hoNge| DI.DI. yA ema.o. ke sAtha yaha phArma bharakara bhijavAe~ 30- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - maiM prArthanA TAimsa kA sadasya bananA cAhatA huuN| apanI sadasyatA kI navInIkaraNa karavAnA cAhatA huuN| AjIvana ke lie pA~ca sAla ke lie saMrakSaka ke lie - parama saMrakSaka muni prArthanA sAgara phAuMDezana ke nAma se ceka/DI.DI./ema.o. nambara ........... dinAMka baiMka .... ........... saMlagna hai| nAma .................... ......................... umra .......... vyavasAya ...... ................. zahara ....... jilA .......... rAjya ................... deza .............. pina koDa ................ TelIphona ...... patA ............... - 3 -
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra yaMtra aura taMtra muni prArthanA sAgara ) muni zrI prArthanA sAgarajI mahArAja kA paThanIya sAhitya 1. du:khI kyoM? 20/- 2. nagna kyoM ? 20/3. guru se zuru 20/- 4. dUdha kA karja 20/5. mata karo vizvAsa 20/- 6. kaise milatA sukha ? 20/kaisA hotA satsaMga ? 20/ dekho apanI Adata 20/9. Akhira kyA hai dharma ? 20/- 10. svayaM ko badalo dUsaroM ko nahIM? 20/ 11. sA~jha kA bhUlA.... 20/- 12. Akhira aisA kyoM hotA hai? 20/13. aba kyA hogA? 20/- 14. kalaha kyoM evaM sulaha kaise? 20/15. itanI jaldI kyoM? 20/- 16. intajAra kisakA? 20/17. basa prema karo kyoMki.... 20/- 18. mata mAno bhagavAna ko 20/19. saMskAroM ke camatkAra 20/- 20. nArI kyA hai? 20/ jaina dharma kI mukhya pustakeM 1-Ao! kareM prArthanA 50/- 2- Ao kareM arcanA 25/3-aise hotA bodha 50/ ati vizeSa sAhitya 1- maMtra, yaMtra aura taMtra 500/- 2- vAstudoSa evaM nivAraNa 200/3- jyotiSa vidyA 200/- 4- aMga lakSaNa se jAneM, 50/5- hastarekhA se jAneM apanA bhaviSya 150/- 6- dhyAna kaise kareM? 100/7- jIvana upayogI sUtra 200/- 8- TeMzanamukti kA upAya 9- unnati ke sUtra 200/ (hAsya vyaMgya) 200/10- kadama kadama para maMjila bhAga-1 200/bhAga-2 200/bhAga-3 200/bhAga-4 200/bhAga-5 200/bhAga-6 200/noTa : muni zrI prArthanA sAgara jI ke sabhI sAhitya evaM pravacana kI sI.DI. va oNDiyo kaiseTa ma~gavAne ke liye DI.DI. yA ema.o. bhejeM athavA samparka kreN| tIna se adhika pustakeM ma~gavAne para DAka vyaya phrii| patA : zrI jitendra kumAra jI, ajita kumAra jI jaina sarasvatI zizu mandira ke bAjU meM, posTa gar3hAkoTA, jilA-sAgara (ma.pra.)-470229 mobAila : 098275-05637 vizeSa : Apa apanI pratikriyA bhI isI pate para bhejeM athavA pustaka prApti sthAna nambara do sampAdaka ke nAma para bhejeM to aura uttama hai| = 4
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra yaMtra aura taMtra muni prArthanA sAgara 52 -: viSaya sUcI :AdyamitAkSara 18 kArya siddhi ke lie Asana aura mere vicAra se vastra kA vidhAna NamokAra kA ciMtana 39 mAha ke anusAra maMtra japane kA phala jarA soco vicAra karo! vAra ke anusAra jApa kA phala maMtra adhikAra tithiyoM ke anusAra jApa kA phala nakSatra anusAra jApa kA phala maMtra vidyA maMtra yaMtra taMtra zakti kA mahAtmya maMtra sAdhaka ke lakSaNa maMtra tatraM siddhi kA mokSa mArga meM niSedha guru ke lakSaNa paristhiti vaza maMtra prayoga kI AjJA ziSya ke lakSaNa kintu maMtra dvArA sAdhu kA ajIvakA maMtra sAdhanA ke ayogya puruSa karane kA niSedha guru kA mahatva mAlA vidhAna guru se hI maMtra grahaNa kA vidhAna mAlA-nirdeza maMtrArAdhanA meM dizA bodha mAlA kA phala pUjA hetu dizA bodha maMtra jApa niSedha maMtra jApa vidhi krama dIpAnAdi prakAra dizA cArTa binA vicAre siddha karane yogya maMtra jApa kI paribhASA gRhIta zatru maMtra ko tyAga karane kI vidhi japa ke prakAra duSTa maMtra ko japane kI vidhi triyoga jApa phala maMtra siddha hogA yA nahIM dekhane kI vidhi 68 jApa sthAna kA phala puruSa kA RNI dhanI vicAra jApa kA phala kaba nahIM milatA kaliyuga ke siddhiprada maMtra jApa karane kA vidhAna maMtra ke adhikArI dvijavarNoM ke yogya maMtra 69 brAhmaNa aura kSatriyoM ke yogya maMtra maMtra sAdhanA ke nirdeza cAroM vargoM ke yogya maMtra sakalIkaraNa kise kahate haiM? varNa krama se bIjoM ke adhikArI maMtroM ke paMcopacAra varNoM ke bheda dIpaka meM ghI va tela kA prayojana varNa-raMga va maNDala kI apekSA battI kA mahatva tithi-vAra va gati kI apekSA kalaza meM vastueM rakhane kA mahatva akSaroM kI zatru-mitratA mAlA kA mahatva maNDaloM kI apekSA caturvarNAkSaroM kI apekSA Asana vidhAna havana vidhi liMga kI apekSA
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra yaMtra aura taMtra muni prArthanA sAgara samaya kA maMtra 110 110 112 87 118 90 liMga dhyAna saMketa maMtroM ke bheda va lakSaNa akSara saMkhyA kI apekSAliMga kI apekSA Agneya aura saumya kI apekSA prabuddha va svApa kI apekSA maMtroM kA SaDaGga nyAsa OM paMcaparameSThI kA vAcaka hai maMtroM ke dasa karmaakSaroM kA lakSaNa aura mAhAtmya maMtroM ke japa meM gUMthane ke bheda bIjoM kA prayojana bIjAkSaroM kI sAmarthya bIjAkSaroM kA saMkSipta koSa bIjAkSaroM ke lie kucha sAMketika zabda Rtu vicAra zubha tithi, vAra evaM nakSatra bIjAkSaroM ke bheda japa meM dizA kAlAdi aSTakarmoM kA cArTa 91 / maMtra siddha (jApa) karane kI vidhi 92 maMgalASTaka (maMtra prakaraNa sarvakArya siddha maMtra manovAMchita kArya siddhi maMtra sarva Rddhi siddhi prApta maMtra atyaMta camatkArI maMtra 102 cintAharaNa maMtra 102 mahAmaMtroM kA mahAmaMtra 102 saubhAgya prApti maMtra 104 sarvasampatti vAna banane kA maMtra 104 kanyA prApta hoya maMtra 105 saMtAna prApti maMtra 106 sukha se prasava hoya maMtra 107 brahmacarya rakSaka maMtra 107 sarvajana prasanna maMtra 108 zrotAgaNa AkarSaNa maMtra 108 maMgalakalaza ke sAmane japane kA maMtra 109 abhiSeka maMtrita karane kA maMtra 109 pratiSThA ke samaya kA maMtra 109 vedI meM bhagavAna virAjamAna karane kA zloka va maMtra mAlA zuddhi mantra 110 azubha muhUrta bhI zubha hoM 110 buddhi-vRddhi-maMtra rojagAra yA naukarI mile maMtra sarvarakSA maMtra 113 navagraha zAnti hetu vizeSa maMtra 115 sarva graha zAnti maMtra 116 padmAvatI siddhi maMtra 116 kalikuNDadaNDa maMtra jvAlA mAlinI devI siddhi maMtra cakrezvarI devI maMtra 119 pApabhakSiNI vidyA 120 karNa pizAcinI siddhi maMtra 120 svapna meM zubhA zubha kahe maMtra 121 darpaNa meM dekhate uttara mile 123 zrI paMcAMgulI devI kA maMtra 123 navarAtri, dIvAlI,zarada pUrNimA,sarvakArya siddhi maMtra kSetrapAla siddhi maMtra 126 pratyeka tIrthaMkara ke kAla meM utpanna kSetrapAla 127 ghaMTAkarNa maMtra 128 aneka vizeSa maMtra RSi-maNDala maMtra 129 gAyatrI maMtra 130 maMgala graha nivAraNa maMtra 130 kAlasarpa doSa nivAraNa maMtra 130 119 101 125 129 6
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra yaMtra aura taMtra muni prArthanA sAgara 157 160 132 132 ketu rAhu graha pIr3A nivAraka maMtra 130 bhagavAna pArasanAtha kA mUla mantra 130 bhagavAna mahAvIra svAmI kA mUla mantra 130 tribhuvana sAra maMtra 130 trelokya maNDala vidhAna jApa 131 sukha zAnti hetu pratidina ke lie jApa 131 mAtRkA maMtra 131 surendra maMtra varddhamAna maMtra mahAmRtyuJjaya maMtra 132 yakSiNI vidyA 133 sAmAna kI bikrI kA maMtra 135 lakSmI prApti maMtra 136 RNa mocana maMtra 139 vyApAra vRddhi maMtra 140 sarva samRddhi ke lie maMtra 141 zAnti maMtra sarva bhaya nivAraNa maMtra 142 sarvazatru zAnta maMtra 143 unamatta karane kA maMtra durjana vazIkaraNa maMtra 145 vazIkaraNa maMtra 145 puruSa (rAjA)vazIkaraNa maMtra 151 uccAdhikArI vazI maMtra 152 pati vazIkaraNa maMtra 152 strI vazIkaraNa maMtra 152 sAsA vazIkaraNa maMtra AkarSaNa maMtra 154 mohana maMtra 155 stambhaka maMtra - virodha kAraka (vidveSaNa) maMtra pauSTika maMtra 157 paravidyA chedana maMtra 158 uccATana maMtra 159 mAraNa prayoga 160 virodha vinAzaka maMtra 160 saMkaTa haraNa maMtra sarva vipattiyA~ dUra ho maMtra 161 vighnaharaNa namaskAra maMtra 161 kleza nAzaka maMtra 161 vivAda vijaya maMtra 162 sarvatra vijaya milatI 162 krodha zAnti maMtra 162 gRha kleza nivAraNa maMtra 163 lar3akI sasurAla rahe maMtra 163 sAmane vAlA satya bole maMtra 163 jhUThe ko satya kareM maMtra 163 vaMdhImokSa maMtra 163 vyaMtara bAdhA (DAkinI zAkinI bhUta pizAca) vinAzaka maMtra najara Adi sarva doSa nivAraNa maMtra 168 nidrA Ane kA maMtra 168 nidrA staMbhana maMtra 168 agni utAraka maMtra AkAza gamana mantra sarpaviSa nAzaka maMtra 170 bicchU kA jahara naSTa maMtra 172 kutte kA jahara utare maMtra 173 sarva viSa haraNa maMtra machalI bacAvana maMtra 173 cUhe bhAge maMtra 174 141 164 145 169 170 154 173 155 7
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra yaMtra aura taMtra muni prArthanA sAgara 174 192 177 192 177 khaTamala bhagAne kA maMtra makkhiyA~ bhagAne kA maMtra 174 kauA,totA-mainA,zvAnabolI-jJAna maMtra 175 sarva roga nivAraNa maMtra 176 zarIra pIr3A dRSTidoSa vinAzaka maMtra 176 sira darda nAzaka maMtra AMkha (netra) pIr3A dUra maMtra kAna (karNa)roga vinAzaka maMtra 178 dAMta ,dAr3ha,mukha ke roga zAMta maMtra 179 zvAMsa,pAda ,pIliyA roga nivAraNa maMtra 180 peTa roga nivAraNa maMtra 180 vAta naSTa maMtra 181 aMDakoSa-vRddhi va khAlabilAI maMtra 181 bAlA (naharavA) maMtra 182 dAda ,khujalI, ghAva, phor3A ThIka maMtra 182 jvaranAzaka maMtra 183 bavAsIra ThIka maMtra 185 auSadhi maMtra 185 baccA cupa ho ,baccA dUdha pIve maMtra 185 paradeza gamana lAbha maMtra 186 khetI saMbaMdhI samasta maMtra puruSa va striyoM kI sundaratA kA maMtra 187 striyoM kA raktasrAva banda ho maMtra 187 stana pIr3A nAzaka maMtra corI gaI vastu mile 188 vRSTi kAraka maMtra 189 meghastambhana maMtra 190 pRthvI meM se dhana nikAlane kA maMtra 190 khoyA dhana va prANI prApti maMtra 191 anya phuTakaramaMtra 191 ghara meM anya puruSa nahIM Aya maMtra ghara ke loga so jAte maMtra 191 juA meM jIta maMtra 191 adRzya hone kA maMtra 191 DUbatI nAva bacAne kA maMtra 192 anAja meM kIr3A nahI par3ane kA maMtra pazu roga nivAraNa maMtra gAya bhaiMsa ke dUdha bar3hAne kA maMtra 192 sainika ghAyala nahIM hotA maMtra 192 patha kIlita ho jAtA maMtra 192 parAdhInatA naSTa maMtra 192 apakIrti nivAraNa maMtra 193 mokSa sAdhana ke liye maMtra 193 becainI dUra maMtra 193 bhojana pacAne kA maMtra 193 sammAna vardhaka evaM lAbha pradAyaka maMtra 193 kuztI jItane kA maMtra 193 bure svapna vA apazakuna nivAraNa maMtra 193 upasargahara stotra ke Rddhi, maMtra va phala 194 kalyANamaMdira stotra Rddhi-maMtra vidhi 197 kalyANa mandira stotra Rddhi-mantra dvitIya vidhi 205 viSApahAra stotra Rddhi- maMtra 210 bhaktAmara stotra Rddhi maMtra 215 aMkanyAya kA citra 222-223 tIrthakara paricaya bodha cArTa 224 zrI jinendradeva prANa pratiSThA maMtra 225 garbha kalyANaka maMtra/vidhi 225 janma kalyANaka maMtra/vidhi 228 tapakalyANaka vidhi/maMtra 231 kevalajJAna vidhi/maMtra nirvANa kalyANaka vidhi/maMtra nivANa kalyANa 242 186 188 234 191
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra yaMtra aura taMtra muni prArthanA sAgara 282 289 292 292 296 AcArya upAdhyAya sarvasAdhu ke sUri maMtra 243 zAsana devatA sUri maMtra 244 caraNa pAdukA pratiSThA maMtra 245 zAstra (jinavANI) pratiSThA maMtra 245 guru dvArA dIkSA(ziSyava saMskAra)vidhi 245 muni dIkSA vidhi 247 Aryika dIkSA vidhi 252 kSullaka dIkSA vidhi 252 upAdhyAya pada pratiSThA vidhi 253 AcArya pada pratiSThA vidhi 254 | yaMtra adhikAra yaMtra-vidyA 257 yaMtra saMbaMdhI Avazyaka nirdeza 257 yaMtra likhane kI vidhi 260 yaMtra likhane kI samaya vidhi 260 yaMtra mahimA 260 yaMtra kI prANa pratiSThA vidhi 261 atha laghu zAMtidhArA sarva yaMtra pUjana vidhi 264 maMgala kalaza va yaMtra sthApana vidhi zrI maMgala kalaza kI AratI / yaMtra prakaraNa ) sarva manokAmanA siddha yantra 270 sarva kArya siddhidAyaka maMtra 270 sarva vijaya yaMtra mukadamA jItane kA yaMtra 277 yuddha meM vijaya yaMtra 277 zastra na lage yaMtra 277 sarva rakSA yaMtra 279 Atma rakSA yaMtra 279 sabhI bhaya nivAraNa yaMtra 280 zatru bhaya nAzaka yaMtra 280 ciMtAharaNa yaMtra 280 bhAgya vRddhi yaMtra 280 ujjavala bhaviSya banAtA yaMtra 281 vyApAra vRddhi yaMtra 281 bikrI adhika hoya yaMtra vyApAra (kArobAra) bAMdhane kA yaMtra 285 vyApAra najara nivAraNa yaMtra 285 gar3e dhana kI prApti yaMtra 285 camatkArI sarva aniSTa nivAraka mahAyaMtra 286 camatkArI yaMtra 288 RNa mukti yaMtra 288 lakSmI prApti yaMtra lakSmI dAtA camatkArI yaMtra ghara meM lakSmI sthira rahe yaMtra daridratA nAzaka yaMtra 295 sarva siddhidAtA yaMtra 295 sukha zAMti dAtA kA yantra sarva saMkaTa nivAraka yaMtra 297 vighna vinAzaka yaMtra 298 Apatti nivAraNa yaMtra 298 zIghra vivAha hetu yaMtra - 299 icchita sthAna para vivAha Adi yaMtra 299 lar3akI sasurAla meM rahe yaMtra / 300 strI sasurAla Thahare yaMtra 300 putra prApti yaMtra 301 saMtAna prApti yaMtra 301 garbha staMbhana yaMtra 302 garbha rakSaNa yaMtra 304 akAla meM prasava rakSA 305 garbha Thahare yaMtra 305 sukha prasava yaMtra 306 prasUti pIr3A hara yantra 306 strI kUkha banda yaMtra 307 mare bacce honA banda hoM yaMtra mAsika dharma banda ho yaMtra 308 raktasrAva ruke yaMtra 308 261 266 269 276 308
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra yaMtra aura taMtra muni prArthanA sAgara 309 335 335 335 337 337 337 338 338 338 338 338 339 339 311 312 kaLaka 340 340 340 340 0 341 mAM kA dUdha vRddhi yaMtra uccATana yantra strI ke dUdha bar3hAnA yaMtra 309 krodha stambhaka yaMtra strI dugdha nAzaka yaMtra 309 kalaha karAne kA yaMtra AjIvikA prApti yaMtra Apasa meM jhagar3A karAye yaMtra 310 senA meM naukarI yaMtra Apasa meM judAI hotI hai yaMtra 310 paraspara prIti naSTa hoya yaMtra padonnati yaMtra 310 videza yAtrA yaMtra zatru palAyana kare yaMtra 311 mitra samAgama yaMtra zatru ke ghara meM kleza hoya yantra 311 zatru bAMdhane kA yaMtra sammAna vRddhi yaMtra zatru kA mukha stambhana yaMtra mUTha bhaya nivAraNa yaMtra zatru kA mu~ha sujAne kA yaMtra sarva upadrava nAza yaMtra 312 pizAca pIr3A hara yantra 313 zatru bhagAne kA yaMtra zatru nahIM lage yaMtra bhUta preta nivAraNa yaMtra 313 zatru uccATana yantra vyaMtara deva doSa nivAraNa yaMtra 314 zatru niMdA nahIM kare yaMtra DAkinI zAkinI Adi vAdhA nivAraNa yaMtra 318 zatru-vijayI yaMtra sarva jana vaza hoya yantra 322 zatru ko zUla uThe yaMtra sabhA vaza hoya yaMtra 324 dina meM rAta dikhane kA yaMtra rAja vazIkaraNa yaMtra chala viSa nivAraNa yaMtra adhikArI kI kRpA yaMtra kutte kA viSa dUra hoya yaMtra rAjA,guru prasanna yaMtra 326 sarpa bhaya nivAraka yaMtra deva vazIkaraNa yaMtra 326 ghara meM sarpa nahIM Ave yaMtra zatru vazIkaraNa yaMtra 327 hATa ujar3a jAya yaMtra pati patnI kI anamana dUra yaMtra 328 mazAna jagAne kA yantra paraspara prIti utpanna yaMtra 328 ghara meM Aga nahIM lage yaMtra pati vazIkaraNa yaMtra 329 juA jItane kA yantra pati krUratA staMbhana yaMtra 331 cora bhaya nivAraNa yaMtra sAsa sasura vaza hoya yaMtra khoI huI vastu kI prApti yaMtra premikA vazIkaraNa yaMtra 332 khoyA gayA pazu vApisa Aye yaMtra patthara dila bhI vaza hoya yaMtra 332 paradeza gayA vApisa Aye yaMtra kAminI AkarSaNa yaMtra 333 lApatA vyakti ke Ane kA yaMtra strI AkarSaNa yaMtra 333 cUhe kapar3e nahIM kATate yaMtra strI vazIkaraNa yaMtra 333 anAja meM kIr3e nahIM par3eM yaMtra mohana yaMtra 334 anAja na ghune yaMtra pakSI AkarSaNa yaMtra 334 ___ vRkSa meM phala adhika lage yaMtra uccATana nivAraNa yantra kheta meM paidAvAra bar3hAne kA yaMtra 10 325 0 341 341 341 341 342 342 342 342 343 331 343 344 344 345 345 346 346 346 334 346
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra yaMtra aura taMtra muni prArthanA sAgara 363 664 364 365 365 365 366 367 367 367 352 353 367 367 353 355 368 368 368 368 357 369 TiDDI kheta na khAve pazu roga dUra yaMtra ghor3e kA roga ThIka ho yaMtra gAya ko bachar3A pradAyaka yaMtra gAya-bhaiMsa ke dUdha bar3hAne kA yaMtra makkhana vRddhi yaMtra ghI vRddhikara yaMtra akAla-mRtyu-nivAraNa yaMtra asAdhya roga nivAraNa yaMtra sarva roga nivAraNa yaMtra jvara-tApa hara camatkArI yaMtra purAnA jvara nAzaka yaMtra antarAla jvara naSTa yaMtra AdhA zIza dukhanA naSTa yaMtra sira darda nAzaka yaMtra banda nAka bahe yaMtra karNa pIr3A nivAraNa yaMtra AMkha pIr3A nivAraNa yaMtra muMha kA chAlA dUra ho yaMtra dAr3ha dukhatI acchI ho yaMtra dAMta darda nivAraNa yaMtra gale kI gAMTha nAzaka yaMtra citta bhrama dUra yantra hRdaya ghabarAhaTa nAzaka yaMtra khAMsI nivAraNa yaMtra peTa kA aphArA miTe yaMtra peTa darda nivAraka yaMtra vAyu golA kA darda turanta ThIka yaMtra zUla roga jAya yaMtra dharana ThikAne para AtI hai aNDakoSa vRddhi ruke yaMtra napuMsakatA ThIka ho yaMtra vIrya (zukra) staMbhana yaMtra svapnadoSa hara yaMtra vairAgyotpatti kara yaMtra kAma vAsanA nAzaka yaMtra 347 nAmarda banAne kA yaMtra 347 bavAsIra miTe yaMtra 347 masA hara yaMtra 347 zItalA(cecaka )nivAraNa yaMtra 348 dAda dUra ho yaMtra 348 pIliyA roga dUra yaMtra 349 mRgI roga nivAraNa yaMtra 349 maMthavAya nAzaka yaMtra 349 hisTIriyA banda ho yaMtra 350 haijA roga miTe yaMtra kAgaliyA roga nAzaka yaMtra gaiSTika nivAraNa yaMtra khulakhuliyA nivAraNa yaMtra vana bhramaNa kAraka yaMtra 356 mArga staMbhana yaMtra 357 bAlaka rakSA yaMtra bacce kA ronA banda hone kA yaMtra 357 bAla bhaya harayantra 358 bAlaka rogahara yaMtra 358 bacce kA sUkhanA banda ho yaMtra najara nahIM lage yaMtra 358 najara dUra karane kA yaMtra svapna nivAraNa yaMtra bure svapna dikhanA dUra hoM yaMtra 359 svapna dikhanA banda hoM yaMtra 359 zubhAzubha jJAna yaMtra 360 vidyA prApti yaMtra 360 sarasvatI prApti yaMtra 360 vANI(vacana) siddhi yaMtra parIkSA meM pAsa hone kA yaMtra 361 gRha kleza nivAraka yantra 362 sarvopadrava nAzaka yaMtra 362 ___vAstu prApti yaMtra 362 vAstu doSa nAzaka yaMtra 363 dikdoSa nAzaka yaMtra 363 vizeSa yaMtra - 11 369 369 370 370 370 358 359 371 359 372 372 372 372 373 361 375 376 377 377 377 378 379 380
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra yaMtra aura taMtra sarva sukha pradAtA yaMtra NamokAra yaMtra sarva sukhI yaMtra maMgala kalaza yaMtra mAtRkA yaMtra kalpa vRkSa yaMtra iMdrANI yaMtra zrI yaMtra navagraha zAnti yaMtra candra graha ariSTa nivAraka yaMtra navagraha zAnti yaMtra kAlasarpa doSa nivAraNa yaMtra zrI pArzvanAtha yaMtra bhagavatI padmAvatI mahAyaMtra kalikuNDadaNDa yaMtra devI paMcAMgulI mahAyaMtra paMcAMgulI devI kA citra sarasvatI yaMtra zrutaskandha yaMtra mRtyuMjaya yaMtra anya phuTakara mahAyaMtra zrI maNibhadra mahAyaMtra mahAvIra yaMtra zrI ghaMTAkarNa mahAvIra adbhuta RSi- maNDala yaMtra pAsA kevalI yaMtra anya phuTakara paMcakalyANaka saMbaMdhi yaMtra zrI bhaktAmara yaMtra zrI kalyANa maMdira yaMtra taMtra adhikAra 380 380 380 381 381 382 383 383 383 383 384 386 387 388 389 390 391 391 392 393 394 398 398 399 400 401 402 412 420 taMtra-vidyA 427 taMtra ke prakAra 428 kyA taMtra - Tone-ToTako se saphalatA milatI hai ? 431 dhyAna rakhane yogya vizeSa bAteM 431 12 muni prArthanA sAgara kisa dizA meM kona sA ToTakA kareM mAha tithi vAra ke anusAra ToTake taMtra-ToneM ToTakoM sambaMdhI vanaspati lAne kI vidhi taMtra prakaraNa roga nivAraka ToTake taMtra asaya bImArI dUra karane hetu sarva jvara nivAraNa taMtra kAna darda dUra karane kA taMtra A~kha meM pIr3A nivAraNa taMtra nidrA staMbhana para taMtra 437 AdhA zIzI kA darda dUra karane kA taMtra 438 mAnasika tanAva dUra taMtra 439 nakasIra ThIka taMtra gUMga bole taMtra dA~ta (dAr3ha)kI pIr3A hara taMtra vamana (kai) baMda karanA hicakI zAMta hoya taMtra khA~sI para taMtra zvAMsa para roga taMtra hRdaya roga para taMtra peTa darda nivAraNa taMtra ghuTane kA darda nivAraNa taMtra ekjimA roga nivAraNa taMtra mUtra roga nivAraNa taMtra dastoM para taMtra bavAsIra roga ThIka hoya para taMtra madhUmeha para taMtra markaTikA roga naSTa taMtra seUA hone para taMtra cecaka roga nivAraNa taMtra moTApA nivAraNa taMtra durbalatA dUra karane hetu taMtra 431 431 432 434 434 436 437 437 439 439 439 439 440 440 440 440 440 441 441 441 441 441 442 442 442 442 442 443
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra yaMtra aura taMtra atisAra roga nAza hetu taMtra sUkhA roga nivAraNa taMtra poliyo nivAraNa hetu taMtra pIliyA nivAraNa hetu taMtra mRgI roga zAnta hetu taMtra bahatA rakta banda ho taMtra 443 443 443 443 443 444 sunna aMga para taMtra kuSTha roga para taMtra 444 haDDI TUTane yA moca Ane para darda nivAraNa 444 baccoM roga dUra karane kA taMtra 444 baccoM ke dAMta nikalane meM saralatA bure svapna nAzaka taMtra svapna doSa nivAraNa hetu taMtra nArmada banAne ke lie taMtra vIrya stambhana hetu taMtra saMtAna prApti hetu taMtra asamaya garbhapAta na hoya taMtra phira rajasvalA ho taMtra garbhIva nahIM ho taMtra mAsika dharma kI parezAnI dUra hetu taMtra prasava ke lie taMtra zarAba sigareTa, bIDI, taMbAkU chur3Ane hetu ghara se bhAge vyakti ko punaH bulAne hetutaMtra gRhakleza (kalaha) nivAraNa hetu taMtra makAna meM khuzahAlI hetu taMtra gRha azuddhi para taMtra zayana kakSa para taMtra buddhimAna hoya vivAha zIghra kaisa ho ? 444 445 bistara (zayyA) mUtra nivAraNa hetu taMtra 446 bacce kA DaranA banda ho taMtra 446 najara lagane para taMtra 446 447 447 448 448 448 449 449 450 450 450 451 451 452 453 453 454 455 455 13 muni prArthanA sAgara vivAha vilaMba navAraNa hetu taMtra 458 sukhI vaivAhika jIvana hetu taMtra rojagAra kI samasyA hala hetu taMtra kArya saphalatA hetu 459 459 vyApAravRddhikevizeSa camatkArI ToTake 460 464 464 468 468 468 karja mukti hetu taMtra dhana lAbha hetu taMtra manokAmanA pUrNa hetu taMtra sarva kArya siddhi Tone ToTake kA asara khatma hetu taMtra balAe~ dUra kareM 469 parezAniyAM dUra karane hetu 469 duSTa (zatru) vyakti se pIchA chur3AnA hetu taMtra 470 vAda vivAda meM vijaya hetu taMtra 470 zatru bhaya nivAraNa taMtra duSmana para vijaya taMtra rAjA kI taraha sammAna mileM juA meM mukadame meM vijaya prApti kA taMtra aMgUThI banAne kA vidhAna bhUkha pyAsa na lage taMtra bhUkha pyAsa jyAdA ho jamIna yA makAna na bikatA ho to pRthvI se gar3hA dhana nikAlane kA taMtra kheta vRddhi kA taMtra pazuoM para taMtra sarpa jahara nivAraNa taMtra 457 bicchU kA jahara taMtra pAgala kuttA kATane para macchara, makkhI Adi bhagAne hetu ToTakA khaTamala para taMtra cIMTiyA~ bhagAne kA upAya cUhe bhagAne kA upAya 470 471 472 472 472 473 473 473 474 474 475 475 475 476 477 477 478 478 478
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra yaMtra aura taMtra mani prArthanA sAgara 478 511 481 514 493 manuSyoM kI bhIr3a bhagAne ke lie yakSiNI siddha bhUta bhagAne kA ToTakA hAthI bhaya dUra taMtra adRzya prayoga kucha anya tAMtrika prayoga (ToTakA) nakSatra adhikAra nakSatra kalpa bUTiyoM ke paryAyavAcI nAma cArTa meM dekheM janma nakSatra ke vRkSa AkarSaNa saMbaMdhI taMtra prayoga sammohana sambandhI taMtra-prayoga moha na hoya vazIkaraNa sambandhI taMtra-prayoga puruSa-vazIkaraNa sambandhI taMtra prayoga strI-vazIkaraNa sambandhI taMtra prayoga staMbhana saMbaMdhI taMtra prayoga mAraNa saMbaMdhI taMtra prayoga uccATana saMbaMdhI taMtra prayoga kalpa vibhAga rUdrAkSa kalpa mayUra zikhA kalpa sahadevI kalpa baher3A kalpa nirguNDI kalpa hAthA jor3I kalpa zvetArka kalpa bAMdA nakSatra kalpa lakSmaNA kalpa ekAkSI nAriyala kalpa gorakhamuMDI- kalpa vijayA kalpa sarapaMkhA kalpa zvetaguMjA kalpa dakSiNAvarta zaMkha kalpa 478 gaurocana kalpa 511 479 raktagunjA kalpa 511 480 raktaguMjA kalpa 512 lakSmaNA kalpa 513 481 lajAlu (chuimui) kalpa 514 484 hIrA banAne kI vidhi 514 486 sonA-cA~dI banAne kA taMtra 487 kAla sarpa doSa / maMgala doSa nivAraNa hetu 516 488 graha doSa nivaraNa vanaspati mUla (jar3a) tantra 516 489 graha doSa nivaraNa tantra snAna (matAntara se) 517 490 sarva graha pIr3a dUra karane hetu audhISaya snAna 518 493 svAsthya adhikAra 496 auSadha kriyA kI paribhASA 519 498 bUTiyoM ke paryAyavAcI nAma 520 501 cikitsA prakaraNa 502 roga tathA doSa vijJAna 522 502 vAta vAyu kupita hone ke kAraNa 523 pitta 524 pitta prakopa ke kAraNa 524 kapha 524 kapha prakopa ke kAraNa 525 505 vAta prakopa ke lakSaNa 525 505 pitta prakopa ke lakSaNa 525 505 kapha prakopa ke lakSaNa 525 506 vAyu kopa kA samaya 526 506 pitta kopa kA samaya 526 kapha kopa kA samaya 526 vAta prakRti kA lakSaNa 526 508 pitta prakRti kA lakSaNa 526 kapha prakRti vAle ke lakSaNa 526 dvidoSaja tridoSaja prakRti lakSaNa 526 510 vAta zAmaka upAya 526 510 pitta zAmaka upAya 527 - 14 523 503 504 504 504 508 509 510
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra yaMtra aura taMtra muni prArthanA sAgara 537 530 531 534 534 kapha zAmaka upAya 527 4. mastaka kI snAyu sambandhI pIr3A 537 rogI kI mRtyu kI pahicAna 527 5. jukAma se sira darda jvara roga ke kAraNa 528 6. mastaka pIr3A, bhaMvala va cakkara AnA 537 vAta jvara 529 7. mastaka vega 537 pitta jvara 529 8. mastaka meM rudhira kA jamAva 537 kapha jvara 9. mastaka kA darda dUra ke lie 537 vAta kapha jvara 531 smaraNa-zakti 538 kapha pitta jvara ati buddhi bar3he 538 vAta pitta jvara 531 gaMjApana dUra karane hetu 539 sannipAta jvara 532 540 bAla bar3ha jAte jIrNa-jvara 532 maleriyA bukhAra 533 bhIghra ke / patana 540 TAIphAiDa (miyAdI) jvara 533 bAla dUra karanA 540 nimoniyA-jvara 533 bAla kAle banAnA 540 1. yadi kapha meM rakta AtA ho to 534 bAloM ko kAlA karanA 541 2. bhUta jvara bAloM kI saphedI nazTa 542 3. jvara meM pyAsa jyAdA hone para pitta roga 542 4. jvara meM khAMsa hoya 534 tRSA roga 542 5. jvara meM vamana hone para 534 khA~sI roga 543 6. jvara meM zvAsa hone para 535 sUkhI khA~sI 543 7. jvara meM mUrchA hone para zvAsa-khA~sI 544 546 8. jvara meM kabja tathA aphArA damA (zvAsa) roga 546 10. garmI ke jvara meM vamana honA kSaya (tapedika) roga 535 bAlakoM ke jvara tathA anya roga 547 11. jvarAtisAra 535 547 bistara (zayyA) mUtra nivAraNa 12. jvara kI nirbalatA 535 547 13. lU lagakara jvara honA danta-roga 535 pAiriyA 548 14. mausama kA jvara 535 dA~toM ke masUr3oM tathA mu~ha kA roga 548 15. gardana tor3a va kamara tor3a bukhAra 535 mukha ke chAle 549 16, sAdhAraNa jvara 535 mukha se khUna Ane ke roga 549 jukAma roga 536 549 mukha kI durgandha dUra karane kA upAya / sira-roga 536 AdhAsira darda muhAMse dUra (mu~ha para dhabbe kA roga) 550 550 mukha sundara ke lie 1. vAyu se sira darda 537 gale ke roga 550 2. pitta se sira darda 537 svara-bhaMga 551 3. kapha kI mastaka pIr3A 537 hakalAnA dUra hotA 15 535 535 536 552
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra yaMtra aura taMtra mani prArthanA sAgara 567 556 558 559 hicakI-roga 552 kampavAya (hAtha-paira kA~panA) 566 khaTTI DakAre 552 zUnyavAta 566 netra roga 553 ardhAgaM-vAya 566 kAna-roga 554 Ama -vAta 566 nAka-roga 555 lakavA roga 566 vamana-roga 555 hAtha-pairoM kI aiMThana (bAInTe) tathA coTa para 566 vamana karAne ke upAya 556 coTa lagakara sUjana Ane para haijA-roga kamara aura pasalI pIr3A 567 pattharI roga 556 sUjana-roga (zodha roga) 568 lIvara (yakRta) roga 557 mRgI roga 568 tillI (lipa) roga 557 unmAda (pAgalapana) roga 569 hRdaya roga 557 Diprezana (avasAda) dUra karane hetu 569 rakta cApa (blaDa prezara) mUrchA roga 569 jalodara-roga 559 cakkara AnA roga 570 udara (peTa) roga pANDu roga 570 peTa kI dhAriyAM miTeM 560 piliyA roga 570 kaphodara-roga 560 poliyo roga 571 peTa kI gaisa (vAyu) 560 kuSTha (kor3ha) roga 571 amla pitta 561 vabhUti roga 572 dharaNa (pecuTI) nAbhi roga 561 zveta kuSTha roga 572 kabja roga sapheda dAga 572 maMdAgni roga 562 carma roga 572 aruci roga bavAsIra (massA) roga 573 peTa kA kRmi roga 562 575 mUtra(pezAba)roga pitta kA atisAra 562 577 nidrA-roga pitti-roga Ama atisAra 578 pitti (pistI) roga bhasmaka roga 578 prameha aura madhumeha roga zarIra kA moTApA dUra karanA 563 563 sadA javAna raheM 578 madhumeha roga sarva vAta roga DAyariyA 578 563 579 jor3oM kA darda meda roga 564 579 zarIra meM pasIne kI durgandha ghuTanoM kA darda 565 kA~kha kI durgandha ke lie 579 gaThiyA roga kaiMsara ,alsara roga 579 zUnya-vAta-lakavA roga 565 khujalI dUra 580 pustavAya(hAtha pairoM meM adhika pasInA AnA) 566 vraNa (phor3A-phunsI) roga 580 = 16 561 562 563 563 565
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra yaMtra aura taMtra muni prArthanA sAgara 582 597 598 583 583 dAda aura pA~va tathA khujalI roga 581 ghAva ThIka ke bAda sapheda dAga kA upAya 581 agni se jale hue tathA anya upAya 581 haDDI TUTane para 582 kA~ca nikalanA 582 adho vAyu baMdha kA upAya hAtha pA~voM kI byAU phaTane para 582 tvacA 583 pA~va kI er3I kA darda 583 nakha TUTane para 583 hAthI pAMva ghAvoM para lagAne 583 gA~Tha ke lie lepa naharuA (bAlA) roga 584 sarpa ke kATane para 584 bicchuke kATane para 584 kutte dvArA kATA niSprabhAvI hoya 585 barra-tataiyA ke jahara para 585 sira kI na~ yA lIka 586 jAnavaroM ke kATane para jahara car3hane para upAya 586 strI gupta roga cikitsA pradara roga 586 zveta pradara roga raktArza (rakta pradara) 588 rukA huA mAsika dharma khulane ke lie 588 mAsika dharma puna: hoya 588 rajodharma turanta hI hone lagatA 588 Rtu dharma naSTa ke lie 589 garbha dhAraNa karanA putrI prApti hetu 591 putra(kanyA )prApti 593 giratA garbha rokanA 593 garbha girAne ke lie 593 garbhadhAraNa nahIM hogA 594 sukha se prasava hoya 594 dUdha bar3hAne ke lie 594 stana pIr3A va anya rogoM kA upAya 595 stanoM kI zithilatA dUra 595 yoni doSa dUra ho jAtA 596 puruSa gupta roga adhikAra guptendriya roga 597 aNDakoSa vRddhi roga zukrANuoM kI vRddhihetu 598 svapna doSa nivAraNa vIrya stambhana 599 bala puruSArtha (zakti vardhaka) 600 durbalatA nivAraNa 601 napuMsakatA,vIrya dhAtu roga 601 kAmendriya (liMga) meM dRDhatA 602 180.vizeSa nuskhe dA~ta manjana 603 hIMgvaSTaka cUrNa 603 lavaNa bhAskara cUrNa 603 saMjIvanI bUTI 604 amara sundara baTI 604 candra-prabhA baTI 604 bAma 604 paMcasama cUrNa 604 kastUrI bhairava rasa 605 navajIvana 605 ArogyavarddhanI 605 vajra lepa taiyAra karane kI vidhi-artha 605 vizeSa nukse 605 guNakArI lauMga 606 tejI mandI nikAlane kI vidhi 609 makara saMkrAnti phala 611 saMkrAnti se gaNita dvArA tejI-maMdI kA parijJAna 612 tejI maMdI ke upayagI pAMca vAroM kA phala 612 saMkrAMti ke vAroM kA phala 613 ravi nakSatra phala 613 587 589 17
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra yaMtra aura taMtra muni prArthanA sAgara AdyamitAkSara vartamAna samaya meM logoM kA rujhAna mithyAtva kI ora drutagati se AkRSTa ho rahA hai evaM apanI zArIrika, mAnasika, Arthika, pArivArika, sAmAjika aura rAjanaitika samasyAoM kA nirAkaraNa karane ke lie nAnA prakAra ke kudevI-devatAoM kI pUjA-upAsanA Adi karane athavA mithyA tApasI bAbAoM, paMDitoM, purohitoM evaM mahantoM kA prazraya karake mithyA maMtrayaMtra-taMtra ke jaMjAla meM pha~sakara kucha pAne kI bajAya apanA sarvasva kho DAlate haiM aura dukhI pIr3ita hokara apanA jIvana vyatIta karate haiN| ataH aise logoM ko uparokta samasyAoM se mukti dilAne hetu hamane apanI sAdhanA, svAdhyAya evaM abhyAsa ke mAdhyama se khoja kara kucha mahAna maMtrayaMtra-taMtra Adi kA saMgraha karake isa mahAna grantha kA nirmANa kiyA hai| jo Apa sabhI ke lie atyanta upayogI siddha hogaa| vaise bhI bhArata varSa anAdi kAla se jJAna vijJAna kI gaveSaNA, anuzIlana evaM anusaMdhAna kI bhUmi rahA hai| vidyAoM kI vibhinna zAkhAoM meM bhAratIya manISiyoM, RSiyoM ne jo kucha kAma kiyA hai, ni:sandeha vaha prazaMsanIya rahA hai| Adi mAnava se Aja taka kyA-kyA nahIM kiyA gyaa| agni kI khoja kI, Trena-plena aura moTara kI khoja kii| yahAM taka ki mAnava ko mahAvIra, nara ko nArAyaNa, insAna ko Izvara aura AtmA ko paramAtmA banAne taka kI khoja kI hai| isI gaveSaNA ke pariNAma svarUpa maMtra-yaMtra-taMtra kA bhI prasphuTana huA hai| maMtra meM asIma zakti hotI hai, Apane dekhA hogA ki jaba kisI vyakti ko sarpa kATa detA hai to sAdhaka maMtra ke prabhAva se usa sarpa ko bulAkara usakA jahara nikalavA letA hai aura usa sarpa Dase vyakti ko ThIka kara detA hai| athavA jaba kisI vyakti ko bhUta-vyantara Adi kI bAdhA ho jAtI hai, bhUta Adi use satAne lagate haiM, to maMtrI sAdhanA ke bala se usako bulAkara pUchatA hai ki ApakA nAma kyA hai, Apa isa vyakti ko kyoM parezAna karate haiM? aadi| phira vaha maMtrI (sAdhaka) kahatA hai- aba Apa ise chor3akara jAiye, ise parezAna mata kriye| aura jaba vaha bhUta Adi nahIM mAnatA hai to sAdhaka maMtra ke prabhAva se use bhagA detA hai| jaina paramparA ke anusAra maMtravidyA kA saMbaMdha atyanta pracIna hai tathA aGgapUrva jJAna se = 18
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra yaMtra aura taMtra muni prArthanA sAgara jur3A huA hai| sarvajJa bhASita, gaNadhara deva dvArA graMthita dvAdazAMga meM bArahavAM aMga dRSTivAda hai| usake pAMca vibhAga haiM- 1.parikarma, 2.sUtra, 3.prathamAnuyoga, 4.pUrvagatA aura 5.cuulikaa| jisameM pUrvagatA ke caudaha pUrva hote haiM, unameM dasavAM vidyAnuvAdapUrva hai| jo eka karor3a dasa lAkha pada kA mAnA gayA hai| vidyAnuvAda pUrva mukhyataH sAdhanAoM, siddhiyoM evaM unake sAdhakoM se saMbaMdhita yaMtra, maMtra, taMtra aura vidyAoM kA mahatvapUrNa graMtha hai| rAjasthAna ke jaina zAstra bhaNDAroM meM matisAgara dvArA saMgrahIta vidyAnuzAsana kI pANDulipiyAM milatI hai| jayapura ke zAstra bhaNDAra meM vidyAnuvAda ke nAma se grantha upalabdha hai jo malliSeNa dvArA nibaddha hai| isake atirikta gaNadhara valaya maMtra, ghaMTAkarNa kalpa, bhairavapadmAvatI kalpa, jvAlAmAlanI kalpa, RSimaMDala kalpa, bhaktAmara kalpa, kalyANamaMdira kalpa, NamokAramaMtra kalpa Adi aneka graMtha maMtra-yaMtroM se bharapUra haiM, jinake mAdhyama se manuSya apanA mAnava jIvana saphala va sArthaka kara sakatA hai| / vaise bhI mAnava jIvana ati durlabha hai| usakA antima sAdhya AvAgamana yA janmamaraNa ke bandhana se unmukta honA hai, jisakA sAdhana dharma kI sAdhanA- ArAdhanA hai| dharma kA AdhAra mAnasa kI pavitratA, bhAvanAoM kI ujjvalatA, tapamUlaka AcAra kA anusaraNa hai, para kevala Adarza kI paridhi meM nahIM, vyavahArika bhUmikA para jarA vicAra kareM, yaha saba kaba sadha sakatA hai, jaba manuSya ke ghara kI sthiti santoSajanaka ho| dUsare zabdoM meM use dainaMdina jIvana-nirvAha kI samIcIna vyavasthA ho, adhika spaSTa kaheM to usakA sAMsArika jIvana sukhamaya ho| jisa vyakti ke pAsa donoM samaya ke bhojana kI vyavasthA nahIM hai aura rahane ko sthAna taka nahIM hai, jisake bacce kSudhA se pIr3ita rahate haiM, rugNa hone para jinheM auSadhi taka upalabdha nahIM hotI, kyA unake lie saMbhava hogA, ve apane ko Atma-dhyAna meM ramA sakeMge? vyavahAra kI bhUmikA para socane se yaha spaSTa pratIta hotA hai ki aisA asaMbhava nahIM to du:saMbhava avazya hai| zAyada katipaya mantra-vidyA vettAoM aura maMtrArAdhakoM ke mAnasa meM yaha AyA ho ki jo kucha unhoMne arjita kiyA hai, usase ve samAja ko lAbhAnvita kara sakeM tAki zraddhAlu loga una prayogoM ke dvArA pIr3A, roga, zoka va kaSTa Adi se chuTakArA pA sakeM, zAnti, sukha-samRddhi arjita kara skeN| ataeva unhoMne mantra, taMtra va yaMtra- jinheM prAyaH gopya rakhane kI paramparA rahI hai, unheM adhikArI janoM ke samakSa udghATita kiye, jisase loga lAbhAnvita hue aura Aja bhI ho rahe haiN| bhagavAn mahAvIra ke lagabhaga Der3ha zatAbdI bAda bhadrabAhu AcArya dvArA racita uvasaggahara stotra, tadanantara siddhasena divAkara dvArA racita kalyANamandira stotra, mAnatuMga sUri dvArA racita bhaktAmara stotra, nandiSeNa muni dvArA racita zAnti stavana Adi maMtrazAstra kI 19
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra yaMtra aura taMtra muni prArthanA sAgara mahAn nidhiyA~ haiN| ina do hajAra varSa ke jJAta itihAsa meM AcArya siddhasena divAkara, AcArya pAdalipta, AcArya vajrasvAmI, AcArya nAgArjuna, AcArya haribhadra, AcArya hemacandra, AcArya jinadatta, AcArya jinaprabha Adi aneka mahAvidvAna, vairAgyavAn sAdhaka AcArya hue haiM jinake dvArA racita mahA prabhAvazAlI mantra, yaMtra, taMtra Adi grantha Aja bhI kahIM kahIM upalabdha ho sakate haiN| pAMcavIM zatAbdI se lekara dasavIM zatAbdI taka pAMca sau varSoM meM isa rahasyamaya vidyA para kevala bauddha bhikSuoM ne hI do-DhAI hajAra graMtha raca DAle the| tibbata, cIna, laMkA, maMgoliyA, barmA, kamboDiyA Adi deza to tAMtrika bauddha lAmAoM ke gar3ha the| hamAre Agamika granthoM meM yadyapi mantra-vidyA kA ullekha upalabdha nahIM ho sakA, para pAramparika prasiddha janazruti ke AdhAra para yaha mAnyatA calI A rahI hai| lekina kucha samaya uparAnta hamAre mahAna AcAryoM ne socA ki kahIM svalpa satva, dhairya va gaMbhIra hRdaya vAle sAdhaka isakA durupayoga na kara leM, isa janahita kI bhAvanA se pUrva-AcAryoM ne apane ziSyoM ko isa adhyayana kI vAcanA denA banda kara diyA, jisake pariNAma svarUpa zanaiHzanaiH kAlakrama se maMtra vidyA kA adhyayana vilupta ho gyaa| vaise hamAre pUrvAcAryoM ko anekoM vidyAeM siddha thiiN| AcArya kundakunda mahArAja vidyA ke bala se hI videha kSetra gaye the| kahA jAtA hai ki vaha lauTate samaya apane hAtha meM tantra maMtra kA grantha bhI lAye the kintu vaha mArga meM lavaNa samudra meM gira gyaa| aura bhI kahA hai ki eka bAra giranAra parvata para zvetAmbaroM ke sAtha unakA vivAda ho gayA, taba unhoMne vahAM brAhmI devI ke mukha se kahalavAyA thA ki "digambara nirgrantha mArga hI saccA hai|" isase jJAta hotA hai ki vaha maMtra- taMtroM ke jJAtA the aura unhIM ke ziSya AcArya umAsvAmI jI mahArAja ko AkAza gAminI vidyA prApta thI, unake ziSya AcArya pUjyapAda jI mahArAja bhI taMtra vidyA ke prayoga se videha kSetra meM sAkSAta virAjamAna bhagavAna sImaMdhara svAmI ke darzana karane gaye the| AcArya vAdirAja jI mahArAja ne kAraNavasAt stotra vidyA se kuSTha roga dUra kiyaa| * AcArya samantabhadra svAmI mahAna mantravettA the unhoMne apane maMtroM ke prabhAva se banArasa nagarI meM zaMkarajI kI piNDI meM se candraprabha kI pratimA ko pragaTa kara diyA thaa| isa tathya kA samarthana zravaNabelagolA ke zilAlekha meM milatA hai bandho bhasmaka-bhasma sAtkRti-paTu padmAvatI devtaa| dattodAtta-padasva-mantra vacana-vyAhUta-candramatraH / AcAryasya samantabhadragaNa bhRdheneha kAle kalau, jainaMvartma samantabhadraya bhavadbhadraM samantAnmuhUH / / isake atirikta AcArya samantabhadra para padmAvatI devI kI vizeSa kRpA thI jo maMtroM kI ArAdhya devI mAnI jAtI hai| - 20
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra yaMtra aura taMtra mani prArthanA sAgara AcArya akalaMka deva para kusumAMDinI devI prasanna thI aura unhoMne kusumAMDinI devI ko siddha kara liyA thaa| brahma nemIdatta ArAdhanA kathAkoza aura malliSeNa prazasti se isa tathya kI puSTi hotI hai ki akalaMka deva ne hima-zItala rAjA kI sabhA meM zAstrArtha karake tArA devI ko parAsta kiyA thaa| AcAryoM ke pazcAt deza meM bhaTTArakoM kA yuga AyA aura ve 600-700 varSoM taka samAja meM sarvAdhika pratiSThA evaM sammAna ko prApta hue| vaha maMtroM ke vizeSa sAdhaka hote the| sUrata zAkhA ke bhaTTAraka mallibhUSaNa ne padmAvatI devI kI ArAdhanA kI thI, tathA lADabAgaDa gaccha ke bhaTTAraka mahendrasena ne kSetrapAla ko sambodhita kiyA thaa| maMtra sAdhanA dvArA bhaTTAraka somakIrti ne pAvAgar3ha meM aura bhaTTAraka malayakIrti ne AMtarI meM yaha camatkAra kiyA thA ki sarasvatI kI pASaNa mUrti ke dvArA digambara sampradAya kA prAcInatva siddha kiyaa| bhaTTAraka prabhAcandra tugalaka vaMza ke zAsana kAla meM hue jinhoMne dehalI vihAra ke samaya bAdazAha ke paMDita rAdhocetana se zAstrArtha meM vijaya prApta kI maMtra zakti se pAlakI kA AkAza gamana, amAvasyA kA pUrNimA meM parivartana, evaM kamaNDalu meM jala ko vipakSI dvArA madirA meM parivartana kara dene para use puSpoM meM parivartana kara dene jaise aneka camatkAra kiye the| AcArya somakIrti kASThAsaMgha ke 87veM bhaTTAraka the saMvat 1518 ASAr3ha zukla aSTamI ko bhaTTAraka pada para abhiSikta hue aura sulatAna phirojazAha ke zAsana kAla meM pAvAgar3ha meM padmAvatI devI kI kRpA se AkAza gamana kA camatkAra dikhAyA thaa| bhaTTAraka jagatkIrti saMvat 1745 meM cAMdakher3I pratiSThA mahotsava meM, jaba eka zvetAmbara yati dvArA ratha ko maMtra se kIla diyA gayA taba bhaTTAraka jagatkIrti jI ne apane maMtra zakti ke prabhAva se ratha ko binA hAthiyoM ke hI calA diyA thaa| saMvat 1761 meM karavara (hAr3autI) pratiSThA mahotsava meM kucha yatiyoM ne apanI maMtra zakti se khAdya padArtha ko AkAza meM ur3A diyA taba bhaTTAraka jagatkIrti ne apane kamaNDalu meM se pAnI chir3aka kara vighna zAnta kiyA aura sAmagrI ko vApisa girAyA thaa| Aja se lagabhaga do hajAra varSa pUrva mahAna AcArya zrI arhadvali jI mahArAja ne dakSiNa bhArata ke samasta digambara saMtoM kA sammelana kiyA thA, taba vahIM se zruta saMvardhana hetu dharasena AcArya ne do sAdhuoM ko bulavAyA thaa| aura jaba puSpadanta bhUtabali do mahArAja Ae to unakI jJAna parIkSA ke lie mahAna maMtravettA AcArya dharasena mahArAja ne una donoM munirAjoM ko doSa pUrNa maMtra siddha karane ko diye the, lekina una mahAna jJAnI 21
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra yaMtra aura taMtra mani prArthanA sAgara munirAjoM ne jaba maMtra siddha kiyA to mAlUma huA ki yaha maMtra zuddha nahIM hai| taba use sahI karake siddha kiyA thaa| zAyada isa kahAnI se Apa sabhI loga paricita hoNge| isa prakAra ke anekoM ullekha jaina Agama meM Aja bhI upalabdha haiN| ____ padmapurANa meM likhA hai ki rAvaNa ko gyAraha sau vidyAyeM prApta thI jisake prabhAva se vaha nArAyaNa ke atirikta kisI se bhI parAjita nahIM ho sakatA thaa| zreSThi jinadatta ko daheja meM aneka vidyAyeM prApta huI thii| de. jinadatta caritra hanumAna vidyAbala ke prabhAva se hI laMkA dahana meM saphala huye the| zrIpAla caritra meM kathAnaka AtA hai ki jisa samaya ratnamaMjUSA ke pitA vivAha yogya vara kI khoja meM the, taba munirAja se pUchA- gurudeva! merI putrI kA vivAha kaba kisase hogA? gurudeva avadhijJAna ke dhArI the, ataH unhoMne kahA- 'zreSThI! jo yaha sahasrakUTa caityAlaya bahuta samaya se banda hai, jisa mahApuruSa ke Agamana se isake dvAra khula jAyeMge vahI tumhArI putrI kA yogya vara hogaa| isa prakAra prathamAnuyoga bhI sAdhuoM ke upakAroM se bharA par3A hai| mainA sundarI ko bhI zAnti kA mArga- bhayaMkara kuSTha roga nivAraNa kA mArga jaMgala meM kisane batAyA thA? mAtra digambara sAdhu ne| kyoMki sacce digambara saMta apAya-vicaya dharmadhyAnI hote haiN| aura apAya vicaya dharma dhyAna- maMtra-yaMtra dvAdazAMga ke aMga haiN| isalie jo sAdhaka dukhI prANI ke dukhoM ko dUra karane kA cintana karatA hai vahI apAya-vicaya dhyAnI sAdhaka kahalAtA hai, lekina hAM use AjIvikA kA aMga na bnaaeN| mAtra dharma prabhAvanA va paropakAra kI dRSTi se sAdhaka maMtroM kA prayoga kara sakatA hai| aura phira vaise bhI apAya-vicaya dharmadhyAna ke mahAnetA ke caraNoM meM jo bhI jAtA hai usakA saMkaTa dUra ho hI jAtA hai| aura dUsarI bAta saMsAra meM saMta, saritA aura sUrya hI sacce paropakArI huA karate haiN| zAyada isalie jaina AcAryoM, yatiyoM, santoM ne sUkSma va gambhIra gaveSaNA karake aneka upayogI maMtroM, yaMtroM va taMtroM kI racanA kI aura unakA saphala prayoga bhI kiyA, lekina prayoga atyanta AvazyakatA par3ane para kiyA aura vaha bhI kevala paropakAra yA saMghIya prabhAvanA kI dRSTi se kiyaa| yadi Aja pUrNa rUpa se khoja kI jAe to nizcita hI bahuta bar3A upayogI sAhitya mantra vijJAna naSTa ho cukA hai| aura jo zeSa bacA hai use samajhane vAle nahIM haiM, kyoMki maMtroM ko samajhanA bar3A muzkila kAma hai aura yadi koI samajhatA-jAnatA hai to vaha kisI dUsare ko nahIM batalAnA cAhatA, isalie bhI bar3I muzkila hotI hai; kyoMki kucha maMtroM ke akSara chUTe hue haiM, kucha kI vidhi chUTI huI hai, kisI kA sahI artha samajha meM nahIM AtA Adi anekoM parezAniyAM maMtroM ko par3hane meM AtI haiN| maiMne eka maMtra par3hA thA, usakA vidhi vidhAna bhI likhA thA aura phala meM likhA ki 22
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra yaMtra aura taMtra muni prArthanA sAgara mantra ko bhujA para bAMdhane se 'nikiDA va nikizA tantu r3acho tIjA' hai| kAphI socane ke bAda mujhe mAlUma huA ki ye to ulTe akSaroM meM likhA hai, jaise DAkinI zAkinI turanta chor3a jAtI haiM aadi| Apake mana meM prazna ho sakatA hai- Akhira maMtra - yaMtra - taMtra hai kyA ? to merI dRSTi se yaha eka vaijJAnika, abhUtapUrva camatkArI prakriyA hai jisake mAdhyama se sAdhaka cintita phala prApta karatA hai| jaise sUrya kI kiraNoM ko eka kAMca ( lensa) ke mAdhyama se ekatrita karane para agni utpana ho jAtI hai, ThIka usI prakAra mantra ke mAdhyama se mana ko ekatrita karake UrjA (zakti) utpanna ho jAtI hai, jisase saba kArya siddha ho jAte haiM / ataH hama kaha sakate haiM ki mantra phailI huI UrjA (zakti) ko ekatrita karatA hai, bar3hAtA hai / isa vidyA meM mukhyataH tIna viziSTa kriyAoM kA samAveza hotA hai- mantra - yantra aura tantra / maMtra - viziSTa prabhAvaka zabdoM dvArA nirmita kiyA huA vAkya maMtra kahA jAtA hai| usakA bAra-bAra jApa karane para zabdoM ke pArasparika saMgharSa ke kAraNa vAtAvaraNa meM eka prakAra kI vidyuta taraMga utpanna hone lagatI hai jisase sAdhaka kI icchita bhAvanAoM ko bala milane lagatA hai| phira vaha jo cAhatA hai, vahI hotA hai| maMtroM kI siddhi ke lie unake hisAba se jApa kI vibhinna mAtrA meM zabda, aMka tathA vibhinna prakAra ke padArthoM se banI mAlAe~, vibhinna prakAra ke phala-phUla, Asana, dizAeM, kriyAeM ityAdi kA bhI vizeSa mahatva hotA hai| yaMtra - jo kisI viziSTa prakAra ke kAgaja, patra yA dhAtu para, kisI viziSTa prakAra ke nirdhArita aMkoM, zabdoM yA AkRtiyoM ko banAkara vizeSa prakAra ke maMtroM se abhimaMtrita kiyA jAtA hai use yantra kahate haiM / phira usa yaMtra ko kisI tAbIja Adi meM rakhakara kisI kI bAMha meM bAMdha diyA jAtA hai yA gale meM laTakA diyA jAtA hai athavA kisI sthAna para rakha diyA jAtA hai athavA cipakA diyA jAtA hai, jisase kArya siddhi hotI hai / taMtra- tantra kA sambandha vijJAna se hai| isameM kucha aisI rasAyanika vastuoM kA prayoga kiyA jAtA hai, jisase eka camatkAra pUrNa sthiti paidA kI jA sake; lekina kisI prakAra ke maMtra-yaMtra-taMtra ke prayoga ke lie bAraha prakAra kI zuddhiyoM kA honA Avazyaka hai| 1.dravyazuddhi H- paMcendriya tathA mana ko vaza meM karane ke lie, zarIra ko svaccha va nirmala rakhanA dravya zuddhi hai; lekina bAhya dravya zuddhi ke sAtha antaraMga dravya zuddhi bhI anivArya hai / arthAt jApa karane ke pahale yathAzakti apane andara ke vikAroM (kAma, krodha, lobha, moha, mAna, mAyA Adi) ko haTAnA Avazyaka hai; kyoMki yahAM dravyazuddhi kA abhiprAya pAtra kI antaraMga zuddhi se hai| 2. kSetrazuddhi: - nirAkula sthAna, jahAM kisI prakAra kA zoragula / AvAja na hotI ho, DaoNsa- macchara Adi bAdhaka jantu na hoM, citta meM kSobha utpanna karane vAle upadrava evaM zIta-uSNa kI bAdhA na ho, aisA ekAnta nirjana sthAna maMtra sAdhanA ke lie uttama hai I 23
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra yaMtra aura taMtra muni prArthanA sAgara arthAt zAntapriya sthAna, jaise-mandira-caityAlaya, nadI- sarovara kA kinArA, tIrthakSetra, atizaya kSetra, siddhakSetra Adi maMtra sAdhanA ke lie upayukta sthAna haiN| 3. samayazuddhi :- prAtaH, madhyAhna aura sandhyA samaya mantra-ArAdhanA ke lie upayukta samaya hai| vaise kAlazuddhi ke antargata mantra jApa kA prAraMbhika samaya bhI liyA jAtA hai| ataH zubha-dina, zubha-tithi, zubha-nakSatra, zubha-lagna, zubha-yoga aura zubhaamRta-lAbha caughar3iyA meM jApa prAraMbha karanA cAhie 4. AhAra zuddhi :- maMtra-sAdhaka kA AhAra sAtvika va parimita honA caahie| kyoMki rAjasika va tAmasika AhAra se maMtra sAdhanA meM mana nahIM lagatA tathA pramAda AtA hai| ataH sAdhaka ko zuddha, zAkAhArI, sAtvika, bhUkha se kama bhojana lenA caahie| 5. saMbaMdha zuddhi :- sAdhaka ko sacce Astika logoM ke sAtha rahanA cAhie jisase usakA maMtra evaM maMtra pradAtA para vizvAsa banA rahe; kyoMki maMtra yA maMtra pradAtA para vizvAsa na hone se maMtra siddha nahIM hotaa| 6. Asana zuddhi :- kASTha, zilA, bhUmi, caTAI yA zItalapaTTI para pUrvadizA yA uttara dizA kI ora mu~ha karake padmAsana, ardhapadmAsana, khar3agAsana, yA sukhAsana para sthira hokara kSetra tathA kAla kA pramANa karake mauna pUrvaka jApa karanA caahie| 7. vinayazuddhi :- jisa Asana para baiThakara jApa karanA ho, usa Asana ko sAvadhAnI pUrvaka IryApatha zuddhi ke sAtha sApha karanA cAhie tathA jApa karane ke lie namratA pUrvaka bhItara kA anurAga bhI rahanA caahie| kyoMki jApa karane ke lie jaba taka bhItara kA utsAha nahIM hogA, taba taka sacce mana se jApa nahIM kiyA jA sktaa| 8. mana zuddhi :- vicAroM kI gandagI kA tyAga kara mana ko ekAgra karanA, caMcala mana idhara-udhara na bhaTakane pAye isakI ceSThA karanA, mana ko pUrNatayA pavitra banAne kA prayAsa karanA hI isa zuddhi meM abhipreta hai| 9. vacana zuddhi :- dhIre-dhIre sAmyabhAva-pUrvaka mantra kA zuddha jApa karanA, arthAt uccAraNa karane meM azuddhi na hone pAye isakA viveka rakhanA vacana zuddhi hai| mana hI mana bhI jApa kiyA jA sakatA hai| 10. kAya zuddhi :-zaucAdi kriyAoM se nivRtta hokara yatnAcArapUrvaka zarIra ko zuddha karake halana-calana rahita hokara jApa karanA kAyazuddhi hai| 11. mantra zuddhi :- jisa maMtra kA jApa karanA ho usake bIjAkSaroM kA milAna karake dekha leM ki galata to nahI haiM, phira zuddha uccAraNa pUrvaka triyoga se jApakaranA caahie| 12. vidhi-vidhAna zuddhi- pUrva nirdhArita kriyA pUrvaka jApa karanA vidhi-vidhAna 24
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra yaMtra aura taMtra muni prArthanA sAgara zuddhi hai| arthAt jisa prakAra kI maMtra-yaMtra-taMtra meM siddha karane kI kriyA likhI ho usI prakAra kriyA karanA vidhi-vidhAna zuddhi hai| ___ yadi isa prakAra kI zuddhi pUrvaka sAdhaka sAdhanA karatA hai to niyama se saphala hotA hai| kyoMki yaha eka vaijJAnika prakriyA bhI hai| vaise maMtra aura vijJAna donoM meM kucha antara bhI hai| jaise vijJAna kA prayoga jahAM bhI kiyA jAtA hai, phala eka hI hotA hai| parantu maMtra meM yaha bAta nahIM hai, usakI saphalatA sAdhaka aura sAdhya ke Upara nirbhara hai| dhyAna ke asthira hone se bhI mantra asaphala ho jAtA hai| mantra to tabhI siddha hotA hai jaba zraddhA, icchA aura dRr3ha saMkalpa ye tInoM hI yathAvat kArya karate hoN| manovijJAna kA siddhAnta hai ki manuSya kI avacetanA meM bahuta sI AdhyAtmika zaktiyA~ bharI rahatI haiM aura inhIM zaktiyoM ko maMtra kI dhvaniyoM ke saMgharSa dvArA uttejita kiyA jAtA hai| isa kArya meM kevala vicAra zakti hI kAma nahIM karatI hai, balki isakI sahAyatA ke lie utkRSTa icchA zakti kI icchA dvArA dhvani - saMcAlana kI bhI AvazyakatA hotI hai| aura yaha maiMne pahale hI kahA hai ki mana ke sAtha jina dhvaniyoM kA gharSaNa hone se divya jyoti prakaTa hotI hai una dhvaniyoM ke samudAya ko maMtra kahate haiN| to maMtra zakti ke prayoga kI saphalatA ke lie mAnasika yogyatA prApta karanI par3atI hai, jisake lie naiSThika AcAra kI AvazyakatA hotI hai| ___ maMtra nirmANa ke lie- oM hrAM hrIM hUM hrauM hra:, haM sa: klIM klU blU, drAM drIM dUM draH, zrAM zrIM zrauM zraH, kSAM kSIM dUM kSauM kSaH, kSvI haiM aM phaT vaSaT, saMvauSaT ghe ghe yaH ThaH khaH halvayU~, paM vaM yaM NaM taM thaM daM Adi bIjAkSaroM kI AvazyakatA hotI hai| sAdhAraNa vyakti ko to ye bIjAkSara nirarthaka pratIta hote haiM, kintu haiM ye sArthaka aura inameM aisI zakti antarnihita rahatI hai, jisase Atmazakti yA devatAoM ko uttejita kiyA jA sakatA hai| ataH ye bIjAkSara antaHkaraNa aura vRtti kI zuddha preraNA ke vyakta zabda haiM, jinase atyadhika zakti kA vikAsa kiyA jA sakatA hai aura bIjAkSaroM kI utpatti pradhAnataH NamokAra maMtra se huI hai, kyoMki mAtRkA dhvaniyAM isI maMtra se udbhUta haiN| ina sabameM pradhAna 'oM' bIja hai, yaha AtmavAcaka mUlabhUta hai| ise tejo bIja, kAmabIja aura bhavabIja bhI mAnA gayA hai| paMcaparameSThI vAcaka hone se 'oM' ko samasta maMtroM kA sAratattva batAyA gayA hai| ise praNavavAcaka bhI kahA jAtA hai| zrI ko kIrtivAcaka, hrIM ko kalyANavAcaka, kSIM ko zAntivAcaka, haM ko maMgalavAcaka, OM ko sukhavAcaka, kSvI ko yogavAcaka, hUM ko vidveSa aura roSa vAcaka, prIM ko stambhavAcaka aura klIM ko lakSmI prApti vAcaka kahA gayA hai| sabhI tIrthaMkaroM ke nAma-akSaroM ko maMgalavAcaka evaM yakSa-yakSiNiyoM ke nAmoM ko kIrti aura prIti vAcaka kahA gayA hai| Agama meM bIjAkSaroM kA varNana nimna prakAra se kiyA gayA hai- OM praNava, dhruva, brahmabIja yA tejo bIja 25
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra yaMtra aura taMtra muni prArthanA sAgara hai| aiM vAgbhava bIja, lUM kAmabIja, kroM zakti bIja, haM saH viSApahAra bIja, kSIM pRthvI bIja, svA vAyu bIja, hA AkAza bIja, hyaM mAyAbIja yA trailokyanAtha bIja, kroM aMkuzabIja, jaM pAza bIja, phaT visarjanAtmaka yA cAlana- dUrakaraNArthaka, vauSaT pUjAgrahaNa yA AkarSaNArthaka, saMvauSaT AmantraNArthaka, blUM drAvaNabIja, klauM AkarSaNa bIja, glauM stambhana bIja, hrauM mahAzaktivAcaka, vaSaT AhvAnana vAcaka, raM jvalana vAcaka, kSvIM viSApahAra bIja, Tha: candrabIja, ghe ghai grahaNa bIja, draM vidveSaNArthaka, roSa bIja, svAhA zAnti aura havana vAcaka, svadhA pauSTika vAcaka, namaH zodhana bIja, haM gaganabIja, hUM jJAnabIja, yaH visarjana yA uccAraNa vAcaka, nu vidveSaNabIja, ivIM amRta bIja, kSvIM bhoga bIja, hU~ daNDa bIja, khaH svAdana bIja, jhauM mahAzakti bIja, yU~ piNDabIja, kSvIM maMgala aura sukha bIja, zrI kIrtibIja yA kalyANa bIja, klIM dhanabIja , kuberabIja, tIrthaMkara ke nAmAkSara zAntibIja, hrauM Rddhi- siddhi bIja, hrAM hrIM hUM hrauM hraH sarva zAnti, mAMgalya, kalyANa, vighna vinAzaka, siddhidAyaka, a AkAza bIja, dhAnyabIja, A sukhabIja -tejo bIja, I guNabIja, tejobIja, vAyubIja, kSAM kSIM kSaM jheM maiM kSoM kSauM kSa: sarva kalyANa, sarvazuddhi bIja , vaM dravaNabIja , maM maMgala bIja, saM zodhanabIja, yaM rakSAbIja, jhaM zakti bIja aura taM thaM daM kAluSyanAzaka, maMgala vardhaka aura sukhakAraka bIja batAyA gayA hai| ina samasta bIjAkSaroM kI utpatti NamokAra mantra tathA isa maMtra meM pratipAdita paMcaparameSThI ke nAmAkSara tIrthaMkara aura yakSa yakSiNiyoM ke nAmAkSaroM se huI hai| mantra zAstra ke bIjoM kA vivecana karane ke uparAnta AcAryoM ne unake rUpa kA nirUpaNa karate hue batalAyA hai ki - a A Rha za ya ka kha ga gha Ga ye varNa vAyutattva saMjJaka haiN| ca cha ja jha Ja i I R a ra pa ye varNa agnitattva saMjJaka haiN| ta Ta da Da u U Na lu va la ye varNa pRthvI saMjJaka haiN| Tha tha dha Dha na e ai la sa ye varNa jalatattva saMjJaka hai evaM pa pha ba bha ma o au aM aH ye varNa AkAza tattva saMjJaka haiM aura a u U ai o au aM ka kha ga Ta Tha Da Dha ta tha pa pha ba ja jha dha ya sa pa kSa ye varNa pulliMga haiN| A I ca cha la va varNa strIliMga aura i R R la la e a: gha bha ya ra ha da ja Na Ga ye varNa nupaMsakaliMga saMjJaka hote haiN| mantra zAstra meM svara aura USma dhvaniyA~ brAhmaNa varNa saMjJaka; antastha aura kavarga dhvaniyA~ kSatriya varNa saMjJaka; cavarga aura pavarga dhvaniyA~ vaizyavarNa saMjJaka evaM Tavarga aura tavarga dhvaniyA~ zUdravarNa saMjJaka hotI haiN| vazya, AkarSaNa aura uccATana meM hU~ kA prayoga; mAraNa meM 'phaTa' kA prayoga; stambhana, vidveSaNa aura mohana meM, nama: kA prayoga evaM zAnti aura pauSTika ke lie 'vaSaT' zabda kA prayoga kiyA jAtA hai| mantra ke anta meM svAhA zabda rahatA hai| yaha zabda pApanAzaka, maMgala kAraka tathA AtmA kI Antarika zAnti ko udghATita karane vAlA batalAyA gayA hai| mantra ko zaktizAlI banAne vAlI antima dhvaniyoM meM svAhA ko strIliMga; vaSaT, phaT, svadhA ko pulliMga aura namaH ko napuMsaka liMga mAnA hai| 26
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra yaMtra aura taMtra muni prArthanA sAgara cAra pITha- mantra-siddhi ke lie cAra pIThoM kA varNana jaina zAstroM meM milatA haizmazAnapITha, zavapITha, araNyapITha aura shyaamaapiitth| 1.zmazAnapITha- bhayAnaka zmazAnabhUmi meM jAkara mantra kI ArAdhanA karanA zmazAnapITha hai| abhISTa maMtra kI siddhi kA jitanA kAla zAstroM meM batAyA gayA hai, utane kAla taka zmazAna meM jAkara maMtra sAdhanA karanA Avazyaka hai| bhIrU sAdhaka isa pITha kA upayoga nahIM kara sakatA hai| prathamAnuyoga meM AyA hai ki sukumAla munirAja ne NamokAra maMtra kI ArAdhanA isa pITha meM karake Atma siddhi prApta kI thii| isa pITha meM sabhI prakAra ke maMtroM kI sAdhanA kI jA sakatI hai| 2. zavapITha- zavapITha meM karNa pizAcini, karNezvarI Adi vidyAoM kI siddhi ke lie mRtaka kalevara para Asana lagAkara maMtra sAdhanA karanI hotI hai| AtmasAdhanA karane vAlA vyakti isa ghRNita pITha se dUra rahatA hai / vaha to ekAnta nirjana bhUmi meM sthita hokara AtmA kI sAdhanA karatA hai| 3. araNyapITha- araNyapITha meM ekAnta nirjana sthAna, jo hiMsaka jantuoM se samAkIrNa hai, meM jAkara nirbhaya ekAgra citta se maMtra kI ArAdhanA kI jAtI hai| nirgrantha parama tapasvI sAdhaka hI nirjana araNyoM meM jAkara paMcaparameSThI kI ArAdhanA dvArA nirvANa lAbha prApta karate haiN| kyoMki rAga-dveSa, moha, krodha, mAna, mAyA aura lobha Adi vikAroM ko jItane kA eka mAtra sthAna araNya hI hai| at eva mahAmaMtroM kI sAdhanA isI sthAna para yathArtharUpa se ho sakatI hai| 4. zyAmApITha- ekAnta nirjana sthAna meM SoDazI navayauvanA sundarI ko vastrarahita kara sAmane baiTha kara maMtra siddha karanA evaM apane mana ko tilamAtra bhI calAyamAna nahIM karanA aura brahmacaryavrata meM dRr3ha rahanA zyAmApITha hai| ina cAroM pIThoM kA upayoga maMtrasiddhi ke lie kiyA jAtA hai| kintu NamokAra mahAmaMtra kI sAdhanA ke lie isa prakAra ke pIThoM kI AvazyakatA nahIM hai| yaha to kahIM bhI aura kisI bhI sthiti meM siddha kiyA jA sakatA hai| yaha NamokAra maMtra samasta dvAdazAMga jinavANI kA sAra hai , isameM samasta zrutajJAna kI akSara saMkhyA nihita hai| jaina darzana ke tattva, padArtha, dravya, paryAya, naya, nikSepa, Asrava, bandha Adi isa maMtra meM vidyamAna haiM aura samasta maMtrazAstra kI utpatti isI mahAmaMtra se huI hai| samasta maMtroM kI mUlabhUta mAtRkAeM isa mahAmaMtra meM nimna prakAra se nihita (vidyamAna) haiN| Namo arihaMtANaM, Namo siddhANaM, Namo AiriyANaM Namo uva jjhAyANaM, Namo loe savva sAhUNaM // 27
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra yaMtra aura taMtra muni prArthanA sAgara + + + + + + vizlezaNa :- N+a + m + o + a + r + i + h + aM + t + A + N + aM + N + a + m + o + s + i + d + dh + A + N + aM + N + a + m + o + A + i + r + i + y + A + N + aM + N + a + m + o + u + v + a + ja + jha + A + ya + A + Na + aM+ Na + a + ma + o + la + o + e + a + v + v+ a + s+ A + h + U + N + a + m| isa vizleSaNa meM se svaroM ko pRthak kiyA to- a + o + a + i + aM + A + aM + a + o + i + a + aM + a + o + A + i + i + A + aM + a + o + u + a + A + A + aM+ a + o + o + e + a + a + A + U + aMpanarukta svaroM ko nikAla dene ke pazcAt rekhAMkita svaroM ko grahaNa kiyA to zeSa bace svara- a A i I u U (r) R R (la) la la e ai o au aM aH| vyaMjana- N + m + r + h + t + N + N + m + s + d + dh + N + N + m + r + y + N + N + m + v + j + jh + y + N + N + m + l + s + v + v + s + h + N / punarukta vyaMjanoM ko nikAla dene ke pazcAt zeSa vyaMjana- N + m + r + h + dh + s + y + r + l + v + j + gh + h| dhvani siddhAnta ke AdhAra para varNAkSara varga kA prati nidhitva karatA hai| ataH gh= kavarga, jh= cavarga, N= Tavarga, dh=tavarga, m= pavarga, ya ra la va za Sa sa ha / ataH isa mahAmaMtra kI samasta mAtRkA dhvaniyAM nimna prakAra huIM- a A i I u U R R la la e ai o au aM aH; k kh g gh G, c ch j jh J, T Th D Dh N , t th d dh n, p ph b bh m, y r l v, z S s h| yaha uparyukta dhvaniyA~ hI mAtRkA kahalAtI haiN| jayasena pratiSThApATha meM likhA hai akArAdikSakArAntAH varNAH proktAstu maatRkaaH| sRssttinyaas-sthitinyaas-sNtinyaaststridhaa||376 // akAra se lekara kSakAra (k+ S + a ) paryanta mAtRkA varNa kahalAte haiN| inakA tIna prakAra kA krama hai- sRSTi krama, sthiti krama aura sNhaarkrm| NamokAra maMtra meM mAtRkA dhvaniyoM kA tInoM prakAra kA krama sanniviSTa hai| isI kAraNa yaha maMtra AtmakalyANa ke sAtha-sAtha laukika abhyudayoM ko dene vAlA hai| saMhAra krama karma vinAza ko prakaTa karatA hai tathA sRSTikrama aura sthitikrama AtmAnubhUti ke sAtha laukika abhyudayoM kI prApti meM bhI sahAyaka hai| isa mantra kI mahatvapUrNa vizeSatA yaha bhI hai ki isameM mAtRkA-dhvaniyoM kA tInoM prakAra kA krama sannihita hai, isalie isa mantra se mAraNa, mohana aura uccATana ina tInoM prakAra ke mantroM kI utpatti huI hai| bIjAkSaroM kI niSpatti ke 28
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra yaMtra aura taMtra mani prArthanA sAgara saMbaMdha meM batAyA gayA hai halo bIjAni coktAni svarAH zaktaya IritAH // 377 // arthAt- kakAra se lekara hakAra paryaMta vyaMjana bIjasaMjJaka haiM aura akArAdi svara zakti rUpa haiN| mantra bIjoM kI niSpatti bIja aura zakti ke saMyoga se hotI hai| sArasvata bIja, mAyA bIja, zubhanezvarI bIja, pRthvIbIja, agnibIja, praNavabIja, mArutabIja, jalabIja, AkAzabIja, Adi kI utpatti ukta hala aura acoM ke saMyoga se huI hai| ___ maMtra zAstra kA saMkSepa meM vizleSaNa aura vivecana kA niSkarSa yaha hai ki maMtroM ke bIjAkSara, sanniviSTa dhvaniyoM ke rUpa vidhAna meM upayogI liMga aura tattvoM kA vidhAna evaM maMtra ke antima bhAga meM prayukta hone vAlA pallava aMtima dhvani samUha kA mUla srota NamokAra mahAmaMtra hai| jisa prakAra samudra kA jala navIna ghar3e meM bhara dene para navIna pratIta hone lagatA hai, usI prakAra NamokAra mantra rUpI samudra meM se kucha dhvaniyoM ko nikAlakara maMtro kA sRjana huA hai| kAtaMtra rUpamAlA kA sUtra 'siddho varNasamAmnAyaH' batalAtA hai ki vargoM kA samUha anAdi hai| NamokAra maMtra meM kaNTha, tAlu, mUrdhanya, antastha, USma, upadhyAnIya, varartha Adi sabhI dhvaniyoM ke bIja vidyamAna haiM aura bIjAkSara maMtroM ke prANa haiN| ye bIjAkSara hI svayaM isa bAta ko prakaTa karate haiM ki inakI utpatti kahAM se huI hai| bIjAkoza meM batAyA gayA hai ki "OM" bIja samasta NamokAra maMtra se, "hrIM" kI utpatti NamokAra maMtra ke prathama pada se, "zrIM" kI utpatti dvitIya aura tRtIya padoM se 'klIM' kI utpatti prathama pada meM pratipAdita tIrthaMkaroM kI yakSiNiyoM se, atyanta zaktizAlI sakala maMtroM meM vyApta 'hU~' kI utpatti NamokAra maMtra ke prathama pada se, 'drAM drIM' kI utpatti ukta maMtra ke caturtha aura paMcama pada se huI hai 'hrAM hrIM hUM hrauM hraH' bIjAkSara prathama pada se aura 'kSAM kSIM jhU jheM maiM kSauM kSaH' bIjAkSaroM kI utpatti prathama, dvitIya aura paMcama pada se niSpanna huI hai| isake alAvA NamokAra mantra kalpa, bhaktAmara yaMtra maMtra, kalyANamaMdira yaMtra maMtra, yaMtra maMtra saMgraha, padmAvatI maMtrakalpa, jvAlAmAlinI kalpa, Adi maMtra grathoM ke avalokana se patA lagatA hai ki samasta maMtroM ke rUpa bIja pallava kI utpatti isI NamokAra mahAmaMtra se huI hai| aura itanA hI nahIM caurAsI lAkha maMtroM kI utpatti isI mahAmantra se huI mAnI jAtI hai| AcArya zubhacandra mahArAja ne jJAnArNava mahA grantha meM likhA hai ki SoDazAkSara, SaDAkSara, caturAkSara, dvayAkSara, ekAkSara, paMcAkSara, trayodazAkSara, saptAkSara, akSarapaMkti ityAdi nAnA prakAra ke mantroM kI utpatti isI mahAmaMtra se huI hai| isake atirikta sakalIkaraNa kriyA maMtra, RSimantra, pIThikAmantra, prokSaNamantra, pratiSThAmantra, zAMtimaMtra, iSTasiddhi-ariSTa nivAraka maMtra, vibhinna mAMgalika kAryo ke avasara para upayoga meM Ane vAle maMtra, vivAha maMtra, yajJopavIta dhAraNa maMtra, mUrti prANapratiSThA maMtra, sUri maMtra, vedI pratiSThA maMtra, dIkSA maMtra, mAtRkA maMtra, aneka 29
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra yaMtra aura taMtra muni prArthanA sAgara zubhAzubha avasaroM para havana-pUjana Adi ke lie prayukta hone vAle samasta mantroM kI utpatti NamokAra mahAmaMtra se huI hai| isa mahAmantra kI dhvaniyoM ke saMyoga, viyoga, vizleSaNa aura saMzleSaNa ke dvArA hI mantra zAstroM kI utpatti huI hai| pravacana-saroddhAra kI vRtti likhA meM hai- yaha NamokAra maMtra sabhI maMtroM kI utpatti ke lie samudra ke samAna hai| jisa prakAra samudra se aneka mUlyavAn ratna utpanna hote haiM, usI prakAra isa mahAmaMtra se aneka upayogI aura zaktizAlI mantra utpanna hue haiN| yaha mantrakalpavRkSa hai, isakI ArAdhanA se sabhI prakAra kI kAmanAeM pUrNa ho jAtI haiN| isa mantra se viSa, sarpa, zAkinI, DAkinI, bhUta, pizAca, yakSa, rAkSasa Adi saba vaza meM ho jAte haiN| yaha mantra gyAraha aMga aura caudaha pUrva kA sArabhUta hai| mantroM ke AcAryoM ne ise vazya, AkarSaNa Adi nau bhAgoM meM vibhakta kiyA hai| ye nau prakAra ke mantra isI mahAmantra se niSpanna hue haiN| kyoMki una mantroM ke rUpa isa mantrokta varNoM yA dhvaniyoM se hI niSpanna hue haiN| sabhI mantroM ke prANa bIjAkSara isI mantra se niHsRta haiM isI mahAmaMtra se sabhI maMtroM kA vikAsa aura nikAsa huA hai ataH yaha mahAmaMtra mahAsamudra hai| NamokArAdi maMtra saMgraha graMthoM meM batAyA gayA hai ki isa mahAmaMtra ke eka-eka pada kA jApa karane se navagrahoM kI bAdhA zAnta hotI hai| "OM Namo siddhANaM" ke dasa hajAra jApa se sUrya graha kI pIr3A dUra hotI hai| "OM Namo arihaMtANaM" ke dasa hajAra jApa se candragraha kI pIr3A, "OM Namo siddhANaM" ke dasa hajAra jApa se maMgalagraha kI pIr3A, "OM Namo uvajjhAyANaM" ke dasa hajAra jApa se budhagraha kI pIr3A, "OM Namo AiriyANaM" ke dasa hajAra jApa se guru graha kI pIr3A, "OM Namo arihaMtANaM" ke dasa hajAra jApa se zukragraha kI pIr3A aura "OM Namo loe savvasAhUNaM" ke dasa hajAra jApa se zani graha kI pIr3A dUra hotI hai| rAhu graha kI pIr3A zAnti ke lie samasta NamokAra maMtra kI jApa "OM" jor3akara athavA "OM hrIM Namo arihaMtANaM" maMtra kI gyAraha hajAra jApa tathA ketu graha kI pIr3A zAMti ke lie "OM" jor3akara samasta NamokAra maMtra kA jApa yA "OM Namo siddhANaM" pada kA gyAraha hajAra jApa karanA caahie| bhUta, pizAca aura vyantara kI bAdhA ko dUra __bhUta, pizAca aura vyantara kI bAdhA ko dUra karane ke lie nimna prakAra 21000 jApa karanA caahie| ikkIsa hajAra jApa karane ke uparAnta mantra siddha ho jAtA hai| phira siddha ho jAne ke bAda 9 bAra par3hakara jhAr3a dene se vyantara bAdhA dUra ho jAtI hai| mantra yaha hai maMtra :-OM Namo arihaMtANaM, OM Namo siddhANaM, OM Namo AiriyANaM, OM Namo uvajjhAyANaM, OM Namo loe savvasAhUNaM, sarva duSTAn stambhaya-stambhaya mohaya-mohaya andhaya-andhaya-mUkavatkarAya karAya hrIM duSTAn ThaH ThaH tthH|| 30
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra yaMtra aura taMtra muni prArthanA sAgara vidhi- isa mantra dvArA eka hI hAtha dvArA khIMce gaye jala ko, (mantra siddha hone para 9 bAra aura siddha na hone para 108 bAra) mantrita karake, pazcAt NamokAra mahAmaMtra par3hate hue yaha jala vyantarAkrAnta vyakti ke Upara chir3aka dene se vyantara, bhUta, preta, aura pizAca kI bAdhA dUra ho jAtI hai| ___ maMtra jApa meM aMguliyoM kA mahatva :- isa mantra ko dharmakArya aura mokSa prApti ke lie aMguSTha aura tarjanI aMgulI se, zAnti ke lie aMguSTha aura madhyamA a~gulI se, siddhi ke lie aMguSTha aura anAmikA se evaM sarvakArya siddhi ke lie aMguSTha aura kaniSThA se jApa karanA caahie| __ maMtra jApa meM mAlA kA mahatva :- sabhI kAryoM kI siddhi ke lie paMcavarNa puSpoM kI mAlA se, duSTa aura vyantaroM ke stambhana ke lie maNiyoM kI mAlA se, roga zAnti aura putraprApti ke lie motiyoM kI mAlA yA kamalagaTToM kI mAlA se evaM zatruccATana ke lie rudrAkSa kI mAlA se maMtra kA jApa karanA caahie| vaise yaha mantra to sabhI kA hita sAdhaka haiM, parantu sAdhanA karane vAlA apane bhAvoM ke anusAra mAraNa, mohanAdi kAryoM ko siddha kara letA hai| mantra sAdhanA meM mantra kI zakti ke sAtha-sAtha sAdhaka kI zakti bhI kArya karatI hai| eka hI mantra kA phala vibhinna sAdhakoM ko unakI yogyatA, pariNAma, sthiratA Adi ke anusAra bhinna-bhinna milatA hai| ataH mantra ke sAtha sAdhaka kA bhI mahatvapUrNa sambandha haiN| * vAstavika bAta yaha hai ki yaha maMtra dhvanirUpa hai aura bhinna-bhinna dhvaniyA~ a se lekara jJa taka bhinna zakti svarUpa haiN| pratyeka akSara meM svatantra zakti nihita hai, bhinna-bhinna akSaroM ke saMyoga se bhinna-bhinna prakAra kI zaktiyA~ utpanna kI jAtI haiN| jo vyakti ina dhvaniyoM kA mizraNa karanA jAnatA hai, vaha una mizrita dhvaniyoM ke prayoga se usI prakAra ke zaktizAlI kAryoM ko siddha kara letA hai| NamokAra mantra dhvani-samUha isa prakAra kA hai ki isake prayoga se bhinna-bhinna prakAra ke kArya siddha kiye jA sakate haiN| dhvaniyoM ke gharSaNa se do prakAra kI vidyuta utpanna hotI hai- eka dhana vidyut aura dUsarI RNa vidyut / dhana vidyut zakti dvArA bAhya padArthoM para prabhAva par3atA hai aura RNavidyut zakti antaraMga kI rakSA karatI hai| Aja kA vijJAna bhI mAnatA hai ki pratyeka padArtha meM donoM prakAra kI zaktiyoM nivAsa karatI hai aura maMtra kA uccAraNa evaM manana ina zaktiyoM kA vikAsa karatA hai| jisa prakAra jala meM chipI huI vidyuta-zakti jala ke manthana se utpanna hotI hai, usI prakAra mantra ke bAra-bAra uccAraNa karane se mantra ke dhvani-samUha meM chipI zaktiyA~ vikasita ho jAtI haiN| bhinna-bhinna mantroM meM yaha zakti bhinna-bhinna prakAra kI hotI hai tathA zakti kA vikAsa bhI sAdhaka kI kriyA aura usakI zakti para nirbhara karatA hai| ataH saba mantra kI sAdhanA sabhI prakAra ke abhISToM ko siddha karane vAlI aura aniSToM ko dUra karane vAlI hai|
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra yaMtra aura taMtra muni prArthanA sAgara * yaha merA anubhava hai ki kisI bhI prakAra kA siradarda ho, to ikkIsa lauMga NamokAra maMtra dvArA mantrita kara rogI ko khilA dene se siradarda tatkAla banda ho jAtA hai| eka dina ke antara se Ane vAle bukhAra meM pIpala ke patte para kesara se NamokAra likhakara rogI ke hAtha meM bA~dha dene se bakhAra nahIM AtA hai| peTa darda meM kapUra ko NamokAra mantra dvArA mantrita kara khilA dene se peTadarda tatkAla ruka jAtA hai| lakSmI-prApti ke lie pratidina prAta:kAla snAnAdi kriyAoM se pavitra hokara- "OM zrIM klIM Namo arihaMtANaM OM zrIM klIM Namo siddhANaM OM zrIM klIM Namo AiriyANaM, OM zrIM klIM Namo uvajjhAyANaM OM zrIM klIM Namo loe savvasAhUNaM" isa mantra kA 108 bAra pavitra zuddha dhUpa dete hue jApa karane se nizcaya hI lakSmI prApti hotI hai| lekina ina saba sAdhanAoM ke lie mantra ke Upara aTUTa zraddhA honA cAhie, kyoMki zraddhA ke abhAva meM maMtra phaladAyaka nahIM hotaa| aura yadi zraddhA hone ke bAda bhI pUrva karmodaya se maMtra siddha na ho yA kArya meM saphalatA na mile, to bhI maMtra kI yA maMtra ko dene vAle guru kI nindA AlocanA nahIM karanA kyoMki kI gaI sAdhanA kabhI niSphala nahIM hotii| yadi ApakI sAdhanA kA, maMtra jApa kA phala abhI na mile to bAda meM avazya milatA hai| kAraNa kisI bhI kArya kA phala do prakAra se prApta hotA hai- tAtkAlika aura kAlAntara bhaavii| jaise tatvAnuzAsana meM likhA hai ki NamokAra maMtra ke eka akSara kA bhAva sahita smaraNa karane se sAta sAgara ke aura pA~ca akSaroM kA bhakti pUrvaka uccAraNa karane se pacAsa sAgara taka bhoge jAne vAle pApa naSTa ho jAte haiM aura sampUrNa maMtra kA bhaktibhAva sahita vidhipUrvaka smaraNa karane se pA~ca sau sAgara taka bhoge jAne vAle pApa naSTa ho jAte haiN| abhavya prANI bhI isa maMtra ke smaraNa se svargAdi ke sukhoM ko prApta karatA hai| bhAva sahita smaraNa kiyA gayA maMtra asaMkhyAta duHkhoM kA kSaya karane vAlA tathA iha laukika aura pAralaukika samasta sukhoM ko dene vAlA hai| isa mantra ke cintana, smaraNa aura manana karane se bhUta, preta, grahabAdhA, rAjabhaya, cora bhaya, duSTabhaya, rogabhaya Adi sabhI kaSTa dUra ho jAte haiN| rAga-dveSa-janya azAnti bhI isa mantra ke jApa se dUra hotI hai| zrI, hrI, dhRti, kIrti, buddhi aura lakSmI Adi kI prApti isI mantra ke jApa se hotI hai| karmoM kI granthI ko kholane vAlA yahI mantra hai tathA bhAvapUrvaka nitya japa karane se nirvANa pada kI prApti hotI hai| * AcArya vAdIbhasiMha ne kSatracUr3AmaNi grantha meM likhA hai ki karuNAvaza jIvandhara svAmI ne maraNonmukha kutte ko NamokAra mantra sunAyA thA, to isa mantra ke prabhAva se vaha pApAcArI zvAna bhI svarga meM sudarzana nAmaka yakSendra deva ke rUpa meM utpanna huA thaa| rAjakumAra pArzvanAtha ne jalate hue nAga-nAgina ko NamokAra mantra sunAyA to ve marane ke bAda dharaNendrapadmAvatI hue| rAjakumAra rAma ne marate hue baila ko sunAyA to vaha baila marakara sugrIva huaa| usI mahAmaMtra ke prabhAva se aMjana cora kA bhI uddhAra huaa| adhika kyA kaheM pApI se pApI 32
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra yaMtra aura taMtra muni prArthanA sAgara prANiyoM kA bhI isa NamokAra mahAmaMtra ke jApa se uddhAra huA evaM hotA hai, ataH pratidina lokaiSaNA, putraiSaNA aura vittaiSaNA chor3akara isa maMtra kA jApa avazya karanA caahei| kyoMki isa maMtra ke prabhAva se jaba nirvANa pada taka kI prApti ho sakatI hai to phira dhana-vaibhava, sukha-samRddhi, cakravartI, ahamindra, indra Adi padoM kI prApti kyA bar3I bAta hai| isa maMtra se to laukika va pAralaukika sabhI prakAra ke kArya siddha hote haiN| para isa saMbaMdha meM eka bAta avazya hai ki jApa karane vAlA sAdhaka, jApa karane kI vidhi, jApa karane ke sthAna kI bhinnatA se phala meM bhinnatA ho jAtI hai| yadi jApa karane vAlA sadAcArI, zAkAhArI,zuddhAtmA, satyavaktA, ahiMsaka evaM ImAnadAra hai to usako isa maMtra kI ArAdhanA kA phala tatkAla milatA hai| ataH mana-vacana aura kAya kI zuddhipUrvaka, vidhisahita AsthA-vizvAsa ke sAtha ekAgracitta hokara tallInatA pUrvaka jApa karanA caahie| * lekina hA~ yaha bAta avazya hai ki jisane sAdhanA kI sIr3hI para prArambhika paira rakhA hai, to mantra jApa karate samaya usake mana meM dUsare vikalpa jarUra AyeMge, kintu unakI paravAha nahIM karanA caahie| kAraNa jisa prakAra Arambha meM agni jalAne para dhuMA~ niyama se nikalatA hai, kintu jaba kucha dera agni jalatI rahatI hai, to dhuMA~ nikalanA banda ho jAtA hai| ThIka isI prakAra prArambhika sAdhaka kI sAdhanA ke samakSa nAnA prakAra ke saMkalpa-vikalpa Ate haiM kintu sAdhanA para kucha Age bar3ha jAne para vikalpa svayaM hI ruka jAte haiN| ata: saMkalpa pUrvaka dRr3ha zraddhA ke sAtha maMtra jApa karanA caahie| * maMtroM kA bAra-bAra uccAraNa kisI sote hue ko bAra-bAra jagAne ke samAna hai| yaha prakriyA isI ke tulya hai, jisa prakAra kinhIM do sthAnoM ke bIca bijalI kA sambandha lagA diyA jaaye| sAdhaka kI vicAra zakti svica kA kAma karatI hai aura mantra zakti vidyuta lahara kaa| jaba mantra siddha ho jAtA hai taba Atmika zakti se AkRSTa devatA sAdhaka (mantrika) ke samakSa apanA Atma-samarpaNa kara detA hai, aura usa devatA kI sArI zakti usa sAdhaka meM A jAtI hai, jisase sAdhaka kimicchita kArya karatA hai| sAmAnyataH mantroM ke lie naitikatA kI utanI vizeSa AvazyakatA nahIM hai jitanI zuddha mantroM ke uccAraNa kii| kyoMki sAdhaka bIjamantra aura unakI dhvaniyoM ke gharSaNa se apane bhItara Atmika zakti prasphuTita karatA hai| mantra zAstra meM isI kAraNa hamAre pUrvAcAryoM ne mantroM ke aneka bheda batAye haiM, jo nimnaprakAra haiN| 1. zAnti maMtraH jina dhvaniyoM ke vaijJAnika sanniveza ke gharSaNa dvArA bhayaMkara se bhayaMkara vyAdhi, vyantara-bhUta-pizAcoM kI pIr3A, krUra grahapIr3A, jaMgama sthAvara viSa-bAdhA, ativRSTi, anAvRSTi, durbhikSAdi, bhaya, upasarga aura cora Adi kA bhaya zAnta ho jAe una dhvaniyoM ke sanniveSa ko zAnti mantra kahate haiN| athavA mana kaSAyoM ke kSaya-upazama yA kSayopazama se AtmasvabhAva meM sthira ho jAya to use zAnti maMtra kahate haiN| 33
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra yaMtra aura taMtra muni prArthanA sAgara 2. pauSTika maMtra-jina dhvaniyoM ke vaijJAnika sanniveza ke gharSaNa dvArA sukha sAmagriyoM kI prApti, saubhAgya, yaza, kIrti, santAna Adi kI prApti ho una dhvaniyoM ke sanniveza ko pauSTika maMtra kahate haiN| athavA jina bhAvoM yA bIja padoM ke dvArA mokSamArga ke prati dRr3hatA majabUtI kI vRddhi ho use pauSTika maMtra kahate haiM yA saMsAra kI apekSA se rahita hokara upasarga pariSahoM ko jItane kI sAmarthya utpanna ho use pauSTika maMtra kahate haiN| 3. staMbhana maMtra- jina dhvaniyoM ke vaijJAnika sanniveza ke gharSaNa dvArA manuSya pazupakSI, sarpa, vyAghra, siMha Adi jIvoM kI gati, halacala kA nirodha ho, bhUta-preta, pizAca Adi daivika bAdhAoM ko, zatrusenA ke AkramaNa tathA anya vyaktiyoM dvArA kiye jAne vAle kaSToM ko dUra kara unako jahAM ke tahA~ niSkriya kara stambhita kara diyA jAye, una dhvaniyoM ke sanniveza ko stambhana mantra kahate haiN| athavA mana ko ekamAtra kisI eka viSaya meM rokane ko stambhana maMtra kahate haiN| 4. mohana maMtra- jina dhvaniyoM ke vaijJAnika sanniveza ke gharSaNa dvArA kisI manuSya pazu, pakSI Adi ko mohita kiyA jAye, una dhvaniyoM ke sanniveSa ko mohana (mohita) maMtra kahate haiN| mesmerijma, hipnoTijma Adi prAyaH isI ke aMga haiN| athavA jina bIjAkSaroM ke dvArA apanA mana apanI AtmA meM prIti ko prApta ho use mohana maMtra kahate haiN| 5. uccATana maMtra- jina dhvaniyoM ke vaijJAnika sanniveza ke gharSaNa dvArA kisI manuSya, pazu, pakSI apane sthAna se bhraSTa hoM, ijjata-sammAna kho deM athavA kisI kA mana asthira, ullAsarahita, evaM nirutsAhita hokara padabhraSTa evaM sthAna bhraSTa ho jAye una dhvaniyoM ke sanniveza ko uccATana mantra kahate haiN| athavA jina maMtra padoM ke dvArA durdhyAnoM se mana haTakara dharmadhyAna meM laga jAya use uccATana maMtra kahate haiM / arthAt ArtadhyAna aura raudradhyAnoM se mana haTa jAye use uccATana maMtra kahate haiN| 6. vazIkaraNa maMtra- jina dhvaniyoM ke sanniveza ke gharSaNa dvArA icchita vyakti ko vaza meM kiyA jA sake, vaha sAdhaka vyakti jaisA kahe sAmane vAlA vaisA kare, una dhvaniyoM ke sanniveza ko vazIkaraNa maMtra kahate haiN| athavA jina AtmabhAvoM ke dvArA indriya aura mana apane vaza meM hote hoM use vazIkaraNa maMtra kahate haiN| 7. AkarSaNa maMtra- jina dhvaniyoM ke vaijJAnika sanniveza ke gharSaNa-dvArA icchita vastu yA vyakti sAdhaka ke pAsa A jAye- kisI kA viparIta mana bhI sAdhaka kI anukUlatA svIkAra kara le athavA dUra rahane vAlA manuSya, pazu, pakSI Adi apanI tarapha AkarSita ho, apane nikaTa A jAye, una dhvaniyoM ke sanniveza ko AkarSaNa maMtra kahate haiN| athavA apanA mana ratnatraya svarUpa AtmA meM A jAye use AkarSaNa maMtra kahate haiN| 8. muMbhaNa maMtra- jina dhvaniyoM ke vaijJAnika sanniveza ke gharSaNa dvArA zatru, bhUta, preta, 34
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra yaMtra aura taMtra muni prArthanA sAgara vyantara sAdhaka kI sAdhanA se bhayatrasta ho jAyeM, kAMpane lageM arthAt manuSya, pazu, pakSI prayoga karane vAle kI sUcanA (AjJA ) ke anusAra kArya kareM, una dhvaniyoM ke sanniveza ko jRmbhaNa maMtra kahate haiN| athavA Atma sAdhanA ke anusAra indriya aura mana apanA kArya kareM use jRMbhaNa maMtra kahate haiM / 9. vidveSaNa maMtra - jina dhvaniyoM ke vaijJAnika sanniveza ke gharSaNa dvArA do mitroM ke bIca meM phUTa par3e, sambandha TUTa jAe athavA kuTumba, jAti, deza, samAja, rASTra Adi meM paraspara kalaha aura vaimanasya kI krAnti maca jAye, una dhvaniyoM ke sanniveza ko vidveSaNa maMtra kahate haiN| 10. mAraNa maMtra - jina dhvaniyoM ke vaijJAnika sanniveza gharSaNa dvArA jIvoM kI mRtyu ho jAye, yA sAdhaka AtatAyiyoM ko prANadaNDa de sake, una dhvaniyoM ke sanniveza ko mAraNa maMtra kahate haiM / mantroM meM eka se tIna dhvaniyoM taka ke mantroM kA vizleSaNa artha kI dRSTi se nahIM kiyA jA sakatA hai, kintu isase adhika dhvaniyoM ke mantroM kA vizleSaNa ho sakatA hai| mantroM se icchAzakti kA pariSkAra yA prasAraNa hotA hai, jisase apUrva zakti AtI hai| jaise hama sUraja kI kiraNoM ko eka kAMca ke laiMsa se ikaTThA kara leM, to Aga paidA ho jAtI hai| kyoMki sUraja kI kiraNoM meM Aga chipI hotI hai| paraMtu pRthaka-pRthaka rahane se jyAdA se jyAdA garamI paidA to ho sakatI hai kintu Aga nahIM nikala sakatI; lekina hAM yadi kiraNoM ko ekatra kara liyA jAe, kiraNeM ikaTThI ho jAeM to Aga paidA ho jAtI hai| ThIka isI prakAra Apake mana meM bhI bahuta bar3I UrjA zakti chipI huI hai kintu vaha abhI alaga-alaga hai isalie sirpha uSNatA rahatI hai / yadi use maMtroM ke dvArA ikaTThA kara liyA jAye to usa Aga se anaMtoM janma ke karma jala sakate haiN| aura AtmA paramAtmA bana sakatI hai| ataH jaise kAMca (laiMsa) sUrya kI kiraNoM ko ikaTThA karatA hai vaise hI maMtra hamArI zakti (garmI) ko ikaTThA karate haiM jisase bar3I garmI, bar3I UrjA ikaTThI (paidA) hokara kArya siddhi hotI hai aura yadi koI satata maMtroM kA prayoga karatA rahe to usake jIvana meM aneka zakti kI ghaTanAeM ghaTanA zurU ho jAe~gIM / hamane isa grantha meM kucha maMtra - yaMtra aura taMtroM ko saMkalita kiyA hai jisase Apa lAbha uThA sakate haiM aura apane mAnava jIvana ko sukha zAntimaya aura AnaMdamaya banA sakate haiN| maMtra sAdhanA se ihalaukika hI nahIM pAralaukika siddhi bhI hotI hai| vaise isa grantha meM hamane sabhI prakAra ke maMtra yaMtra aura taMtroM kA saMgraha kiyA hai jisameM kucha azubha maMtroM kA varNana bhI ho sakatA hai; kintu yaha pUrvAcAryAnusAra hai; lekina sAdhakoM se merA savinaya anurodha hai ki Apa maMtroM kA prayoga kisI acche kArya meM hI kareM, bure azubha, pApa vardhaka kAryoM meM na kreN| mAraNauccATanAdi ke prayoga bhI, kabhI bhUlakara na kareM, kyoMki azubha maMtroM ke prayoga se ihaloka 35
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra yaMtra aura taMtra muni prArthanA sAgara sAtha-sAtha paraloka bhI bigar3atA hai| tathA aneka janmoM meM dukha bhoganA par3atA hai| ataH azubha maMtra ko chor3akara zubha maMtroM ko siddha kreN| lekina dhyAna rakheM maMtra ko siddha karanA yAni sarpa kI vAmI meM hAtha DAlanA hai| kyoMki maMtra sAdhanA meM thor3I sI bhI galatI huI ki vaha maMtra siddha nahIM hotA athavA ulTA prabhAva kara sAdhaka ko pAgala bhI kara sakatA hai yA mRtyu bhI karA sakatA hai; isalie sAdhaka ko apane guru se maMtra lekara hI siddha karanA caahie| dekhA-dekhI meM yA dUsaroM ke dvArA prazaMsA sunakara athavA pustakoM meM mahimA Adi par3hakara maMtra siddha nahIM karanA cAhie, kyoMki isase anartha bhI ho sakatA hai| ataH anartha kI AzaMkA vAle azubha maMtroM ko chor3akara zubha matroM ko apane guru se lekara hI paropakAra ke lie siddha karanA caahie| * hamane ise loka kalyANa kI upayogI vastu mAnakara hI parizrama kiyA hai| aura jo mujhe svAdhyAya, sAdhana, satsaMga se prApta huA use Apake sAmane prastuta kiyA hai| yaha prAcIna RSi, muni, sAdhakoM dvArA udghATita zabda vijJAna kahA~ taka prabhAvotpAdaka hai, yaha gaveSaNa vaijJAnikoM, sAdhakoM, cintakoM, anveSakoM aura vicArakoM para nirbhara karatA hai| kahA~ taka isakI satyatA pramANita ho pAtI hai, yaha unhIM manISiyoM ke adhikAra kI bAta hai| lekina phira bhI yadi pAThakoM va sAdhakoM ko isa grantha se kucha lAbha hotA hai yA vaha isa graMtha se kucha lAbha uThAkara apane jIvana ko sukha-samRddhi, zAnti aura AnaMdamaya banAkara prasanna hote haiM to maiM apane parizrama ko saphala sArthaka smjhuugaa| ___ anta meM merI bhAvanA hai ki ApakA jIvana pAvana pavitra va maMgalamaya ho, Apake jIvana meM sukha-zAnti aura AnaMda kA bhaMDAra rahe evaM yaha grantha Apake lie maMgalakArI siddha ho yahI merA AzIrvAda hai| OM hrIM namaH muni prArthanAsa noTa :- 1. kisI bhI maMtra, yaMtra, taMtra kA prayoga pustakoM meM mahimA par3hakara yasunadekhI meM siddha na kreN| 2. maMtra, yaMtra, taMtra kA prayoga yogya guru ke mArgadarzana meM hI kareM anyathA Apako hAni uThAnA par3egI, yahAM taka ki binA guru ke diye maMtra siddha karane para anekoM loga pAgala ho jAte haiM athavA mRtyu ko prApta ho jAte haiM; kyoMki vaha daivika zakti ko sahana nahIM kara pAte haiN| 3.galata DhaMga se maMtroM kA prayoga karane para athavA binA guru ke diye maMtroM kA prayoga karane para jo Apako hAni uThAnA par3egI usake javAbadAra Apa svayaM hoMge, hama nhiiN| 4. kisI bhI maMtra kA prayoga galata kArya arthAt dUsaroM kA burA vicArane ke uddezya se na kareM, kyoMki isase bhArI pApa lagatA hai| 5. kisI bhI maMtra, yaMtra, taMtra kI kArya siddhi meM pUrNa zraddhA kA honA evaM vidhi vidhAna pUrNata: sahI honA Avazyaka hai| vizeSa - 'maMtra, yaMtra aura taMtra' meM kahIM agara truTi raha gaI ho to jJAnI puruSa hameM avagata karAyeM jisase punaH vaha galatI na ho ske| - muni prArthanA sAgara
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra yaMtra aura taMtra muni prArthanA sAgara mere vicAra se vyakti ke jIvana meM usakI icchAnusAra kArya na honA hI du:kha va samasyA hai| isameM 95 pratizata samasyAeM vyakti ke svayaM ke karmoM dvArA va 5 pratizata samasyAeM pUrvajanmakRta (bhAgya) karmoM para AdhArita haiN| jyoM - jyoM hamArI mahatvAkAMkSAeM, icchAeM, apekSAeM, abhilASAeM, mohAdi kA dAyarA bar3hatA jAtA hai ki tyoM-tyoM hamArI samasyAeM parezAniyAM bar3hatI jAtI haiN| phira hama majabUrI vaza apanI samasyAoM kI pUrti ke lie kisI tAMtrika, jyotiSI yA DaoNkTara ke pAsa jAte haiM aura ThagAeM jAte haiN| mere nijI vicAra se Aja koI kitanA bhI bar3A jyotiSI, tAMtrika yA camatkArika zakti Apake bhAgya va karma se adhika kucha bhI nahIM de skte| jIvana-maraNa, hAnilAbha, yaza-apayaza, Adi saba Apake pUrva va vartamAna karmoM para nirbhara hai| upAya to mAtra itanA kArya kara sakate haiM ki jaise nala pAIpa meM koI kaMkarI pha~sI ho to jala pravAha avaruddha hotA hai, yadi usa avaruddha (kaMkarI) ko haTA dete haiM to pAnI pravAhita hone lagatA hai| ThIka aise hI jo UrjA anyatra jA rahI thI use maMtra dvArA sahI jagaha para lagAnA hI samasyA kA sahI samAdhAna hai| mere vicAra se upAya kA artha UrjA kA upayoga hai| kyoMki graha koI Thosa vyakti vizeSa na hokara rAziyoM (gaisoM) ke pinDa haiN| aura pratyeka vyakti una rAziyoM se kama yA adhika prabhAvita hotA hai| jise hama upAya ke mAdhyama se nyUnAdhikatA ko kama yA jyAdA kara sakate haiM jo kArya siddhi meM sahAyaka hotI hai| vaise upAyoM meM bhI gahana vijJAna chupA hai| jaise pIlI haldI kI gA~Tha ko pUjA karake apane pAsa rakhane se dhana zubhatA kA kArya prazasta hotA hai| kyoMki pIlI haldI guru kA pratinidhitva karatI hai aura guru dhana va jJAna kA kAraNa hai| jaba hama pUjA karate haiM to hamAre dimAga kI taraMgeM usameM praviSTa hokara usakA prabhAva bar3hAtI haiM va use zarIra meM rakhane se yaha zeSa raMgoM ko avazoSita karake pIle raMga ko prabhAvI banAtI haiM, jisase hamAre zarIra ke pAsa yA usa sthAna para vizeSa aurA banAtI haiM, jo anUkUla hokara usase saMbaMdhita tattvoM ko AkarSita karatI haiN| isameM hamArI AsthA va vizvAsa jitanA pragAr3ha hogA, utanA hI adhika orA (AbhAmaNDala) bar3hegA va Apase saMbaMdhita vyakti yA vastu 37
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra yaMtra aura taMtra muni prArthanA sAgara svataH hI anukUla hoNgii| vaise maMtra koI vyakti ke lie vastu anukUla pratikUla nahIM karate aura na hI kisI samasyA kA samAdhAna karate haiN| hA~ yaha bAta avazya hai ki yadi inheM AsthA pUrvaka japA jAya to Apake mana mastiSka va zarIra meM vizeSa prakAra kI UrjA kA saMcAra hotA hai, jisake kAraNa AbhAmaNDala adhika vikasita hokara yathAyogya vyakti dvArA yA anya kAraNavaza Apako naI dizA yA soca kA mArga prazasta hokara samasyA ke samAdhAna meM sahAyaka siddha hotA hai| jo dila dimAga va zarIra ko bhI svastha karatA hai| AsthA aura vizvAsa jitanA pragAr3ha hotA hai utanI hI adhika zIghra saphalatA milatI hai aura phira upAya to mAtra AsthA aura vizvAsa kA hI viSaya hai tarka kA nhiiN| merI dRSTi se vizvAsa kA udaya bhI vahIM se zuru hotA hai jahA~ tarka, vicAra, buddhi, zabda saba gauNa ho jAte haiN| kevala AsthA va cetanA jAgRta hotI hai tabhI kalyANakArI (camatkArI) lAbha milatA hai| __ vaise jIvana meM camatkAra nAma kI koI cIja nahIM hotI, hA~ prakRti pradatta pratyeka vastu svayaM camatkAra hai| ataH satya kevala vaha nahIM hai jo pratyakSataH dikhatA hai; balki satya vaha bhI hai jo dikhatA bhI nahIM hai kintu anubhUta hotA hai| Aja kI kalpanA kala satya ho sakatI hai, mAtra zraddhA honA caahie| isa zAstra meM diye gae sabhI upAya zAstrIya pustakoM, zAstroM, pAramparika stara para gA~voM meM prayukta kie jAne vAlI prakriyAoM, vaidyoM evaM bujurgoM Adi se prApta kie gae haiM aura pramANika haiM, parantu sabhI hamAre gurudeva dvArA parIkSita nahIM hai| hA~ kucha kriyAoM kA prayoga hamAre gurudeva dvArA kiyA gayA jisase loga lAbhAnvita avazya hue haiN| ataH hameM vizvAsa hai ki zeSa upAya bhI prAmANika siddha hI hoNge| yadi isa pustaka meM Apako koI kamI mahasUsa ho to mujhe avagata karanA jisase bhaviSya meM galatI kI punarAvRtti na ho ske| Apake zabda hamAre lie preraNAdAyaka hoMge jo hamArI zraddhA ko pragAr3hatA deNge| ___ aMta meM isa grantha ke prakAzana meM dravya sahayogI sabhI samAja kA AbhAra vyakta karatI huI, paramAtmA se prArthanA karatI hU~ ki jJAnadAna pradAtAoM ke lie eka dina kevalajJAna kI prApti ho, jisase vaha saMsAra sAgara se pAra hokara zAzvata sukha ko prApta kara skeN| anta meM mama gurudeva muni zrI prArthanA sAgara jI mahArAja ke zrI caraNoM meM zraddhA-bhakti pUrvaka koTi koTi vNdn| -zrImatI nirmalA pATanI pradhAna saMpAdikA- prArthanA TAimsa, mAsika Email:-prarthnatimes1@gmail.com = 38
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra yaMtra aura taMtra muni prArthanA sAgara NamokAra kA ciMtana) maMtra hamArI surakSA karatA hai evaM maMtroM se hI hamArA kavaca banatA hai| hamAre irda-girda AbhAmaNDala ko zabda kA saMyojita rUpa maMtra dRr3hatA detA hai| maMtra saMkaTa kA nivAraNa karatA hai| maMtra se aneka kArya sampanna hote haiN| zabda ke sAtha saMkalpa zakti jur3atI hai to sarva kArya sampanna ho jAte haiN| maMtra kA durupayoga bhI saMbhava hai| - jo punaH-punaH abhyAsa evaM manana se siddha hotA hai vaha maMtra hai| isase laukika va lokottara sabhI kAmanAe~ pUrNa hotI haiN| maMtra daivI zakti hai jo dhvani ke rUpa meM abhiyojita hotI hai| maMtra ke jApa se spandanoM kA nirmANa hotA hai| spandanoM se AkRtiyA~ banatI haiN| ye spandana zaktizAlI AdhyAtmika zaktiyA~ hotI haiN| maMtra kA jApa karane se ye zaktiyA~ udghATita hotI haiN| AcArya somadeva mahArAja ne yazastilaka campU meM likhA hai- bhASya japa se jitanA lAbha hotA hai, usase hajAra gunA lAbha aMtarjapa (upAMzu) jApa se hotA hai aura aphrajapa se jo lAbha hotA hai usase hajAra gunA lAbha mAnasika japa se hotA hai| maMtra sAhasa bar3hAne kA mAdhyama hai| sAhasa ke lie jitanI UrjA cAhie, vaha yadi prApta hotI hai to sAhasa jAga jaaegaa| ___ aba hama navakAra maMtra kI bAta kreNge| navakAra maMtra anAdisiddha maMtra hai| ise parameSThI maMtra bhI kahate haiN| isameM caudaha pUrvo kA sAra hai| sampUrNa jaina vAGmaya isameM samAyA hai| yaha parama maMgalakArI hai| prathama do pada deva koTi meM Ate haiN| zeSa tIna pada guru koTi meM Ate haiN| jisa sthAna para mayUra apane paMkhoM ko phailAkara nRtya karate haiM usa sthAna para raha rahe vyaktiyoM ko sarpa kA lezamAtra bhI bhaya nahIM rahatA / vaise hI namaskAra mahAmantra ko manomaMdira meM prati samaya upayoga pUrvaka smaraNa meM rakhane vAlI AtmA ko bhayaMkara viDaMbanA dAyaka saMsAra kucha nahIM kara sktaa| jApAjjayetkSayamarAcaka mAgnimAMdyaM, kuSThodarAmakasanazvanAdi rogAn / prApnoticA'pratimavAg mahatIM mahadbhayaH, pUjAM paratraca gatiM puruSottamAptAm / navakAra maMtra ke jApa se kSaya, aruci, apaca, kor3ha, A~varoga, khA~sI, zvAsa Adi rogoM kA nAza hotA hai| jApa karane vAlA apratima vANI vAlA banatA hai| aMta meM paramagati (mokSa) ko prApta hotA hai| zabda athavA zabdoM ke samUha kA artha unakI mAnasa paTala para chavi, jJAna, dhyAna, 39
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra yaMtra aura taMtra muni prArthanA sAgara Adi nimnalikhita sthitiyoM para nirbhara karatA hai / jaise mahAmaMtra meM prathama pada Namo bolane ke bAda koI 'arihaMtANaM' tathA koI ' arahaMtANaM' zabda samUha kA uccAraNa karate haiM / kintu ina donoM zabdoM meM kAphI antara hai / arihaMta zabda arihaMta se banA hai| jisameM 'ari' kA artha 'zatru' tathA 'haMta' kA artha 'nAza' hotA hai| arthAt isa apekSA se arihaMta kA artha huA 'zatruoM' ko nAza karane vAle / vaise zatru kA artha vyApaka hai / vyakti kI vyakti se, samAja kI samAja se, rASTra kI rASTra se, pazu kI pazu se tathA jalacara, nArakI, tathA devatAoM meM hone vAlI zatrutA bhI zatrutA kahalAtI hai / ataH arihaMta zabda ke zAbdika artha kI apekSA apane zatru kA haMta (nAza) karane vAlA pratyeka jIva, varga arihaMta kahalAne kA adhikArI ho jAvegA / kintu yahA~ bhAva zatru krodha, mAna, mAyA, lobha tathA ghAtiyA karma jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, mohanIya va antarAya jo jIva ke mokSa jAne meM bAdhaka haiM unheM liyA gayA hai| ataH jo inakA nAza karane vAle haiM vaha sabhI arihaMta ke adhikArI haiN| vaise arihaMta aura arahaMta meM bahuta sUkSma antara hai| arihaMta kA artha hai zatruoM kA nAza karane vAle aura arahaMta zabda a zabda se banA hai| 'arha' zabda kA artha hai jina, pUjanIya, sammAnanIya, yogya tIrthaMkara Adi / Apake mana meM zaMkA ho sakatI hai ki pUjanIya yA sammAnanIya to indra, cakravartI, samrATa, rASTrapati, devI-devatA, Adi aneka haiM phira to sabhI arahaMta pada ko prApta ho jAeMge, kintu aisA nahIM hai, 'arahaMta' se matalaba jo tInoM lokoM meM sarvotkRSTa haiM / arahanta kI samRddhi ke sAmane indra va cakravartI kI samRddhi bhI tuccha hai / arahaMta to indra, cakravartI, devoM se bhI pUjita haiM / digambara paramparA ke granthoM meM arahaMta kA artha likhA hai- atizaya pUjArhatvAvdArhantaH / arthAt atizaya pUjA ke yogya hone se arhaMta saMjJA prApta hotI hai| isalie jo atizayoM ke yogya haiM vaha arahanta kahalAte haiN| jo deva, asura aura samasta manuSyoM se pUjyatA ko prApta hote haiN| arihaMtANaM aura arahaMtANaM zabda meM kucha vicAraNIya bAteM: 1. - 3. 'arihaMta' zabda meM 'ari' kA artha zatru hotA hai aura 'hanta' kA artha naSTa karane vAlA / ataH zatru kA nAza karane vAlA pratyeka jIva, samudAya arihaMta kahalAyegA / 2. yadi 'ari' kA artha karma zatruoM se liyA jAve aura unakA hanta karane vAle ko arihaMta kahA jAve to yaha bhI ucita nahIM hai, kyoMki aisI avasthA terahaveM guNasthAna meM hotI hai aura usa samaya unake 63 karma prakRtiyoM kA kSaya ho jAtA hai, ghAtiyA karma nahIM rahate, unako hanta karane ke lie kucha bhI zeSa nahIM rahatA hai I vItarAga ke na koI zatru haiM aura na hI koI mitra haiN| ataH 'hanta', ghAta kriyA ke dyotaka zabda paramAtmA ko arihaMta kahanA bhI ucita nahIM hai| 4. 'arihaMta' pada meM prayukta 'ari' zabda zatruoM kA tathA 'hanta' zabda hanana, ghAta, naSTa karane vAle arthAt prayukta hotA hai| jabaki NamokAra maMgalamaya maMtra meM haMta dhAtu kA 40
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra yaMtra aura taMtra muni prArthanA sAgara prayoga ahiMsA saMskRti ke anukUla kadApi nahIM hai| laukika vyavahAra meM bhI bhojana ke samaya mAranA, naSTa karanA jaise hiMsA vAcI kriyA pada ke uccAraNa meM antarAya mAnA jAtA hai| ataH koI bhI ahiMsaka vyakti ina zabdoM kA prayoga maMgala kArya meM nahIM kara sktaa| 5. maMgala vAkyoM kA smaraNa sarvathA kalyANa kAmanA meM kiyA jAtA hai| kisI bhI maMgala vAkya meM 'zatru' aura 'hanta' dhAtu jaise padoM kA prayoga kadApi mAMgalika nahIM mAnA jA sktaa| 6. sAdhaka kI dRSTi sabase pahale zabdoM para jAtI haiM tatpazcAta artha pr| yadi zabda hI kisI doSa se duSTa ho to vaha maMgala vAkya kalyANa prApti kA paricAyaka nahIM ho sakatA hai| 7. bIjAkSaroM ke vizleSaNa se jJAta hotA hai ki arihaMta pada meM prayukta ari' zabda meM nihita 'ha' kAra zakti bodhaka bIja hai| jisakA vyavahAra mAraNa aura uccATana ke lie kiyA jAtA hai ata: maMgalamaya AtmAoM ke svarUpAMkana meM zakti bIja kA nyAsa saMbhava nahIM hai| 9. ahiMsA saMskRti Atmazodhana para vizeSa bala detI hai ataH 'ari' 'aru' aura 'hanta' kA prayoga saMbhava nahIM hai| kAraNa 'u' bhI udvega bIja mAnA gayA hai| 10. jo karmoM ko zatru mAnate haiM vaha unakA bhrama hai| kyoMki kahA bhI jAtA hai karma vicAra kauna bhUla merI adhikaaii| agni sahe ghanaghAta, loha kI saMgata paaii|| karma to jar3a haiM, unakI sukha-dukha dene kI icchA nahIM hai| jIva apane rAgAdi pariNAmoM se pudgala ko karma rUpa pariNamita karake apanA burA kare to isameM karmoM kA kyA doSa? isalie yogya puruSa karmoM ko zatru (ari) nahIM maante| ataH karmoM ko 'haMta' karane kA 'ghAta-naSTa' karane kA vicAra bhI mahApuruSa ke mana meM nahIM aataa|| 11. jo yaha kahate haiM ki arihaMta ne karmoM ko naSTa kiyA, to yaha kathana bhI anucita hai| kAraNa jIva apane svarUpa ko bhUlakara caurAsI lAkha yoniyoM meM apane zubha-azubha bhAva ke kAraNa bhramaNa karatA hai| jaba jIva ko apane svarUpa kA jJAna hotA hai taba vaha 'para' kA pIchA choDakara 'sva' meM ramaNa karanA prAraMbha karatA hai, isa apekSA se jIva jaba 'sva' meM ramaNa karatA hai to karma udaya meM Akara, kSaya hokara alaga ho jAte haiN| ata: yaha kahanA anucita hai ki jIva ne karmoM kA nAza kiyA hai| 12. jo jIva karmoM ko zatru mAnakara, mana meM unake prati dveSa rakhakara tapa aura japa karake karmoM kA nAza karane kA vicAra karate haiM, ve kevalajJAna ko prApta nahIM kara sakate, kyoMki karmoM ko zatru mAnane se rAga dveSa sahaja hI ho gyaa| jabaki jahA~ rAga-dveSa hotA hai vahA~ kevalajJAna nahIM ho sktaa| - 41
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra yaMtra aura taMtra muni prArthanA sAgara 13. zabdoM ke samUha kI viziSTa chavi mAnasa paTala para banatI hai / usa chavi ke anusAra hI vyakti ke bhAva banate haiM; zraddhA banatI hai aura usake pariNAma hote haiN| jaise zikhara jI va giranAra jI kA nAma lene para bhinna bhinna chavi banatI hai, jisa prakAra lar3akAlar3akI, mAnava-mAnavI, deva-devI, zabdoM meM kevala 'I' kI mAtrA kA hI antara hai, phira bhI bhinna-bhinna chavi banatI haiN| vahI sthiti 'arihaMta' aura arahaMta kI hai / 'arahaMta' zabda se 8 prAtihAryoM se yukta, anaMta catuSTaya se saMpanna, chiyAlIsa guNoM vAle, indra va devatAoM se pUjita devAdhideva chavi vAle, samasta loka ke AdaraNIya vandanIya pUjanIya jinendra deva / abhI Apako bacapana meM mile saMskAroM ke kAraNa 'arihaMta' zabda kA abhyAsa banA huA hai, tathA usa rUpa karma zatruoM kA nAza karane vAle paramAtmA kI chavi banI huI hai, lekina aba Apako purAne jamAne ke saMskAroM ko tor3akara usa arahaMta paramAtmA kI chavi banAnA hai jo anaMta catuSTaya yukta, aSTaprAtihArya sahita, cautIsa atizayoM se sampanna haiN| usa devAdhideva prabhu kI chavi apane dila-dimAga meM banAne meM thor3A samaya jarUra lagegA lekina ucita aura hitakArI avazya rhegaa| NamokAra kA artha hai nmskaar| aura namaskAra tabhI hogA jaba hameM apane paramAtmA ke prati vinaya 'laghutA' hogI, kRtajJatA - jijJAsA hogI, phira Apake hRdaya meM 'hanta' arthAt naSTa ke bhAva kaise A sakeMge / are !jaba namaskAra karate hI ahaMkAra, mada, garva, uccatA, abhimAna, palAyana ho jAtA hai phira hanta (naSTa) kaise karoge ? ari (zatru) kaise mAnoge ? kyoMki ahaMkAra ke chor3e binA NamokAra nahIM ho sakatA / ahaM ke chor3e binA naman nahIM ho sktaa| aura namana ke binA jIvana camana nahIM ho sakatA / tattvAnuzAsana grantha meM AcArya zrI ne NamokAra ke namaskAra meM eka-eka akSara kI mahimA ke viSaya meM kahA hai NamokAra maMtra ke eka akSara kA bhI bhakti pUrvaka nAma lene se sAta sAgara ke pApa kaTa jAte haiM, pA~ca akSaroM kA pATha karane se pacAsa sAgara ke pApa kaTa jAte haiM / pUrNa maMtra kA uccAraNa karane se pA~ca sau sAgara ke pApa kaTa jAte haiN| isa maMtra ko 98422 prakAra se bolA jA sakatA hai aura vaise bhI isa NamokAra mahAmaMtra se 84 lAkha maMtroM kI utpatti huI hai| isa mahAmaMtra ke prabhAva se anekoM AtmAoM kA uddhAra huA hai| kumAra pArasanAtha ne jalate hue nAga-nAgina ko sunAyA jisase vaha marakara dharaNendra - padmAvatI huye / rAjakumAra jIvaMdhara svAmI ne marate huye kutte ko sunAyA, jisase vaha marakara sudarzana nAmaka yakSendra deva huA / marate huye baila ko rAma ne sunAyA jisase vaha baila marakara sugrIva huaa| usI NamokAra mahAmaMtra ke prabhAva se aMjana cora kA uddhAra huaa| isake jApa ke viSaya meM prAcIna AcAryoM ne kahA hai 1 aTThasaMya aTThasahassa, aTThalakkha aTTha koDio | 42
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra yaMtra aura taMtra muni prArthanA sAgara jo guNai bhatti so, pAvai sAsayaM ThANaM / arthAt jo vyakti isa mahAmaMtra kI ATha karor3a, ATha lAkha, ATha hajAra, ATha sau ATha bAra jApa karatA hai vaha zAzvata sukha dhAma mokSa ko prApta kara letA hai| lagAtAra savA lAkha jApa karane se saba kaSTa dUra hokara daridratA se mukti milatI hai| eka lAkha jApa karane se AI huI vipattiyA~ naSTa hokara abhISTa phala prApta hotA hai| isa mahAmaMtra ko siddha karane kI anekoM vidhiyA~ prAcIna granthoM meM milatI hai| eka jagaha likhA hai| jo guNaI lakkhamegaM, puNNai vihii jiganamukkAraM / so taIabhave sijjhai, ahavA sAta?me jamme // __ arthAt jo manuSya pUrNa vidhi sahita namaskAra maMtra kA eka lAkha jApa kara letA hai, vaha tIsare yA sAtaveM yA AThaveM bhava meM niyama se siddha ho jAtA hai| anyatra bhI kahA hai namaskArasamo maMtra, zatruJjayasamo girii| vItarAgasamo devo, na bhUto na bhvissyti| __namaskAra jaisA maMtra, zatruJjaya jaisA parvata, vItarAga jaise deva na bhUtakAla meM hue haiM aura na hI bhaviSya kAla meM hoNge| maMtra-vizArada kahate haiM ki isa maMtra kA nau lAkha jApa karane se naraka gati ke bandha kA nivAraNa hotA hai| aneka prakAra kI siddhiyA~ va saMpattiyA~ prApta hotI haiN| yadi pratidina eka mAlA kA jApa kareM to 25 varSa meM nau lAkha maMtra jApa pUrNa hotA hai| aura yadi pA~ca mAlA pratidina jApa kareM to pA~ca varSa meM nau lAkha jApa pUrNa hotA hai| maMtra kA sAmarthya:- maMtra kI racanA akSaroM ke samAyojana se hotI hai| aura phira koI bhI akSara nirbIja nahIM hotA- "nirbIja akSaraM naasti'| pratyeka akSara kI sajIvatA hI anukUla samAyojana pAkara zakti, zAnti aura samRddhi ko utpanna karatI hai| Aja vijJAna ne navIna tathyoM kA udghATana kiyA hai| unameM "sAuNDa-enarjI"- dhvani zakti bhI eka hai| dhvani taraMgoM se hIre kI kaTAI Aja sAmAnya bAta bana gaI hai| hIre jaise kaThora ratna ko dhvani-taraMgeM kATa sakatI haiM, taba kyoM nahIM maMtra-dhvani dvArA kAraka aura mAraka kriyAyeM ho sakatI haiM? jaise dhvani ke dvArA Aja rimoTa calatA hai, mobAIla calatA hai, kampyUTara calatA hai, usameM jo AvAja seva kara dI jAtI hai usI se vaha oNna-oNpha hotA hai, ThIka usI prakAra prAcIna AcArya kahate haiM ki paMca navakAra maMtra ke cintana mAtra se jala, agni Adi sthira ho jAte haiN| zatru-mahAmArI, cora tathA rAjya saMbaMdhI ghora vighnoM kA nAza ho jAtA hai| zabda ke prayoga se vyAkhyAtA hajAroM-lAkhoM zrotAoM ko maMtra-mugdha kara detA hai| maMtra meM zabdoM ke sAtha-sAtha sAdhaka kI bhAvanAoM kA bhI bahuta prabhAva par3atA hai| kucha maMtroM ke to adhiSThAtA devI-devatA hote haiM jo apanI zakti sAmarthya ke anusAra kArya karate haiN| = 43
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra yaMtra aura taMtra muni prArthanA sAgara kintu yogyatA ke abhAva meM mantra siddha nahIM hotA-yathA bA~jha strii| isalie pUrvAcAryoM ne maMtra sAdhaka meM yogya yogyatA honA bhI batalAI hai| maMtra sAdhanA kI yogya vidhi batalAI hai| kucha loga pustakoM meM mahimA par3hakara, dUsaroM se mahimA-camatkAra sunakara maMtra siddha karane lagate haiN| kintu maiM una logoM se kahanA cAhatA hU~ ki apane mana se, yA pustakoM meM mahimA par3hakara koI maMtra siddha na kreN| yogya guru se jo maMtra-taMtra ke bAre meM pUrNa jAnakArI rakhate hoM unhIM se maMtra lekara siddha kareM, athavA anartha bhI ho sakatA hai| kyoMki mantroM ko siddha karanA yAni sarpa kI vAmI meM hAtha DAlanA hai| madhumakhkhiyoM ke chatte ko hAtha se pakar3anA hai, jalatI huI Aga meM kUdanA hai| kyoMki pratyeka akSaroM ke, pratyeka maMtroM ke adhiSThAtA devI-devatA hote haiM jo galatI hone para azubha bhI karate haiN| mantrabIja aura mantra banAne ke vidhAna meM batAyA gayA hai ki 'svara aura vyaMjana para anusvAra (') bindu lagAne para vaha mantra bIja banatA hai| vaise pratyeka kAryAnusAra mantra aura sAdhanA vidhi kA usake sAtha ullekha rahatA hai| yadi na ho aura AvazyakatA kI pUrti karanI ho to usa dazA meM nAma ke prathama akSara para bindu lagAveM aura nAma ke sAtha caturthIbhakti jodd'eN| nAma ke Age praNaya aura anta meM nama: pallava lagAne para vaha usa deva kA mUla mantra bana jAtA hai- jaise pArasanAtha- "OM pAM pArasanAthAya nmH"| yaha bhagavAna pArasanAtha kA mUla mantra hai| aise hI sarasvatI jJAna bIja (aiM), kAmabIja (klIM), mAyAbIja (hrIM), lakSmIbIja (zrI), maMgalabIja (OM) kA sabhI mantroM ke Adi meM upayoga hotA hai| (apavAda ko chor3akara) isI prakAra anta meM nama: kA upayoga hotA hai| kisa mantra kA kahA~ kisa rUpa meM upayoga kiyA jAe yaha pratyeka svara-vyaMjana meM nihita zakti se jJAta hotA hai| mantra meM pallava kI bhI jAnakArI honI caahie| maMtra ke uccAraNa kA prabhAva bhI sAdhaka para par3atA hai, vaise bhI maMtra uccAraNa ke ATha sthAna mAne gaye hai- vakSa, kaMTha, sira, jihvAmUla, dAMta, nAsikA, oSTha, aura taaluu| lekina yaha to sthUla jagata kI bAta hai| isake pUrva uccAraNa mUlAdhAra (zaktikendra) se prAraMbha hokara tejasa kendra para pahuMcatA hai, vahA~ se Ananda, vizuddhi kendra ko pArakara tAlU taka vahI maMtra pahuMcatA hai| pazcAta darzana kendra (AjJAcakra, bhRkuTi ke madhya) taka pahuMca jAtA hai| taba tejasvitA prakaTa hotI hai| maMtra jApa aneka prakAra kA hotA hai- jaise mauna jApa, mukhara jApa, lekha jApa, ekAkI jApa, samudAya jApa aadi| maMtra kI mahimA ke bAre meM pUrvocAryoM ne likhA hai maMtraM saMsArasAraM, trijagadanupama, srvpaapaarimNtrm| saMsArocchedamaMtraM viSaviSaharaM krmnirmuulmNtrm|| maMtraM siddhipradAnaM zivasukhajananaM kevljnyaanmNtrm| maMtraM zrI jaina maMtraM japa-japa japitaM jnmnirvaannmNtrm|| = 44
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra yaMtra aura taMtra muni prArthanA sAgara arthAt yaha mahAmaMtra saMsAra meM sArabhUta hai, tInoM lokoM meM adbhuta hai, samasta pApoM ko naSTa karane vAlA zatru hai, janma-maraNa rUpa saMsAra kA ucchedakartA hai| viSamatA rUpa viSa kA haraNakartA hai| karmoM ko nirmUlana karane vAlA hai| yaha maMtra siddhi (mukti) pradAyaka hai, mokSa sukha kA janaka hai, kevalajJAna rUpI maMtra kA utpAdaka hai| yaha rAga-dveSa vijetAoM kA sUcaka hai, janma se lekara nirvANa taka japane yogya maMtra hai| isalie isa japanIya mahAmaMtra kA jApa karo, jApa kro| kyoMki jaise phUloM kA sAra itra hai, dUdha kA sArabhUta padArtha ghI hai, vaise hI jinazAsana kA sArabhUta tatva NamokAra mahAmaMtra hai| jisameM saMkSipta se caudaha pUrva kA sAra sannihita hai| yaha mahAmaMtra jaina paramparA se saMbaMdhita hai| kintu ise to jaina-ajaina koI bhI par3ha sakate haiN| isakA upayoga karake koI bhI saphalatA prApta kara sakatA hai| jaise dUdha se koI bhI makkhana (ghRta) nikAla sakatA hai, basa use usakI vidhi kA jJAna honA caahie| jAti, liMga, bhASA Adi usameM bAdhaka nahIM bnte| ThIka aise hI NamokAra mahAmaMtra se sabhI lAbha le sakate haiN| hamAre AcAryoM ne paMcaparameSThI ko pA~ca raMgoM meM vibhakta kiyA hai| arahaMtoM kA zveta raMga, siddhoM kA lAla raMga, AcAryoM kA pIlA raMga, upAdhyAyoM kA nIlA raMga tathA sAdhuoM kA zyAma raMga batAyA gayA hai| hamArA sArA mUrta saMsAra paudgalika hai| pudgala meM bhI varNa, rasa, gandha vA sparza hotA hai| varNa kA hamAre zarIra aura mana para gaharA prabhAva par3atA hai| nIlA raMga jaba zarIra meM kama hotA hai taba krodha kI mAtrA bar3ha jAtI hai| aura nIle raMga kI pUrti hone para krodha svataH hI kama ho jAtA hai| zveta raMga kI kamI hone para svAsthya lar3akhar3Ane lagatA hai| lAla raMga kI nyUnatA se Alasya aura jar3atA bar3hane lagatI hai| pIle raMga kI kamI se jJAnatantu niSkriya ho jAte haiM, taba samasyAoM kA samAdhAna nahIM ho paataa| kAle raMga kI kamI hone para pratirodha kI zakti kama ho jAtI hai| raMgoM ke sAtha mAnava ke zarIra kA kitanA sambandha hai, yaha isase spaSTa hotA hai| Namo arahaMtANaM kA dhyAna zveta varNa ke sAtha kiyA jAye, to zveta varNa hamArI Antarika zaktiyoM ko jAgRta karane meM sakSama hotA hai| vaha samUce jJAna kA saMvAhaka hai| zveta varNa svAsthya kA pratIka hai| hamAre zarIra meM rakta kI jo kozikAeM haiM, ve mukhya rUpa se do raMgoM kI hai-zveta rakta kaNikAeM (W.B.C.) aura lAla rakta kaNikAeM (R.B.C.) jaba hamAre zarIra meM rakta kaNikAoM kA santulana bigar3a jAtA hai to zarIra rugNa ho jAtA hai| "Namo siddhANaM" kA jApa hamAre zarIra meM lAla varNa ko jAgRta karatA hai| "NamoAiriyANaM" kA pIlA raMga hamAre mana ko sakriya banAtA hai| zarIra zAstriyoM kA mAnanA hai ki yaha thAyarAiDa gleNDa AvegoM para niyaMtraNa karatA hai| "Namo uvajjhAyANaM" kA nIlA raMga zAntidAyaka, ekAgratA paidA karane vAlA, kaSAyoM ko zAnta karane vAlA hai| isa pada ke jApa se AnaMda kendra sakriya hotA hai| "Namo loe savva sAhUNaM" kA kAlA raMga zarIra meM pratirodha zakti bar3hAtA hai| kula milAkara NamokAra maMtra 45
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra yaMtra aura taMtra muni prArthanA sAgara kA jApa vA dhyAna-ihalaukika vA pAralaukika sukhazAMti dene vAlA hai| isa maMtra kI sAdhanA se sAdhaka saMsAra sAgara se pAra hokara siddhAvasthA ko prApta kara sakatA hai| Namo arahaMtANaM tiloya-pujjo ya saMdhuo bhyvN| amara-nararAya-mahio, aNAI-nihANAM sivaM disu|| arthAt- una arhantoM ko namaskAra ho, jo triloka dvArA pUjya, aura acchI taraha stutya haiM tathA indra aura rAjAoM dvArA vandita haiM, aura jo janmamaraNa se rahita haiM, ve hameM mokSa pradAna kreN| arahaMta vaMdaNa namasaNazaNi, arahaMta puuyskkaarN| siddhigamaNaM ca arahA, arahaMtA teNa buccaMti // jo vaMdana aura namaskAra ke yogya haiN| jo pUjA, satkAra, siddhigamana ke yogya haiM, unheM arahaMta kahate haiN| arahaMta sarvocca sAmarthya ko dhAraNa karane vAle haiN| jagata kI samasta arhataoM meM unakA sthAna sarvocca hai, phira cAhe vaha jJAnabala ho, rUpabala ho, dhanabala ho, sAmarthyabala ho, unake tulya dUsarA koI nahIM ho sktaa| kapila pATanI sonakaccha viza sUcanA - yaha pustaka unake lie hai jo maMtroM Adi para pUrNa zraddhA,(vizvAsa)rakhate haiN| u yaha pustaka unake lie haiM jo deva zAstra guru para pUrNa AsthA rakhate haiN| 3 yaha pustaka unake lie haiM jo apAya vicaya dharma dhyAnI sAdhaka haiN| se yaha pustaka unake lie haiM jo kisI bhI prakAra se dukhI parezAna haiM, athavA kisI dukhI parezAna vyakti ke dukhoM ko dUra karanA cAhate haiN| - yaha pustaka unake lie haiM jo jIvana meM sukha zAnti samRddhi cAhate hai| yadi ApameM inameM se koI bhI bAta lAgU hotI hai to Apa pustaka ko par3heM...Apa kA svAgata haiM, anyathA Apa pustaka ko banda kara deM,pustaka ko nA par3heM, yaha pustaka Apa ke lie nahI haiN| ____ muni prArthanA sAnA ___ 46 -
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra yaMtra aura taMtra muni prArthanA sAgara (jarA soco vicAra karo jaise ki davAIyoM kI dukAna para vibhinna prakAra kI davAIyoM kA saMgraha rahatA hai, magara marIja vahI davAI kharIdatA hai jisakI use AvazyakatA hotI hai athavA jinheM kharIdane kI cikitsaka salAha dete haiN| use anya dUsarI davAIyoM se koI prayojana nahIM rhtaa| ThIka isI prakAra Apake lie bhI yaha zAstra maMtroM kA bhaNDAra hai, eka meDIkala sTora hai| ata: isakI AvazyakatA use hI hai jo rogI hairAna-parezAna, du:khI-pIr3ita hai / svastha aura sukhI jIvoM ko isase dUra hI rahanA caahie| kyoMki binA AvazyakatA ke vastu kI kImata nahIM hotii| ataH jise isakI AvazyakatA ho vahI isakA upayoga kare aura usI maMtra kA upayoga kare, jisakI use AvazyakatA hai, aisA nahIM ki thor3A sA yaha kara lU~, thor3A sA vaha kara luuN| ataH kisI yogya anubhavI guru ke mArgadarzana-nirdezana meM hI maMtra siddha kreN| yaha zAstra to maMtroM kA bhaNDAra hai jaise davAI kI dukAna davAIyoM kA bhaNDAra hai| usameM sabhI prakAra kI davAIyA~ hotI haiM / jIvana jIne kI aura marane kI bhI, aba jise jo AvazyakatA ho vaha kharIda leM, ThIka isI prakAra duniyA meM sabhI prakAra ke maMtra hote haiM jise jo Avazyaka ho vaha siddha kara leM lekina anya maMtroM ko burA kahakara nindA Adi na kareM, kyoMki koI bhI rogI apanI matalaba kI davAI ke alAvA anya dUsare prakAra kI davAIyoM ko burA nahIM khtaa| kAraNa patA nahIM kaba kisa davAI kI AvazyakatA par3a jAye aura use lenA pdd'e| isalie vaha apane matalaba kI meDikala sTora se davAI lekara anya prakAra kI davAI se madhyastha (taTastha) rahatA hai, ThIka usI prakAra Apa bhI apane matalaba kA maMtra lekara anya prakAra ke maMtroM se madhyastha rheN| unheM bhalA-burA kahakara unakI nindA Adi na kareM kyoMki patA nahIM kaba ApakA bhAgya phUTa jAe, kaba karma ruTha jAyeM, kaba durbhAgya A jAye, kaba kismata palTA khA jAye aura Apako dara-dara bhaTakanA par3a jAye phira kahIM aisA na ho kI vahI maMtra Apako koI japane ko kaheM, phira kyA hogA, jarA soco ? vicAra karo... ? - 47
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra yaMtra aura taMtra maMtra adhikAra muni prArthanA sAgara taMtra adhikAra maMgalAcaraNa Namo arahaMtANaM, Namo siddhANaM, Namo AiriyANaM / Namo uvajjhAyANaM, Namo loe savva sAhUNaM // eso paMca NamoyAro, savva pAvappaNAsaNo / maMgalANaM ca savvesiM, paDhamaM havai maMgalaM // cattAri maMgalaM, arihaMtA maMgalaM, siddhA maMgalaM, sAhU maMgalaM, kevalipaNNatto dhammo maMgalaM / cattAri loguttamA, arihaMtA loguttamA, siddhA loguttamA, sAhU loguttamA, kevalipaNNatto dhammo loguttamo / cattAri saraNaM pavvajjAmi, arihaMte saraNaM pavvajjAmi, siddhe saraNaM pavvajjAmi / sAhU saraNaM pavvajjAmi, kevalipaNNattaM dhammaM saraNaM pavvajjAmi // maMtra vidyA makAraM ca manaH proktaM trakAraM trANa mucyate / manastrANatva yogena maMtra ityabhidhIyate // arthAt 'maM' kA artha nija se saMbaMdha rakhane vAlI manokAmanA, 'tra' kA artha hai rakSA karanA, isa prakAra jo manokAmanA kI rakSA kare vaha 'maMtra' kahalAtA hai / vaiSNava dharma ke granthoM meM likhA hai- 'mananAt trAyeta yasmAttasmAnmantraH prakIrtitaH' arthAt 'ma' kAra se manana aura 'tra' kAra se rkssnn| arthAt jina zabdoM vAkyoM, vicAroM se manokAmanA kI rakSA ho use maMtra kahate haiM / vaise jina zabdoM ke jApa se kArya siddha ho use maMtra kahate haiM yA jina zabdoM ke jApa se mana meM zAnti ho use maMtra kahate haiN| maMtra zabda kA mUla artha hai gupta parAmarza kyoMki maMtra zabda kI utpatti matR dhAtu se huI hai jisakA artha hai gupta bolanA / Agama meM likhA bhI hai| 48
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra yaMtra aura taMtra maMtra adhikAra tejaskaraM mukti karaM prANAMtepi na dIyate, yena dattAtviyaM vidyA'nardhyAtena jinaM vapuH / gatA vidyA pratApazca tejaskAMtivIryastathA, tena vidyA na dAtavyA prANAMtepi na dhIdhanaiH / / muni prArthanA sAgara arthAt maMtra teja dene vAlA, mukti dene vAlA hai, isako prANAMta ke samaya bhI kisI ko nahIM denA caahie| jisane bhI isa anamola vidyA ko diyA hai, usakA teja, kAMti aura vIrya saba nAza ko prApta ho gayA hai| isalie prANoM kA anta hote samaya arthAt marate vakta bhI yaha maMtra vidyA kisI ko bhI nahIM denA caahie| kahA bhI hai syumaMtrayaMte guptaM bhASyaMte maMtravibhidriti mNtraaH| artha- jinako gupta rUpa se kaheM ve maMtra kahalAte haiN| yaha zabda kA vyutpati ke anusAra artha hai / maMtroM kA mUla - akArAdihakArAnta varNAH maMtrAH prakIrtitAH / artha- akAra se lekara hakAra taka ke svataMtra asahAya athavA paraspara mile hue varNa (akSara) maMtra kahalAte haiN| athavA- "mananAt trAyeta iti mantraH - jisake manana karane se rakSaNa ho vaha maMtra hai| maMtra sAdhanA meM mUla tathya hai - manana arthAt mantrI (sAdhaka) kI bhAvanA va akSaroM ke sAtha tAdAtmaya hI maMtra kI sArthakatA hai aura yahI isakI virATa zakti hai| jisake bala para maMtra asAdhya ko bhI sAdhya kara detA hai / aprApya ko bhI prApya kara detA hai aura iSTa siddhi meM sahAyaka hotA hai / manyate jJAyate AdezoM anena iti maMtraH arthAt jisake dvArA AtmA kA Adeza - anubhava jAnA jAve vaha maMtra hai / athavA manyate vicAryate Atmadezo yena saH maMtraH arthAt jisake dvArA AtmA ke svarUpa kA vicAra kiyA jAve vaha maMtra hai| athavA manyate satkriyante paramapade sthitaH AtmA vA yakSAdi zAsana devatA anena iti maMtraH / arthAt jisake dvArA paramapada sthita paMca parameSThiyoM kA athavA yakSAdi zAsana devoM kA sAdhana kiyA jAye vaha maMtra hai| " athavA - "mananAt mantraH manana karane ke kAraNa hI mantra nAma par3A hai / mantra, manana ko utprerita karatA hai, vaha cintana ko ekAgra karatA hai / adhyAtmika UrjA (zakti) ko bar3hAtA hai| jaise sUrya kI kiraNoM ko eka kAMca ( lensa) ke mAdhyama se ekatrita karane para agni utpanna ho jAtI hai, ThIka usI prakAra mantra ke mAdhyama se mana ko ekatrita karake UrjA (zakti) utpanna ho jAtI hai jisase saba kArya siddha ho jAte haiN| I 49
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra yaMtra aura taMtra maMtra adhikAra muni prArthanA sAgara maMtra sAdhaka ke lakSaNa guru ke lakSaNa athAtaH saMpravakSyAmi maMtrilakSaNamuttamam / yo maMtrAdividhau proktssjjaatiiystrivrnnbhRt|| ratnatrayadhanaH zUraH kuzalo dhArmikaH prabhuH / prabuddhAkhilazAstrArthaH, parArthanirataH kRtii|| zAMta: kRpAlu nirdeSaH, prapannaH ziSyavatsalaH / SaTkarma karmavitsAdhu, siddhavidyo mahAyazAH // satyavAdI jitAsUryo, nirAso nirahaMkRtiH / lokajJaH sarvazAstrajJo, tatvajJo bhAvasaMyutaH // artha - maMtra siddha karAne vAle guru meM nimnalikhita lakSaNa hone cAhiye / vaha bIjAkSaroM ko banAne aura maMtroM ko zuddha karane meM samartha ho| vaha bIjakoSa, maMtra vyAkaraNa aura maMtra sAmAnya vidhAna kA acchA jJAna rakhane vAlA ho / uttama varNa vAlA, sAhasI, dhArmika, saba zAstroM kA artha jAnane vAlA, dUsaroM kA upakAra karane meM AnaMda mAnane vAlA, kRtajJa, zAnta, kRpAlu, catura, ziSyoM se prema karane vAlA, loka ko pahacAnane vAlA, yazasvI, tejasvI, satyavAdI, IrSyA rahita, abhimAna na karane vAlA aura dveSa rahita puruSa hI maMtroM ko siddha karAne meM guru bana sakatA hai| ziSya ke lakSaNa dakSo jitendriyo maunI, devatArAdhanodyataH // nirbhayo nirmado maMtrI, japahomarataH sadA / dhIraH parimitAhAraH, kaSAyarahitaH sudhI // sudRSTi vigatAlasyaH, pApa bhIru dRDha vrataH / zIlopavAsasaMyukto, dharmadAnAditatparaH // maMtrArAdhanazUro dharma dayAsva guru vinayazIlayutaH / medhA vigatanidraH prazastacitto'bhimAnarataH // devajinasamayabhaktaH savikalpaH satvAka vidagdhAzca / vAkpaTurapagatazaMkaH zucirArdramanA vigatakAmaH // gurubhaNitamArgavartI prArabdhasyAMtadarzanodyuktaH / bIjAkSarAvadhArI ziSyaH syaatsdgunnopetH|| 50
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra adhikAra maMtra yaMtra aura taMtra muni prArthanA sAgara artha- maMtra sAdhanA karane vAle ziSya meM nimnalikhita guNa hone cAhiye- jo buddhimAna, citta ko va iMdriyoM ko saMyama meM rakhane vAlA, mauna se rahane vAlA, devatA kI ArAdhanA karane ko udyata ho, bhaya se rahita, mAna se rahita, sudhI, samyagdRSTi, Alasya rahita, pApa se Darane vAlA, grahaNa kie vratoM ko dRr3hatA se nirvAha karane vAlA, zIla tathA upavAsa se yukta, dharma tathA dAnAdi meM lIna, maMtra siddha karane meM vIra, dayA bhAva rakhane vAlA, apane guru kI vinaya karane vAlA, japa ke samaya brahmacarya kA pAlana karane vAlA, medhAvI, nidrA ko jItane vAlA, prasanna rahane vAlA, svAbhimAnI, deva aura zAstra kI ArAdhanA va bhakti karane vAlA, ni:zaMka, saca bolane vAlA, pavitra mana vAlA, kAmadeva ko jItane vAlA, guru ke batAye mArga para calane vAlA, bIjAkSaroM ko pahacAnane vAlA tathA apane bhAgya ke phala ko bhogane ko taiyAra rahane vAlA hI ziSya ho sakatA hai| maMtra sAdhanA ke ayogya puruSa samyagdarzana dUro vAkkuMTha zchAMda so bhaya sametaH / zUnya hradayopa lajo, maMtrazraddhAvihInazca // Alasyo maMdabuddhizya, mAyAvI krodhano viTaH / garvI kAmI madodrikto, gurudveSI ca hiskH|| akulIno'tibAlazca, vRddho'zIlodayazca nH| carmAdi zrRMgake zAdi-dhArI cAdharmavatsalaH // brahmahatyAdidoSADhyo, virUpo vyaadhipiidditH| IdRzo na bhavedyogyo, maMtravAdeSu ca sarvathA // nimna doSoM vAlA manuSya kabhI maMtra sAdhaka nahIM bana sakatA, ata: guru ko ucita hai ki usako maMtra na de artha- jo samyagdarzana se dUra ho ,pApa karane vAlA, kuMThita vANI vAlA, bhaya karane vAlA, zUnya hRdaya, nirlajja, maMtroM meM zraddhA na rakhane vAlA, AlasI, maMda buddhi,mAyAvI, krodhI, bhogI, indriyalolupI, kAmI, guru se dveSa rakhane vAlA, hiMsaka, zIlarahita, aMgabhaMga, atyanta bAlaka, atyanta vRddha, 16 varSa se kama umara vAlA, rogI ho vaha sAdhaka nahIM ho sktaa| guru kA mahatva gurureva bhavenmAtA gurureva bhavet pitaa| gurureva sakhA caiva, gurureva bhavedvataM // guruH svAmI gururbhartA, gururvidyA gururguruH / svargo gururgururmokSo, gurubaMdhuH guruH skhaa|| 51
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra adhikAra maMtra yaMtra aura taMtra muni prArthanA sAgara gurupadezAdiha maMtrabodhaH prajAyate ziSyajanasyasamyak / tasmAdgurupAsanameva kArya, maMtrAnbubhutsorvinayena nityam // artha- pratyeka manuSya ko pahale kisI yogya guru ke caraNoM meM baiThakara ziSya banane kI yogyatA prApta karanI cAhiye aura phira guru kI AjJA pAne para maMtra kI ArAdhanA meM hAtha lagAnA caahie| ziSya ko Adi se anta taka tana-mana aura dhana se sevA karate hue vinaya karate rahanA caahie| kyoMki maMtra vidhi meM saba ApattiyoM se prANoM kI rakSA karane ke kAraNa guru hI mAtA, guru hI pitA aura guru hI hitakArI hai| isake atirikta sAdhaka ke yogya uttama upadeza dene ke kAraNa guru hI svAmI, guru hI bhartA, guru hI vidyA, svarga aura mokSa kA dAtA hai tathA guru hI mitra hotA hai| ziSya ko guru ke upadeza se hI bhalI prakAra maMtra kA jJAna hotA hai| ataH jJAna kI icchA rakhane vAle ko sadA hI vinayapUrvaka guru kI upAsanA karanI caahie| maMtra guru se hI grahaNa karanA caahie|aur bhI kahA hai dhyAnamUlaM gururmUrti,pUjA mUlaM guruH pdm| maMtra mUlaM gururvAkyaM ,mokSa mUlaM guruH kRpaaH|| guru se hI maMtra grahaNa kA vidhAna maMtra ko kabhI bhI dekha - sunakara yA apanI icchA se kabhI Arambha na kareM anyathA usase anartha hotA hai| ataeva sAdhaka guru ke mukha se hI maMtra ko lekara siddhi ke lie vinayapUrvaka jpeN| ziSya kaliMga phala, vRtAka, varakaMja, baiMgana, lahasuna, purAnA anAja, dUdha aura ghI Adi kabhI na khAveM evaM sapta vyasana (juA, mAMsa, zarAba,zikAra,vezyAgamana,corI,parastrI sevana )se dUra rheN| maMtra guru ke diye jAne para vizeSa guNakArI hotA hai| anyathA devatA anartha karate haiM aura maMtra kA phala bhI kucha nahIM hotaa| maMtra chaH kAnoM meM jAne se chinna-bhinna ho jAtA hai, isalie ekAMta meM hI guru ziSya ko maMtra kA upedaza kreN| guruvat ziSya bhI paropakAra ke artha upadeza deN| kintu pragaTa rUpa se isa grantha meM likhA mila jAne para bhI svayaM na lekara guru ke dvArA hI maMtra lekara siddha kreN| maMtrArAdhanA meM dizA bodha 1. pUrva yamAntaka mRtyu kA anta karane vAlI 2. dakSiNa prajJAntaka buddhi kA anta karane vAlI 3. pazcima dizA padyAntaka- hRdaya ko naSTa kAraka 4. uttara vighnAntaka vighnoM kA anta karane vaalii| (pra. ra. 540) pUjA hetu dizA bodha pUrva- zAnti puSTI, dakSiNa- santAna abhAva, pazcima- saMtAna viccheda, uttara-__dhana lAbha,
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra adhikAra maMtra yaMtra aura taMtra muni prArthanA sAgara Agneya- dhanahAni, vAyavya- santAna abhAva, naiRtya- kula kA kSaya, IzAna- saubhAgya naashk| (pra. ra. pe. 540) maMtra jApa vidhi krama dizA cArTa - dizA- vazIkaraNa karma ko uttarAbhimukha uttara hokara, AkarSaNa karma ko dakSiNAbhimukha hokara, vAyavya /IzAna / staMbhana karma ko pUrvAbhimukha hokara, zAntikarma pazcima - pUrva ko pazcima kI ora mukha kara, pauSTika karma ko naiRtya kI ora mukhakara, mAraNa karma ko naiRtya / | \ Agneya IzAnAbhimukha hokara, vidveSaNa karma ko Agneya dakSiNa kI ora va uccATana karma ko vAyavya kI ora muMha kara sAdhanA karanA caahie| kAla- zAnti karma ko ardharAtri meM, pauSTika karma ko prabhAta meM, vazIkaraNa, AkarSaNa va staMbhana karma ko dina ke bAraha baje se pahale pUrvAhnakAla meM, vidveSaNa karma ko madhyAhnakAla meM, uccATana karma ko dopahara bAda aparAhna kAla meM va mAraNa karma kI saMdhyA samaya meM sAdhanA karanA caahie| mudrA- vazIkaraNa meM saroja mudrA, AkarSaNa karma meM aMkuza mudrA, staMbhana karma meM zaMkha mudrA, zAnti karma va pauSTika karma meM jJAna mudrA, mAraNa karma meM vajrAsana mudrA, vidveSaNa va uccATana karma meM pallava mudrA kA upayoga karanA caahie| Asana- AkarSaNa karma meM daNDAsana, vazIkaraNa meM svastikAsana, zAnti karma va pauSTika karma meM padmAsana, staMbhana karma meM vajrAsana, mAraNa karma meM bhradAsana, vidveSaNa va uccATana karma meM kukkuTAsana kA prayoga karanA caahie| varNa- AkarSaNa karma meM udaya hote hue sUrya jaise varNa kA, vazIkaraNa karma meM rakta varNa, staMbhana karma meM pItavarNa, zAnti karma va pauSTika karma meM candramA ke samAna sapheda varNa, vidveSaNa va uccATana karma meM dhUmravarNa tathA mAraNa karma meM kRSNa varNa dhyAtavya hai| tattva dhyAna- AkarSaNa karma meM agni, vazIkaraNa karma va zAnti karma meM jala, staMbhana va pauSTika karma meM pRthvI, vidveSaNa va uccATana karma meM vAyu va mAraNa karma meM vyoma dhyAtavya hai| mAlA-AkarSaNa karma va vazIkaraNa meM mUMge kI mAlA, staMbhana karma meM suvarNa kI mAlA, zAnti karma meM sphaTika kI mAlA, pauSTika karma meM motI kI mAlA, mAraNa, vidveSaNa va uccATana karma meM putrajIvaka kI mAlA vyavahArya hai| 53
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra adhikAra maMtra yaMtra aura taMtra muni prArthanA sAgara puSpa- staMbhana karma meM pIle, AkarSaNa karma va vazIkaraNa karma meM lAla, mAraNa, uccATana, vidveSaNa karma meM kAle, zAntikarma va pauSTika karma meM sapheda puSpa prayojanIya haiN| hasta- AkarSaNa, staMbhana, zAnti karma, pauSTika karma, mAraNa, vidveSaNa va uccATana meM dakSiNa (dAhinA hAtha) tathA vazIkaraNa meM vAmahasta kA prayoga nihita hai| aMguli- AkarSaNa karma meM kaniSThA, zAnti karma meM va pauSTika karma meM madhyamA, vazIkaraNa meM anAmikA, staMbhana, mAraNa, vidveSaNa va uccATana karma meM tarjanI kA prayoga kiyA jAtA hai| pallava- AkarSaNa meM vauSaT, vazIkaraNa meM vaSaT, staMbhana va mAraNa karma meM ghe ghe, zAnti karma va pauSTika karma meM svAhA, vidveSaNa karma meM hUM, uccATana karma meM phaT Adi isa taraha pallava samajhanA caahie| maMDala- vazIkaraNa karma meM agni maMDala ke bIca, zAnti karma meM va pauSTika karma meM varuNa maMDala ke bIca, staMbhana mohana Adi meM mahendra maMDala ke bIca, cakra va sAdhya kA nAma rakhanA caahie| hAthoM kI mudrAeM- AhvAnana Adi paMcopacAra pUjA meM mudrAoM kA bhI vidhAna hai| kucha mudrAoM kA vivaraNa nimna prakAra hai AhvAnana mudrA- donoM hAtha barAbara kara aMjali kI taraha aMgUThoM ko anAmikA ke mUla parva ke pAsa lagAyeM, ise AhvAnanI mudrA kahate haiN| sthApanA mudrA- AhvAnana mudrA ko ulTA kareM to vaha sthApanA mudrA ho jAtI hai| sannidhAna mudrA- donoM hAthoM kI muTThiyAM banda kara aMgUThoM ko Upara sIdhA karake rakheM, ise sannidhAna mudrA kahate haiN| sannirodha mudrA- donoM hAthoM kI muTThiyAM banda kara aMgUThoM ko bhI bhItara dabA leM, ise sannirodha mudrA kahate haiN| avaguNThana mudrA- donoM hAthoM kI muTThiyAM banda kara donoM tarjanI aMguliyoM ko lambA kareM va aMgUThoM ko madhyamA aMguliyoM para rakheM, ise avaguNThana mudrA kahate haiN| astra mudrA- dAhine hAtha kI tarjanI aura madhyamA aMgulI lambI kareM, ise astra mudrA kahate haiN| jApa kI paribhASA makAraM ca manaH proktaMtrakAraM trANamucyate, manastrANatva yogena iti proktaH janam pApa vinAzakam ||pr.r. // japa ke prakAra 54
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra adhikAra maMtra yaMtra aura taMtra muni prArthanA sAgara mantrAkSaroM kI bAra bAra AvRtti karanA, punarAvRtti karanA, raTanA japa kahalAtA hai| isa prakAra 'japa' smaraNa kA eka viziSTa vistRta svarUpa hai| parantu yaha apanI vizeSatA rakhatA hai| mantravidoM ne ise nimna prakAra kahA hai| ja karo janmavicchedaH pa karo pApa naashkH| tasmAjjapa iti prokto janma pApa vinaashkH| arthAt- 'ja' kAra janma kA viccheda karane vAlA hai| aura 'pa' kAra pApa nAzaka kahA hai| ataH japa yathAvidhi ho to siddhi ke lie koI zaMkA nahIM rhtii| AcAryoM ne kahA hai ki japa tIna prakAra se kiyA jAtA hai1. mAnasa japa : jisa japa meM mantra ke pada, zabda aura artha kA mana dvArA bAra-bAra cintana hotA hai use mAnasa japa kahate haiN| yaha sarvazreSTha prakAra kI japa hai| 2. upAMzu japa : jisa japa meM kevala jihvA hilatI hai yA itane halake svara se japa hotA hai jise koI suna na sake, mAtra oMTha hI hilate najara AyeM, to use upAMza japa kahate haiM yaha madhyama prakAra kI japa hai| 3. vAcika japa : japa karane vAle UMce-nIce svara se spaSTa yA aspaSTa mantra bolakara japa karatA hai| use vAcika japa kahate haiN| lekina yaha jaghanya prakAra kI japa hai| mantra vizArada vAcika japa se eka gunA phala, upAMzu japa se sau gunA phala tathA mAnasa japa se hajAra gunA phala batAte haiN| triyoga jApa kA phala 1. mAnasika jApa- kArya siddhi ke liye mana meM krnaa| 2. vAcanika jApa- putra prApti ke liye ucca svara se jApa krnaa| 3. kAyika jApa- dhana prApti ke liye, binA bole maMtra par3hanA jisase oMTha hilate rheN| jApa evaM havana meM maMtra kA prayogajapa kAle namaH zabdoM, maMtrasyAnte pryojyet| homa kAle punaH svAhA, maMtrasyAyaM sadAkramaH // japa sthAna kA phala gRhe japaphalaM proktaM bane zataguNaM bhavet / puSyArApe tathA raNye sahasraM guNitaM matam // parvate dazasahasraM ca nadyAM lakSamudAhataM // koTI devAlaye prAhuranantaM jinasannidhau // vidyA 12 go. pra. citrA 855 55
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra adhikAra maMtra yaMtra aura taMtra muni prArthanA sAgara artha- ghara meM maMtrArAdhanA karane se eka guNA phala, vana meM sau gunA, nasiyA evaM vana meM hajAra gunA, parvata para baiThakara 10 hajAra gunA, nadI ke kinAre lAkha gunA, devAlaya meM karor3a gunA jinendra deva ke sAmane anaMta gunA phala milatA hai| jApa kA phala kaba nahIM milatA jo zrAvaka japa karate samaya pramAdI hokara UMghate haiM, nIMda kA jhoMkA lete haiM athavA bAra-bAra ubAsI lete haiM yA kisI prakAra kA pramAda karate haiM unakA jApa karanA na karane ke samAna hai aura jo koI apane hRdaya meM udvega va caMcalatA rakhatA huA japa karatA hai athavA mAlA ke merudaMDa ko ullaMghana kara japa karatA hai athavA jo uMgalI ke nakha ke agrabhAga se japa karatA hai usakA vaha saba japa niSphala hotA hai| likhA bhI hai vyagracintena yajjaptaM-2 mrulNghne| naravAgreNa ca yajjaptaM tajjaptaM niSphalaM bhvet| jApa karane kA vidhAna mokSa prApti ke lie aMgUThe se japanA cAhiye, aupacArika kAryoM meM tarjanI se, dhana aura sukha kI prApti ke liye madhyamA se, zAnti kAryoM ke liye anAmikA UMgalI se, AvhAnana ke liye kaniSThA se zatru ,nAza ke liye tarjanI se, dhana saMpadA ke liye madhyamA se, sarva kArya kI siddhi ke liye kaniSThA se jApa karanA cAhiye evaM aMgUThe para mAlA rakhanA caahiye| maMtra sAdhanA ke nirdeza 1. maMtra-sAdhanA ke lie sthAna pavitra, zuddha, svaccha, zAnta, ekAnta, AvAja rahita honA caahie| 2. jisa sthAna para baiThakara maMtra sAdhanA karanA hai, usa sthAna ke rakSaka devI devatAoM se pahale anumati lekara hI vahA~ baiThanA caahie| 3. maMtra sAdhanA ke lie Avazyaka sAmagrI pAsa rakhanA cAhie evaM kisI eka yogya vizvAsa pAtra vyakti ko apane pAsa baiThAnA caahie| 4. maMtra-sAdhanA ke samaya taka brahmacarya vrata kA pAlana avazya karanA cAhie evaM bhUmi zayana karanA cAhie tathA sAtvika, alpa, zuddha zAkAhArI bhojana karanA caahie| 5. maMtra sAdhanA ke dinoM meM kaSAyoM (krodha, mAna, mAyA, lobha, rAga, dveSa Adi) kA tyAga kara acche vicAroM ko mana meM lAkara prasanna rahanA caahie| jahAM taka bana sake to mauna rahanA caahie| 6. maMtra ke jApa kI jitanI saMkhyA nizcita hai, utanA saMkalpa lekara vidhi pUrvaka karanA caahie| jApa kA saMkalpa adhUrA nahIM chor3anA cAhie aura na hI maMtra ke jApa ke samaya kA parivartana karanA caahie| 7. maMtra sAdhanA ke pahale roja sakalIkamA avazya karanA caahie|
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra adhikAra maMtra yaMtra aura taMtra muni prArthanA sAgara 8. yadi maMtra sAdhanA meM koI rakSaka devI-devatA kisI prANI rUpa yA kisI anya rUpa meM sAdhanA ke samaya sAmane A jAye, to sAdhaka ko bilakula bhI nahIM ghabarAnA caahie| 9. maMtra sAdhanA meM mAlA, Asana, dhotI-dupaTTA Adi kapar3e usI raMga ke upayoga meM lenA cAhie jo vidhi meM batalAye gaye hoN| 10. maMtra kI upAsanA, sAdhanA, ArAdhanA, dhyAna, pUjana aura jApa pUrNa zraddhA-vizvAsa pUrvaka karanA caahie| 11. maMtra sAdhanA ke bIca yadi malamUtra ke lie jAnA par3e to kAyotsarga pUrvaka sthAna chor3eM evaM grahaNa kareM tathA jApa ke kapar3e pahanakara kabhI bhI malamUtra visarjana na kreN| arthAt vastroM kI zuddhi kA pUrNa dhyAna rkheN| 12. maMtra sAdhaka ko or3hane-bichAne ke kapar3e sapheda raMga ke upayoga meM lenA cAhie yA phira jo raMga ke vastra jApa vidhi meM batalAye hoM vaise hI kapar3e lenA caahie| 13. maMtra sAdhanA meM zuddha ghI kA dIpaka avazya jalAnA cAhie, lekina bAI tarapha dhUpa rakhanA cAhie aura dAhinI tarapha dIpaka rakhanA caahie| 14. pratyeka maMtra sAdhanA ke lie jo vastra, Asana, mAlA, dizA, samaya, mudrA aura dIpakAdi diyA rahatA hai usI ke anusAra japa kreN| cArTa pIche dekheM peja naM. (91) 15. yadi maMtra sAdhanA meM koI nizcita dizA na batalAI gaI ho to phira pUrva dizA meM mukha karake hI baiThanA caahie| 16. sthAna svaccha va zuddha honA caahie| hara roja jhADU lagAkara use gIle kapar3e se pauMchanA caahie| 17. anya vyaktiyoM ke sAtha vArtAlApa va unakA sparza nahIM karanA cAhie kyoMki isase dUSita paramANuoM se pavitratA naSTa hotI hai| 18. asatya nahIM bolanA cAhie, krodha nahIM karanA cAhie tathA jahA~ taka ho sake mauna rahanA caahie| 19. bhojana va pAnI lete samaya mUla maMtra se abhimaMtrita kara grahaNa karanA caahie| 20. jamIna para hI sonA caahie| vaha bhI jahAM para sAdhanA kI jAya usI ke pAsa va nIce kapar3A yA caTAI bichAkara sonA cAhie va aMdhere meM nahIM sonA caahie| 21. hajAmata nahIM banAnI cAhie tathA garama pAnI se snAna nahIM karanA cAhie, sAbuna Adi kA upayoga nahIM karanA caahie| 22. kisI ko zApa yA AzIrvAda nahIM denA cAhie tathA kisI kI bhI nindA AlocanA nahIM karanA caahie| - 57
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra adhikAra maMtra yaMtra aura taMtra muni prArthanA sAgara 23. maMtra va maMtra pradAtA guru tathA paramAtmA para pUrNa AsthA rakhanA cAhie tathA maMtra-devatA va guru-prabhu kI upAsanA zraddhA-bhakti pUrvaka pUrNa vizvAsa se karanI caahie| 24. mantra ko gupta rakhanA arthAt maMtra kisI ko bhI nahIM batAnA cAhie anyathA maMtra siddha nahIM hotaa| 25. japa kI saMkhyA kA parimANa nizcita kara lenA cAhie, phira pratidina utanI hI jApa karanA caahie| nizcita saMkhyA se kama yA adhika japa nahIM karanA caahie| 26. pratidina nizcita samaya para nizcita sthAna para baiThakara nizcita saMkhyA meM jApa kreN| 27. jApa karate samaya pratidina dIpaka avazya jalAkara rakheM tathA sugaMdhita agarabattI yA dhUpabattI bhI jlaayeN| 28. maMtra meM jisa raMga kI mAlA likhI ho usI raMga kA Asana yAni bistara yA vastra (dhotI dupaTTA) Adi zreSTha mAnA gayA hai| 29. maMtra saMkalpa pUrNa hone para havana avazya kareM jitanI saMkhyA meM jApa kI ho usase dazAMsa havana kareM tabhI maMtra ArAdhanA pUrNa mAnI jaaegii| 30. pramAda (AlasI) avasthA meM, azAnta avasthA meM, vyAkulacitta avasthA meM jApa na kreN| 31. mAlA ke zikhara vAle (meru ke) tIna dAnoM kA ullaMghana karake jApa na kreN| 32. maMtra jApa karate samaya prANa pratiSThita kiyA huA zrImahAyaMtra athavA maMtrita zrI maMgala kalaza, NamokAra maMtra yA jinendra deva athavA guru ke citra (phoTo) ko sAmane rakhakara jApa kreN| 33. suA-sUtaka (sUtaka-pAtaka) meM bhI jApa karanA na chodd'eN| striyoM ko rajasvalA hone para bhI jApa karate rahanA caahie| snAna karane ke pazcAt mantra kA jApa mana meM kareM jora se bolakara na kareM aura na hI mAlA kAma meM le| 34. japa kA saMkalpa pUrNa hone para yathAzakti dAna-puNya avazya karanA caahie| 35. sakalIkaraNa- maMtra sAdhane ke pahale sakalIkaraNa kriyA avazya kreN| sakalIkaraNa kise kahate haiM ? nirvighna iSTa kArya kI siddhi ke liye vidyA sAdhana ke icchuka sAdhaka kI jisase rakSA hotI hai, vaha kriyA sakalIkaraNa kahalAtI hai| 2. nirvighna iSTa kArya kI siddhi ke lie apanI rakSA hetu jo kriyA kI jAtI hai use sakalIkaraNa kriyA kahate haiN| 36. maMtroM ke paMcopacAra- maMtrAdhi devatAoM (maMtra svAmI)ke pAMca upacAra kahe haiM 58
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra adhikAra maMtra yaMtra aura taMtra muni prArthanA sAgara AhvAnana, sthApanA, sannidhikaraNa, aSTadravya se pUjana aura visrjn| 1. AhvAnana- maMtrAdhidevatA ke bulAne ko AhvAnana kahate haiN| sthApana- una devatA yA pratibiMba ke ucita sthAna meM sthApana karane ko sthApanA kahate haiN| 3. sannidhikaraNa- devatA kA pUjana karate samaya sAkSAtkAra karane ko sannidhikaraNa kahate haiN| pUjana- devatA kA abhiSeka pUrvaka aSTa dravyoM se arcana guNAnuvAda karane ko pUjana kahate haiN| visarjana- unako Adara satkArapUrvaka apane sthAna para bhejane ko visarjana kahate haiN| vizeSa :- pUjana vidhi deMkhe yaMtra adhikAra meM, peja naM. (264) jaise vahAM para yaMtroM kI pUjana kI gayI hai usI prakAra maMtra devatAoM kI pUjana kreN| 37. dIpaka meM ghI va tela kA prayojana- gAya ke dUdha ke ghI kA dIpaka sarva siddhi kAraka, bhaiMsa ke ghI kA mAraNa meM, UMTanI ke ghI kA vidveSaNa meM, bher3a ke ghI kA zAMtikarma meM, bakarI ke ghI kA uccATana meM, tila ke tela kA sarvasiddhi meM, sarasoM tela mAraNa meM prayoga kiyA jAtA hai| 38. battI kA mahatva- vazIkaraNa meM zveta battiyoM kA, vidveSaNa meM pIta, mAraNa meM harI, uccATana meM kesariyA, stambhana meM kAlI, zAnti ke lie sapheda raMga kI battiyoM kA prayoga kiyA jAtA hai| 39. dizA vicAra- pUrva dizA meM dIpaka kA mukha rakhane se sarva sukha kI prApti, stambhana, uccATana, rakSaNa tathA vidveSaNa meM pazcima dizA kI ora, lakSmI prApti ke lie uttarAbhimukha tathA mAraNa meM dakSiNAbhimukha dIpaka rakhanA caahie| 40. kalaza meM vastueM rakhane kA mahatva- sAmAnyataH kalaza ko jala se bharate haiN| kintu vizeSa prayojana meM vizeSa vastueM rakhe jAne kA vidhAna milatA hai| jaise- dhana lAbha hetu motI va kamala kA prayoga karate haiM, vijaya ke lie aparAjitA, vazIkaraNa ke lie mora paMkhI, uccATana ke lie vyAghrI, mAraNA ke lie kAlI mirca, AkarSaNa ke lie dhatUrA, bharane kA vidhAna hai| mAlA kA mahatva rudrAkSa mAlA pahanane se blaDaprezara nahIM hotA, papIte ke bIja kI mAlA pahanane se plega nahIM hotA, kamala bIja kI mAlA pahanane se roga nahIM hotA, mUMge kI mAlA pahanane se rakta vRddhi va zuddhi hotI hai| dhyAna deM- sote samaya mAlA dhAraNa na kareM prAtaH snAna ke bAda hI dhAraNa kreN| japate samaya sumeru kA ullaMghana na kreN| arthAt mAlA pUrI hote hI lAMghe nahIM 59
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra adhikAra maMtra yaMtra aura taMtra muni prArthanA sAgara 42. balki A~khoM ko lagAkara punaH jApa prArambha kreN| khaMDita mAlA se jApa na kreN| Asana vidhAna bAMsa kI Asana se daridrA, pASANa se rogI, bhUmi para karane se du:kha, lakar3I kI Asana se durbhAgya, ghAsa kI Asana se yaza hAni, patroM kI Asana se bhrAnti, vastra para baiThakara karane se mana caMcala, camar3A ke Asana se jJAna nAza, kaMbala ke Asana se mAna bhNg| ataeva DAba kI Asana sarvazreSTha hai, isalie DAba kI Asana para baiThakara jApa karanA caahiye| yahI prazaMsanIya mAnA jAtA hai|(vidyaanuvaad -540) tRNa, ghAsa ke Asana para baiThakara jApa pUjA karane se yaza kI hAni hotI hai,nIle raMga ke vastra se adhika duHkha bhoganA par3atA hai, hare vastra ke Asana para sadA mAna bhaMga hotA hai, sapheda vastra para baiThakara karane se yaza vRddhi hotI hai, haldI ke raMga vAle vastra ke Asana se harSa kI vRddhi hotI hai, lAla vastra ke Asana para kAryoM kI siddhi hotI hai; kintu sarvazreSTha DAba kA Asana hai| (dharmarIsakA nAmaka grantha evaM carcAsAgara pR. 28) / 43. havana vidhisakalIkaraNa se zuddhi, yajJopavIta tathA maMtrasnAna karake paryaMkAsana se havana kreN| homa (havana) kuNDa :homa kuNDa tIna prakAra ke hote haiM- 1.trikoNa-yaha kuNDa mAraNa, AkarSaNa aura vazIkaraNa ke kAma AtA hai| 2. golakuNDa- yaha vidveSaNa va uccATana ina do karmoM meM kAma AtA hai| 3. caukora - yaha zAnti, pauSTika aura staMbhana karma meM kAma AtA hai| 44. dhUpa vicAra- mukhyataH agara, tagara, devadAru, charIlA, gUgala, lauMga, lobAna, kapUra, caMdana, kastUrI, khasa, nAgaramothA se dhUpa banAyI jAtI hai| 45. jApa-homa-maMtra-jApa ke samaya maMtra ke anta meM namaH zabda lagAve aura homa ke samaya "svAhA' zabda jodd'e| mUla maMtra kI saMkhyA se dasavA~ bhAga homa kI AhutiyA~ avazya deN| samidhAeM- sAmAnya rUpa se havana ke lie palAza (DhAka) kI lakar3I mukhya mAnI gaI hai| isalie yahI samidhAeM lI jAtI haiM, aura usake abhAva meM dUdha vAle vRkSoM kI samidhAeM lI jAtI haiN| lekina kSudra karmoM mAraNAdi meM baher3e, nIma, dhatUre Adi kI samidhAeM lenA caahie| vizeSa- zAnti aura pauSTika karma meM lAla kanera ke puSpoM se havana kreN| kSobha karma meM gUgala, kamalagaTTe Adi se homa kiyA jAtA hai| vazIkaraNa ke lie supArI ke phala tathA pattoM se havana kiyA jAtA hai| yogI vazI ke lie camelI phUloM se tathA dhana-dhAnya Adi - 60
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra adhikAra maMtra yaMtra aura taMtra muni prArthanA sAgara kI vRddhi ke lie ghI, tila, ur3ada, sarasoM, dhAnya, bAMsa ke bIja, gehU~, mUMga Adi se havana kiyA jAtA hai| zAnti, pauSTika, vazIkaraNa tathA AkarSaNa Adi zubha karmoM ke lie uttama dravyoM se prasanna citta hokara havana kareM evaM mAraNa, uccATana, vidveSaNa, aura staMmbhana meM azuddha dravyoM se krodha sahita homa kiyA jAtA hai / palAza ke homa se yakSiNI vaza aura Ama va ghI se vidyAdhara vaza meM hotA hai| yadi vaha na mile to dUdha vAle vRkSa (pIpala Adi) kI sUkhI lakar3I binA kIr3oM vAlI honI caahie| homa meM dUdha, ghI tathA aSTAMga dhUpa Adi dravya lenA caahie| azubha kArya ( mAraNAdi) meM binA kIr3oM vAlI azubha dravya va zubha kArya (zAMti Adi) meM uttama sAmagrI aura prasanna citta se kArya hote haiM / pahale jala candanAdi aSTadravyoM se mantra japate hue agni kI pUjA kareM, phira dUdha, ghI, gur3a sahita eka lakar3I ko homa kuNDa meM rkheN| phira ani sthApita kara pahale ghI kI AhutiyA~ stotra zloka par3hate hue deN| pIche lakar3iyoM ko rakhakara Ahuti dravya ko milAkara jApa kA maMtra bolate hue AhutiyA~ deveM / havana ko pAMca kalaza kI sthApanA karake karanA caahie| jisane bhI sampUrNa vidhi se acchI taraha se eka mantra bhI siddha kara liyA, to phira use thor3e hI samaya meM dUsare maMtra bhI siddha ho sakate haiM / homa dravya - homa karane ke lie eka sera dUdha, eka sera ghI aura aSTAMga dhUpAdi se milA huA dravya leveM / noTa- homa ke samaya maMtra ke anta meM svAhA lagA leveM / tathA maMtra jApa kI saMkhyA ke dazAMza se havana kreN| 45. dravya (sAmagrI) zuddhi:- hAtha meM jala lekara maMtrita karake sarva pUjA kI sAmagrI para chir3akeM arthAt zuddhi kreN| maMtra - OM hrIM arhaM jhoMjhoM vaM maM haM saM taM paM ivIM kSvIM haM saH asi A u sA samasta tIrtha jalena zuddha pAtre nikSipya pUjAdravyANi zodhayAmi svAhA / kArya siddhi ke lie Asana aura vastra kA vidhAna vazIkaraNa kA maMtra :- vazIkaraNa maMtra siddha karane ke lie mAlA, Asana evaM sabhI vastra pIle honA cAhie / AkarSaNa maMtra :- AkarSaNa ke lie maMtra sAdhanA karate samaya mAlA, Asana va sabhI vastra hare raMga ke honA caahie| mohita maMtra - mohita karane ke lie mAlA, Asana evaM vastra lAla raMga ke upayoga karanA caahie| zAnti pauSTika maMtra :- zAnti aura dhana lAbha ke lie mAlA, Asana aura vastra sapheda raMga ke honA cAhie / mAraNa- uccATana - vidveSaNa Adi meM kAle vastra, mAlA aura Asana kA upayoga hotA hai / 61
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra adhikAra maMtra yaMtra aura taMtra muni prArthanA sAgara vastra vidhAna- nIle raMga ke vastra pahanakara jApa karane se bahuta dukha hotA hai| hare raMga ke vastra pahanakara jApa karane se mAna bhaMga hotA hai| zveta raMga ke vastra pahanakara jApa karane se yaza kI vRddhi hotI hai, pIle raMga ke vastra pahanakara jApa karane se harSa bar3hatA hai / lAla raMga ke vastra pahanakara jApa karane se lAbha hotA hai tathA yaha zreSTha vastra bhI hai| noTa- sAdhaka ko koI bhI maMtra milAne para RNa yA dhana kI saMkhyA AtI ho to usameM maMtra ke prArambha meM OM hrIM zrIM yA klIM ina bIjAkSaroM meM se koI bhI eka bIjAkSara jor3a dene para sAdhaka ko avazya hI maMtra siddha hogA aura phala prApta hogA / mAha ke anusAra maMtra japane kA phala caita mAha meM mantra jApya zuru karane se sarvapuruSArtha siddhi, vaizAkha meM- ratna lAbha; jyeSTha meM-maraNa; ASAr3ha meM bandhunAza, zrAvaNa bhAdrA - kvA~ra (azvinI) meM - ratnalAbha; kArtika meM- maMtra siddhi, magasira (agahana) meM - maMtra siddhi; pauSa meM- zatruvRddhi va pIr3A, mAgha meM - medhA (buddhi) vRddhi; phAlguna meM sarva kArya siddhi hotI hai / vAra ke anusAra jApa kA phala ravivAra ko maMtra jApa AraMbha kareM to dhana lAbha, somavAra ko - zAnti, maMgalavAra ko - AyuSya kSaya, budha ko- sundaratA, guruvAra ko - jJAna vRddhi, zukravAra ko - saubhAgya, zanivAra ko - vaMza hAni hotI hai| tithiyoM ke anusAra jApa kA phala 1. pratipadA ko maMtra jApa AraMbha karane se - buddhi hAni, 2. dvitIyA ko - buddhi vikAsa, 3. tRtIyA ko- zuddhi, 4. caturthI ko - Arthika hAni, 5. paMcamI ko - jJAna vRddhi, 6. SaSThI ko - jJAna nAza, 7. saptamI ko- saubhAgya vRddhi, 8. aSTamI ko - buddhikSaya, 9. navamI ko zarIra hAni, 10. dazamI ko - rAjya kI saphalatA, 11. ekAdazI ko - zuddhatA, 12. dvAdazI ko - sarvakArya hAni, 13. trayodazI ko - sarvakArya siddhi, 14. caturdazI ko - tiryaMcayoni; 15. amAvasyA ko - siddhi nahIM aura pUrNimA ko - siddhi hotI hai| noTa - jina tithi, vAra tathA mAha meM kArya varjya haiM unameM bhI vizeSa yoga jaise siddhiyoga Adi, vizeSa nakSatra - puSya Adi meM tathA tIrthaMkaroM kI paMcakalyANaka tithiyoM meM kArya karane para saphalatA milatI hai / ( AcArya vimala sAgara jI mahArAja kI DAyarI anusAra) nakSatra anusAra jApa kA phala 1. azvinI - zubha, 2. bharaNI -maraNa, 3. kRtikA - dukha, 4. rohiNI - jJAna lAbha, 5. mRgazIrSa - sukha, 6. ArdrA-bandhunAza, 7. punarvasu- dhana, 8. puSya- zatrunAza, 9. azleSA - 62
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra adhikAra maMtra yaMtra aura taMtra muni prArthanA sAgara mRtyu, 10. maghA- dukhamocana, 11. pUrvA phAlgunI-saundarya, 12. uttarA phAlgunI-jJAna, 13. hasta-dhana, 14. citrA-jJAnavRddhi, 15. svAti-zatrunAza, 16. vizAkhA-dukha, 17. anurAdhA-baMdhuvRddhi, 18. jyeSThA-putra hAni, 19. mUla-kIrtivRddhi, 20. pUrvASAr3hA-yaza vRddhi, 21. uttarASAr3hA- yaza vRddhi, 22. zravaNa-dukha, 23. dhaniSThA- dAridraya, 24. zatabhiSA-buddhi, 25-26. pUrvAbhAdrapada va uttarA bhAdrapada-sukha, 27. revatI-kIrti vRddhi| noTa- makara saMkrAnti, karka saMkrAnti, sUrya grahaNa, candra grahaNa, somavAra-amAvasyA, maMgalavAra-caturdazI, ravivAra-saptamI ho to maMtra grahaNa karane meM zubha haiN| maMtra yaMtra taMtra zakti kA mahAtmya acintyaM hI tapo viyA maNi mantro zadhizaktyatizayaM mAhAtmyaM dRSTa tvbhaavtvaat| svabhAvo'tarkagocara iti smstvaadisNyttvaat| artha-vidyA, maNi,maMtra, auSadha Adi kI acintya zakti kA mAhAtmya pratyakSa dekhane meM AtA hai| svabhAva tarka kA viSaya nahIM hai, aisA samasta vAdiyoM ne kahA hai| maMtra-taMtra kI zakti paudgalika hai joNi pAhaDe bhaNidamaMta-taMtasattIyo-poggalANubhAgau tti dhettvyo| artha- yoni prabhRta meM kahe gae maMtra-taMtra rUpa zaktiyoM kA pudgalAnubhAga hai| ___ maMtra taMtra siddhi kA mokSa mArga meM niSedha vazIkaraNa,AkarSaNa, vidveSaNa, mAraNa, uccATana, jala, agni, viSa, senA Adi kA stambhana, nagara meM kSobha utpanna karanA, indra-jAla sAdhana, jIta hAra vidyA, paravidyA chedana, jyotiSa kA jJAna, vaidyaka vidyA sAdhana, yakSiNI maMtra, gar3e dhana dekhane kA aMjana, zastrAdi kA sAdhana, bhUta va sarpa sAdhana, ityAdi va kriyA rUpa kAryoM meM rata puruSa donoM lokoM ko naSTa karatA hai| paristhiti vaza maMtra prayoga kI AjJA stenai rUpadrUyamANAnAM tathA zvApadaiH duSTarvA bhUmipAlai nadIro dhakairmAyA ca tadupavanirAsa: vidyaadibhiH| artha-jina muniyoM ko cora se upadrava huA ho, duSTa pazuoM se pIr3A huI ho, duSTa rAjA se kaSTa pahuMcA ho, nadI ke dvArA rUka gae hoM, bhArI roga se pIr3ita ho gae hoM to usakA upadrava vidyAdikoM se naSTa karanA unakI vaiyyAvRtti hai| kintu maMtra dvArA sAdhu kA AjIvikA karane kA niSedha jo sAdhu maMtra dvArA dhanopArjana karate haiM, vAstava meM ve nirlajja apanI mAtA ko jaise vaizyA banAte haiM (jJA. 4156-57) jo muni maMtra-taMtra auSadha dvArA AjIvikA karake vaizyoMvat dhana-dhAnya kA grahaNa karatA hai vaha sAdhu mArga ko dUSita karatA hai| 63
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra adhikAra maMtra yaMtra aura taMtra muni prArthanA sAgara mAlA vidhAna sphaTika, motI, cAMdI, sonA, mUMgA, pota, rezama, kamalabIja, sUta ye nauM prakAra kI mAlA zreSTha haiM aura agni dvArA pakI huI miTTI, haDDI, lakar3I aura rudrAkSa Adi kI mAlAeM kucha phala dene vAlI nahIM haiM, ye mAlAeM ayogya haiM, grahaNa karane yogya nahIM haiN| (carcA sA. pR. 24) ___ mAlA banAne meM dhAgA kA upayoga- sapheda raMga kA dhAgA pauSTika zAnti kAraka, lAla raMga kA dhAgA AkarSaNa vazIkaraNa meM, pIle raMga kA dhAgA staMbhana meM aura kAle raMga kA dhAgA mAraNa Adi kArya meM prayukta kiyA jAtA hai| mAlA kA upayoga- vazIkaraNa va AkarSaNa meM mUMge yA lAla caMdana kI mAlA, staMbhana karma meM suvarNa kI mAlA, zAnti karma meM sphaTika kI mAlA, pauSTika karma meM motI kI mAlA, mAraNa-vidveSaNa va uccATana karma meM putrajIvA kI mAlA, vyavahAra meM lenA caahie| mAlA meM mar3ikoM kA mahatva- mAraNa, mohana, uccATana, staMbhana, vazIkaraNa Adi meM 15 manakoM kI mAlA, mokSa prApti va abhicAra karma meM 25 manakoM kI mAlA, mokSa siddhi ke lie, priya prApti ke lie tathA samasta siddhi ke lie 54 va 108 manakoM kI mAlA tathA puSTi va dhana ke lie 30 manakoM kI mAlA zreSTha mAnI gayI hai| mAlA-nirdeza 1. mAlA dAhine hAtha meM hI rakhanI caahie| 2. mAlA pRthvI para nahIM giranI cAhie tathA usa para dhUla va garda nahIM jamanI cAhie / 3. mAlA aMgUThe para rakha kara madhyamA yA anAmikA aMgulI se pheranI cAhie manakoM (dAnoM) meM nAkhUna nahIM lagAnA caahie| 5. mAlA meM jo sumeru hotA hai, use lAMghanA nahIM caahie| yadi aura Age adhikamAlA pheranI ho to mAlA ko vApasa badala lenA caahie| mAlA pherate vakta jamIna para nahIM chUnA caahie| mAlA japane ke pUrva mAlA kI zuddhi avazya kara lenI caahie| pahale paMcAmRta se abhiSeka ke jala meM dhokara eka pleTa meM rakha leM phira nimna maMtra ko 7 bAra bolakara puSpa car3hAeM tathA bAda meM mastaka para lagAkara upayoga meM leN| maMtra- OM hrIM ratnaiH suvrnnai|jairyaa racitA japa mAlikA, sarva japeSu sarvANi vAJchitAni prycchtu| mAlA vidhAna prakArAntara se- putra prApti ke lie motI kI mAlA, stambhana vidhi ke lie, roga zAnti ke lie, duSTa yA vyaMtara devoM ke upadrava dUra ke lie kamala bIja yA motI kI 64
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra adhikAra maMtra yaMtra aura taMtra muni prArthanA sAgara mAlA, zatru uccATana ke lie rudrAkSa kI mAlA se jApa karanA cAhie tathA sarva kArya siddhi ke lie paMca varNa puSpoM kI mAlA tathA sadA sukha dene vAlI sUta kI mAlA hotI hai| ___mAlA kA phala- aMguliyoM se jApa kI gaNanA karane meM eka gunA phala milatA hai, rekhA se japa kI gaNanA karane para ATha gunA, putrajIvaka ke bIja kI mAlA se dasa gunA, zaMkha kI mAlA se sau gunA, A~vale kI mAlA se pA~ca sau gunA, mUMge kI mAlA se hajAra gunA, lauMga kI mAlA se pA~ca hajAra gunA, sphaTika kI mAlA se dasa hajAra gunA, motI kI mAlA se lAkha gunA, padyAkSa (kamala bIja) kI mAlA se dasa lAkha gunA, sone kI mAlA se karor3a gunA phala milatA hai| lekina mAlA ke sAtha-sAtha bhAvoM kI zuddhi bhI anivArya hai| sUta kI mAlA sadA sukha dene vAlI hotI hai| maMtra jApa niSedha 1. nagna hokara japa nahIM karanA caahie| 2. sile hue vastra pahana kara japa nahIM karanA cAhie 3. zarIra va hAtha apavitra hoM to japa nahIM karanA caahie| 4. mastaka ke bAla khule rakhakara japa nahIM karanA caahie| Asana bichAye binA jApa nahIM karanA caahie| 6. bAteM karate hue japa nahIM karanA caahie| mastaka ko r3hakakara japa karanA caahie| 7. anya manuSyoM kI upasthiti meM jApa nahIM karanI caahie| asthira citta se japa nahIM karanA caahie| rAste calate hue yA rAste meM baiThakara japa nahIM karanA caahie| 10. bhojana karate samaya japa nahIM karanA caahie| 11. nidrA lete samaya japa nahIM karanA caahie| ulTe-sIdhe baiThakara yA paira phailAkara athavA leTakara jApa nahIM karanA cAhie 13. bhayabhIta avasthA meM jApa nahIM karanA caahie| 14. aMdhakAra vAle sthAna meM jApa nahIM karanA caahie| 15. azuddha va azuci yukta sthAna meM jApa nahIM karanA caahie| 16. jApa karate samaya chIMka nahIM lenI cAhie, khaMkhAranA nahIM cAhie, thUkanA nahIM cAhie tathA nIce ke aMgoM kA sparza bhI nahIM karanA caahie| 17. mana meM bure-vicAra Ate samaya japa nahIM karanA caahie| vikSipta avasthA meM jApa nahIM karanA caahie| - 65 -
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra adhikAra maMtra yaMtra aura taMtra muni prArthanA sAgara 18. maMtra sAdhanA ke samaya yadi laghuzaMkA yA dIrghazaMkA (malamUtra tyAga) ke liye; liye hue saMkalpa ke bIca meM uThanA bhI par3e to kAyotsarga (nau bAra NamokAra maMtra par3hakara) karake uThanA cAhie va kAyotsarga pUrvaka punaH Asana grahaNa karanA caahie| dIpAnAdi prakAra 1. maMtra ke prAraMbha meM nAma kI sthApanA kareM to dIpana kahA jAtA hai| jaise- devadatta hriiN| 2. maMtra ke aMta meM nAma kI sthApanA kareM to pallava kahA jAtA hai| jaise- hrIM devadatta / 3. maMtra ke madhya bhAga meM nAma kI sthApanA kare to saMpuSTa kahA jAtA hai| jaise- hrIM devadatta hriiN| 4. maMtra ke prAraMbha meM va madhya meM nAmollekha kareM to rodhAna kahA jAtA hai, jaise- deva hrIM datta hriiN| 5. eka maMtrAkSara dUsarA nAmAkSara, tIsarA maMtrAkSara cauthA nAmAkSara isa taraha saMkalita kareM to grantha kahA jAtA hai| jaise- hrIM de hrIM va hrIM da hrIM tt| maMtra ke do do akSaroM ke bAda eka eka nAmAkSara rakheM to use saMkalita kahate haiM jaise- hrIM hrIM de hrIM hrIM va hrIM hrIM da hrIM hrIM tt| vraja ATha hote haiM- vamlyU~, khlyU~, jhalvyUM, bhallyU~, myU~, ramlyU~, smlyU~, mlyU~, mallyU~, piMDAkSara 14 hote haiM- vamlyUM, khlyU~, , chmlyU~, jhamlyU~, DmlyU~, tmyU~, bhavyU~, mmlyU~, yamlyU~, ramlyUM, smalyUM, mlyU~, mllyuuN| binA vicAre siddha karane yogya maMtra jina maMtroM ke Adi meM atha: ho unako siddhAdi, jinake AraMbha meM OM ho unako susiddhAdi maMtra kahate haiN| yaha donoM hI zubha hote haiN| inako siddha kara leveN| kintu jinake Adi meM vidveSI pada ho unako sAdhyAdi kahate haiM unako siddha na kreN| susiddhAdi maMtra pATha mAtra se siddhAdi jApa se, aura sAdhyAdi jApa homa Adi se sAdhaka ko phala dete haiN| praNava (OM), ha ri (u), mAyA ( hRIM ), vyonavyApI ( hu~ ), zar3a kSaya ( Sa ), prAsAda ( haM ) aura bahurUpI ( bha ) yaha sAta sAdhAraNa ( praNava ) mAne gae haiN| inakA yoga vicAra karane kI AvazyakatA nhiiN| saurImaMtra aura jina maMtroM meM bhI siddha, sAdhya-susiddha aura zatru ke vicAra kI AvazyakatA nahIM hai| AmnAya se cale Aye hue gaNa maMtroM meM praNava (OM) ke, prAsAda (haM) ke aura sapiNDAkSaroM ke bhI siddha aura zatru kA vicAra na kreN| ekAkSara maMtra, mUlamaMtra aura saiddhAntika maMtroM ke bhI siddha aura zatru ko na dekheM / svapna meM diye hue, strI se diye hue aura napuMsaka maMtra ke bhI siddha aura zatru ko na vicaare| haMsa, aSTAkSara maMtra tathA eka, do aura tIna Adi bIjoM ke siddha aura zatru ko na vicaare| akAra se lekara kSakAra taka ke 66
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ muni prArthanA sAgara maMtra yaMtra aura taMtra anusvAra sahita mAtRkA akSaroM se sIdhe krama athavA varNamAlA se pRthaka pratyeka varNa ko sAtha lagAkara japane se zIghra hI siddhi milatI haiM / saba maMtroM ko Adi meM hRllekhA (hrIM), kAmabIja ( klIM ) aura zrI bIja ko maMtra kI zuddhi ke lie maMtra meM lagAkara japa karanA caahie| bhAra nAmaka maMtrAkSara se sampuTa kiyA jAne se duSTa maMtra bhI siddha ho jAtA hai aura jisakI jisameM bhakti hotI hai vaha maMtra bhI siddha ho jAtA hai| maMtra mahodadhi ke anusAra eka varNa, tIna varNa, pAMca varNa, cha: varNa, dasa varNa, ATha varNa, nau varNa, gyAraha varNa aura battIsa varNavAle maMtroM ko binA vicAre siddha karanA cAhie / svapna meM pAye hue, strI se pAye hue, mAlA, maMtra, nRsiMha maMtra, prAsAdA, "hUM" sUrya maMtra bArAha maMtra mAtRkA akSaroM para (hrIM) tripurA maMtra aura kAma maMtra japa se siddha ho jAte haiN| garur3a maMtra, bauddha maMtra aura jaina maMtroM meM bhI siddha Adi kA zodhana na kreN| isake atirikta anya maMtroM kI zuddhi atyanta Avazyaka hai / maMtra adhikAra gRhIta zatru maMtra ko tyAga karane kI vidhi yadi bhUla se zatru maMtra kA anuSThAna AraMbha kara diyA ho to usake tyAga karane kI vidhi bhI hai| kisI uttama dina meM sarvatobhadramaNDala meM kalaza kI sthApanA karake maMtra ko ulTA bolate hue kalaza ko jala se bhare / usa para vastra Dhakakara usameM devatA kA AhvAnana kreN| phira usake sAmane agnikuNDa banAkara usameM agni kI pratiSThA karake grahaNa kie hu mUla maMtra ko ulTA karake ghI kI eka sau ATha AhutiyAM deveM / phira khIra aura ghI kI dikpAloM ko bali deveM / isake pazcAta devoM ke deva bhagavAna RSabhadeva se nimnalikhita zabdoM se prArthanA kareM - "he bhagavAna mujha caMcala buddhi vAle ne maMtra kI anukUlatA binA vicAra kiye hI jo isa maMtra ko grahaNa karake isakA pUjana kiyA hai, isase mere mana meM kSobha ho rahA hai| he bhagavAna! Apa kRpA karake mere mana ke kSobha ko dUra kIjiye / aura merA uttama kalyANa karake mujhe apanI nirmalabhakti dIjiye" / isa prakAra prArthanA karake usa maMtra ko tAr3apatra kapUra- agara aura candana se ulTA likhakara pahale usakA pUjana kareM aura phira usako apane sira se bAMdhakara usa ghar3e jala se snAna kreN| usa kalaza meM phira se jala bharakara usake mukha meM usa patra ko DAla deN| phira usa ghar3e kA pUjana karake usako kisI nadI yA tAlAba meM DAlakara sacce sAta sAdhuoM ko AhAra dAna deM athavA uttama zrAvaka ko bhojana karAveM / isa prakAra vaha usa maMtra ke kaSTa se chUTa jAtA hai| duSTa maMtra ko japane kI vidhi yadi maMtra uparokta prakAra se aneka bAra zodhana kiyA jAne para bhI zuddha na ho to usake doSa ko dUra karane ke vAste usakI Adi meM hrIM klIM' zrIM, bIjoM ko lagAkara japeM / athavA 'OM' ke sampuTa meM japA jAne se duSTa maMtra bhI siddha ho jAtA hai| athavA ulTe yA sIdhe krama se varNamAlA ko lagAne se bhI maMtra siddha ho jAtA hai| 67
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra adhikAra maMtra yaMtra aura taMtra muni prArthanA sAgara maMtra siddha hogA yA nahIM dekhane kI vidhi maMtra ke akSaroM ko 3 se guNA kareM, phira apane nAma ke akSaroM ko aura milA deveM, usa saMkhyA meM 12 kA bhAga deveM, zeSa jo rahe, usakA phala nimnalikhita jaaneN| 5-9- bAkI bace to mantra siddha hogaa| 6-10- bace to dera se siddha hogaa| 7-11- bace to mantra acchA hogaa| 8-12- bace to siddha nahIM hogaa| puruSa kA RNI dhanI vicAra kisI puruSa yA strI se koI kArya lene ke lie maMtra japanA ho to nimnalikhita upAya se vicAra kareM ki kAma dene vAlA vyakti sAdhaka kA RNI hai yA nhiiN| yadi sAdhaka RNI hogA to kArya nizcaya rupa se pUrNa hogaa| nIce likhe koSThaka se varNoM aura unakI zatru mitratA kA jJAna ho jaavegaa| isa koSThaka meM RNI-dhanI isa rIti se dekhA jA sakatA hai ki donoM puruSoM ke akSaroM kI saMkhyA ko pRthak-pRthak kara do se guNA kareM, phira jo-jo saMkhyA Aye usameM prathama meM dUsare vyakti ke nAma akSaroM kI saMkhyA ko aura dUsare meM prathama vyakti ke nAma akSaroM kI saMkhyA ko jor3akara ATha kA bhAga deN| phira donoM meM jisakA aMka zeSa adhika ho vaha RNI jisakA nyUna ho vaha dhnii| arthAt adhika aMza vAlA nyUna aMka vAle ko dhana degaa| jaise seTha bhagavAnadAsa ke pAsa nandakizora naukarI cAhatA hai to usako milegI yA nhiiN| aba dekhoM bhagavAnadAsa kI saMkhyA chaha hai aura nandakizora kI pAMca haiN| donoM ko do se guNA kiyA to 642=12 aura 542= 10 aba isameM eka dUsare kI varga saMkhyA jor3a do ATha kA bhAga do| 12+5=17' 8=1shess| 10+6= 16' 8 =0 shess| yahAM para zUnya ke zeSa se bhagavAnadAsa kA zeSa 1 adhika hai| ataH bhagavAnadAsa nandakizora ko naukarI para rakha legaa| saMkhyA varga kA svAmI varga ke akSara zatru mitra udAsIna 1. garuNa a I u e sarpa zvAna siMha bilAva ka kha ga gha Ga mUSaka zvAna ca cha ja jha Ja mRga mUSaka sarpa zvAna Ta Tha Da Dha Na mRga mUSaka 5. sarpa ta tha da dha na garur3a meSa mRga 6. mUSaka pa pha ba bha ma bilAva garuDa meSa ya ra la va siMha bilAva garuDa = 68 siMha - pa maga
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra adhikAra maMtra yaMtra aura taMtra muni prArthanA sAgara 8. meSa za Sa sa ha zvAna siMha bilAva kaliyuga ke siddhiprada maMtra ekAkSara ke maMtra, do va tIna akSara vAle maMtra, tIna prakAra ke nRsiMha maMtra, ekAkSara arjuna maMtra, do prakAra ke ciMtAmaNi maMtra, kSetrapAla maMtra, yakSAdhipati bhairava ke maMtra, gaNeza maMtra, ceTakA maMtra, yakSiNI maMtra, mAtaMgI maMtra, sundarI maMtra, zyAmA maMtra, tArA maMtra, karNapizAcI maMtra, zavarI maMtra, ekajaTA maMtra, vAmA maMtra, kAlI maMtra, nIla sarasvatI maMtra, tripurA maMtra aura kAlarAtri maMtra kaliyuga meM siddha hote haiN| maMtra ke adhikArI dvijavarNoM ke yogya maMtra ___ aghora maMtra, dakSiNAmUrti maMtra, umA maMtra, mAhezvara maMtra, hayagrIva maMtra, bArAha maMtra, lakSmI maMtra, nArAyaNa maMtra, praNava ke Arambha hone vAle maMtra, cAra akSaroM ke maMtra, agni ke maMtra, sUrya ke maMtra, praNava se AraMbha hone vAlA gaNeza maMtra, haridrA gaNeza par3akSara rAma maMtra, ko aura vaidika maMtroM ko brAhmaNa, kSatriya aura vaizyoM ko hI dene caahie| niMdya kArya vAloM ko nhiiN| brAhmaNa aura kSatriyoM ke yogya maMtra sudarzana maMtra, pAzupata maMtra, AgneyAstra aura nRsiMha maMtra ko brAhmaNa aura kSatriya ko hI denA cAhiye anya ko nhiiN| cAroM vargoM ke yogya maMtra chinnamastA, mAMtagI, tripurA, kAlikA, ziva, laghu zyAmA, kAlarAtri, gopAla, rAma ugra tArA aura bhairava ke maMtra cAroM varNoM ko dene caahiye| yaha maMtra striyoM ko vizeSa rupase saralatA se siddha hote haiN| isakI adhikArI cAroM vargoM kI striyAM hI hotI haiN| varNa krama se bIjoM ke adhikArI hrIM, klIM, zrIM aura aiM bIja brAhmaNa ko deveN| klIM, zrIM aura aiM kSatriya ko deveN| zrIM aura aiM vaizya ko deveM tathA 'aiM' bIja zUdra ko deveN| anyoM ko phaT bIja deveN| varNoM ke bheda varNa-raMga va maNDala kI apekSA svaroSmANo dvijAH zvetA, abUmaNDalasaMsthitAH / kaMtasyA bhUrbhujo raktA-stejomaMDalasaMsthitAH / cUpUvaizyAnvayau pItau pRthviimNddlbhaaginau| dutu kRSNatviSau zUdrau vaayumnnddlsNbhvau| akSara varNa raMga maNDala - 69
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra adhikAra maMtra yaMtra aura taMtra muni prArthanA sAgara kavarga rakta ani zUdra kRSNa kRSNa zavarga artha- svara brAhmaNa varga zveta jalamaNDalI kSatriya cavarga vaizya pIta kSiti Tavarga vAyu tavarga zUdra vAyu pavarga vaizya pIta kSiti yavarga kSatriya rakta agni brAhmaNa zveta jala noTa- maMtra vyAkaraNa ke anusAra I U la la kA raMga pIta va jala maNDalI hai| 'Sa' kA pIta raMga va AkAza maNDalI kahA hai| tithi-vAra va gati kI apekSA pratipannavamI ravi zanivAsare dvijasidviratha caturthyA c| dvAdazye kAdazyoH sitavAre bhUpasiddhiH syAt / kujavAre paMcamyAM SaSThayAM ca caturdazI-trayodazyoH / vaizyAkSarasaMsiddhiH saMbhanakarmAtra karttavyaM / vahinstaMbhana zAMtika pauSTikakarmANi kRtyAni / lakSa yojana gA viprAsta darddhagatayo nRpAH / tadarddha gAmino vaizyA zUdrAstaddala yAyinaH / artha- viziSTa brAhmaNAdi varNa kI siddhi kI tithi, vAra va usakI gati kI tAlikA nimna prakAra haiN| akSara tithi vAra gati brAhmaNa pratipadA, navamI ravi,zani eka lAkha yojana kArya kSatriya 11,12,4 pacAsa hajAra yojana kArya vaizya 5,6,13,14 maMgalavAra paccIsa hajAra yojana kArya stambhana somavAra zUdra parva ke dina 14 guruvAra 12 1/2 hajAra yojana kArya pauSTika Adi tathA 7 ko akSaroM kI zatru-mitratA maNDaloM kI apekSA appAkSaramagnyAkSaramarayo marudagnibIjamapi mitraM / bhUmyakSaramApyAkSaramubhe ca mitratvaM bIjaM c||
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra adhikAra maMtra yaMtra aura taMtra muni prArthanA sAgara dharAnilajavarNAnAmanyonyamiha srvdaa| na mitratvaM na vairatvamaudAsInyaM tu kevalaM // artha- jalamaNDalI akSara aura agni akSara eka dUsare ke zatru haiN| vAyu akSara aura agni maNDalI akSara paraspara mitra haiN| pRthvImaNDalI, jalamaNDalI aura khabIja bhI mitra hote haiN| parantu pRthvI akSara aura vAyu akSara paraspara udAsIna hote haiM arthAt na zatrutA hotI hai na mitrtaa| caturvarNAkSaroM kI apekSA eka: zUdrastribhirviprairmitratvaM prtipdyte| tribhiH zUrairdvijopyekastathA kSatriyavaizyayoH / ekabhAgoM bhavedvipra-syaikaH kSatriyavaizyayoH / zUdrasyApyekabhAgazcetsaMyukto mitratAM vrjet|| srvmNtraantvaiksminvrgo'bhiissttphlprdaa| vimucyAkSarasaMghAtamiti sarvajJabhASitaM // artha- eka zUdra kI tIna brAhmaNoM ke sAtha, tInoM zUdroM kI eka brAhmaNa ke sAtha tathA kSatriya aura vaizya kI paraspara mitratA nahIM hotii| liMga kI apekSA saptakalA: pulliMgAH napuMsakAstatra saMti saptakalAH / dve ca kale strI jJeye kalAsu madhye tu Sor3azeSu // AdimapaMcamaSaSThadvAdazamukha paMca dazakaparyatAH / pulliMgAH strIliMgau dvitIyatUryasvarau syAtAM // saptaka lAdiru dra pramANaparyaMta sakalAM takalaH / trikalApi sapta SaSThA ityuditA maMtravAdetra // ka vargAdya trayo vrnnaassttvrgaadycturthkaaH| tavargAdya dvivarNau ca pavargAdya trayopi ca // kSaH kUTAkSareNaite sarve militaikonaviMzatiH / pulliMgasaMjJino varNA: maMtravyAkaraNe matAH // uSmaNAdimo varNazca vargAdyakSaradvayaM / pavargAMtyadviNau ca strINAM paMcAkSarANi vai // kapavargA turyyavarNAvaMtasthA akSaradvayaM zAMtaM / paMcamavargatRtIyo ja Tu ja Na navAstu ca SaMDhAH syuH // artha- solaha kalAoM meM sAta pulliMga, sAta napuMsaka liMga aura do strI liMga vAlI haiN| 71
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra adhikAra maMtra yaMtra aura taMtra muni prArthanA sAgara pulliMgI akSara- a u U ai o au aM ye sAta svara tathA ka kha ga Ta Tha Da Dha ta tha pa pha ba ja jha dha ma Sa sa aura kss| ina 19 varNoM ko pulliMgI kahA hai| napuMsakaliMgI- i R Rlu e a: gha bha ya ra ha da Ja Na aura ng| aise sAta svara va nau vyaJjAnoM ko napuMsaka liMgI kahA gayA hai| strI liMgI- za ca cha la aura va ina pAMcoM ko strIliMgI kahA hai| tathA I, A ye do svara strIliMgI haiN| liMga dhyAna saMketa akSara pulliMga strIliMga napuMsaka liMga aA iI u U R R a u U I A i R R la la e ai oau aM aH / o au aM ai la la e a: ka kha ga gha Ga ka kha ga ca cha ja jha Ja ca cha Ta Tha Da Dha Na Ta Tha Da Dha ta tha da dha na ta tha dha jajha caTha pa pha ba bha ma pa pha ba ma la va / ya ra la va za Sa sa ha Sa sa kSa tra jJa 1. ka pa vargA turyavarNA vAntasthA akSara dvayaM zAnti // paJcama varga 2. ka ca vargA turyavarNA vAntasthA akSara dvayaM shaantN| 3. paJcam varga tRtIyAdvi Ga ja Na na vAnte paMDA syuH| noTa- brAhmaNa, kSatriya, vaizya aura zUdra pratyeka kA eka eka bhAga ho to yaha milakara mitratA rUpa se pariNata ho jAtA hai| eka hI varga meM (saba maMtra) abhISTa phala ko nahIM dete| kintu eka varga ke akSara saMghAta ko bacAkara hI phala dete haiM, aisA sarvajJa deva ne kahA haiN| liMga kI apekSA pulliMgAkSaramitratvaM rAmA kSarasamaM sdaa| napuMsaka mudAsInamakSaraM tadvayorapi // artha- pulliMga akSaroM ke sAtha strIliMga akSaroM kI sadA hI mitratA hotI hai| 72
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra adhikAra maMtra yaMtra aura taMtra muni prArthanA sAgara kintu napuMsaka una donoM meM hI udAsIna rahatA hai| maMtroM ke bheda va lakSaNa 1. akSara saMkhyA kI apekSA- (1) maMtra ke tIna bheda haiM- bIjamaMtra, maMtra aura maalaamNtr| eka akSara se lagAkara nau akSara taka ke maMtra ko bIjamaMtra kahate haiN| dasa akSara se bIsa akSara taka ke maMtra ko 'maMtra' aura bIsa akSara se adhika vAloM ko mAlA maMtra kahate haiN| (2) bIja maMtra sadA hI siddha ho jAte haiM aura sadA hI phala dete haiN| maMtra vAle maMtra, maMtrI (sAdhaka)ko yauvanAvasthA meM hI phala dete haiN| mAlAmaMtra vRddhAvasthA meM phala dete haiN| (3) prakArAntara se-solaha akSaroM taka mAlA maMtra aura usase Age kalpa kahalAte haiN| kalpa isa loka aura paraloka donoM sthAna meM phala dete haiN| 2. liMga kI apekSA liMga kI dRSTi se maMtra ke tIna bheda haiM- strI, puruSa aura npuNsk| jina maMtroM ke aMta meM 'zrI va svAhA' zabda hotA hai vaha strImaMtra kahalAte haiN| hUM, vaSaT, phaT ghe tathA svadhA Adi pallava jinameM hote haiM ve pulliMgI maMtra haiM aura namaH aMta vAle maMtra napuMsaka hote haiN| strImaMtroM kA prayoga pApa naSTa karane meM, puruSa maMtroM kA upayoga zubha karma, mAraNa, uccATana, nirvaSIkaraNa aura vazIkaraNa meM kareM aura uccATanAdi zeSa karmoM meM napuMsaka maMtroM kA prayoga kreN| 3. Agneya aura saumya kI apekSA praNava, agni aura AkAza bIjoM vAle Agneya maMtra kahalAte haiN| dUsare AcArya sauryabIjoM ko saumya aura phaTa aMta vAloM ko Agneya kahate haiN| AgneyoM ke hI aMta meM 'namaH' lagA dene se vaha saumya ho jAte haiN| mAraNa, uccATana Adi meM Agneya maMtra btlaaveN| zAMta vazIkaraNa, pauSTika Adi karmoM meM saumya maMtroM ko btlaaveN| Agneya maMtra ke lie sAyaMkAla vAma svara aura jAgRta maMtra kahA hai tathA saumya ke lie isase ulTA lenA caahiye| 4. prabuddha va svApa kI apekSA maMtroM kI do avasthAyeM hotI haiM- svApa (soyA huA) aura bodha (jAgatA) Agneya kI svApa dazA hotI hai| bAyeM bahanA prabodha yA bodha aura dAyeM bahanA svApa kahalAtA hai| yaha eka dUsare ke viparIta hote haiN| yadi maMtra donoM meM baha rahA ho to donoM hI bhedoM ko jAnanA caahiye| kevala prasupta aura kevala prabuddha siddha nahIM hote| 5. maMtroM kA SaDaGganyAsa 73
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra adhikAra maMtra yaMtra aura taMtra muni prArthanA sAgara paNDita puruSa hRdaya meM 'namaH', mastaka meM 'svAhA', coTI arthAta zikhA sthAna meM vaSaT kavaca meM 'OM' aura netroM meM krama se saMvauSaT aura phaT lagAveM / jisa maMtra ke pRthak aMga bhedoM kA varNana na ho buddhimAnI se hI unakI kalpanA kara leN| eka maMtra kA SaDaGga nyAsa hotA hai / usa nyAsa meM pAMca aMga kA upadeza bhI kiyA jAtA hai| paMcAMga maMtra kA netra sahita anuSThAna kareM / 6. OM paMcaparameSThI kA vAcaka hai oMkAra paMcaparameSThI kA dyotaka hai| yaha arahaMta, azarIra (siddha), AcArya, upAdhyAya aura muni kA prathama akSara a+ a + A + u +m- lekara banAyA gayA hai| 7. maMtroM ke dasa karma 1. zAnti - jisa maMtra se roga, graha pIr3A, upasarga zAnti va bhayazamana ho use zAnti karma kahate haiM / 2. staMbhana - jisa mantra ke dvArA manuSya, pazu-pakSI Adi jIvoM kI gati, halanacalana kA nirodha ho, use staMbhana karma kahate haiM / 3. mohana- jisa mantra ke dvArA manuSya, pazu-pakSI mohita hoM, use mohana yA sammohana kahate haiM / mesmerijma, hipnoTijma Adi prAyaH isI ke aMga hai / 4. uccATana - jisa mantra ke prayoga se manuSya, pazu-pakSI apane sthAna se bhraSTa ho, ijjata, mAna-sammAna kho deM use uccATana karma kahate haiN| I 5. vazIkaraNa - jisa maMtra ke prayoga se anya vyakti yA prANI ko vaza meM kiyA jA sake phira sAdhaka jo jaisA kaheM sAmane vAlA yA prANI vaha vaisA kareM use vazyakarma kahate haiN| 6. AkarSaNa - jisa maMtra ke dvArA dUra rahane vAlA manuSya, pazu-pakSI Adi apanI tarapha AkarSita hoM, apane nikaTa A jAyeM, use AkarSaNa karma kahate haiM / 7. jRMbhaNa- jisa mantra ke dvArA manuSya, pazu-pakSI prayoga karane vAle kI sUcanAnusAra kArya kareM use jRMbhaNa karma kahate haiM / 8. vidveSaNa - jisa mantra ke dvArA do mitroM ke bIca phUTa par3e, saMbaMdha TUTa jAye use vidveSaNa karma kahate haiM / 9. mAraNa - jisa mantra ke dvArA anya jIvoM kI mRtyu ho jAya use mAraNa karma kahate haiM 1 10. pauSTika - jisa mantra ke dvArA dhana, dhAnya, saubhAgya, yaza va kIrti Adi meM vRddhi ho use pauSTika karma kahate haiM / 74
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra yaMtra aura taMtra a i u U R RR - padmAsana, gaja aura sarpa vAhana, zveta varNa, zaMkha, cakra, padma aura aMkuza kA dhAraNa karane vAlA, do mukha aura ATha bhujAyeM, sarpabhUSaNa, atyanta zobhita, bar3I kAnti, tIsa sahasra yojana vAlA, vistIrNa, strIliMgI / I kamalAsana, varAha vAhana, maMda gUmana amRtarasa, sugandha, do bhujAyeM, phala aura kamala kA dhAraka, zvetavarNa, sau yojana caur3A, do sau yojana U~cA, divya zakti dhArI, strIliMga | maMtra adhikAra lR muni prArthanA sAgara akSaroM kA lakSaNa aura mAhAtmya gola Asana, pItavarNa, kuMkumagaMdha, namaka kA svAda, jambUdvIpa meM vistIrNa, caturmukha, aSTa bhujAyeM, kAle netra, mukuTadhArI, zvetavarNa, motiyoM ke AbhUSaNa, atyanta gaMbhIra aura pulliMga / e caukhUMTAsana, kachuA vAhana, hemavarNa, vajra Ayudha eka yojana lambA, dugunA caur3A aura UMcA, kaSAyalA svAda, vajra aura vaiDUrya ke varNa se alaMkRta, maMdasvara, napuMsaka aura kSatriya / trikoNAsana, cakavA vAhana, do bhujAyeM, mUsala aura gadA Ayudha, dhUmavarNa, kaThora aura kaTu svAda, sau yojana caur3A, do sau yojana U~cA, kaThora gaMdha, vazIkaraNa aura AkarSaNa karanA / trikoNAsana, U~Ta vAhana, raktavarNa, kaSAya rasa, niSThura gaMdha, phala aura phUla ko lie hue, do bhujAyeM, napuMsaka aura sau yojana vistIrNa / U~Ta kA svabhAva, U~Ta ke jaisA svara, sau yojana caur3A, dugunA lambA, U~Ta ke mukha kI sugaMdhi jaisA rasa, nAga AbharaNa aura saba vighna / - ghor3e ke jaisA svabhAva, rasa aura svara, sau yojana caur3A, dugunA lambA, zUravIra vAhana, mUsala, mAlA aura kamala liyeM hue, cAra bhujAyeM, kamalAsana, nAga AbharaNa, saba vighnoM kA karanA, napuMsaka / padmAsana, mora vAhana, kapilavarga, cAra bhujAyeM, sau yojana caur3A, do sau yojana lambA, camelI kI gaMdha, madhura svAda, hema AbharaNa, napuMsaka / motiyoM kA mukuTa, yajJopavIta aura kuMDala AbhUSaNa, mAlA aura kamala lie hue, do bhujAyeM, camelI kI gaMdha, pacAsa yojana caur3A aura dugunA lambA napuMsaka, kSatriya aura uccATana rUpa / jaTA aura mukuTadhArI, motI kA AbhUSaNa, yajJopavIta, zaMkha-cakra kamala aura parazu lie hue, cAra bhujAyeM, divya svAda, sarvapriya sugandhi, zubha lakSaNa, gola Asana aura napuMsaka / 75
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra adhikAra maMtra yaMtra aura taMtra ai muni prArthanA sAgara trikoNAsana, garur3a vAhana, trizUla aura gadA lie hue, do bhujAyeM, agnivarNa, niSThura gaMdha, dUdha kA svAda, gharghara svara, dasa yojana caur3A, dugunA lambA, vazIkaraNa aura AkarSaNa zakti rakhanA / o- baila vAhana, tape hue sone ke samAna varNa, saba zAstroM sahita, loka aura aloka meM vyApta, mahAzakti, trinetra, bAraha sahasra bhujAyeM, padmAsana, sarva devatAoM se pUjya, saba maMtroM ko siddha karane vAlA, saba lokoM se pUjya, sabako zAMta karane vAlA, sabake anugraha rUpa zarIra vAlA, pRthvI - jala agni - yajamAna - AkAza- sUrya aura caMdra Adi ke karane vAlA, (kartA), saba AbhUSaNoM se yukta, divya svAda, sugandha vAlA, sabakI rakSA karanA, zubha deha, sthAvara aura jaMgama kA Azraya, saba jIvoM para dayA karanA, parama avyaya aura paMca akSara garbhita / au - gola Asana, cakavA vAhana kuMkuma gaMdha, pItavarNa, vajra aura pAza dhAraNa kiye hue, cAra bhujAeM, kasAyalA svAda, zveta mAlAdi pahane, stambhana zakti, sau yojana vistIrNa, dugunI lambAI / padmAsana zveta varNa, nIlakamala ke samAna sugandha, kausmubha maNi kA AbharaNa, padma aura pAza ko lie hue, do bhujAyeM, yajJopavItadhArI, prasannamati, madhura svAda, sau yojana caur3A aura dugunA lambA / aM aH - trikoNAsana, pItavastra, kuMkuma gaMdha, dhUmravarNa, kaThora svara, niSThura dRSTi namakIna svAda, do bhujAaiM, zUla Ayudha, niSThura gati, sundara kRti, napuMsaka aura zubha karma batalAnA / ka- caukhUMTA Asana, cAra dAMta vAle, hastI kI savArI, pItavarNa, sugaMdhita mAlAoM aura sugaMdhita lepa sahita, sthira gati, prasanna dRSTi, do bhujAeM, vajra aura mUsala ke Ayudha, jaTA aura mukuTadhArI, saba AbhUSaNoM se bhUSita, sahasra yojana cauDA, sahasra yojana U~cA, pulliMga, kSatriya, iMdrAdi devatAoM vAlI stambhana - zAMti- pauSTikavazIkaraNa aura AkarSaNa karma kI zakti sahita / kha ga piMgalI vAhana, mora kI gardana ke samAna varNa, tomara aura zakti lie hue, do bhujAeM, sarpakA yajJopavIta, acchA svara, tIsa yojana caur3A, AkAzagAmI kriyA, kSatriya, sugaMdhita mAlA aura anulepa yukta, agni ke bhI nagara ko kaMpAne vAlA, soce hue manoratha ko siddha karane vAlA aura pulliMga khakAra kA mAhAtmya hai| haMsa vAhana, padmAsana, mANika kA AbharaNa, iMgalIka varNa, hradaya ko prasanna karane vAlA, zveta vastra vAlA, sugaMdhita mAlAoM aura anulepa se yukta, kuMkuma aura candana ko pasanda karane vAlA, kSatriya, pulliMga, sabako zAnti karane vAlA, sau yojana vistIrNa, saba AbharaNoM se bhUSita, phala aura pAza ko lie hue, do bhujAe~, yakSa Adi devatAoM vAlA, amRta kA svAda, prasanna dRSTi, gakAra kA mAhAtmya hai| 76
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra adhikAra maMtra yaMtra aura taMtra muni prArthanA sAgara gha- ca cha UMTa kA vAhana, ulUka Asana, vajra aura gadA yukta, do bhujAe~, dhUmravarNa, sahasra yojana vistIrNa, haMsa kA svara, kaThora gaMdha vAlA, namakIna svAda vAlA, mahAbalI, uccATana-chedana mohana aura stambhana karma karane vAlA, pAMca sau yojana vistIrNa, napuMsaka raudra zakti, kSatriya, sabako zAnti karane vAlA aura mahAbalavAna devatA rupa ghakAra kA mAhAtmya hai| sarpa ko khAne vAlA, duSTa svara vAlA, burI dRSTi, durAcArI, karor3a yojana caur3A, sahasra yojana U~cA, kArya kA Asana, rAtri ko pasanda karane vAlA, mUsala- gadAzakti- muSTi, bhuzuMDi aura parazu lie hue, cha: bhujAe~, napuMsaka, yama Adi devatA rUpa GakAra kI zakti hai| sundara haMsa kA vAhana, zvetavarNa eka sau karor3a sahasra yojana arthAt dasa kharaba yojana caur3A, vajra vaiDUrya aura motiyoM ke AbhUSaNoM se bhUSita, zubhacakra phala aura kamala se yukta, cAra bhujAe~, jaTA aura mukuTadhArI, acche svara vAlA, puSpa priya, brAhmaNI aura yakSa Adi devatAoM vAlA, cakAra kI zakti hai| makara vAhana, kamalAsana, bar3e ghaMTe kA sA svara , udaya hote sUrya ke samAna kAMti, sahastra yojana vistIrNa, AkarSaNa Adi raudra karma karane vAlA, acche mana vAlA, sugaMdhita, zyAmavarNa, divya AbharaNoM se bhUSita, cAra bhujAoM vAlA, cakra-vajrazakti aura gadA Ayudha, saba kAryoM meM siddhi karane vAlA, garur3a devatA rUpa chakAra kI zakti hai| zUdra, pulliMga, parazu-pAza-padma aura vajra lie hue cAra bhujAyeM, amRta kA svAda, jaTA aura mukuTadhArI, motI aura hIre ke AbhUSaNoM se susajjita, vazIkaraNa aura AkarSaNa karma karane vAlA, satyavAdI, sugaMdha ko pasanda karane vAlA, sau kamaloM ke samAna kAMti aura garuNAdi devatA rUpa jakAra kA mAhAtmya hai| puruSa, vaizya, dharma-artha kAma aura mokSa ko AkarSita karane vAlA, kubera Adi devatA rUpa, zaMkha aura cakra lie hue do bhujAyeM, motI aura hIroM ke AbhUSaNoM se susajjita, satyavAdI, pItavarNa, padmAsana, sugaMdhita aura amRtasvAda jhakAra kI zakti hai| kAkavAhana, gaMdhaka kI gaMdha, kRSNa varNa, dUta karma karane vAlA, napuMsaka, sau yojana vistIrNa, trizUla, parazu-niSThura aura gadA lie hue cAra bhujAe~, mahAkrUra svara, saba jIvoM ko bhaya karane vAlA, zIghra calane vAlA, vyabhicAra karma se yukta, namakIna svAda, raudra dRSTi aura yama devatA ruup| gola Asana, kabUtara kA vAhana, kapila varNa, vajra aura gadA lie hue do bhujAe~, ja jha- Ja Ta- 77
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra adhikAra maMtra yaMtra aura taMtra muni prArthanA sAgara sau yojana vistIrNa, pulliMga, mRdu svara, manda gaMdha vAlA, namakIna svAda, zItala svAbhAva, sarpa kA yajJopavIta aura candra devatA ruup| Tha- caukhUTA Asana, gaja vAhana, zaMkha ke jaisI prabhA, vajra aura gadA lie hue do bhujAe~, jambUdvIpa ke barAbara vistIrNa, amRtasvAda, pulliMga, rakSAmohana aura stambhana kArya ko karane vAlA, saba AbharaNoM se bhUSita kSatriya devatA ruup| caukhUTA Asana, zaMkha ke samAna prabhA, jambUdvIpa ke barAbara vistRta, dUdha aura amRta ke samAna svAda, pulliMga, vajra aura padma lie hue do bhujAe~, rakSA-stambha aura mohana karane vAlA, kapUra ke jaisI gaMdha, saba AbhUSaNoM se bhUSita, kele kA svAda, acche svara vAlA, kubera devatA ruup| caukhUTA Asana, mohana karane vAlA, jambUdvIpa ke barAbara vistRta, pulliMga, parazupAzavajra-mUsala-bhiNDapAla, mudgara-dhanuSa-hala-bANa lie hue aSTa bhujAe~, acchA svAda, acchA svara, siMha ke zabda jaisI mahAdhvani, raktavarNa, Upara ko mukha vAlA, duSToM kA nigraha aura ziSToM (sajjanoM) kA pAlana karane vAlA, sau yojana vistIrNa, sahasa yojana ghere vAlA, usake Adhe pariNAma UMcA, jaTA aura mukuTadhArI, acchI gaMdha nizvAsa yukta, kinnara aura jyotiSa devoM se pUjya, mahAn dhIratA yukta, pralayakAla kI agni ke samAna bhayaMkara, zakti, vazIkaraNa aura AkarSaNa karane vAlA, kSaNamAtra meM siddha hone vAlA aura agnidevatA rUpa DhakAra kI zakti hai| Na- trikoNa Asana, vyAghra, sau yojana lambA, usake AdhA caur3A, chaha bhujAe~, candramA-tomara-bhuzuNDi-bhiMDapAla-parazu aura trizUla zastroM vAlA, kaThora gaMdha , zApa aura anugraha donoM meM samartha, raudradRSTi, namakIna svAda, napuMsaka aura vAyu devatA ruup| ta- __ padmAsana, gaja vAhana, camakate hue AbhUSaNa, sau yojana lambA, usake AdhA caur3A, caMpe kI gaMdha, parazu-pAza-padma aura zaMkha lie hue cAra bhujAe~, pulliMga, candrAdi devatAoM se pUjita, madhura svAda, sugaMdhapriya takAra kI zakti hai| baila vAhana, ATha bhujAe~, zakti-tomara-parazu-dhanuSa-daMDa-pAza-gadA-aura cakra kA dhAraka, kRSNavarNa, kRSNavastra, jaTA-mukuTadhArI, karor3a yojana lambA, isake AdhA caur3A, krUra dRSTi, kaThora gaMdha, dhatUre ke rasa ko pasanda karane vAlA, saba kAma aura artha ko siddha karane vAlA, agni devatArUpa thakAra kI zakti hai| mahiSa vAhana, kRSNa varNa, tIna mukha, cha: bhujAe~, gadA-mUsala-trizUla-bhuzuNDivajra aura tomara kA dhAraka, karor3a yojana vistIrNa usakA AdhA caur3A, digambara, loha ke AbhUSaNa vAlA, sarpa ke yajJopavIta vAlA, niSThura dhvani, kamala ko chur3Ane 78
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra adhikAra maMtra yaMtra aura taMtra muni prArthanA sAgara dha na pa vAle, mantra ko siddha karane vAle, yama devatA rUpa, kRSNavarNa aura napuMsaka dakAra kA mAhAtmya hai| pulliMga, kaSAyavarNa, tIna netra, cAra yojana lambA caur3A, raudra kArya ko karane vAlA, chaha bhujAe~, cakra-pAza-gadA-bhuzuNDi-mUsala-vajra aura bANa ke dhAraka, kRSNavarNa, kAle sarpa kA yajJopavIta, jaTA aura mukuTa ke dhAraka, huMkAra rUpa mahAn zabda vAlA, mahAn zUra, kaThora dhUe~ ko pasanda karane vAlA, raudra dRSTi, naiRti devatA rUpa dhakAra kI zakti hai| kRSNa varNa, napuMsaka, trizUla aura mudgara ke zastravAlA, uThe hue bAloM vAlA, saba zarIra camar3e se lipaTA huA, raudra dRSTi, kaThora svAda, kRSNa, sarpa priya, kauo ke jaisA svara, sau yojana lambA, usase AdhA caur3A, binaule-gUgala-tila ke tela aura dhUpa ko pasanda karane vAlA, durjana priya, raudrakarma ko dhAraNa karane vAlA, yama Adi devatA ruup| kRSNa varNa pulliMga, camelI ke phUla ke samAna gaMdha, dasa sira, bIsa bhujAe~, aneka Ayudha, mudrA meM lIna, koTi yojana caur3A, dugunA lambA, tIna karor3a yojana taka zakti vAlA, garur3a vAhana, padmAsana, saba AbharaNoM se bhUSita, sarpa kA yajJopavIta pahane, sarva devatAoM se pUjita, sarva devomaya, saba duSToM ke nAza karane meM pralaya ke pavana ke samAna, candra Adi devatA rUpa pakAra kI zakti hai| bijalI ke samAna teja, pulliMga, padmAsana, siMha vAhana, dasa koTi yojana lambA, usake AdhA caur3A, parazu aura cakra lie hue do bhujAe~, ketakI puSpa kI gaMdha, siddha aura vidyAdharoM se pUjita, madhura svAda, vyAdhi-viSa aura duSTa grahoM ko naSTa karane vAlA, sabako atyaMta AnaMda dAyaka mahAdivya zaktiyukta, zAnti kAraka, IzAna devatA rUpa phakAra kA mAhAtmya hai| iMgalikA ke samAna prabhAvAlA, dasa karor3a yojana U~cA, usase AdhA lambAcaur3A, motiyoM ke AbhUSaNa aura yajJopavIta kA dhAraka, divya AbharaNoM se bhUSita, zaMkha-cakra-gadA-mUsala-kAMDa-kaNa dhanuSa-bANa aura tomara ko lie, aSTa bhujAe~, haMsa vAhana, kamalAsana, bera phala ke jaisA svAda, gaMbhIra svara, caMpe kI gaMdha, vazIkaraNa aura AkarSaNa ke priya, kubera devatA ruup| napuMsaka, dasa sahasra yojana U~cA, usase AdhA gherA, niSThura manavAlA, rUkhe aura kaThora svAda vAlA, zIghra gati se calane vAlA, Urdhva mukha, tIna netra, cakra-zUlagadA aura zakti lie hue cAra bhujAe~, trikoNAsana, vyAghra vAhana, lAla netra, tIkSNa, Urdhvakeza, vikRtarUpa, raudrakAMti, kSaNamAtra meM zaraNa dene vAlA, siddhi karane vAlA, ba bha - 79 D
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra adhikAra maMtra yaMtra aura taMtra muni prArthanA sAgara ya naiRtya devatA rUpa bhakAra kI zakti hai| udaya hote hue sUrya ke samAna kAMti, anaMta yojana prabhA, sarva vyApi, anantamukha, anantabAhu, bhUmi AkAza aura samudra taka dRSTi, sarva kArya kA sAdhaka, amara aura dIpana karane vAlA, saba gaMdha kI mAlAoM aura anulepa yukta, dhUpa-caru aura akSata ko pasanda karane vAlA, saba devatAoM meM rahasya rUpa, saba kAma karane vAlA, pralaya kAla kI agni ke samAna camakane vAlA, sabakA svAmI, padmAsana, agnidevatA rUpa makAra kI zakti hai| napuMsaka, bhUmi-AkAza aura saba dizAoM meM vyApta, arUpI, zIghra aura maMda donoM prakAra kI gativAlA, prasannatA yukta, vyabhicAra karmapriya, saba devatAoM kI agni tathA pralaya kI agnirUpa, tIvra jyotivAlA, anaMtamukha, anaMta bAhu, saba karmoM kA kartA, sarva lokapriya, hariNa vAhana, golAsana, aMjanavarNa, mahAmadhura dhvani yukta, vAyavya devatA rUpa yakAra kI zakti hai| napuMsaka, sarvavyApi, bAraha AdityoM ke samAna prabhAyukta, agnisvarUpa koTi yojana taka kAMti vAlA, saba lokoM kA kartA, sarva homa priya, raudra zakti, striyoM ke lie pAMca bANa, dUsare kI vidyA kA nAzaka, apane karma kA sAdhaka aura mohana karane vAlA, trikoNAsana, agni devatA rUpa rakAra kI zakti hai| pItavarNa, vajra-cakra-zUla aura gadA lie hue cAra bhujAe~, hastivAhana, stambhana aura mohana karane vAlA, jambUdvIpa pramANa vistRta, maMda gati ko pasanda karane vAlA, mahAtmAoM loka aloka se pUjita, saba jIvadhArI rUpa, cauMkhUTA Asana, pRthvI ko jItane vAlA, indra devatA rUpa lakAra kI zakti hai| zvetavarNa, biMdu sahita, madhura namakIna svAda napuMsaka, makara vAhana, padmAsana, vazyaAkarSaNa, nirviSa aura zAMta karmoM ko karane vAlA, varuNAdi devatArUpa vakAra kI zakti hai| raktavarNa, dasa sahasra yojana lambA, usakA AdhA caur3A, caMdana kI gaMdha, madhura svAda, madhura rasa, cakave para car3he hue, kamalAsana, zaMkha-cakra-phala aura padma lie hue cAra bhujAe~, prasanna dRSTi, acche mana vAle, sugaMdhita dhUpapriya, lAla hAra, sundara AbhUSaNa tathA jaTA aura mukuTa pahane hue, vazya-AkarSaNa-zAMtika aura pauSTika karmoM ke kartA, atyaMta prakAzita, vidyA ko dhAraNa karane vAle, candra Adi devatA rUpa zakAra kI zakti la va- za Sa pulliMga, mora kI zikSA ke samAna varNa, phala aura cakra lie do bhujAe~, prasanna dRSTi, eka yojana lambA, isakA AdhA caur3A, khaTTA rasa, suMdara gaMdha, kUrmAsana, 80
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra yaMtra aura taMtra muni prArthanA sAgara kUrmavAhana, dRSTi priya, saba AbharaNoM se bhUSita, stambhana aura mohanakAraka, indra Adi devatA ruup| sa maMtra adhikAra ha pulliMga, zvetavarNa, vajra-cakra- zaMkha aura gadA lie hue cAra bhujAe~, eka pakSa yojana pramANa, madhura svara, hIre-motI aura vaiDUrya ke AbhUSaNa, sugaMdhita mAlA, aura anupa se yukta, zveta vastra priya, saba karmoM ke kartA, saba maMtroM se pUjita, mahA mukuTadhArI, vazya aura AkarSaNa ke kartA, prasanna dRSTi, haMsa vAhana, kubera devatA rUpa sakAra kI zakti hai| napuMsaka, sarvavyApI, zvetavarNa, zvetagaMdha priya, zvetamAlA aura anulepa se yukta zveta vastrapriya, saba karmoM ke kartA, saba maMtroM meM pradhAna, nava devatAoM se pUjita, mahAna kAMti vAle, aneka mudrAoM zastra aura yuktiyoM se yukta, aciMtya gati vAle, calAyamAna ko bhI vijaya karane vAle ciMtita manoratha saba devatAoM kA AkarSaNa karane vAle, bhUta bhaviSya vartamAna aise tIna loka aura tIna kAla ko dekhane vAle saba lakSmI Adi devatA rUpa hakAra kI zakti hai| kSa - pulliMga, pItavarNa, jambUdvIpa ke samAna dhyAna karane yogya, asaMkhyAta dvIpa aura samudroM meM vyApI, eka mukha, vAyu ke samAna gaMbhIra, vajra -pAza- mUzala - bhusuNDi - gadA-zaMkha aura cakra lie ATha bhujAe~, gaja vAhana, caukhUTAM Asana, saba AbharaNoM sebhUSita, jaTA aura mukuTa ke dhAraka, saba logoM se pUjita, stambhana rUpa sugaMdhita mAlAoM ko pasanda karane vAle, sabakI rakSA karane vAle, sarvapriya, sarvakAla ke jJAna vAle, mAhezvara, saba yaMtroM ko pasanda karane vAle, rudra aura agnidevatAoM se pUjita kSakAra kI zakti hai / maMtroM ke japa meM gUMthane ke bheda maMtroM ko japane ke nimnalikhita teraha prakAra haiM jinako vinyAsa kahate haiM- grathita, sampuTa grasta, samastayAyoga, vidarbhita, AkrAnta, AdyAnta, agarbhita yA garbhastha, sarvato mukha, vidarbha, vidarbha grasita, rodhana aura pllv| grathita- sAdhya ke nAma ke eka akSara ke sAtha maMtra ke eka eka akSara ko eka bAra prayoga karane ko grathita kahate haiM / yaha vazya aura AkarSaka karmoM meM phaladAyaka hotA hai| sampuTa - jisameM Adi meM maMtra, phira sAdhya kA nAma aura anta meM phira maMtra bolA jAye use sampuTa kahate haiN| yaha zAMti aura puSTi karane vAlA tathA tIna loka ke aizvarya ko dene vAlA hai| grasta - jisameM Adi aura anta meM AdhA-AdhA maMtra aura bIca meM sAdhya kA nAma ho use grasta kahate haiN| isako mAraNAdi sabhI azubha karmoM meM prayoga kiyA jAtA hai| 81
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra adhikAra maMtra yaMtra aura taMtra muni prArthanA sAgara samastayAyoga- jisameM pahale nAma aura phira maMtra bolA jAve use samastayA yoga kahate haiN| vidarbhita- jisameM maMtra ke do-do akSara aura eka-eka sAdhya ke nAma kA akSara Ave use vidarbhita kahate haiN| yaha vazIkaraNa karatA hai| AkrAnta- yadi sAdhya kA nAma cAroM ora maMtra ke akSaroM se ghirA huA ho to use AkrAnta kahate haiN| yaha saba kAryoM kI siddhi, stambhana, Avezana, vazya aura uccATana karmoM ko karatA hai| Adyanta- jisameM Adi meM eka bAra pUrA maMtra, madhya meM sAdhya kA nAma aura anta meM phira pUrA mantra lagAyA jAve use Adyanta kahate haiM, yaha vidveSaNa karatA hai| Adi aura anta meM do-do bAra maMtra kA prayoga karake bIca meM eka bAra sAdhya kA nAma rakhane ko garbhastha yA garbhita kahate haiN| yaha mAraNa, uccATana, vazya, nadI stambhana, naukA bhaMjana aura garbha stambhana meM prayoga kiyA jAtA hai| sarvatomukha- jisameM Adi aura aMta meM tIna-tIna bAra maMtra japA jAve aura nAma bIca meM eka hI bAra rahe use sarvatomukha kahate haiN| vidarbha- saba upasargoM ko zAMta karane vAlA saba saubhAgyoM ko karane vAlA tathA devatAoM ko bhI amRta dene vAlA hai| jisameM Adi meM maMtra aura phira nAma aura phira maMtra isa prakAra tIna-tIna bAra kiyA gayA ho use vidarbha kahate haiN| yaha saba vyAdhiyoM ko naSTa karane vAlA tathA bhUta aura mRgI ke roga ko dUra karatA haiN| vidarbha grasita- jisameM sAdhya ke nAma ke eka-eka akSara ko vidarbha rUpa meM karake pahale ke samAna Adi aura anta meM prayoga kiyA jAve use vidarbha grasita kahate haiN| yaha saba kAryoM ko karane vAlA aura sabhI aizvaryoM ke phaloM ko dene vAlA hai| rodhana- nAma ke Adi, madhya aura anta meM maMtra rakhane ko rodhana kahate haiN| maMtra ke anta meM __ nAma rakhane ko pallava kahate haiN| __ bIjoM kA prayojana ye akSara strIliMgI haiM i, U, va, ruu,nn| ye akSara vikalpa se strIliMgI haiM- R R lU lR Ga ja Na na ma da e ai u uu| ye akSara vikalpa se naMpusakaliMgI haiM- ja, ya, m| zeSa akSara pulligIM haiN| isa prakAra akSaroM ke tIna prakAra ke gaNa kreN| nAma kA vikalpa se prayoga karanA caahie| isa prakAra napuMsaka akSara kheNge| I, Sa, la lU aura U pIta akSara haiN| = 82
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra adhikAra maMtra yaMtra aura taMtra muni prArthanA sAgara R ,R, Sa, Na, ya, da, kSa aura ra kaThina bheda aura kArya-kAraNa saMbaMdha vAle kAryoM ko karate haiN| zeSa akSara mile hue tila aura cAvaloM ke samAna rahate haiN| maMtra ko jAnane vAle manuSya apanI buddhi se kAma leN| akAra AkAra kA pratiSedhaka hai| akAra bindu sahita hone para zAMtika, pauSTika, vazya aura AkarSaNa karmoM ko karatA hai| u U R R e ai aura anirviSa karma tathA vyabhicAra karate haiN| akAra sabakA uccATana karatA hai| khakAra nirviSa karma ko aura vikalpa se vazIkaraNa karatA hai| dhakAra vazIkaraNa; kintu vikalpa se staMbhana, bhedana aura vyabhicAra karmoM ko karatA hai| cakAra aura chakAra zAMtika aura pauSTika ko karatA hai aura vikalpa se bheda aura vyabhicAra ko karatA hai| ja jha nirviSa karatA hai aura vikalpa se staMbhana aura vyabhicAra karatA hai| AkarSaNa ko aura vikalpa se vyabhicAra ko bhI karatA hai| vazya aura vyabhicAra ko karatA hai vyabhicAra ko karatA hai zAMti aura pauSTika karatA hai| ____ vyabhicAra karatA hai| vyabhicAra karatA hai| zAntika aura pauSTika karatA hai| kSobha aura staMbhana karatA hai| sarva karmoM ko aura vikalpa se saba siddhi ko karatA hai| saba vyabhicAra ke karma aura vikalpa se AkarSaNa karatA hai| staMbhana, vazIkaraNa, mohana tathA vikalpa se nirviSa karatA hai| nirviSa karatA hai| zAMtika, pauSTika, vazya aura AkarSaNa karatA haiN| staMbhana aura mohana karatA hai| vANI kI siddhi karatA hai| saba kArya karatA hai| saba yogoM ko karane vAlA hai| = 83
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra yaMtra aura taMtra mantrI ko akSara ke prati sabhI prayatna karane cAhiye / kra. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. bIjAkSara aM AM iM 3. 10. 11. eM 12. aiM 13. oM 14. auM 15. aM 16. aH 17. kaM khaM 18. 19. gaM 20 ghaM 21. DaM 22. caM 23. chaM maMtra adhikAra 24. jaM bIjAkSaroM kI sAmarthya muni prArthanA sAgara bIjAkSaroM ke kArya mRtyu nAzana, atibalI, gaMbhIra AkarSaNa, mahAdyuti kAraka puSTikara, divya zakti kAraka AkarSaNa balakAraka, vazIkaraNa, AkarSaNa uccATana kSobhaNaM, sarvavighna vinAzaka mohana, vyabhicAra, mohana vidveSaNa, sarvavighnakArI uccATana kAraka vazya, zubhakAraka puruSa vazya loka vazya rAjA vazya, stambhana zakti napuM. napuM. hasti vazya, prasanna, atimadhura mRtyu nAzaka, zubhakarma zAsana napuM. viSa bIja, staMbhana zAnti, pauSTika, vazyAkarSaNakArI napuM. staMbhana, cintita manorathakArI napuM. gaNapati, sarvazAntikara pu. staMbhana, uccATana, chedana, mohana, sarvazAntikara, mahAzakti asura, durdRSTi, duSTasvara surabI lAbha aura mRtyu nAzaka, AkarSaNAdi raudrakarma, sarvakAryasiddhi kAraka liMga brahmarAkSasa aura mRtyu nAzaka, vazyAkarSaNa, satyavAdI 84 (b) pu strI napu strI strI strI napuM. napuM. napuM. napuM. napuM. napuM. ........ napuM. napuM. napuM. varNa hema zveta hema zveta dhUmra rakta kapila pIta pIta ? agni svarNa pIta zveta dhUmra pIta dhUmra zveta zyAma
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra adhikAra maMtra yaMtra aura taMtra muni prArthanA sAgara || 25. jhaM | pIta kRSNa kapila 27. TaM fy ki v foy zaMkha 30. DhaM rakta 31. NaM kRSNa - . 32. ta 33. thaM 34. daM 35. dhaM candra-bIja, kAmya aura dharma-artha-kAma-mokSa ko detA hai, rAja vazya aura AkarSaNa kAraka pu. mohana, mahAkrUrasvara, sarvajIva bhayaMkara kSobhana aura citra kalaMkakArI, mRdusvara candrabIja viSa mRtyu, rakSA, staMbhana, mohana, kAryasiddhi kAraka garur3a bIja, viSa nAzaka, rakSA, staMbhana, mohana, zubhasvara ___ - kubera bIja, uttarAbhimukha hokara cAra lAkha japa se siddha hotA hai| dhana-dhAnya samRddhi, zaMkha aura padmanidhi ko karane vAlA, duSTanigraha, rudrazakti, vazyAkArI - asura bIja aura tIna lAkha japa se siddha hotA hai| zApAnugrahahArI napuM. aSTavasudhA bIja, japAt dhana-dhAnya samRddhi kaark|pu. yamarAja bIjaM, mRtyunAzanam, sarva kAmAdi sAdhana - durgA bIja, vazya-puSTikAraka napuM. sUrya bIjaM, jaya sukhakaraM, raudra kAryakAraka, raudradRSTi - jvara bIjaM, svara devatAM raudra kAryakAraka, raudradRSTi - vIrabhadra bIja, sUrya vighna vinAzanaM viSNu bIja, dhana-dhAnya varddhaka, vyAdhi, viSa, / duSTagraha vinAzaka, zAntikAraka brahma bIja, vAta-pitta-kapha-zleSma nAzaka vazyAkRSTi prasaMgapriya bhadrakAlI bIja, bhUta-preta-pizAcabhayoccATanaM raudrakAnti mAlAgni rudra bIja, staMbhana, mohana, vidveSaNakara bhUta-preta-pizAcAdyAvAhananaM aSTa mahA-siddhikara, sarvakArya sAdhaka vAyu bIjaM, uccATana, vyabhicAra karmapriya, sarvaloka priya napuM. = 85 = kRSNa kaSAya kRSNa . 36. 37. paM va. 38. phaM 39. baM 40. bhaM 41. maM 42. yaM arUpI
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra adhikAra maMtra yaMtra aura taMtra muni prArthanA sAgara RI. . . va. va. 48. . 43. raM Agneya bIja, ugrakarma kAryakAraka, paravidyAchedaka, staMbhAdi kAraka napuM. Aditya 44. indrabIja dhana-dhAnya sampatkara, staMbhana, mohanakAraka - pIta varuNabIja, viSa-mRtyu nAzaka, vazyAkarSaNa, zAntikAraka - zveta 46. zaM sUryabIja, eka lAkha japa se zrI kAraka, dharma, artha kAma va mokSa pradAtA, vazyAkarSaNa, zAnti, pauSTika - 47. SaM vAgbIja, dharmArthakAma-mokSa kAraka, staMbhana, mohana puM. pItamAbIla lakSmIbIja-isakA eka lAkha japa karane se lakSmI kI prApti hotI hai, sarvakAryakartA, vazyakartA 49. haM zivabIja, dasa hajAra japa se kArya siddhi, sarvakarmakartA, cintita manorathasAdhaka ___ napuM. - nRsiMha bIja, dasa hajAra japa se mRtyu nAza hotA hai, sarvarakSaka, sarvapriya, trikAlajJAna pu. pIta noTa- ina akSaroM kI siddhi pRthaka-pRthaka kI jAtI hai| hrIMkAra ko madhya meM aura akArAdi kSa paryaMta akSaroM ko likhakara unameM akSaroM kI maNirUpa sthApanA kara unameM japa karane para saba kArya siddha hote haiN| varNamAlA kA pratyeka akSara sarva- zaktizAlI maMtra hai| usake gunane va manana karane se viziSTa zakti kA upArjana hotA hai, isase iSTa karma kI siddhi hotI hai aura vividha prakAra ke bhaya se rakSaNa hotA hai| hama siddhiyAM va camatkAra cAhate haiM, sAmAnya parizrama se hI saba kucha prApta karanA cAhate haiM aura jaba niSphala ho jAte haiM to nirAza hokara sabhI ora se AsthAhIna bana jAte haiM- maMtroM para, zabdoM para vizvAsa nahIM hotA, parantu pUrI taraha viSaya ko na samajha sakane ke kAraNa hameM bhaTakAva ho jAtA hai| varNamAlA ke pratyeka akSara ke uccAraNa se manuSya ke zarIra para viziSTa prabhAva par3atA hai| okalTa risarca kaoNleja ke priMsipala karamakara ne eka bAra batAyA ki 'ra' akSara ko bindu sahita yAnI 'ra' kA eka hajAra bAra uccAraNa kareM to Apake zarIra kI uSNatA eka DigrI bar3ha jAegI va 'kha' ko bindu sahita uccAraNa karate raheM to Apake lIvara kI zikAyata miTa jaaegii| inhIM akSaroM se bIjAkSara banate hai aura unhIM se maMtra aura ve apanA viziSTa kArya karate haiN| yahAM yaha aura spaSTa karanA cAhatA hUM ki pratyeka akSara ko anusvAra lagAne ke bAda hI manana karanA cAhie jaise- aM UM kaM saM daM aadi| pratyaka varNa ko hrIMkAra se yukta karake japa karane se zIghra phala kI prApti hotI hai| jisa prakAra hrIM raM hrIM raM hrIM raM hrIM aadi| 86
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra yaMtra aura taMtra bIjAkSaroM kA saMkSipta koSa OM - aiM klIM sauM hsauM hasauM ho kSi pa svA hA : hIM kau A phaTU vaSaT voSaT saMvauSaT blUM blai glauM kSvIM drAM drIM klIM - blUM hUM svAhA svadhA namaH zrIM arhaM iM maMtra adhikAra praNava, dhruva, vinaya aura tejas bIja hai| vAg aura tattva bIja hai / kAma - bIja hai| yaha zakti bIja hai| ziva aura zAsana bIja hai / pRthvI bIja hai| apa bIja hai| vAyu bIja hai| AkAza bIja hai| mAyA aura trailokya bIja hai| aMkuza aura nirodha bIja hai / - bIja hai| visarjana aura calana bIja hai| dahana bIja hai| AkarSaNa aura pUjA grahaNa bIja hai| AkarSaNa bIja hai| pAza drAvaNa bIja hai| AkarSaNa bIja hai| staMbhana bIja hai| viSApahAra bIja hai / ye pAMca drAvaNa bIja haiN| dveSa aura vidveSaNa bIja hai / havana aura zAnti bIja hai / pauSTika bIja hai| zodhana bIja hai| lakSmI bIja hai I jJAna bIja hai| viSNu bIja hai| muni prArthanA sAgara 87
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra adhikAra maMtra yaMtra aura taMtra muni prArthanA sAgara yA blauM glaiM kSaH phaT - zastra bIja hai| yaH uccATana aura visarjana bIja hai| vidveSaNa bIja hai| zlIM amRta bIja hai| soma bIja hai| haMsa viSa ko dUra karane vAlA bIja hai| myU~ piMDa bIja hai| kSaM kUTAkSara bIja hai| svI, kSvIM, haMsa:- vAgbhava bIja hai| kSipa OM svAhA- zatru bIja hai| hAH nirodhana bIja hai| ThaH staMbhana bIja hai| vimala piMDa bIja hai| stambhana bIja hai| vadha bIja hai| drA~ drIM drAvaNa saMjJaka haiN| hrAM hrIM hUM, haiM hrauM hra:- zUnya rUpa bIja haiN| bIjAkSaroM ke lie kucha sAMketika zabda:OM tAra dhruva,vedAdi,naigamAdi shrutyaadi| hrIM mAyA, lajjA, zakti, ziva, pArvatI, bhuvaneza, girijA- nAma aura bIja hai| varma, kavaca, tritattva, krodha, chaMda biij| glauM nara bIja / kUca dIrgha varma, dIrgha tanucchada hai| namaH ziromaM, agnivAca, vanitA, agnipriyA, dahanapriyA, pAvaka, dviTha: ThadvayaM hai| AM hrIM koM ye tIna pAzAdi- bIja haiN| eM, hrIM, zrIM tribIja hai| tArA bIja hai| : 88 ghe hotes trI
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra yaMtra aura taMtra trA strIM svIM kSmaM jaM naH ya: aiM krama vAra tithi 1. ravi 2. 3. Rtu vicAra eka dina kI sATha ghar3iyoM kA upayoga chahoM RtueM bhI karatI haiM / pratyeka dina meM 6 RtueM isa prakAra AtI haiM- pUrvAhna sUryodaya se cAra ghaMTe taka lagabhaga 11 baje taka ke samaya ko basaMta Rtu kahate haiM / madhyAhna lagabhaga 11 baje se 3 baje taka ke samaya ko grISma Rtu kahate haiN| 3 baje se sUryAsta taka ko zizira Rtu, pUrva rAtri lagabhaga sUryAsta se cAra ghaMTe taka lagabhaga 11 baje taka ke samaya ko varSARtu, madhya rAtri lagabhaga 11 baje se tIna baje taka ko zarada Rtu aura rAtri ke anta lagabhaga tIna baje se sUryodaya taka ke samaya ko hemanta Rtu kahate haiN| 1-8-9 5. soma 2-9 maMgala 3,6,8,13 4. budha 2, 7, 12 caMDI bIja hai| strI bIja hai| indu bIja hai| pITha bIja hai I maMtra adhikAra sRSTi bIja hai| mala bIja hai| acala bIja hai| vAg bIja hai| guru 5,10,11,15 6. zukra 1,6,11,13 muni prArthanA sAgara zubha tithi, vAra evaM nakSatra nakSatra hasta, punarvasu, revatI, mRgasira, tInoM uttarA puSya, mUla, azvinI, dhaniSThA mRgasira, rohiNI, anurAdhA, uttarAphAlgunI, hasta, zravaNa, zatabhiSA, puSya azvinI, revatI, uttarAbhAdra, mUla, vizAkhA, uttarA phA., kRtikA, mRga, puSya, AzleSA anu, zravaNa, jyeSThA, puSya, hasta, kRtikA, rohiNI, pUrvASAr3ha, u.phA. puSya, azvinI, punarvasu, pUrvA phA., pUrvASAr3ha, pU.bhA., AzlezA, dhani, vizA, revatI, svA., viza., anu. / revatI, azvinI, pUrvASAr3ha, uttarASAr3ha, anu., mRgasira, zravaNa, dhaniSThA, pU.phA., punarvasu / 89
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra adhikAra maMtra yaMtra aura taMtra muni prArthanA sAgara 7. zani 4,8,9,14 ro.,zra., dhaniSThA, azvinI, svAtI, puSya, anurAdhA, maghA, shtbhissaa| bIjAkSaroM ke bheda prAkRta bhASA kI apekSA tetIsa vyaMjana, sattAIsa svara aura yogabAha (joDAkSara) cAra kula milakara causaTha mUla varNa hote haiN| saMskRta meM solaha svara, paccIsa vyaMjana, antastha cAra, USma cAra, kSa, tra, jJa ye tIna, milAkara 52 svara aura vyaMjana hote haiN| ina sabhI bIjAkSaroM kI utpatti paMca namaskAra maMtra se hI huI hai, sarva mAtRkA dhvani isI maMtra se udbhUta hai| ina saba meM pradhAna 'OM' bIja hai| AtmavAcaka hai, isI ko tejobIja (agnibIja) kAma bIja aura bhAvabIja bhI kahate haiN| yaha OM bIja bhI samasta maMtroM kA sAra hai| kIrtivAcaka vidveSa roSavAcaka zAntivAcaka prauM-prI- stambhanavAcaka kalyANavAcaka klIM lakSmI prApti vAcaka maMgalavAcaka tIrthaMkara nAma- maMgalavAcaka sukhavAcaka kSvIM- yogavAcaka yakSa aura yakSaNiyoM ke nAma kIrti aura prItivAcaka vazIkaraNa, uccATana meM 'hU~' kA prayoga karanA caahie| mAraNa meM 'phaTa' kA prayoga karanA caahie| stambhana, vidveSaNa, mohana meM, 'nama:' kA prayoga karanA caahie| zAnti aura pauSTika meM 'vaSaT' kA prayoga karanA caahie| maMtra zAstra ke bIjoM kA vivecana karane para AcAryoM ne unake rUpoM kA nirUpaNa karate hue likhA haia A Rha za ya ka kha ga gha Ga yaha varNa vAyu tattva saMjJaka haiN| i I R ca cha ja jha Ja kSa ra tha yaha varNa agni tattva saMjJaka haiN| la va la u U ta Ta da Da Na yaha varNa pRthvI tattva saMjJaka haiN| e ai la tha dha Tha Dha dha na sa yaha varNa jala tattva saMjJaka haiN| o au aM aH pa pha ba bha ma - yaha varNa AkAza tattva saMjJaka haiN| ____ maMtra ke anta meM 'svAhA' zabda rahatA hai| jo pApa nAzaka, maMgalakAraka tathA AtmA kI Antarika zAnti dRDha karane vAlA hai| maMtra ko zaktizAlI karane vAle antima dhvani meMsvAhA -strIliMga, vaSaT phaT- pulliMga tathA namaH zabda napuMsakaliMga hotA hai| japa meM dizA-kAlAdi kA vicAra 90
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra adhikAra maMtra yaMtra aura taMtra muni prArthanA sAgara Tana vazya uccATana vAyavya aparAhna zAna mudrA vajra khaDga vajrAsana svadhA dhUma kAle zveta varNa pIta dhUma gUr3ha dhUmra samasta AdyaMta garbhita aSTakarmoM ke japa meM dizAdi kA cArTanaM. karma staMbhana vidveSaNa AkarSaNa pauSTika zAMtika 1. dizA pUrva Agneya dakSiNa naiRtya pazcima samaya pUrvAhna madhyAhna pUrvAhna aMtarAtri madhya rAtri gadA mUzala pAza kamala jJAnamudrA 4. Asana vikaTAsana kurkuTAsana daMDAsana padmAsana padmAsana pallava ThaH ThaH vauSaT svAhA 6. vastra pIta udayArka zveta zveta puSpa pIta aruNa zveta udayArka zveta zveta vinyAsa AkrAMta pAdyAMta graMthita saMpuTa zveta garbhita rodhana sarvato mukha vidarbha grasita 10. prANAyAma kuMbhaka recaka pUraka pUraka pUraka 11. mAlA nIma ke phala rIThe ke phala kamala ke bIja - 12. maNiyeM svarNa putrajIvi mUMgA motI sphaTika 13. aMgulI kaniSThA aMguSThA tarjanI kaniSThA madhyamA madhyamA 14. hAtha dakSiNa dakSiNa vAma dakSiNa dakSiNa 15. svara dakSiNa vAma vAma naM. karma staMbhana vidveSaNa AkarSaNa pauSTika zAMtika 16. Rtu grISma basaMta hemanta zarad 17. maNDala vAyu jala jala 18. yoga cara sthira pUraka pUraka 19. karaNa - vava, bAlava kaulava 20. dAnoMkIsaMkhyA 15 108 108 108 21. divasa ravi, zani zukra, zani ravi, zani budha, guru maMgala maMgala - 22. pakSa kRSNa kRSNa zukla 23. tithi aSTamI, pUrNA 8,9,10,11 4,8,9,14 2,3,5,7 amAvasyA 24. nakSatra azvinI, vaivAhika puSya, uttarA Azle.maghA-jyeSThA mAraNa uttara parvAhna saMdhyA pAza svastikAsana bhadrAsana vaSaT aruNa rakta kAle rakta kRSNa manthana sasta Arcata garbhita garbhita pallava vidarbhita pUraka recaka kamala ke bIja - mUMgA putrajIvI anAmikA tarjanI vAma dakSiNa vAma vazya mAraNa basanta zizira jala agni sthira recaka dakSiNa vAma dakSiNa putrajIvi tarjanI dakSiNa dakSiNa uccATana varSA vAyu cara basaMta pRthvI agni 15 / / zani guru, soma ravi, zani, maMgala zukla kRSNa kRSNa 8,14 vainAzika puSya,uttarA vainAzika ___ mUlA, revatI siMha vRzcika 25. lagna 26. tattvodaya 27. akSara - la vRzcika pRthvI pRthvI bIja ha AkAza agni AkAza bIja jalabIja va sa jala caMdrabIja sa vRzcika vAyu vAyubIja va - agni jalabIja ra agnibIja ya 91
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra adhikAra maMtra yaMtra aura taMtra muni prArthanA sAgara maMtra siddha (jApa) karane kI vidhi maMgalASTaka par3heM, pAtra zuddhi (svayaM kI zuddhi) digbaMdhana, rakSA maMtra, rakSA sUtra, yajJopavIta dhAraNa, dIpaka sthApanA, kalaza sthApanA, yaMtra sthApanA, yaMtrAbhiSeka, pUjA, AratI, Asana gRhaNa, jApa saMkalpa aura phira mauna grahaNa karake mantra kA utkIlana karake evaM mantra kI prANa pratiSThA karake hI jApa zuru kreN| noTa- maMtra ArAdhanA ke pUrva va pazcAt kAyotsarga karake hI sthAna chor3eM va grahaNa kreN| (1) maMgalASTaka arhanto bhagavanta indramahitAH siddhAzca siddhIzvarAH, AcAryA jinazAsanonnatikarAH, pUjyA upaadhyaaykaaH| zrI siddhAntasupAThakA munivarAH ratnatrayArAdhakAH, paJcaite parameSThinaH pratidinaM, kurvantu te maGgagalam // 1 // zrImannamra-surA-surendra - mukuTa, pradyota-ratnaprabhA, bhAsvatpAdanakhendavaH pravacanAmbhodhIndavaH sthAyinaH / ye sarve jina-siddha-sUryanugatA-ste pAThakAH sAdhavaH, stutyA yogijanaizca paJcaguravaH, kurvantu te maGgagalam // 2 // samyagdarzana-bodha-vRttamamalaM, ratnatrayaM pAvanaM, mukti zrI - nagarAdhinAtha - jinapatyuktopavargapradaH / dharmaH sUktisudhA ca caityamakhilaM, caityAlayaM zrayAlayaH, proktaM ca trividhaM caturvidhamamI, kurvantu te maGgagalam // 3 // nAbheyAdijinAH prazasta-vadanAH, khyAtAzcaturviMzatiH, zrImanto bharatezvara-prabhRtayo, ye cakri No dvaadsh| ye viSNu-prativiSNu lAGgaladharAH, saptottarA viMzatis, traikAlye prathitAstriSaSTi-puruSAH, kurvantu te maGgagalam // 4 // devya'STau ca jayAdikA dviguNitA vidyAdikA devatA, zrItIrthaMkara mAtRkAzca janakA yakSAzca ykssyshtthaa| dvAtriMzat tridazA'dhipAstithisurA dikknykaashcaassttdhaa| dikpAlAdaza cetyamI suragaNAH kurvantu te maGgagalam // 5 // ye sarvauSadha-RddhayaH sutapasAM, vRddhiMgatAH paJca ye,ye ye cASTAMga-mahAnimittakuzalA, cASTau vidhaccAriNaH / 92
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra adhikAra maMtra yaMtra aura taMtra ___muni prArthanA sAgara paJcajJAnadharAstrayo'pi balino, ye buddhiRddhIzvarAH, saptaite sakalArcitA munivarAH, kurvantu te maGgagalam // 6 // jyotirvyantara-bhAvanAmaragRhe, merau kulAdrau sthitAH, jambU-zAlmali-caitya-zAkhiSu tathA, vakSAra ruupyaadrissu| iSvAkAra-girau ca kuMDala-nage, dvIpe ca naMdIzvare, zaile ye manujottare jinagRhAH, kurvantu te maGgagalam // 7 // kai lAse vRSabhasya nirvRtimahI, vIrasya pAvApure, campAyAM vasupUjyasajjinapateH, sammedazaile'rhatAm / zeSANAmapi corjayantazikhare, ne mIzvarasyAhato, nirvANAvanayaH prasiddhavibhavAH, kurvantu te maGgagalam // 8 // so hAralatA-bhavatyasilatA, satpuSpadAmAyate, sampadyeta rasAyanaM viSamapi, prItiM vidhatte ripuH / devA yAnti vazaM prasannamanasaH, kiM vA bahu brUmahe, dharmAdeva nabho'pi varSati nagaiH, kurvantu te maGgagalam // 9 // yo garbhAvatarotsavo bhagavatAM, janmAbhiSekotsavo, yo jAtaH pariniSkrameNa vibhavo, yaH kevalajJAnabhAk / yaH kaivalyapura-praveza-mahimA, sampAditaH svargibhiH, kalyANAni ca tAni paJca satataM, kurvantu te maGgagalam // 10 // itthaM zrIjina-maGgalASTakamidaM, saubhAgya-sampatkaraM, kalyANeSu mahotsaveSu sudhiyas, tIrthaMkarANAmuSaH / ye zRNavanti paThanti taizca sujanai, dharmArtha-kAmAnvitA, lakSmIrAzrayate vyapAya-rahitA, nirvANa lakSmIrapi // 11 // (2) aMga zuddhi maMtrahAtha meM jala lekara maMtrita kara apane sira para ddaaleN| maMtra-OM amRte amRtodbhave amRtavarSiNi ivIM kSvIM paM paM vaM vaM maM maM sarvAGga zuddhi kuru kuru svaahaa| maMtra par3hakara apane Upara pAnI ke chIMTe maare| (3) maMtroM se dizA baMdhana kareM 1. OM hrAM Namo arahaMtANaM hrAM pUrvadizAt samAgata-vighnAn nivAraya nivAraya mAM etAn sarva rakSa rakSa svaahaa| (pUrva dizA meM pIle sarasoM phekeM) 93
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra adhikAra maMtra yaMtra aura taMtra muni prArthanA sAgara 2. OM hrIM Namo siddhANaM hrIM dakSiNadizAt samAgata-vighnAn nivAraya nivAraya mAM etAn sarva rakSa rakSa svaahaa| (dakSiNa dizA meM pIle sarasoM phekeM) 3. OM hUM Namo AiriyANaM hUM pazcimadizAt samAgata-vighnAn nivAraya nivAraya mAM etAn sarva rakSa rakSa svaahaa| (pazcima dizA meM pIle sarasoM phekeM) OM hrauM Namo uvajjhAyANaM hrauM uttara-dizAt samAgata-vighnAn nivAraya nivAraya mAM etAn sarva rakSa rakSa svaahaa| (uttara dizA meM pIle sarasoM phekeM) OM hra: Namo loesavvasAhUNaM hra: IzAna, Agneya, naiRtya, vAyavya, Urdhva, adho Adi sarva dizA-vidizAt samAgata-vighnAn nivAraya nivAraya mAM etAn sarva rakSa rakSa svaahaa| (sabhI dizAoM meM pIle sarasoM phekeM) athavA OM kSAM hrA~ pUrve / OM hrIM agnau| OM kSIM hrIM dkssinne| OM kSe heM neRte| OM . haiM pshcime| OM kSoM hoM vaayvye| OM kSauM hrauM uttre| OM zaM haM iishaane| OM kSaH hra: bhuutle| OM kSIM hrIM u.| OM namo'rhate bhagavate zrImate samasta digbaMdhanaM karomi svaahaa| athavA OM namo'rhate sarvaM rakSa rakSa hUM phaT svaahaa| isa maMtra se puSpa yA pIlI sarasoM ko 7 bAra maMtrita kareM aura sarva dizA meM pheNke| tathA maMtra bolate hue saba dizAoM meM tAlI bajAveM va tIna bAra cuTakI bjaaveN| (4) rakSA maMtra par3heprathama rakSA maMtra-OM hU~ jhuM phaT kiriTiM-kiriTiM ghAtaya-ghAtaya para-vighnAn sphoTaya sphoTaya sahasrakhaNDAna kuru-kuru para mudrAna chiMda-chiMda para maMtrAna bhinda-bhinda kSoM kSaH vaH vaH hUM phaT svAhA / (maMtra par3hakara apane Upara puSpa yA pIlI sarasoM kA kSepaNa kareM) (pratiSThA ratnAkara peja 17) dvitIya rakSA maMtra-OM Namo arahaMtANaM, Namo siddhANaM, Namo AiriyANaM / Namo uvajjhAyANaM, Namo loe savva saahuunnN| eso paMca NamokAro savva paavppnnaasnno| maMgalANaM ca savvesiM paDhamaM havaI maMgalaM OM hUM phaT svaahaa| tRtIya rakSA maMtra-OM Namo arahaMtANaM hrAM hradayaM rakSa-rakSa hU~ phaT svAhA / OM Namo siddhANaM hrIM ziro rakSa-rakSa hU~ phaT svAhA / OM Namo AyariyANaM hU~ zikhAM rakSa-rakSa hU~ phaT svAhA / OM Namo uvajjhAyANaM hrauM ehi ehi bhagavati vajra kavaca vajriNI rakSa-rakSa hU~ phaT svaahaa| 94
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra adhikAra maMtra yaMtra aura taMtra muni prArthanA sAgara OM Namo loe savva sAhUNaM hraH kSipraM sAdhaya sAdhaya vajrahaste bhUlini duSTAna rakSa-rakSa hU~ phaT svaahaa| yaha par3hakara apane cAroM tarapha aMgulI se kuNDala sA khIMce yaha khyAla kara leM ki yaha mere cAroM aura vajra maya koTa hai| yaha koTa banAkara cAroM tarapha cuTakI bjaaveN| isakA matalaba hai ki jo upadrava karane vAle haiM ve saba cale jaaveN| maiM vajrakoTa ke andara vajrazilA para baiThA huuN| isase kisI prakAra kA vighna nahIM hotA hai| (5) rakSA sUtra baMdhanaOM hrIM namo'rhate sarva rakSa rakSa hU~ phaT svaahaa| dAhine hAtha meM tIna bAra lapeTa kara baaNdhe| __(6) yajJopavita dhAraNa maMtraOM namaH paramazAntAya zAnti karAya pavitrIkaraNAyaham ratnatraya svarUpaM yajJopavIta dadhAmi, mama gAtraM pavitraM bhavatu aha~ namaH svaahaa| (pratiSThA ratnAkara 106) (7) maMgala kalaza sthApana maMtra kalaza sthApanA prathama maMtra:-OM hrAM hrIM DhUM hrauM hra: namo'rhate bhagavate zrImate padma-mahApadma tigiMcha-kesari-puNDarIka-mahApuNDarIka-gaMgA-sindhu-rohidrohitAsyA hariddhaharikAntA sItA sItodA nArI narakAntA suvarNakUlA rUpyakUlA raktA raktodA kSIrAmbhonidhi-zuddha jalaM suvarNaghaTaM prakSAlita-paripUritaM navaratna-gaMdhAkSata-puSpArcitamamodakaM pavitraM kuru kuru jhaM jhaM jhauM jhauM vaM vaM maM maM haM haM kSaM kSaM laM laM paM paM drAM drAM drIM drIM haM saH svaahaa| maMtra- OM hrIM svasti vidhAnAya maMgala kalaza sthApanaM kromi| pra. ra. 84 kalaza sthApanA dvitIya maMtraH-OM adya bhagavato mahA puruSasya zrImadAdibrahmaNo mate'smin vidhIyamAne karmaNI zrI vIra nirmANa saMvatsare ....... mAse........ pakSe..... tithau.....vAsare......prazasta lagane......kAryasya nirvighnaM samAptyarthe navaratna gaMdha puSpAkSata zrI phalAdi zobhitaM maMgala kalaza sthApanam kromi| zrIM jhvI haM saH svaahaa| (8) yaMtra sthApanA maMtra- OM hrIM svasti vidhAnAya maMgala zrImahAyaMtra sthApanaM kromi| (9) dIpaka sthApana maMtra :-OM hrIM ajJAna timira haraM dIpakaM sthaapyaami| (10) dhvAjArohaNa maMtra- OM Namo arihaMtANaM svasti bhadraM bhvtu| sarva loka zAnti __ bhavatu svaahaa| (11) zrImahAyaMtrAbhiSeka,zrImahAyaMtra pUjA (dekheM pe.naM . 264) ( 12 ) zrImahAyaMtra/maMgala kalaza kI AratI (dekheM pe.naM . 269) (13) Asana gRhaNa maMtra- OM hrIM aha~ ni:sahi hU~ phaT darbhAsane upvishaami| 95
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra adhikAra maMtra yaMtra aura taMtra muni prArthanA sAgara (14) jApa kA saMkalpa.......jApasya saMkalpaM kurmaH nirvighnaM samAptirbhavatu aha~ namaH svaahaa| (15) mauna gRhaNa maMtra- OM hrIM aha~ yUM mauna sthirtham mauna vrataM gRhnnaami| (pra.ra.111) (16) maMtra kA utkIlana maMtra -pahale sakalIkaraNa kareM phira kisI bhI maMtra kA utkIlana kreN| dhyAna : paMca parameSThI kA dhyAna karate hue nimna maMtra par3heM- OM hrIM hrIM hrIM sarva maMtra taMtra-yantrAdi nAma utkIlana svaahaa| mUla maMtra prathama :- OM hrIM hrIM hrIM SaTa paMcAkSarANA mutkIlaya utkIlaya svaahaa| dvitIya :- OM jUM sarva mantra-tantra mantrANAM saMjIvana kuru kuru svaahaa| tRtIya :- OM hrIM jUM aM AM i I u U R kaMTheM lUM e ai oM auM aM aH kaM khaM gaM ghaM DaM, caM chaM jaM jhaM jaM, TaM ThaM DaM DhaM NaM, taM thaM daM dhaM naM, paM phaM baM bhaM maM, yaM raM laM vaM, zaM saM SaM haM kSaM mAtrakSarANaM sarvam utkIlanaM kuru svaahaa| OM so haM haM so haM (11 bAra) OM jUM soM haM haM saH OM OM (11 bAra) OM haM jUM haM saM gaM (11 bAra) so haM haM so yaM (11 bAra) laM (11 bAra) OM (11 bAra) yaM (11 baar)| caturtha : OM hrIM mantrAkSarANAM utkIlaya utkIlanaM kuru kuru svaahaa| paMcama : OM hrIM jUM sarva mantra tantra yantra stotra kavacAdInAM saMjIvaya saMjIvaya kuru kuru svaahaa| __(17) maMtra prANa pratiSThA maMtra maMtra prANa pratiSThA maMtra :-OM hrIM kroM a A i I u U R R la la e ai o au aM aH mallyU~ ThamlyU~ namaH paramAtmane OM haM saH ka kha ga gha Ga OM hA~ Namo arahaMtANaM myU~ devadattANaM - prANAH ca cha ja jha Ja OM hrIM Namo siddhANaM phamlyU~ jala devatAyAM x prANA: Ta Tha Da Dha Na OM hU~ Namo AiriyANaM yallyU~ agni devatANAM x prANAH ta tha da dha na OM hrauM Namo uvajjhAyANaM ramlyU~ vAyu devatAyAM x prANAH pa pha ba bha ma OM hraH Namo loe savvasAhUNaM mlyU~ AkAza devatAyAM x prANAH ya ra la va, za sa Sa ha kSa, OM Namo arahaMta kevaliNo imlyU~ anaMtadevatAyAM - prANAH iha sthitA sarva yaMtra, maMtra, taMtra rUpeNa divya dehAya sapta dhAtu rUpa kAyendriyANi devadattasya x kAya vAGmanazcakSu zrota ghrANa jivhendriyANi suruciraM sukhaM ciraM tiSThaMtu svAhAH / noTa- (x) aise nizAna para maMtra kA nAma uccAraNa kreN| ----x---x---- 96
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra adhikAra muni prArthanA sAgara Visit our website:- www.jainmuniprarthnasagar.com ___Email:- muniprarthnasagar@gmail.com