Book Title: Jain Jati Nirnay Prathamank Athva Mahajanvansh Muktavaliki Samalochana
Author(s): Gyansundar Maharaj
Publisher: Ratnaprabhakar Gyanpushpmala
Catalog link: https://jainqq.org/explore/034521/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI ratnaprabhAkarajJAnapuSpamAlA. puSpa naM. 81 athazrI. jaina jAti nirNaya prathamAka athavA mahAjanavaMsa muktAvalIkI, smaalocnaa| lekhaka, zrImadupakezagacchIyamunizrI jJAnasundarajI mahArAja. dravya sahAyaka, pa~vAravaMzIya zreSTigautrIvedamuttAzAkhAyAM zreSTivaryatArAcaMdajI khIvarAjajI. mu0 bIlADA (madrAsa) prakAzaka, zrIratnaprabhAkarajJAnapuSpamAlA. phalodI-(mAravADa) andi prathamAvRtti 1000 vIra saM0 2452 vikrama saM0 1983 ki0 cAra AnA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SecDERDESTINDECHESDeeDERIOSITY ' sudhArA. GeneracocCEODOD pRSTa 14 lITI 5 meM-paM. sAdhuratna likhA hai vaha " kharatarAcArya jinapatisUri kA ziSya sumatigaNI cAhiye pRSTa 18 lITI 14 meM-9943 ke badale 1143 pddho| @SADRISODeceOHIDESHINDEEDERATI -.. - -.. .. bhAvanagara-dhI AnaMda prInTIMga presameM zA. gulAbacaMda lallubhAine chApI. (c)easeemaEEDERED - pustakoM ki AzAtanA va anAdara na hoM isa hetu se isa kitAba kI nAmamAtra kiMmata cAra AnA rakhI hai jo rakama niccharAvala ki AvegI vaha punaH pustakoMkI chapAi meM lagAI jaavegii| ROCEDESIDEREDEEPeceDGADCHIDel Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImadupakezagacchIya. munirAjazrI jJAnasundarajI mahArAja / SC aa jaina dIkSA 1972 Neeg sthAna0 dIkSA 1963 aaaaaaaa_5 NA janma saM. 1937 vijayAdazamo. AnaMda presa-bhAvanagara Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanyavAda ke sAtha svIkAra HO pa~vAra vaMza muguTamaNi mahArAjAdhirAja utpaladevakA vaMza parampara meM zreSTa gautra vaidyamuttA zAkhAyAM zreSTivaryya zrImAn tArAcaMdajI khIvarAjajI bIlADA ( madrAsa ) vAloMne apanI suputra ratnaku~varI ke lagna kI khuzAlI meM munizrI jJAnasundarajI mahArAja kA sadupadeza se Apane bIlADA kA baDAmandira meM aThAI mahotsava ATha dina bar3e dhAmadhUmase saMgItake sAtha cosaTha prakAra kI pUjA paDhAI mayabeMDavAjoMke prabhu savArI caDhAI gaI tathA ru. 25) zrI jJAnaprakAza mitramaNDalameM bheTa kayA zrI jaina pAThazAlAmeM mAvArI do rUpaiyA dene kA bacana dIyA aura rU. 251) jJAnavRddhi ke liye zrI ratnaprabhAkara jJAna puSpamAlA muH phalodI ko arpaNa kara maMgala manAyA use hama saharSa upakAra ke sAtha svIkAra kara Apa zrImAna ko dhanyabAda dete hai aura anya dAnavIra dhanADhyoMse nivedana karate hai ki ese maMgalika kAryo meM jahAM hajAro rUpaiye kharaca kiye jAte haiM vahAM thoDA bahuta rUpaiye se pavitra kAryoM ke liye nikAla apanI cala lakSmIko acala avazya banAve kimadhikam / ApakA jorAvaramala vaida menejara zrIratnaprabhAkara jJAna puSpamAlA ( phalodI ) 0000000000 20000 0000 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat Pin www.umaragyanbhandar.com Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ GEECTEDGC508018DGEDOX zrImAnmAnyavara - yAdava ( bhATI ) vaMzI muttAjI haraSarAjajI sAhaba-bIlADA. Apa zrImAn, Apake gharakA jarUrI kArya va vakAlata ke kAryoM.... ........ itanI mudatake liye baMdha rakha merI bAI ( putri ) ratnaku~varIkI sAdimeM Apane hareka kAryoMmeM tanatoDa madada karI hai itanA hI nahIM balke mujhe jo prAraMbhase anta takake kAryoM meM jo saphalatA mIlI vaha saba Apa hI kI sahAyatAkA phala hai| ApakA isa mahAn upakArako meM kisa zabdoM meM likhuM ! kAraNa esA koI zabda hI mere pAsa nahIM hai ki jisase meM ApakI tArIpha likha sakuM Apase yaha yAcanA hai ki maherabAnI kara mujhe kRtArtha bananekA samaya zIghra baksIsa karAve / ApakA kRpApAtra, khIvarAja muttA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat bIlADA - (madrAsa) www.umaragyanbhandar.com Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayAnukramaNikA. 41 22 viSaya muktAvaliH kA paricaya prastAvanA mahAjana vaMsa 18 gautra saMceti gotra aura samAlocanA varaDiyA ,, copaDA , , dhADivAla ,, , jhAmaDa-jhAbaka bAMThiyA gotra coraDiyA bhansAli lukaDa gotra mAya-luNAvata bAphaNA kaTAriyA DAgAmAlu rAMkAvAMkA rAkhecA luNiyA DosIgotra surAMNAgotra prAgeriyA sughaDa dugaDa gaMgadudheriyA pRSTa | bottharAgotra | gehalaDA 6 | loMDhA buraDa nAhAra ,, 11 / chAjeDagotra , 15 saMghi bhaMDArI DAgA ,, 17 DhahAgotra 19 pIpADA chalANigoDAvata kaTotIyA bhuteDiyA 23 jaDiyA kAMkarIyA 25 / zrIzrImAla 32 pokaraNA kocara aura munota zrImAla povADa | vaidamuttA dvitIyAMka. pArzva paramparA sAtagacchoM ke nAma tAteDAdi 22 jAtiyoM bAphaNAdi 52,, karaNAMvaTAdi 14, balAhA rAMkAdi 26, morakha pokaraNAdi 17, kulahaTa suravAdi 1%, 46 | virahaTa bhuraMTAdi 17 ,, 72 72 73 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * 22 zrI zrImAlAdi zreSTiveda muttAdi 30 saMceti Adi 44 adityanAga coraDiyAdi 85 jAtiyoM 74 74 "" bhUri bhaTevarAdi 20 jAtiyoM 75 75 bhadra samadaDiyAdi 26 ciTa desaraDAdi 16, 75 75 76 | pracalagacchIya kumaTa kAjalIyAdi 19 DiDu kocarAdi 21 kanojiyA di laghuSTi Adi caraDa - kAkarIyA sughaDagotra luMga caMDAlIyA AryaluNAvata 17 16 32 "" dr "" " " 73 | DiyA, hathuDIyA, maDovarA, mala, gude 73 cA, chAjeDa, rAkhecA, aDhArA gotrakA yaMtra 22 76 76 77 77 77 77 TiyA, kAga, guruDa, sAlecA, vAgarecA, kukama copaDA, saphalA, nakSatra, AbhaDa, chAvata, tuMDa vAghamAra, pacho cAra gotrakA yaMtra aThArAgotrakA yaMtra kamalAgacchakI posAloM koraMTagacchIya gola tapAgacchIya 22 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat "" maladhAraNa cchIya punamiyAgacchIya nANAvAlagacchIya,, surAMNAcya pallivAla gacchIya kaMdarasAgacchIya sAMDerAgacchIya karmacaMda vacchAvata zrIpUjakI polisI " " 2.2 " "3 " ? ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ G 78 7 98 T 82 83 83 84 84 84 84 85 85 85 85 86 87 www.umaragyanbhandar.com Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIpArzvanAthAya namaH mahAjana vaMsa muktAvalikA kiMcit 'paricaya' ' mahAjana vaMsa muktAvali' nAmakI kitAba vIkAnera nivAsI upAdhyAya yativaryA rAmalAlajIne vikrama saM. 1667 nirNayasAgara presa baMbaImeM chapavAI thI pustakakA raMga DhaMga acchA hai aura prastAvanA peja para likhA hai ki___isa kitAbameM kharataragacchIya zrI pUjyoM aura kei vidvAnoM ke purANe daphataroMse mA hAna bhaNDAroMse tathA vaDA upAzrayase prAcIna itihAsa mIlA so maiMne isa kitAbameM chapAyA hai + + + purANA itihAsa jaina dharmiyoMkA jAnanekoM yaha grantha avvala darje kI krAMti dIkhAtA hai esA graMtha bhAratabhUmimeM kahAM bhI chapake prakAzameM nahIM AyA taba maiMne parizrama kIyA hai ityAdi " yatijI svayaM vayovRddha aura anubhavI hai phira kharatara gacchIya zrI pUjyoM va vidvAnoMse prAcIna itihAsa mIla jAne para ApakA grantha krAMtikArI bana jAye isameM zaMkA hI kyA hai ? agara yatijI jaina jAtike bArAmeM itanA parizrama na karate to jaina jAtikA esA itihAsa syAt hI prakAzameM A sakatA va jaina jAtikA gaurava ApakA granthase pragaTa huvA haiM vaha sadAke liye asta hI ho jAtA, kAraNa jaina jAtikA esA prAcIna itihAsa sivAya kharatara yatiyoMke : mIlanA hI asaMbhava thA. itanA hI nahIM para aise itihAsalekhaka bhI dUsare gacchomeM syAt hI mIla sakte zrApakA banAyA huzrA aitihAsika prantha ese pramAyoMse pramANika hai ki jisako paDhake prAjake itihA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) pustaka paricaya. savettA vidvAnoMko kSaNabhara mugdha honA par3atA hai. para kamanasiba hai jaina samAjakA ki Aja 15 varSameM kIsI sAkSara jainoMne ApakA satkAra taka bhI nahIM kIyA kyA yaha kama duHkhakI bAta hai ? ApakA nAmake sAtha ' yuktivAridhi ' kI upAdhi bhI lagI hui hai vaha bhI kevala nAma mAtra kI hI nahIM kintu Apane aneka yuktiyoM racake vAridhi (samudra) bhara dIyA jismeM katIpaya yuktiyoMkA paricaya isa granthameM de apanI upAdhiko ThIka caratArtha kara batalAI hai Apane isa granthameM jItanI jAtiyoMkA itihAsa likhA hai jismeM syAt hI koi jAti kamanasiba rahI ho ki jismeM ApakI yukti na hoM ! una yuktiyoMmeM jo jo camatkAra hai una sabake adhiSThAyaka bhI kharatarAcAryoM ko hI batalAyA hai kAraNa ese camatkArI prAcArya anya gacchameM honA yatijIkI buddhike bAhAra hai yatijIkI yuktiyoM aura camatkArakA thoDAsA namUnA to dekha lijiye / (1) saMceti kaTArIyA rAMkA luNiyA saMdhi kaTotIyAdi ina saba jAtiyoMke zrAdi puruSoMko sAMpa kATA thA jisakA viSa kharatarA cAryoMne utArake jaina banAye yahAM para itanA vicAra avazya hotA hai ki agara una jAtiyoMvAloMko kadAca dUsarI daphe sAMpa kATA ho use kIsI gussAI jIne viSa utArA ho to unako gussAIjIke upAsaka bananA paDA hogA evaM kItanI vAra sAMpa kATe aura kItanI vAra dharma badalAve unakI saMkhyA to hamAre yatijI hI kara sakte hai agara vaha prAcArya nepAla dezameM cale jAte to lAkhoM karoDo zrAvaka sahajameM kara sakte kAraNa vahAM sAMpa bahuta hai aura bahutoMko kATA karate haiM / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka paricaya. ( 2 ) varaDiyA DosI sonIgarA gehalaDAdi ko dhana vatalAke jaina banAye jismeM gehalaDokoM to dAdAjIne aisA vAsa cUrNa dIyA ki eka kuMbhArakA kajAvAmeM 5000 ITAM para vAsa cUrNa DAlanese saba sonAkI iMTA ho gaI gehalaDoMne baDI bhArI bhula karI agara ekAda parvata para vaha cUrNa DAla detA to saba duniyoM jaina bana jAtI syAta itanI udAratA na hogI ! ( 3 ) kukaDa copaDA loDhA jaDiyA zrAbeTa khaTola rUNivAlAdiko putra de jaina banAyA usa jamAnAmeM syAt koI bhAgyahIna hI bAMjhI rahI hogii| (4) jhAbaka jhAMmaDa bAphaNA mohIvAlAdiko vijayayaMtra de saMgrAmameM vijaya karavAke jaina banAye. kamanasiba dillipati pRthvIrAja cauhAnakA ki jinakoM esA vijayayaMtra na mIlA jisase AryabhUmi mlecchoMke hAthoMme gii| (5) copaDA rAkhecA puMgalIyAkA kuSTa roga mITAyA / bAMThIyA zAha harakhAvatoMkA jalaMdhara roga mITAyA / bAbelAdikA raktapItI roga miittaayaa| rUNIvAlakA kSayaroga miittaayaa| DAgAmAlukA AdhAzisI kA roga mITAyA / bAgANI netroMkA roga mITAke jainI banAyA usa jamAnAmeM bicArA vaidya hakIma to ghara baiThe havA khAyA karate hoNge| (6 ) cogDIyoMkA muchita roga mITAyA. bhaMsAliyoMke mRtaka putroMko saMjIvana, dUsaga bhaMsAliyoMke bhUtako nikAlake, Arya gautrIko golIkA phUla tathA jalopadrava mITAke, AdheriyoMko kaida chuDAke, DAgA-sutA huvA bAdazAhakA palaMga maMgavAke tathA suvarNasiddhi rasAyaNa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (4) pustaka paricaya. batAke rAMkoMse vallabhIkA bhaMga, buraDoMko sAnAt zivajIkA darzana karavAke zrIzrImAloMmeM eka bAdazAhase hindu dharmakI niMdA karavAke ityAdi / (7) chAjeDoMko aisA cUrNa dIyA ki mandiroMke chAjA monAkA ho gayA agara saba mandira para hI cUrNa DAla detA to kalikAlameM eka bharata mahArAja hI bana jaataa| (8) kAMkarIyoko do kAMkarA dIyA jinase citoDakA rANAkoM parAjaya ho bhAganA paDA agara yaha kAMkarA pRthvIrAja cauhAna yA rANA pratApake hAtha laga jAtA to lAkho mandira aura sAnoMkA vidhvaMsa kyoM hotA ? (6) botharA kocara aura veda muttoMkI khyAtoMmeM to Apa yukti mandira para suvarNakA kalasa caDhA dIyA aura dhvajAdaMDake liye poravADa zrImAla aura zrAvagIyoMkI yuktiyoM tayyAra kara yukti mandirako sarvAMga sundara banA dIyA hai| balihArI hai yatiyoMke itihaaskii| yatijI jaise jaina jAtike itihAsa jJAtA hai vaisehI gajaputtoMke itihAsake bhI jAnakAra hai / tubAra pa~vAra paDihAra rAThoDa cauhAna bhATI sonIgarAdike itihAsakA paricaya bhI Apa apane granthame ThIka dIyA haiM namUnAke taura para dekhiye / (1) bhATIyoMkI vaMsAvali-yugala manuSyoMse prAraMbha karI hai rAjA yAdavase yAdava nAma huvA rAjA yAdavake 13 vI pIDhImeM rAjA bhATI huvA jabase yAdavoMkA dUsarA nAma bhATI huvA rAjA bhATIkI 17 vI pIDhImeM rAva jaisala huvA jisane vi. saM. 1212 meM jesalamera vasAyA. arthAt yAdavarAjAkI 30 vI pIDhImeM rAva jesala huvA. hindu zAstroMse yAdavarAjAse jesalarAva taka 5000 varSa huvA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka paricaya. (5) aura jaina zAstrose 86000 varSa huvA jisameM yatijI 30 pIDhI khatama karI hai balIhArI hai yatijIke itihAsakI / (2) pa~vAroMkI vaMsAvalime rAjadhUmase 11 vI pIDhImeM somadeva huvA jisase paeNvAra jAti huI somadevake putra soDhalase soDhA jAtI huI dhUmarAjAkI tIsarI pIDhImeM rAjA dhIrake putra puMDarikakI sAtavI pIDhImeM rAjA gandharvasena huvA usake bAda kramazaH paMca vikrama aura pAMca bhoja rAjA huvA arthAt dhUmarAjAke 21 ve pATa antima bhoja huvA dhUmakI tIsarI sAkhAmeM 27 vI pIDhImeM bhInnamAlakA bhImasena rAjA 28 vI pIDhIme upaladeva rAjA huvA jisane ozIyoM basAI / prAcArya zrI ratnaprabhasUrike upadezase upaladevarAjA jaina dharma svIkAra kIyA ityaadi| aba dekhiye dhUmarAjA pa~vAroke Adi puruSa hai yatijI dhamakI 11 vI pIDhImeM pa~vAra huvA likhate hai sADhA jAtI vikramakI bAravI sAdImeM huI jisako vikrama pUrve 800 varSame huI likhI hai karIbana 2000 varSakA antara hai upaladevarAjA vikrama pUrva 400 varSa meM huvA jisakoto 28 vI pIDhImeM likhA hai aura upaladevarAjAke bAda 1500 varSa pIche huvA bhojako 21 vI pIDhImeM likhA hai isameM karIban 1700 varSoMkA pharaka hai isI mAphIka cauhAna rAThoDa paDihAra zizodIyoMkI vaMsAvaliyoM likhI hai itanA hI antara jaina jAtiyoMke bArAmeM likhA hai vaha saba isa samAlocanAke paDhanese jJAta hogA yahAM para to hama nAma mAtra paricaya karAyA hai astu / "lekhaka.". __- POSci1 rAjA bhojake dehAnta hone para dhArA ku~varoMne chIna lIyA bAda bhojake parivAra vAlorsa jaina varadIyA jAti huI IskA samaya yatijIne vI. saM. 954 kA likhA hai. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA. pyAre sajanagaNa ! kahanekI AvazyaktA nahIM hai ki itihAsa kA andherAmeM isa pavitra bhArata bhUmipara esA bhI jamAnA gujara cukA thA ki ajJa cAraNa bhATa bhojakoMkI manaHkalpita kathA kahAniyoM gasA aura khyAttoM ko itihAsa kA rUpameM uccasthAna mIla cUkA thA. va baDe baDe rAjA mahArAjAoMkI tavArikhomeM bhI una kalpita khyAtoM ko suvarNa akSaroM se aMkitakara unapara IzvarIya vAkyoMkI mAphIka pUrNa vizvAsa kIyA jAtA thA. itanAhI nahIM balke mahAzaya ToMDa sAva jaise khojI inihAsakAroMne bhI kItanIka bAtoM me dhokhA khA apanI kItAboM meM bhI unakalpita vAtoM ko sthAna de dIyA thA. __yaha hI hAla hamArI osavAla jAti ke bAgameM huvA | bhATa bhojakoMne aneka kalpita khyAto vaMsAvaliyoM banAke ajJa osavAloM ko dhokhA dIyA hai jisa jAtiyoMke sAtha bhAIpA kA sabandha nahIM thA vahAM to bhAIpA banA dIyA jaise surANA sAMkhaloM ke sAtha sAMDhasIyA lokA kucchabhI saMbandha na hone para bhI bhAIpA likha dIyA aura bAphaNA jAghaDoM ke bhAIpA hone para bhI Apasame sagapaNa karavA dIyA itanI hI gaDabaDa kuladeviyoM aura pratibodhita zrAcAryoM ke bAremeM kara hI hai isa para bhI hamAre osavAla bhAIyoM ko paravAhI kyoM hai ? vaha to una bhAToM kI khyAtokoM eka IzvarIya vacana hI mAna beThe hai kItaneka loka to apane mahAn upakArI mAMsa-madirAdi durvyasana choDAne Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA. (7) vAle pratibodhitta AcAryoM kA nAmataka bhUla kRtaghnI bana saba tarahase duHkhI banate jA rahe hai / ina bhATa bhojakoMkI kathA kahAniyAM yA idhara udharakI sunI huI vAtoke zrAdhArapara yati rAmalAlajIne bhI eka " mahAjana vaMsa muktAvali " nAmakI kItAba banAi haiM jismeM kItanI satyatA hai vaha isa samAlocanA dvArA jJAta ho jaaygaa| ___kudaratakA aTala siddhAnta hai ki andherA ke pIche udyota bhI huvA karatA hai Isa niyamAnusAra Aja pUrvIya aura pazcimIya vidvAnoMne zodhakholakara prAcIna zIlAlekhoM tAmnapatroM sikkAno aura prAcIna graMtho mAdi itihAsa sAmagrIdvArA aneka pustakoM chapAke janatA ke Age rakhadI hai jisase bhATa bhojakoMkI kalpita kathAoM to kyA para caMdavaradAI ke nAmase likhA huvA pRthvIrAjarAsA jaisA sarvamAnya pranthako bhI eka kauneme vizrAma lenA par3A to hamAre yatimIkI likhI mahAjanavaMsamuktAvali ke lIye to khArA samudra ke sivAya anya sthAnahI konasA hai kI jahAMpara vizrAma le ! yatijIko dhyAna rakhanA cAhiye ki "bAbAvAkyaM pramANam" kA jamAnA astAcala para calA gayA aura satyakA sUrya udayAcala para prakAza kara rahA hai esA prakAzakA jamAne meM ApakI kalpita kahAniyopara sAkSaraloga syAt hI vizvAsa kareMge yatijIne kharatara zrIpUjyoM mA vaDA upAzraya kA nAma likha janatA ko dhokhA dIyA hai dariyAphata karane para jJAtahuvA kI natoM esA gappoMkA khajAnA zrIpUjyoM ke pAsa hai ! ma vaDA upAzrayameM hai sirpha uktasthAnoMko kalaMkita karaneko hI nAma likha mArA hai yaha kahanA bhI atizayokti na hogA ki yatijIne jaimokA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 8 ) itihAsa nahIM likhA para itihAsakA khuna kIyA hai aura anya lekha - koM ki hAMsI karavAI hai / prastAvanA " mahAjanavaMsa muktAvali ' kA isa bakhata hama do vibhAga karanA cAhate hai (1) camatkArI vibhAga ( 2 ) aitihAsika. jisame camatkArI vibhAgako to hama yahAM para hI chor3a dete hai kAraNa kIsI bhI gaccha meM prAbhAvika prAcArya huvA ho vaha saba jaina samAjako bhaktipUrvaka mAnanIya hai dUsarA aitihAsika vibhAga para hama itihAsa dRSTi se yahAM para samAlocanA kareMge | kalikAla kA eka yaha bhI niyama hai ki satyavAdiyoM ko khIra kleza kA hI zaraNA lenA paDatA haiM syAt hamAre yati jI ki cirakAla calI polakA paDadA khula jAne se yA apanIvRti kA bhaMga hotA dekha apane andha bhaktoM ko behakAvegA ki dekho ! apane dAdAjI ke bAre meM kaise kaise lekha likhadIyA hai ? isa ke uttarameM mujhe pahale se hI kaha denA cAhiye ki yatiyoMkI uTapaTAMga vAtoM likha mAranese to merI zraddhA dAdAjI se haTatI hai na merI yaha zraddhA hai ki dAdAjI jaise mahAn zrAcArya yatijIke likhA mAphIka ayogya kArya karate the aura na maine dAdAjI ke bArAme aisA koI zabda hI likhA haiM balke yatiyoMne dAdAjIpara kei prakArake prayogya prakSepa kIyA hai jaise jhADA jhapaTA yaMtra maMtrAdi jinase svapara matavAle dAdAjI kI hAMsI karate hai "ki jainoMke pUrvAcArya yaMtramaMtra jhADAjhupaTA zrauSadha davAiyo karatethe " syAt yatijI samajhate hoMge kI jaise hama loka davAIdArU jhADA jhapaTA yaMtra maMtra karate hai vaise hI pUrvAcArya karate the para yaha Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA. (9) yatiyoMkI samaja galata hai daraasala dAdAjI ese gRhastha kArya karanevAle nahIM the una mahAtmAoMne jo kuccha kIyA vaha apanI prAtmazakti aura sadupadezadvArA hI kIyA thA yatiyoMne eka pApI peTake lIya pUrvAcAryoM para apanI pravRttikA AkSepa kIyA haiM usIkA pratiSedha isa samAlocanAmeM kIyA gayA hai vaha bhI sapramANa na ki yatiyoM ke mAphIka kapolakalpita / . antameM yaha nivedana hai ki mene yaha samAlocanA kIsIke khaMDanamaMDanakI niyatase nahI likhI hai merA hetu satyAsatyakA nirNayakAhI hai dUsarA merA hetu yaha hai ki ina jAtiyoMkA nirNaya hojAnApara jo meM " jainajAti mahodaya" kItAba likha rahA hUM usakA bhI mArga niSkaNTaka ho jAyagA vAste hareka nirNayArthI bhAI ise apanadRSTi se paDhe agara isameM kIsI prakArakI truTI rahI ho to sajjanatAke sAtha hame sUcItakare tAki dvitIyAvRttimeM sudhAga karavA dIyA jAya ityalama. isasamAlocanA ke andara pramANameM dIye huve granthoMkI sUcI(1) gajaputAnA kA itihAsa | kartA-rAyabAhAdura paNDita gaurIzaMkarajI (2) sIrohIrAja kA itihAsa ) mokA. (3) siMdhakA itihAsa ) (4) yavanarAjoM kA " kartA-munzI deviprasAdajI. (5) rAjaputAnAkI sodhakhola) (6) bhArata ke prAcIna rAjavaMsa bhAga 1-2-3 kartA--sAhityAcArya vizvezvara nAtha reu Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA. (10) (7) prAcImarAjavaMsAvaliH kartA paM. puruSotamadAsa gauDa. (8) TaoNDarAjasthAna hindI anuvAda kartA paM. baladevaprasAda. (9) paDihAroMkA itihAsa kartA-munzI devIprasAdajI. (10) jainagotrasaMgraha kartA-paM. hirAlAla haMsarAja. (11) jainamata prabaMdha kartA-prAcArya zrIbuddhisAgarasUriH (12) upakezagaccha bRhatpaTAvali (13) kharataragaccha vaMsAvali pakSaka. anyabhI keI pramANika granthokA pramANa dIyA gayA haiM / vi0 itanA namra nivedana honepara bhI kIsI bhAiyoMko isa samAlocanAse rAjI-nArAjI ho to usakA kAraNa yatijI rAmalAlajI hI hai naki meM mene to phakta yatijIki likhI muktAvalipara sapramANa pAlocanA hI karI hai isapara bhI anucita ho to jamAkI yAcanA karatA huvA meM isa prastAvanAkoM samApta karatA huM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pinamA atha zrI jaina jAti nirNaya prathamAka athavA mahAjana vaMsa muktAvali kI samAlocanA. -*" mahAjana vaMsa 18 gautra aura ratnaprabhasUri mahAjana vaMsa muktAvali kA karttA yativarya upAdhyAya rAmalAlajAne apanI kitAba meM jo-jo anucita bAteM likhI hai use pUrvapakSa meM rakha usakA yogya samAdhAna uttarapakSa meM kiyA jaavegaa| pUrvapakSa-ratnaprabhasUri eka sAdhu ke sAtha ozIyo Aye, bhikSA na mIlane para usa ziSyane gRhasthoM kI auSadhi kara bhojana lAtA thA. uttarapakSa-yaha bAta bilakula galta hai kAraNa ratnaprabhasUri 500 muniyoM ke sAtha zrozIyoM padhAre the aura bhikSA na mIlanepara tapazcaryA karate the dekhiye prAcIna paTTAvali " zrImadratnaprabhasUrI paMcasaya ziSya sameta luNAdrahI samAyAti " mAsakalpa araNye sthitAH gocaryA munIzvarA bajaMti paraM bhikSAna labhate lokAH mithyAtva vAsitA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 12) aThArA gotra. yAdRzA gatA tAdRzA AgatAH munIzvarA pAtrANi pratilepya mAsaM yAvat saMtoSeNa sthitAH bAda sUrijI vihAra karane lage taba devIne vinatI karI isapara 35 sAdhu vizeSa tapazcaryA ke karanevAle to sUrIjIke pAsa caturmAsa kIyA zeSa 465 muni vihAra kara anya sthAna cAturmAsa kIyA. " guruH paMcatriMzat munibhiH sahasthitAH" . yatijI svayaM gRhasthoM kI auSadhi kara gocarI lAte hai vaha AkSepa caudaha pUrvadhArI AcAryapara lagAke apanI ebako chIpAnI cAhate hai| pUrva-ratnaprabhasUrIne rUi kA sAMpa banAke rAjA ke putra ko kaTAyA jinase saba nagarI meM mahAna duHkha huvA phIra viSottAra jaina banAye. utta0 yaha bhI galata hai caudahA pUrvadhara ese kArya kyoM kare? nagaraloko ko duHkhI kyA banAve ? dara asala yatijIne jaisA bhAToM se sunA vaisAhI likhamArA hai| na to rUi kA sAMpa sUrijIne banAyA na rAjAke putra ko sAMpa kATA thaa| dekhiye " maMtrIzvara uhaDasutaM bhujaMgena dRSTAH" yatijI likhate hai ki sAMpa se viSa kheMcAyA thA yaha bhI galta hai " guruNA prAsu jalamAnIya caraNau prakSAlya tasya chaMTitaM sahasAtkAraNe sajovibhuva" ___ pUrva-upalade rAjA jainI bhayA sunake bhinnamAla kA rAjA bhI jainI bhayA aura ozIyo tathA bhinnamAla meM eka sAtha mandira kI pratiSThA ratnaprabhasUrine karAI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aThArA gotra. ( 13 ) utta0 yaha bhI nirmUla hai na to bhinnamAla kA rAjA jaina 'huvA na vahAM mandira kI pratiSThA huI ozIyoM ke sAtha koraMTanagara meM pratiSThA huI thI vaha mandira bhI abhI taka maujuda hai dekhiye. upakeze ca koraMTe tulyaM zrIvIra biMbayoM / pratiSThA nirmitAzaktyA zrIratnaprabhasUribhiH // 1 // pUrva-osavAla honekA samaya 222 varSoM kI ganatI meM mozIyoM kA mandira banane meM 10 varSa lAgA likhA hai. ____ utta0 222 varSa kI gInatI bhI mithyA hai aura ozIyo kA mandira banane meM 10 varSa lAgA likhA so bhI nirmUla hai kAraNa mandira pahale se taiyyAra thA para nArAyaNa ke nAma se sampuraNa nahIM hotA thA taba sUrijIne mahAvIra kA nAma se banAne kI sUcanA karI bAda mandira tayyAra ho gayA vIrAt 70 varSe magazara zukla 5 mi guruvAra brahmaNa muhUrta meM AcArya ratnaprabhasUrine pratiSThA karI. pUrva-vi. saM. 1080 pATaNa kA durlabharAjA kI sabhA meM jinezvarasUri aura caityavAsiyoM meM carcA hui jismeM rAjA durlabhane jinezvarasUrijIko kharatara biruda dIyA aura caityavAsiyoMkoM kaulayA ( kavalA ) zabda se tiraskAra kIyA ityAdi. utta0 avvalato 1080 meM pATaNa meM durlabharAjA kA 'rAja hI nahIM thA dUsarA 1080 jinezvarasUri jAbalIpura (jAlaura ) meM haribhadrasUri kRta aSTakapara TIkA likha rahe the Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (14) aThArA gotra. tIsarA Atmaprabodha kI bhASA kartA gaNI kSamAkalyANajI likhate hai ki 1080 meM jinezvarasUri jAbalIpura meM karcurapurIyA gaccha- - vAloM ke sAtha zAstrArtha kIyA cothA jinezvarasUri abhayadevasUrine aneka grantha likhA hai unhoMne kahAMpara bhI apane nAma ke sAtha kharatara zabda nahIM likhA hai pAMcavA kharataragacchIya paM. sAdhuratna gaNIne sArdha zataka kI bRhatvRtti meM likhA hai ki prAcArya jinadattasUri ko koi bhI praznAdika pUchate the taba sUrijI baDI magarUrI aura kharAI ke sAtha uttara dIyA karate the jabase loka kharatarA 2 kahane lagA. ityAdi pramANoMse yatiyoM kA likhanA bilakula mithyA hai dara asala caurAsI caityoM kA mAlika vardhamAnasUri kA ziSya jinezvara sUri upakeza gacchAcArya devaguptasUri ke pAsa jJAnAbhyAsa kara Apa kA upadeza se caityavAsa kA tyAga kara kriyA uddhAra kIyA thA jisa upakAra kA badalAmeM yatiyoMne yaha apakAra likhamArA hai vizeSa khulAsA " jaina jAti mahodaya" nAma kI kitAba meM likhA gayA hai. pUrva-eka paMcapratikramaNa kI kitAba meM yatijIne likhA hai ki ratnaprabhasUri sthApita 18 gotroM se eka haTIle vaida varja ke zeSa 17 gotra apanA gaccha ko caityavAsI samaja kharatara gaccha meM A gayA bAda vedoM se bhI prAdhA gautra kharatara ko mAnane laga gayA / - utta0 yatijI ! vi. saM. 1080 meM karIbana 12 kroDa jaina . saMkhyA thI jismeM vizeSa osavAla upakezagacchIya hI zrAvaka the kAraNa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMcatI gotra. (15) kharatarAcArya to bAda meM huvA thA 17 // gautra kharatara ho gayA thA to kyA eka grAma meM huvA thA yA sarva bhArata meM kharatara duvAI phIra gaI thI ? agara svagaccha ko caityavAsI samajha ke hI apanA gaccha choDA thA to esA konasA gaccha hai kI jismeM caisyavAsI na huvA ho / usa samaya to upakezagaccha ke hajAroM muni sthAgI vairAgI bhUmaMDalapara vihAra karate the khera phIra kharataragaccha meM konasI truTI huI jinase vaha 17 // gautra vApIsa upakezagaccha ko guru mAnane laga laye Aja bhI mAna rahe hai aura Apa dekha rahe hai yatijI ! Aja kI dunIyoM ese dveSa kadAgraha ko hajAra hAtha se namaskAra karatI hai gaccha kadAgraha ko choDa duniyoM eka rUpa meM ho jaina kahalAne meM hI apanI unnati samajatI hai esI aura bhI bahutasI anucita vAteM likha mArI hai para isa samaya hame itanA avakAza nahIM hai aura Aja kA samaya bhI esI dveSakI vAto koM nahIM cAhAtA hai / vAste hama khAsa mudde kI bAtoM para hI samAlocanA likheNge| (1) saMcetIgautra / vAraghijI likhate hai ki dilli nagarameM sonIgarA cauhAna rAjAkA putra bohikSako sAMpa kATA vahAMpara vi. saM. 1026 me vardhamAnasUri Aye viSottara jaina banA saMcetIgotra thApana kIyA aura zrIpAlajI jaina sampradAyazikSAmeM sAMpakATanekA nahIM likhA haiM / samAlocanA-avvalato dAno yatijI likhate hai ki hamAre prAcIna daphataroMse yaha khyAto likhI hai jisme kItanA antara hai dara asala jinake dalimeM AyA vaise likha mArA, dUsarA 1026 meM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 16 ) saMcetI gotra. dillipara cauhAnoMkA rAja hI nahIM thA putrakA nAma to yatijIne likhadIyA para rAjAkA nAma yatiyoMke daphataravAloMko yAdataka bhI nahIM thA. dara asala vi. sa. 848 se 1220 taka dillipara tuvaroMkA rAja thA 1220 me ajamerake vizaladeva cauhAnane dillikA rAja chIna lIyA 1246 taka antima samrAT pRthvIrAja cauhAnakA rAja thA taba yatijI 1026 meM dillipara cauhAnoMkA rAja likhate hai vaha bhI vilakula galta hai Age cauhAnoM ke sAtha sonIgaroMkI upAdhi bhI 1026 me nahIM thI kAraNa nADolakA cauhAna rAva pAlhaNadeva ke tIna putroMse kIrtipALako 12 grAma jAgIrImeM dIyA thA bAda kIrtIpAlane apane bhujabaloMse jAlaura ke kuMtupAla pa~varakA rAja chIna ke vi. sa. 1236 meM jAlora apane Adhina kara sonagIrI pAhADa para kIllA bandhAnA zarU kiiyaa| kIrtipAlake bAda unakA putra rAva samarasiMha rAjagAdI beThA usane sonagIrIkA adhurA kIlA ko sampurNa karAyA tabase cauhAnoM ke sAtha sonagaroMkI upAdhi lgii| pAThaka varga vicAre ki cauhAnoM ke sAtha sonAgarokI upAdhi vi. sa. 1236 ke bAda lagI huI taba yatijI 1026 me dillimeM sonIgaroMkA rAja vatalAte hai kyA yaha mithyA nahIM hai ? aba AcArya vardhamAnasUrikA samayako dekhiye vi. 1088 meM vardhamAnasUri Abupara vimalazAhAkA mandirakI pratiSTA karI thI aura 1110 AsapAsameM ApakA svargavAsa huvA vAste 1026 me vardhamAnasUrikA honA bhI asaMbhava hai yaha saba khyAtahI vigara paira kI hai nato dillimeM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varaDiyA gautra. ( 17 ) usa samaya cauhAnoMkA rAja thA na usa samaya cauhAnoMke sAtha sonIgaroMkI upAdhi thI na usa samaya vardhamAnasUrIkA honA sAbita hotA hai daraasala vIrAt 70 varSa zrazIyA nagarIme AcArya ratnaprabhasUrine 18 gotra meM 10 vA gotra saMcetI sthApana kIyA thA. saMcetI suceti sAhAcetI Adi 44 zAkhAeM eka saMcetI gotrase huI hai saMcetIgotra kI vaMsAvalI Ajataka upakeza (kamalA) gacchIya mahAtmA likhate Aye haiM jahAMpara kamalAgacchAcAyoM kA vihAra na huvA vahAM kItaneka saMcetI kriyA tapA kharatara DhuMDhIyA terApaMthIyokI karane laga gaye hai inase una jAtikA mUla gaccha badala nahIM saktA hai saMcetIyoMkA mUla gaccha to kamalAgaccha hI hai yatiyoMkI gappoM para koi saMcetI vizvAsa na kareMgA. ( 2 ) varadIyA - baraDiyA | vAridhijI likhate hai ki dhArAnagarIkA rAjA bhoja paraloka hone para dhArA kuMvAro ne chIna lI taba bhojakI olAdavAlA lakSmaNAdi kekaimeM vAsa kIyA vahAM para vi. saM. 954 meM nemicandrasUri Aye lakSmaNane dhana saMtAnakI yAcanA karI sUrIjIne kahA ki tuma jaina dharma pAlo to meM dhana batalA detA hUM / lakSmaNane svIkAra kara lIyA sUrIjIne lakSmaNake makAnake pIche dhana gar3A huvA thA vaha batalA dIyA aura tIna putra bhI de dIyA jisameM nArAyaNakI oratane apane pIhara meM eka yugalako janma dIyA unameM eka putrI thI dUsarA putra sAMpakI sIkalasA thA bAda putrI ekadA culhAmeM Aga lagAtI thI Age culhA meM putra sutA thA vaha bhasma ho vyaMtaradeva huvA usane zApa dIyA ki varaDiyoM ke gharameM putrI janmegI vaha sukhI na rahegI kIsIne kahA ki hamArI kammara meM darda haiM vyaMtarane kahA ki lakSmaNake makAnakIbhIta se sparza karanese haraka roga calA jAvegA ityAdi aura zrIpAlajI likhate hai ki vi. saM. 1037 meM vardhamAnasUrine varaDiyA banAyA haiM / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (18) varaDiyA gautra. samAlocanA-avvalato donoM yatiyoMme AcAryakA tathA samayakA kItanA antara hai ? Age eka yati kahatA hai ki dhana to thA paraM saMtAna nahIM thA dUsarA likhatA dhArAkA rAjavaMsa. hai ki dhanasaMtAna donoM nahIM thA phira bhI donoM kahate hai ki upendra (kRSNArAja) (620) hamane prAcIna itihAsase vairAsiMha ( prathama ) likhA hai to hama kIsako satya sIyala ( prathama ) samaje ? itihAsakI tarapha dekhate hai to donoMkA lekha vAkyapati ( prathama ) nirmULa-mithyA hai| kAraNa vairIsiMha ( dUsarA ) vi. sa. 654 me na to dhArA sIyaka (dUsarA ) (1029) para rAjA bhojakA rAja thA na dhArA tuMvArone chInalI thI vAkyapati (dUsarA) (1061) na usa samaya varadiyA jAti sindhurAjA huI thI dekhiye zilA bhojarAjA (1099) lekhoMdvArA dhArAke pa~vArAMkI vaMsAvaliH jayAsiMha ( 1112) vi. saM. 954 meM dhArApara udayaditya (9943) bhojakA rAja to kyA paraM lakSamaNa (1161) bhojakA janma hI nahIM thA aura bhojake pIche ta~varoMkA naravarmA ( 1164) rAja bhI dhArApara nahIM huvA | yazovarmA (1162) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ copaDa gautra. (19) thA dekho uparakI vaMsAvalIH na jAne yatiyoMne nazAke torameM esA asatya lekha kyo likhA hogA ? syAt varaDiyoMpara hukumata calAnI hogA ki tumAre pUrvajoM ko hamAre prAcAryone dhana saMtAna dIyA thA para durdazAtoM varaDiyoke gharameM janma lenevAlI putrIyoM kI hai vahAM sAMpake kAraNa vicArI janmabhara duHkhI rahegA? paraM nagarake logoMkA ahobhAgya hai ki lakSamaNakI bhiMtahI unake liye hakIma banagaI thI na jAne vicAre vaidya hakImokA kyA hAla huvA hogA ? dara asala varaDiyA jAti nAgapuriyA tapAgacchake zrAvaka hai nAgorakA punaDoSTine vikramakI bAravI sadImeM siddhAcalajI kA vaDA bhArI saMgha nikAlA thA jisake andara 1800 gAr3IyoM 1000 sejapAla 1200 bela 500 vAjaMtra bahutase sAdhu sAdhviyAM aura derAsaroM thA vastupAla tejapAla jinoMkA acchA satkAra kIyA thA. vahAMpara cakrezvarIdevIne varadAna denase varaDiyA jAti huI hai cAmaDa rUNivAlabhI isa jAtikI zAkhAvoM hai vizeSa khulAsA varadiyoMkI vaMsAvaliyoM aura mahAtmAoMkI posAloMse mIla saktA hai| (3) kukara copaDA gaNadhara copaDa ___ vA. li. maMDaurameM paDihAra (iMdA sAkhA ) rAjA nAMnude rAja karatA thA vahAM para jinavallabhasUri Aye rAjAne arja karI ki mere putra nahIM. sUrijIne kahA eka putra hamako de denA meM tumako putra de detA hUM / rAjAne svIkAra kIyA putra ho gayA paraM sUrijIkA svargavAsa ho jAneke bAda jinadattasari Aye putra maMgA,rAjArAsine putra nahIM dIyA. sUrijI vihAra kIyA para bhApake prabhAvase putrako kuSTa roga ho gayA bAda gaNadhara kAyasthakI bharjase sUrijI vApisa padhAre kuMkaDI gAyakA makkhanakI mAlasa karanese putra bhArogya ho gayA rAjA jaina dharma svIkAra kIyA jAti kukaDa copaDA tathA gaNadhara Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (20) copaDa gautra. kAyastha jainI honepara gaNadhara copaDA jAtI hui ItyAdi-aura yati zrIpAlajI likhate hai ki vi. sa. 1152 me jinavallabhasUrIne paDihAra nAnude rAjAkA putra dhavalacaMdrakA kuSTaroga mITAke jaina banAyA. ___ samAlocanA-zrIpAlajI vi.sa. 1152 jinavallabhasUri aura rAmalAlajI jinadattasUri 1176 ke AsapAsa meM copaDA banAyA likhatA hai isame satya kona ? itihAsa dRSTise donoM asatya hai kAraNa ina donoMke samaya na to maMDorame koi nAnude rAjA thA aura na paDihAroMme iMdAzAkhAkA janmabhI huvAthA itihAsa kahatA hai kirAvaraghurAja 1103 | ina so varSoM meM nAnude rAjAkA nAma nizA na taka nahIM hai prasiddha paDihAra nAhADarAvane ,, sajhArAja vi. sa. 1212 me puSkarakA talAva khodA,, saMbararAja yAthA nAhADarAvakI pAMcavI pIDhIme amAbhupaMtirAja yaka rAjAke 12 putroM se sAdhakarAvakA putra iMdAse paDihAroMme iMdA sAkhA calI inakA samaya 1334 ke AsapAsa hai ya,, nAhADarAva (1212) tijI! AkhoM bandhakara jarA socanA to thA ki 1334 meM iMdA sAkhA hui taba 1152 me indA sAkhAkA rAjA nAnudeko kaise pratibodha dIyA hogA yatijIne yahabhI nirNaya nahIM kIyAki vallabhasUrikI putra udhAI dAdAjIne vasula karI yA rAjAko vaisA hI karajadAra rakha dIyA dara asala kuMkaDa nahIM paraM kuMkama copaDA dhUpiyAdi upakeza-kamalAgacchIya zrAvaka haiM kuMkaDa copaDA ,, anerAja Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhADivAla gautra. (21) gaNadhara copaDAdi jAtiyoM inoMkI antara zAkhAoM hai dekho "jaina jAti mahodaya" . (4) dhADIvAla gautr| vA. li. gujarAtameM DiDujI nAmakA khIcI, rAjaputoMko sAtha le dhADA pADatA thA pATaNakA siddharAja jayasiMha pakaDanekA bahutopAya kIyA para hAtha nahIM AyA ekadA paTTaNakA rAjakhajAnA luTa liyA siddharAjane 20000 savAroMko bhejA usa samaya DiDujI uMjhAgrAmameM corIkA mAla vecatA thA jaba 20000 sabArone uMjhA grAmake cautarpha gherA lagA dIyA usa samaya jinavallabharine vAsakSepa de dIyA kI vaha dhADAyatI 20000 savArokoM parAjaya kara apane pAvoM lagAyA isa vAtako suna pATaNapati DiDujIko 48 mAma inAmarme de apanA sAmanta banAyA DiDujI jainI huve jInakI dhADIvAla jAti thApana karI ityAdi samAlocanA-avvala to yaha vAta asaMbhava hai ki jainAcArya ese dhADAyatiyoMkI sahAyatA kare va adharmayukta kAryameM madadagAra bana use vAsakSepa deve vahabhI esA ki satyakA parAjaya karanevAlA. dUsarA siddharAja jayasiMha esA nirbala nahIM thA ki eka dhADAyati aparne 20000 savArokoM parAjaya karanevAleko 48 grAma inAma meM de jisakI gandhabhI tavArikhoMmeM na mIle / yatijI isa khyAtake likhane pahale jarA paTTaNakA itihAsa paDha lete to jJAta ho jAtA ki siddharAja jayAsiMha eka sAmAnya rAjA thA ? yA unake nAma mAtrase ghaDe vaDe rAjA gabharAte the vaha rAjA eka dhADAyatIse ghavarAke 48 mAma de de yaha sarvathA asaMbhava hai daraasala vikramakI igyAravI zatAndameM pATaNakA rAjA bhImake samaya pAbupara eka DiDu nAmakA pa~vAra gujarAtameM dhADA kIyA karatA thA usapara rAjA bhImakA kopa honese Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (26) jhAmaU jhAbaka gautra. paha dhArAnagarIkA rAjA bhojake saraNe calA gayA thA syAt yatijIne usakI kathA suna dhADAyati ke nAma para dhAr3IvAloMkI khyAta likha mArI hai para kahAM to DiDu dhADAyatIkA samaya aura kahAM jinavallabhasUrikA samaya DiDuke samaya jinavallabhasUrikA janmabhI nahIM thA. arthAt 100 varSa kA antara hai dhADivAla jAti koraeNTagacchAcArya pratibodhita hai dekho " jaina jAti mahodaya" (5) jhAbaka jhAmara jhaMSaka jAti zrIpAlajIne apanI kItAbameM ina jAtiyoMko kharatara honA nahIM likhA jaba rAmalAlajI likhate hai ki bhabamA nagarameM rAThoDa jhAbade rAjA cAra putroMke sAtha rAja karatA thA vahAMpara vi. sa. 1575 meM jinabhadrasUri Aye rAjAne bhakti karI kAraNa rAva sIhAjI AsasthAnajInebhI jinadattasUrikI bhakti karIthI dAdAjIne unakA bhaviSyabhI batalAyAthA. prstu| yahAM jhAbade rAjApara dillike bAdazAhAkA hukama pAyA ki TATiyA bhIla merA hukama nahIM mAnatA hai vAste tuma use pakaDa lAveMge to tume InAma dIyA jAvegA, rAjA sUrijIke pAsa AyA sUrijIne rAjAkI arja suna eka yaMtra kara dIyA rAjAne yaMtrako jhaMghA cIra andara ghusA dIyA yaMtrake prabhAvase bhIlako pakaDa bAdazAhake pAsa bheja dIyA bAdazAhase InAma pAyA. rAjA eka putrako to rAjake liye choDa dIyA bAkI tIna putroMke sAtha jainI bana gayA tIna putroMke nAmase jhAmaDa jhAbaka maMbaka evaM tIna jAtiyoM sthApana karI. samAlocanA-avvalato vi. saM. 1575 meM mabA nagarahI nahIM thA itihAsa kahatA hai ki i. sa. 16 vIM zatAbdImeM lAbhAnA jAtike jhabu nAyakane jhabazrA basAyA thA bAda vi. sa. 1664 me bAdazAhA jahA~gIrane rAThoDa kezavadAsako jhavA inAmame dIyA thA jaba 1664 meM rAThoDau~kA rAja jhabazrAmeM huvA taba 1575 meM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAMThiyA gautra. (23) rAThoDoMko pratibodha denA kaise siddha ho sakatA hai--aba rAThoDa kezavadAsa kona thA isake bArAmeM jodhapura tavArikhameM likhA hai ki rAva jodhAjIke putra varasiMhajI ke pAMcavI pIDhImeM kezavadAsajI huvA rAvajodhAjI | hai yatijIko jarAto vicAra karanA thA ki bila. varasiMhajI kula jhUTI bAtoMse jhAbaka jhAmaDa kaise mAna legA ki hamAre guru kharatara hai| Age dekhiye dAdAsahiAjI jIkA svargavAsa vi. saM. 1211 meM huvA thA usa jayAsiMhajI samaya rAvasIhAjI tathA pAsasthAnajIkA janma rAmasiMhajI hI nahIM thA. to dAdAjIkI bhakti kIsane karI aura dAdAjI kIsako bhaviSya vatalAyA vi. sa. bhImasiMhajI 1282 meM rAva siMhAjI mAravADameM Aye the kezavadAsajI | bAsasthAnajIkA samaya 1330 kA hai taba dAdAjIkA svargavAsa samaya 1211 kA hai pAThaka soca sakegA ki yatiyoMne kIdharakI ITa kIdharakA patthara joDa DhAMcA khaDA kIyA hai daraasala zAMmaDa jhAbaka tapAgacchAcAryoMke pratibodhita zrAvaka hai kharADI baluMdAke kulaguru jhAMmaDoMkI vaMsAvali likhatehai vikramakIagyArahavIse caudahavI zatAbdImeM kIye huve jhAMmaDoMke seMkaDo dharmakAryoM tathA pandaravI zatAbdImeM bhaMvala grAmameM bAhArase Ake mAmar3avAsa kIyA ityAdi pramANase yatiyoM kA likhanA nirmUla aura AkAza kuzamavat hai| maoNmaDa jhAbaka tapAgacchake hai (6) bAMThIyA bocA zAhA harakhAvatAdi vA. li. raNatabhauvarake pa~vArarAjA lAlasiMhake putra brahmadevako jalaMdharakA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (24) bAMThiyA gautra. roga huvA thA vi0 saM0 1167 me jinavallabhasUrine cikatsA kara jaina banAyA. lAlasiMhakA vaDA putra bAMThA thA jisakA bAMTIyA brahmadevake brahmacA lAlAke lAlANI harakhAke harakhAvata udayasiMhako bharUcake nabAbane zAha pati dI ++ cImanavAMThIyA vi0 saM0 1500 hamAyU bAdazAhAkI phojameM lenadena karatA thA muzalamAnoke sonAkA varatana pItalake bhAva le lenese bahuta dhanADhya huvA saMgha nikalake akabarI moharakI leNa dI ityAdi samAlocanA-avvalato vikrama ki bArahavIzatAbdImeM raNathaMbhora para pa~vArokA rAja honA kIsI itihAsase siddha nahIM hotA hai kintu raNathaMbhaura cauhAnoMkA rAja silAlekhoMse siddha hai dUsarA vi0 saM0 1500 meM hamAyUkA rAja to kyA para janma bhI nahIM thA vi. saM. 1587 meM hamAyU dillikA bAdazAha thA Age cImanabAMThIyAke bArAmeM jaina ese dhokhAbAja na the kI sonAkA varatana pItalake bhAva meM le le ! kyA musalamAna ese mUrkha the kI cImanavADIyAko so. nAkA varatana patilake bhAvameM de dete the? kyA yatijI ! vaha varatana rAtrimeM dete the yA dinameM? yatijIne rAjA lAlasiMhake putrose vAMThIyA brahmecA lAlANI zAhA harakhAvata jAtiyo honI likhI hai jaba tapAgacchIya kulaguruoMkI vaMsAvalimeM likhAhai ki zrAbuke pAsa prAmA grAmake pa~vAra rAjA madhudevako vi. saM. nAgapuriyA tapAgacchAcArya bhAvadevasUrine pratibodha de jaina banAyA bAda vi. saM. 1340 meM kavADa jAti 1499 meM bAMThIyA 1631 zAhA harakhAvata jAtinikalI pAThakavarga yatijIkA samaya ora ina jAtiyoMkA samayakA mAlAna kare ki katinA antara hai ajamera vAle dhanarUpamalajI zAhAke pAsa khurzI nAma taiyyAra hai bAThIyAdi kA gaccha tapA hai Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ coraDiyA gulecchAdi. ( 25) (8) coraDIyA gulecchA pArakha bucA sAvamukhAdi bA0 li. pUrva deza caMderI nagarI meM rAThoDa rAjA kharahatya rAja karatA thA usa samaya rATha lokokI phoja saMga le yavana loka kAbali mulka luTa rahe the. yaha vAta kharahattharAjAko khabara hote hI apane cAra putrako saMga le kAbulame jA yavanoMse saMgrAma kara ghanachAnake bhagA dIyA para apane cAro putra murchita ho gaye unako caMderIme lAye jIne kI AzA chuTI xx jinadattasUri padhAre dharma pAlanekI zarira cAro putroMko husIyAra kIye rAjAputroM sahita jainadharma svIkAra kIyA una cAroM putroM ke alaga alaga gautra sthApana kIyA. prAmadevakA coraDIyA, niMbadevakA bhaTanerA, codharI bhaisAke pAMca oratoke pratyekaputrAsa kramazaH pArakha bucA sAvasukhA gadaIyA (0) cothA AsalakA AsAMNI x Age bhaisA zAhAke saMghakA bArAmeM kAgada kAlA kIyA haiM / samAlocanA--avvala to caMderI pUrva meM nahIM kintu mAlavA meM hai dUsarA caMderImeM rAThoDoMkArAja nahIM kintu cedIvaMsIyoMkA rAja thA. rAThoDoMkA itihAsa vikramakI pAMcavI zatAbdI se Ajataka kA tayyAra ho cukA paraM caMderImeM kIsI rAThoDoMkA rAja honA pAyA nahIM jAtA hai agara sAmAnya vyakti ho to idhara udhara gupta raha saktI hai paraM eka zUravIra-sAhAsika jo kAbulakA rakSaNa karanevAlA cAra putroMke sAtha hajAroM yavanose dhana chIna kara mAra bhagAnevAlA rAjA kharahattha konasI guphAmeM gupta raha gayA kI kIsI itihAsakAroMne yA varirasa poSaka bhAToMne jisakI jikra takabhI nahIM karI ! vArIdhijIne yaha khulAsA nahIM kIyA ki kharahattharAjA putroM sahita jaina bana jAne ke bAda caMderIkA rAja kIsako arpaNa kIyA ? yatijI, usa jamAnAmeM videzIyoMke humaloMse hindustAnakA rakSaNa karanA to eka baDA bhArI prazna ho gayA jismeM kharahattha kAbali mulkakA rakSaNa karaneko gayA kyA koI vidvAna isa vAtako mAnegA? Aja sAkSara coraDIyA gulecchA pArakhAdi ApakI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3) coraDiyA gautra. kalpita kathAoM para syAhI vizvAsa kareM / astu | daraasala usa samaya caMderI nagara meM cedIvaMzI rAjA karaNakA rAja thA itihAsa kahatA hai ki vi. saM. 1164 meM pATTaNakA siddharAja jayasiMhane caMderIpara caDhAI karI thI caMderI kA rAjA karaNako parAjaya kara eka sonAkI pAlakhI daMDameM lI vaha pAlakhI pATaNapatine somanAtha mahAdevako arpaNa karI thI vAda vi. saM. 1206 meM soraTha pati caMderIpara caDhAI karI usa samayataka caMderemeiM rAjA karaNakA hI rAja thA arthAt vi. saM. 1164 se 1206 taka caMdera meM cedavisiyoMkA rAja thA jaba yatijI vi. saM. 1176 meM dAdAjIne caMderIke rAThoDa rAjAko pratibodha dIyA likhA yaha bilakula mithyA nirmUla nahIM to aura kyA hai ? daraasala dAdAjI jinadattasUrIke karIvan 1600 pahile AcArya ratnaprabhasUrine prazIyoMmeM mahAjanavaMsake 18 gotra sthApana kIyA thA jisameM 11 vA gotra ' AdityanAga' sthApana kIyA thA jisakI sAkhA coraDIyA gUlecchA pArakhAdi hai yatijIne bhI apanI kItAba meM 18 gotroMke andara "caNAgA" arthAt " adityanAga " gautra ratnaprabhasUri sthApana kIyA likhA hai aura silAlekhoM meM bhI coraDIyoMkA mUla gautra AdityanAga hI likhA jAtA thA eka silAlekha namUnAkA taura para grahAMdaraja kara dIyA jAtA hai vaha jainamUrttipara khudA huvA hai / vai 0 " saM 1562 0 zu0 10 ravi0 zrI kezajJAtiya zrI AdityanAga gotre coraDiyA sAkhAyAM va 0 DAlaNaputra ratnapAna Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ coraDiyA gautra. ( 27 ) savatava dhadhumalaputrena mAtRpitR zre0 zrI saMbhavanAtha biMba pra. zrIukezagacche kuMdakuMdAcArya zrIdevaguptasUribhiH '' (zrImAn puraNacaMdajI nAhArakA chapAyA huvA silAlekha saMgrahase ) yatijIne coraDiyAdiko svataMtra jAti likhI hai para isa silAlekhase yaha siddha hotA hai ki coDiyA jAti svataMtra nahIM kintu AdityanAga gotrakI eka sAkhA hai isI mAphIka coraDiyoMse gulecchA pArakhAdi 85 sAkhAyeM nikalI hai vaha saba kamalAgacchavAloMko hI gurU mAnate hai hAM kahAMpara kamalA gacchavAloMkA vihAra nahIM huvA vahAMpara ajJa loka anya gacchaki kriyA karane laga gaye para unakI vaMsAvaliyoM to Aja paryanta kamalAgacchake mahAtmA kulaguru hI likhA karate hai / astu / ___eka kharataragacchakI paTTAvali isa samaya mere pAsa hai vaha 35 phITa lambI 1 phITakI cauDI hai jismeM gulecchoMkI utpatti isa mAphIka likhI hai karathojI (coraDIyA) gAluprAmame vasayiA kramazaH unakI 27 pIDhI karatho. Amadeva-lAlo-kAlu-jANaga-karamaNa serUNa-jAlo-lAkhaNa pAlhaNa-AlapAla-bhomAla-vIdeva-jedeva padadeva-bohittha-jaiso-durago-sIradeva-abhedava--mahesa-kAlu-somadeva-sonapAla-muzala-sAhAdeva-gularAja. evaM 28 gularAja goluprAmase vi. sa. 1184 meM nikalake (nAgora) vAsa kIyA " javasu golecchA kahAMNA" agara 27 pIDhIkA 700 varSa bAda karade toM kharatarapaTTAvalise bhI vikrama saM. 400 takato coraDiyA mojuda the to 1179 meM dAdAjIne coraDIyA banAyA kaise siddha ho sake Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 28 ) coraDiyA gautra. arthAt yatijIkA likhA mithyA hai usI paTTAvalimeM eka bAta aura bhI mahatvakI likhI hai vaha yaha hai ki upakezAcArya devaguptasUrikI bahena suganIbAI kharatarAcArya jinacandrasUrike pAsa dIkSA lI thI bAda zrAvaNapUrNimAke roja jinacandrasUri usa suganI sAdhvI ko rAkkhIde devaguptasUra ke pAsa bhejI sAdhvI apane bhAI AcArya ko bandanakara rAkkhI ko Age rakhI, sUrijIne kahA sAdhvI yaha rAkhI kIsa bAste ? sAdhvIne kahA Apa hamAre saMsAra pakSa ke bhAI vAste me rAkhI bandhaneko AI huM sUrijIne rAkhI le ke kahA ki meM tujhako kyA deuM ? isapara sAdhvIne kahA ki Apake mahAjanoM kA bahuta gotra hai unase gulecchA pArakha bucA sAvasukhA evaM cAra gola hamako de dirAve ? isapara udAravRttivAlA zrAcAryane ukta cAra gautra suganI sAdhvIko rAkhIkA dAnameM dedIyA yaha jikra bIkAnera meM vikramake sataravI zatAbdIkI hai agara isa ghaTanAko satya mAnalI jAve to eka vIkAnera ke liye 4 gotrade bhI dIyA ho to bhI unake mUlagaccha to upakezagaccha (kamalA) hI hai / Age bhaisAzAhAkA saMghake bArAmeM yatijIne kAgada kAlA kIyA hai vi.sa. 1979 ke AsapAsa meM koI bhI bhaisAzAha huvA bhI nahI hai itihAsaka sodhakhola se pattA bhI lagA hai ki coraDiyoM meM cAra bhaisAzAha huvA ( 1 ) vi. sa. 206 AbhAnagarI meM bhaisAzAha huvA jisakI eka dukAna mAMDavagaDhameM bhI thI bhaisAzAhakI mAtAne zatruMjayakA bar3A bhArI saMgha nikAlA isake pAsa citrAvelI thI ozIyoM me snAnamahotsava kara eka lakSa azva eka lakSa gaueM dAnameM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ coraDiyA gautra. (29) dI 74 // zAhAmeM isa bhaisAzAhAkA dUsarA nambara hai isakA vistAra pUrvaka lekha zrImAn candanamalajI nAgorI choTI sAdaDIvAlAne vArazAsanAMka 7 tA. 20-11-25 meM dIyA thA (2) dUsarA bhaisAzAha vi. sa. 508 ke AsapAsa huvA jisakA silAlekha vartamAna koTA rAjakA aTArU grAma ke jainamandirakI mUrtipara khudA huvA hai yaha lekha jodhapuravAsI itihAsa khojI munzI devIprasAdajIkI sodhakhola se mIlA hai isI bhaisAzAhakA vyApAra roDA viNajArAke sAtha thA kevala vyApAra hI nahIM kintu una donoM ke ApasameM itanA prema thA ki bhaisA aura roDA donoMkA nAmase mevADame bhaisaroDA nAma kA grAma vasAyA thA vaha vartamAnameM bhI mojuda hai (3) tIsarA bhaisAzAha vi. saM. 1100 ke AsapAsa DiDavAnA nagarameM huvA jisane DiMDavAnAkA kIlA tathA eka ku~vA banAyA thA Aja bhI aurateM pANi lAtI hai vaha kahatI hai ki meM bhaisAzAhake kuvA~se pANI lAI vahAM ke rAjAke sAtha aNabanAvase bhaisAzAhane DiDavAnA choDa bhinnamAlameM vAsa kIyA vahAMpara vi. saM. 1108 meM AcArya devaguptasUrikA pATa mahotsava kIyA bhaisAzAhAkI mAtA zatrujayakA saMgha nikAlA gUjarAtameM bhaisApara pANIlAnA chuDAyA isake samayame gadaiyA jAti huI vizeSa khulAsA jainajAti mahodaya coraDiyoMkI khyAtame likhA gayA hai (4) cothA bhaisAzAha nAgorameM huvA TIkuzA bAlAzA gIsuzA evaM tIna, bhaisAke bhAI the cAroMbhAIyoMne jagadvikhyAta nAmvarI karIthI ina lekhoMse yatijIkA lekha nirmUla hojAtA hai| Age coraDiyoM ke bArAmeM jyAdA likhanekI AvazyakatA nahIM hai Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2.) coraDiyA gauva. kAraNa saba jagaha corar3iyA kamalAgacchako hI apanA guru mAnate hai isa bAra Age adAlatoMse insApha bhI hocukA hai jisakI ekAda nakala vahAM para dedenA anucita na hogA ! mohara chApa | zrIjalaMdharanAthajI zrInAthajI saMghavIjI zrI phaterAjajI likhAvato gaDha jodhapura jAlaura meDatA nAgora sojata jaitAraNa bIlADA pAlI goDavADa sIvAnA phaloMdI Dir3avAno parabatasara vigairaha paraganA meM osavAla aThArA svAMparI dIsA tathA thAMre TheThu garu kamalAgacchArA bhaTTAraka siddhasUrijI hai jiNoMkane iNArA celA huve tINAne guru karane mAnajo ne jako nahIM mAnasI tI darabArame ru 101) kapurakA dezI ne paraganA meM sikAdAra husI tIko upara karasI tIkhorA AgalA paravANA khAsa iNo kane hAjara hai ( 1 ) mahArAjazrI ajitasiMhajIrI salAmatIro khAsa paravANo sa. 1757 rA Azoja zuddha 15 ko (2) mahArAjazrI abhayasiMhajIrI salAmatIro khAsa paravANo saM. 1781 rA jeThazuddha 6 ko (3) mahArAjAvaDamahArAjazrI vijayasiMhajIrI salAmatIro khAsa paravANo saM 1835 AsADha vada 3 ko iNa mujaba agalA paravANa zrIhajurameM mAluma huvA tarephira zrIhajurarA khAsa dasakhatoM ko (4) paravANo saM 1877kA 'vaizAkha cada 7 ro huvo tIsa mujaba rahasI vIgata khApa aThArerI tAteDa, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ coraDiyA gautra. (31) bAphamA, vedamuttA, coraDiyA, karaNAvaTa, saMcetI, samadaDiyA, gadaiyA luNAvata kumaTa bhaTevarA chAjer3a varahaTa zrIzrImAla laghuzreSTi morakhapokaraNa rAMkA DiMDu itarI khApAMvAlA sArA bhaTTAraka siddhasUri aura iNorA celA huve jiNone guru kara mAnajo ane gaccharI lAga huve tIkA iNone dIjo. abAra iNorene lukoMrA jatiyore coraDiyorI khAparo asaraco paDiyo jada adAlatameM nyAya huvo ne jodhapura nAgora meDatA pIpADarA coraDiyorI khabara maMgAI tare uNone likhIyo ke more TheTu gurU kamalAgaccharA hai tINa mAphIka darabArasu niradhAra kara paravANe kara dIyo hai so iNa mujaba rahasI zrI hajuraro hukama chai saM. 1878 posa vada 14 (nakala hajurarA daphatarameM lIdhI chai) isa paravANAse bhI yaha hI siddha hotA hai ki coraDiyA jAti kamalAgacchakI hai jaba coraDiyA kamalAgacchake hai taba coraDiyoMse nikale huve gulecchA pArakha sAvasukhA bucA bhaTanerA AsANI Adi 85 jAtiyoMke guru bhI kamalAgacchavAle hI hai yatijIne kItaneka sthAnapara pArakha gulecchAdi kharataragacchakI kriyA karate dekha unako vizvAsa dIlAneke liye yaha DhaMcA khaDA kIyA jJAta hotA hai tAtparya phakta roTI pIchovaDIke lIye kItanA asatya lekha likha jagatmeM apani kaisI hA~sI karavAi hai kyA jagadvikhyAta coraDiyA jAti kamalAgacchopAsaka hai ise koi anyathA kara sakegA? apitu kabhI nahIM isa jAtikA vaDavRkSa dekho " jaina jAti mahodaya" kItAbameM ityalam / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhansAlI gotra. ... (8) bhansAlI caDAlIyA bhUrI bhaadaannii| .vA. li. lodravA paTTaname yAdavavaMsI dhorAjI rAjA thA usake putra sAgara yuga rAjA thA sAgarakI mAtAko brahma rAkSasa lAgA. vi. saM. 1196 meM dAdA jinadattasUri bhAye rAkSasako nikAla rAjAko jaina banA bhansAlI jAti thApI para rAkSasane dAdAjIko maraNAnta kaSTa bhI dIyA thA. - samAlocanA-lodravA pATTaNameM pahalA pa~vArokA rAja thA jisako devarAja bhATIne chIna lIyA vi. sa. 606 meM devarAjane eka kIlA banAyA arthAt devarAja bhATIse lodravAmeM bhATIyoMkA rAja kAyama huvA devarAja bhATIse dAdAja ke samaya taka lodravAmeM dhIrAjI nAmakA rAjA huvA yA nahIM isa bArAmeM itihAsa kyA kahatA haibhATI devarAja (949) | isa vaMsAvalise yaha siddha hotA bhATI mudAjI hai ki yatijIke likhA samaya lodravA kI gAdI para na to dhIrAjI rAjA bhATI vachurAva (1035) huvA na sAgara yugarAjA huvA na bhATI dUsAjI (1100) bhansAlIyoMse caMDAlIyA sAkhA bhATI vijayarAva nikalI yatijI svayaM apani kItA bame likhA hai ki ratnaprabhasUri 18 bhATI bhojadeva gautroMke sivAya sughaDa caMDAlIyA bhATI jaisalarAva (1212)| gotra banAyA thA, keI keI grAmoMme bhansAlI tapAgacchake bhI hai hamAre pAsa itanI sAmagrI isa bakhta nahIM hai ki hama nirNaya kara sake para ese pramANazUnya lekha para bhansAlI kaise vizvAsa kara sakegA. . . . . . . . . Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ luMkaDa gotra. (33) mutAjI lIcchamipratApajIke pAsa bhansAlIyoMkI utpatti aura apanA khurzI nAmA hai jisameM likhA hai ki bhaNDazola grAmameM vi. saM. 1011 meM dAdAjI jinadattasArajIne rAvala bhAdojIko pratibodha de jaina banAyA 6 paDhiIbAda dharmasIjI bhaMDazola choDI ityAdi aba yatijIkA lekha ke sAtha isakoM mIlAna kIyA jAya to nato nAma mIlatA hai na grAma mIlatA hai na samaya mIlatA hai paraM yaha khyAta bhI bhAToMse utArI mAluma hotI hai kAraNa 1011 meM dAdAsAhaba kA janma taka bhI nahIM thA. vAste vicAraNIya hai tathA jodhapurarAja tavArikhame bhaMsAlI honA 1112 meM likhA hai mere khyAlase to tIno khyAtoM bhAToM kI bilakula galata hai bhaMsAlIyoMko ThIka nirNayaM karanA jarUrI hai| (9) luMkaDa nAti vA0 li. mesarI khetA bahAtIke lAlo-bhImo do putra thA vi. saM. 1588 meM ahamadAvAdakA bAdazAha ruSatamakhAM ke khajAnA kA kAma karatA huvA kroDo rUpayoMkA mAla brAhmaNoMko de dIyA phira bAdazAhAko khabara par3ane para lAlA bhImA bhAgake goDavADa eka tapAgacchake yatike upAsasameM luka gayA pIchese phoja AI na mIlanese vApisa gaI yatine unako jaina banAke luka.Da jAti thApI ityAdi / samAlocanA- itihAsa isa vAtako maMjura nahIM karatA hai ki vi. saM. 1588 meM ahamadAbAdameM ruSatamakhAM nAmakA koi bAdazAha huvA ho dekhiye ahamadAbAda ke bAdazAhA bi. saM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (34) Arya luNAvata. sikaMdara vi.saM. 1582 | 1588 meM ruSatamakhAM bAdazAha huvAhI nahIM hai kyA mehasarIyoM me itanI udAmahamudazAhA 1562 / ratA thI ki vaha kroDo rupaiyoMkA mAla bahAdurazAhA 1563 / brAhmaNoM ko dedIyA aura bAdazAhA koM sultAnamahammuda 1564 | khabara hI nahIM yatijI ! gappoMkI bhI kuccha hada huvA karatI hai dara asala tapAgacchake mahAtmAoMkA kahanA hai ki vikramakI bAraha vI zatAbdI meM cauhAnarAjaputoM ko tapAgacchAcAryoMne pratibodha de luMkaDa banAyA vAste luMkaDoMkA gaccha tapA hai| (10) Aryagautra luNAvatasAkhA / vA0 li. siMdhudezameM eka hajAra grAmakA rAjA abhayasiMha bhATI ko bi. saM. 1168 meM jinadattasUrIne golIkA phUla banAyA jalopadrava miTAke jaina banAyA, rAjAkI 17 vI pIDhImeM luNAnAmI huvA jisase luNAvata sAkhA huI ityAdi aura yati zrIpAlajI vi0 sa0 1175 meM dAdAjIse Aryagautra huA likhA hai.. samAlocanA--avvalato donoM yatiyoMkA eka itihAsa hone para bhI 23 varSakA antara hai dUsarA hajAra grAmakA mAlaka honepara bhI rAjAkI rAjadhAnI yA grAmakA pattA nahIM hai itihAsase vaha siddha nahIM hotA hai ki vikramakI bArahavI zatAbdImeM hajAra grAma kA mAlaka hindurAjA siMdhameM svataMtra rAja karatA thA! na jAne yatiyoMne konasA gappapurAMNase yaha lekha likhA hogA / itihAsa kahatA hai ki vi. saM. 768 meM khIlAphA valaMda ke samaya mahammuda kAsamane siMdhapara caDhAi karI thI usa samaya sindhameM pAlaura rAjadhAnI kA dAhIra nAmakA rAjA ko muzalamAnoMne mAra DAlA aura Alaura kA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Arya luNAvata ( 35 ) kIlA chIna lIyA / bAda kramazaH mulatAna depAla sikhara kazmIra sema zivasthAnAdi sindhake vaDe vaDe nagaro para musalamAnAkA rAja hogayA thA. dAhIra rAjAkA mukhya pradhAna Arya gautrI lAkhaNa aura vIradhavala thA. jisame lAkhaNato saMgrAmame mArAgayA aura vIradhavala apanA kuTamba sahIta kannoja AgayA thA isase yaha siddha hotA hai ki vi. saM. 768 ke bAda siMghameM 1000 grAma kA mAlaka hindurAjA thA hI nahIM aura 768 meM to AryagautrI mojuda thA to phIra yatiyoM kA likhanA 1998 me Arya huA kona vidvAna svIkAra karegA ? Age dAdAjI ke samaya siMdhake sArvabhaumya rAjAkI sAvali dekhiye mustajaharavallahAkA rAja vi.sa. 1951 mustarasIda ballahAkA 1175 rasIda vallahAkA 1161 mutakI vallahAkA 1162 usakA nAmanizAna taka 1217 mustA jindakA bhI nahIM mIlatA hai dara asala vi. saM. 684 meM paMjAba meM videzIyoM kA bhaya se bhAgatA huvA bhATI gosala rAvako AcArya devaguptasUrIne pratibodha de Arya ita sthApana kIyA thA " dAdAjI ke janma pahile to Arya gautra meM aneka nAmIpuruSa ho cuke the jaise Arya lakhamasI rAjasI dhanadatta pAsadatta ToTAsAdi jinoMke purANeM kavita bhI mIla sakte hai dekho " dd " dr " "" " "" Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat dAdAjI ne 1168 meM hajAra grAmake rAjA ko pratibodha dIyA likhA hai para siMdha ke rAjAoM meM www.umaragyanbhandar.com Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 36 ) bAphaNA nAhATA " jaina jAti mahodaya " Age abhayasiMhakI sattaravI pIDhI meM luNAkSA huA likhA vaha bhI mithyA hai kAraNa 1998 meM abhayasiMha aura 17 vI pIr3hI taka ke 425 varSa gInane se lugA kA samaya 1623 kA hotA hai taba 1404 meM sAraMga zA desaDalA kA saMgha lugAzA ke vahAM svAmivAtsalya jImate samaya luNAzAne 5000 sonAke thAla jImane ko dIyA eka vaDI bhArI nAmI vAvaDI bandhAI sAraM - gazA apanI bhatIjI lugAzAhA ko paraNAI ityAdi luNAvatoM kI sAvalimeM vistArase likhA huvA hai lukAmata aura kamalAgaccha ke isa jAti ke bArA meM takarAra huI jaba jodhapura adAlata se insApha ho luNAvata kamalAgaccha ke zrAvaka hai esA paravAraNA adAlata se mIlA thA jIsakI sAbuti ke liye dekho coraDiyoM kI khAMpa meM eka anya paravAraNA kI nakala ityAdi pramANoM se yatiyoM kA lakhanA satya hai aura luNAvata kamalAgaccha ke zrAvaka hai / (11) bAphaNA nAhATA jAMgaDA betAlAdi / vA0li0 dhArAnagarI ke pRthvIdhara pa~vAra kI 16 vI pIr3hI meM javana aura saccu do nararatna huve vaha kIsI kAraNa se dhArA choDa jAlaura phate kara vahAM sukhase rAja karane lage Age jo jAlaura kA rAjA thA vaha kannoja ke rAThoDoM kI madada le jAlaura para dhAvAkIyA khuba saMgrAma huvA para kIsIkA bhI jaya parAjaya na huvA + + nivallabhasUrine javana saccuke khAnagI AdamiyoMkoM eka vijaya yaMtra dIyA jisake jariye javanasaccu zatruoM ko mardanakara bhagA dIyA taba jAlaura aura kannojavAlA mAphI mAMgI itanAhI nahIM balke jayacaMda rAThoDa kannoja kA rAjA, javana saccuko kei grAma inAmakA de apanA sAmanta banA liyA + + vallabha sUrikA svargavAsa ho gayA taba jina dattasUrine :una donoMko pratibodha de jaina banA bAphANA gautra sthApana kIyA pahele jo ratnaprabhasUrine bAphaNA banAyA thA vaha bhI inoM ke sAtha mIlake kharatarA hogayA + + saccuke 27 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAphaNA nAhATA. ( 37 ) putroMse sAmantajIne vanarAjake putra ajayapAlake pautra pRthvIrAja cauhAna ke senApati 'bana kAbula ke bAdazAhAke sAtha yuddha kara 6 daphe bAdazAhAko ghAgharA oraNI aura cuDIyo pahanAke bajArameM ghumAyA tabase bAphaNoMse nAhaTA jAti pragaTa huI ityAdi / samAlocanA-isa ghaTanA kA samaya vi. sa. 1168-66 kA sthira ho saktA hai / avvala javana saccU kI 16 pIDhI pUrva pa~vAroM kI rAjadhAnI dhArAmeM nahIM kintu ujanameM thI / dUsarA pa~vAroM kI vaMsAvalImeM pRthvIdhara rAjA huA bhI nahIM hai| tIsarA usa samaya jayacaMda rAThoDa kA janma taka bhI nahIM thA xx varaDiyoM kI khyAtame yatijI likhate hai ki dhArA tuvarone chIna lI thI agara yatijIko yaha pucchA jAya ki javana saccu vAphaNA hone para jAlaura kA rAja tathA jayacaMda rAThoDa ke dIyA huvA grAma kIsa koM dIyA ? kAraNa ApakA yaha siddhAnta hai ki jaina hone ke bAda rAja karanA mahA pApa hai jaise jhAbako yA botharo kI khyAta me Apane likhA bhI haixx kyoM yatijI usa samaya jAlora kyA sUnA paDA thA yA koI gADariyoM rAja karatI thI ki do rAjaputoMne jAlaura kA rAja le sukhase rAja karane laga gayAxx jayacaMda rAThoDa esA Darapoka thA ki apanI phoja ko parAjaya karanevAle ko grAma inAma kA dede / pAThakoM ! asatya kI bhI hada huvA karatI hai yatijIkI itanI vAtoM meM eka bhI satya nahIM hai dekhiye itihAsa kyA kahatA hai ? jAlaura ke topakhAnAmeM eka silAlekha khudA huvA hai jisme jAlaura rAjAoMkI vaMsAvalI hai| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 38 ) jAlaura ke pa~vArarAjA pa~vAra rAjA caMdana. 11 19 " ," 99 " devarAja. aprAjita. vijala. dhArAvarSa. ,, vizaladeva ( 1174 ) kuMtapAla ( 1236 ) 35 " bAphaNA nAhATA. 17 dhArAke pa~vAra rAjA varmA ( 1164 ) yazovarmA (1962) jayavarmA lakSamaNavarmA ( 1200 haricandra ( 1236 ) inake bAda jAlaurapara cauhAnoM kA rAja rahA thA. > dhArA aura jAlaura donoM rAjAoM kI vaMsAvaliyoM meM javana saccukA nAma taka bhI nahIM hai Age ratnaprabhasUri pratibodhita bA - phaNA kharatara ho gayA likhA hai / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat avvalato pahile bAphaNA jAti thI to dAdAjI ko bAphaNA banAne kI jarUrata hI kyA thI ? dUsarA esA koI kAraNa bhI nahIM thA kI javana saccukI jAti bAphaNA rakhe / khera ! hama pucchate hai ki ratnaprabhasUri sthApita bApharaNA kharatara ho gayA thA to kyA jAlaura meM huvA yA sarva mulkameM ? agara ho bhI gaye ho to upakeza gaccha meM kyA nyUnatA aura kharataro meM kyA adhikatA thI ? yatijIne yaha bhI nahIM likhA kI ratnaprabhasUri sthApita bAphaNoM koM javana saccUkI mAphIka koI yaMtra maMtra dhanaputra vigairaha diyA ? agara yaMtra maMtra dhanaputra bhI dIyA to ekAda bApharaNA ko dIyA yA saba mulaka ke bApharaNA ko ? mAna liyA jAya ki saba bAphaNA kharatara ho gayA to www.umaragyanbhandar.com Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAphaNA nAhATA. ( 39 ) phira kharataro meM kyA nyunatA huI kI vaha bAphaNA phirase kamalAgaccha ko mAnane laga gayA aura Aja bhI mAna rahe hai ? zrAge pRthvIrAja cauhAna kA pitA kA nAma vanarAja aura pitAmaha kA nAma ajayapAla likhA hai yaha bhI mithyA hai / pRthvIrAja ke bApa ke nAma somezvara ora dAdAkA nAma arorAja thA. Age sAvaMta bAphaNAne kAbulakA bAdazAha ko che vAra ghAgharA oraNI cuDIyo pahanAI yaha bhI bilakula galata hai / nAhATA jAti usa samaya se honA bhI galata hai kAraNa dAdAjI kA janma pahile hajAro nAhATA mojuda the. pRthvIrAja ke samaya kIsI kAbulakA bAdazAhane dillipara humalA nahIM kayA thA para gIjanIkA zAhabuddinagorIne humalA kIyA thA agara sAmaMta bAphaNAne bAdazAha ko ghAgharA cuDIyoM pahanA ke bajArameM ghumAyA hotA to pRthvIrAja rAsAmeM usakA nAma avazya likhA jAtA para kIsI itihAsakAroMne yA vIrarasapoSaka bhAToMne sAmaMta kA nAma taka nahIM likhA hai dara asala yatiyoM kA likhanA hi mithyA hai. bApharA ke bAre meM jesalamera adAlatakA insApha vi. sa. 1891 meM jesalamera ke paTavo ( bAphaNoM) ne saMgha nikAlA usa samaya vIkAnerase kamalAgacchIya zrIpUjya kakkasUrijIne apane 11 yatiyoMko bAphaNoMkI vaMsAvaliyoM de jesalamera bheje| vahAMpara vAsakSepake samaya kharatara zrIpUjyake aura kamalAgacchayatiyoM me takarAra huI khatarA kahate hai ki bAphaNA hamArAgaccha meM hai vAste bAsakSepa hama deveMgeM taba kamalAgacchake yatiyoMne kahA ki bAphaNA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 40 ) kaTAriyA. hamAre gacchake hai vAsakSepa hama deveMgeM. takarAra yahAMtaka baDa gaI kI jesalamerakA rAjA gajasiMhajI taka pahuMca gaI rAjAne donoM se sAbuti pucchI isapara kharataroMne to jabAnI jamAkharaca jo yati ne muktAvalimeM likhA vaha kaha sunAyA taba kamalAgacchayatiyoMne ariat sarU arthAt ratnaprabhasUrine aThArA gotroMme dUsarA gotra sthApana kIyA vahAMse sapramANa vaMsAvaliyoM rAjA ke Age dharadI. isapara nyAyayukta insApha dIyA ki bApharaNA kamalAgacchake zrAvaka hai vAsakSepa denA kamalAgacchavAloMkA hakka hai jaba kamalAgacchIya yatijI bAsakSepa dIyA saMghame sAthe gaye paTavoMne bhI una yatiyoMkA acchA satkAra kIyA ityAdi rAmalAlajIne do prakArake bAphaNA likha vicAre ajJa bAphaNoMkoM dhokhA diyA hai bAphaNA ratnaprabhasUrike pratibodhita kamalAgacchake zrAvaka hai vizeSa dekho " jaina jAti mahodaya 93 ( 12 ) kaTAriyA koTecA ratnapurA / vA0 li0 vi0 sa0 1021 meM sonIgarA cauhAna rAjA ratnasiMhane ratnapurA basAyA usakI pAMcavI pIDhame vi0 sa0 1181 kA prAkhAtIjane dhanapAla rAjA pATa beThA. vaha sikAra khelaneko gayA eka jhADa nice suttA huvAko sAMpa kATA. dAdAjI jhADA de viSottAra jaina banAyA unake kulameM jhAjhaNasI huvA vaha dilli bAdazAhakA maMtrI thA ekadA zatruMjaya gayA vaha Arati kI bolImeM mAlavAkI AmaMda 62 lakSakI de dI vaha bAta bAdazAhako khabara huI taba jhAMjhaNasI apane hAthase kaTArA khAyA vAste kaTArIyA kahalAyA ityAdi. samAlocanA - avvalato 1021 meM cauhAnoke sAtha sonIgakI upAdhi hI nahIMthI saMcetIyoMkI samAlocanA meM hama sapramANa likha Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhADivAla gautra. (41) Aye kI cauhAna kIrtipAla samarasiMhane jAlaura kI sonIgarI pAhADI para kIllA bandhAnAse sonIgarA kahalAyA jiskA samaya vi. sa. 1236 ke bAdakA hai to yatijI 1.21 meM sonIgarA cauhAna likhate hai yaha mahAmithyA hai Age jhAMjhaNasI kaunase bAdazAhAke maMtrI the vaha bhI nahIM likhA musalamAnoMkI tabArikhoMme choTI choTI bAteM bhI likhI huI mIlatI hai to 62 lakSa rUpayeM eka bhAratI kI bolImeM lagA dIyA jisakI gandha bhI nahIM ? Age jaina ese mUrkha nahIM the ki bAdazAhAke dezakI AmaMda tIrthapara bhAratI kI bolImeM dede aura pucchane para kaTArI khA ApaghAta kara anaMta saMsArI banane ko tayyAra ho jAve. yatijI ! agara 62 lakSa rUpaiye jhAMjhaNasIne vIratAse de bhI dIye ho to vaha Darapoka ho kaTArI kabI nahIM khAtA syAt esA Darapoka ho to yaha honA asaMbhava hai ki vaha bAdazAha ki Amandake 62 lakSa rUpaiye bhAratIkI bolImeM caDA de. mAjhaNasIne rUpaiye rokaDa to nahIM dIyA thA to phIra kaTArI khAnekI kyA dahesata thI astu ! 92 lakSa rUpaiye dIye yA kaTArIyA devadravyake karajadAra rahe yaha bhI to nirNaya yatijIne nahIM kiiyaa| dara asala AMcalagacchAcArya jayasiMhamUrine vi. sa. 1244 meM kaTAramala cauhAnako pratibodha de jaina banAyA usane mahAvIrakA mandira bhI karAyA bAda ratnapurAmeM boharagata karanese ratnapurA boharA kahalAyA koTecA vagairaha inoMse nikalI huI jAtiyoM hai dekho "jainagotrasaMgraha" kaTArIyoMke bhATa vasAvalimeM likhA hai ki dalapatasiMhajI meM rAjakA kasUra honese kaTArI khAI dalapatajIre cAra Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (42) DAgAmAlu. putra thA kuMvarapAlajI jinakI polAda kaTArIyA, kacarapAlajI jisake koTecA ratnapAlajI jiske ratnapurA sobhaNajI jiske sobhadrA isakA samaya 1012 kA likhA hai isa kathApara yatijIne yukti racI mAluma hotI hai para yaha vizvAsa karane yogya nahIM hai / (13) rAgA mAlu chorIyA pArakha. vA0 li0 sonIgarA cauhAna rAjA ratnasiMhakA sApaviSa dAdAjI uttArIyAkI khabara dIvAna mAlade rAThI ko huI taba apane putrake ardhAgakI bimArI mITAnekA dAdAjI ko kahA dAdAjIneM dIvAnake lADakeko aArogya banA kara jaina banAyA jisakI DAgA mAlu jAti huii| samAlocanA-ratnasiMhakA samaya to yatijI vi. sa. 1021 kA likhA hai aura dAdAjIkA samaya 1181 kA likhA hai najAne yatiyoMne dAdAjIkI AyuSya kItanA varSakI mAnI hogI dAdAjIke samaya sonIgarA cauhAna hI nahIM thA na jAne yatijI nazAkA tArameM yaha gappoM kyoM likhamArI hogI. DAgA mAluoMke sAtha choriyoMkA kuccha saMbandha bhI nahI hai| chorIyA nAgapurIyA tapAgacchake pArakha upakezagacchake |smjme nahIM AtAkI 52 jAtIke rAThIyoMko jaina banAke DAgAmAlu jAti kIsa hetuse sthApi hogA yatijI likhatI bakhata itanA bhI khyAla nahIM kIyA ki mAladedI vAnakA samaya 1021 kA aura dAdAjIkA samaya 1181 kA to kyA DAgAmAlu ese ajJa hI hai ki aisI kapola kalpita vAtoMko mAna legA DAgAmAlu kIsa gacchake hai yaha nirNaya karanA zeSa raha jAtA hai. (14 ) rAMkA vAMkA kAlA gaurAdi vA0 li. soraTha vallabhI ke bAhAra kAku pAttaka do nidhana tela luNakI dukAna Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAkA. ( 43 ) mAMDatA thA vahAM nemicandrasUri Aye donone apanA duHkha nivedana kIyA sUrijIne dharmakI zartapara bhaviSya vatalAyA ki rAjAke jariye tuma dhanavAna hoMge tumArI vRddhAvasthAmeM rAjA tumArA dhana chInalegA tuma mlecchoko lAke valabhIkA bhaMga karAvogeM. ityAdi 'nidAna' esA hI huvA kAku pAtakakI pAMcavI pIDhImeM rAMkA vAMkA huvA vaha pAlI meM khetI karatA thA jinavallabhasUrine bhI bhaviSya vatalA khetI choDA vaipAra karAyA ++ hIMgalAja jAnevAlA yogi zaMkAke vahAM rasAyaNakI tuMbI rakha gayA jisase zaMkA dhanADhya huvA pallivAla brAhmayoMko nokara rakha vyApAra karanese pallivAla dhanADhya ho gayA xx ekadA siddharAja jayasiMhake 56 lakSa sonaiyAkI jarUrata paDI kIsIne nahIM dIyA taba zaMkAvAMkAne dravya dIyA jinase rAjAne seThapadvI dInI tabase rAMkA zeTa kahalAte hai ityAdi / samAlocanA -- avvala toisa jAti ke bArAmeM yatijI rAmalAlajI nemicandrasUrikA samaya batalAte hai taba zrIpAlajI jinadattasUrikA nAma likhate hai / eka khAnakA itihAsameM 200 varSakA antara hai to kavAMkA kIsake vacanoM para vizvAsa rakhe ? nemicandrasUrikA samaya 654 kA aura kAku pAtakakI paMcavI pIDhI jinavallabhasUrikA samaya 1166 honese vicame cAra pIDhIme 215 varSa likha mAranA bhI mithyA hai nemicandrasUri aura kAku pAtakakA samaya 654 kA mAnA jAve toM usa samaya vallabhIkA bhaMga likha mAranA mahA mithyA hai yatijIne kAku pAtakakA nAma sunake hI yaha DhaMcA khaDA kIyA hai agara vallabhIke bhaMgakA samaya aura kharatarAcAryoM kA samaya para dhyAna dete to yaha dhokhA kabhI nahIM khAte. dara asala vIrAt 70 varSe zrozIyoMme AcArya ratnaprabhasUrine mahAjanavaMsake 18 gotrakI sthApanA karI jisameM cothA gautra " balAhA ' thA usakI vaMsaparaMparA vikramakI AThavI zatAbdI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 44 ) zaMkAvAkA. pAlI meM kAku pAtaka sAmAnyasthitivAle do bhAI vasate the pAlIkA jesala zreSTane zatruMjayakA saMgha nikAlA kAku pAtakabhI usa saMghake sAtha yAtrA kara vApIsa vallabhImeM Aye usa samaya vallabhI meM antima zIlAditya rAjAkA rAja thA aura nagarI vaipArase unnata thI vAste keI svadharmibhAiyoM kI sahAyatA pAke kAkupAtaka vahAM vaipAra karane laga gaye sAmAnya sthiti hone se loka kAkuko rAMka - rAMka karane laga ye para de lekhakA vyavahAra pAtakakA acchA honese pAtakako bAMkA - vAMkA kahane laga gaye. vaipArase rAMkA vAMkA vaDe hI dhanAya ho gaye kAkune apanI putrI ke liye eka bahumUlya kAMgasI banAI thI rAjaputrI use dekha kAMgasI mAMgI kAku putrIne kAMgasI nahIM dI taba rAjAne balAtkArapUrvaka chIna lI / isapara kAku pAtaka arthAta in air sindhakI tarapha se arabI logoMko eka kroDa sonamohoro de vallabhIkA bhaMga karavAyA yaha hI vAta kAThIyAvADa aura gujarAtakA itihAsa meM likhI hai vallabhIkA bhaMga i. sa. 766 vi. sa. 822 meM huvA thA isake AsapAsa hI ' balAhA gautra vAloMkA nAma rAMkA vAMkA huvA jaba jinavallabhasUrikA samaya 1169 kA jinadattasUrikA samaya 1966 se 1211 kA hai yatijIkI gappoM aura itihAsa ke vica 400 varSakA antara hai rAMkoM kI " sAlameM likhA hai ki vi0 saM. 798 meM rAMkAne eka vallabhI meM pArzvanAthakA mandira banAyA jisapara savA maNa sonAkA IMDA caDAyA thA bAda 800 meM zatruMjayakA baDA bhArI saMgha nikAlA ityAdi dekho vistAra " jaina jAti mahodaya " Age rAMkoMko Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAkhecA. (45) siddharAja jayasiMha 56 lakSa sonaiyA karaja le seThakI padvi dI yaha bhI galata hai kAraNa rAMkA vAMkAke samaya ukta rAjAkA janma to kyA para pATaNakA bhI janma nahIM huvA thA. surAMNA saMkhaloM kI khyAtameM to yatijI likhate hai ki siddharAja jayasiMha eka jagadeva pa~vArako sAla bharakA kroDa sonaiyA detA thA use 56 lAkha sonAiyA gujarAtameM koi denevAlA nahIM mIlA kI pAlImeM seTha padvi de karajA lenA paDA. dekho rAMkokI vaMsAvalI vallabhIkA bhaMga huvA taba rAMkA vAMkA pATaNakA rAjA vanarAja cAvar3AkA bahuta Agrahase tathA jainAcAryoMke upadezase pATaNameM AyA aura vanarAja cAvaDA use seTha padvi dInI. kharatara yatiyoMkI jabaradastI dekhiye jodhapurake daphatarIyoM ( bAphaNoM) ne saMgha nikAlA taba kamalAgacchIya AcAryako AmantraNa kIyA unoMke na Ane para kharatara zrIpUjako sAtha liye rahastAmeM unakI kriyA karane lge| basa kharataroMne apani chApa mAra dI kI daphatarI kharatara gacchake hai ese hI vanAva koraMTagacchIya saMkhalecoMne mandirakI pratiSThA samaya banAthA. rAMkA vAMkA ratnaprabhasUri pratibodhita kamalAgacchopAsaka zrAvaka hai inoMkI vaMsAvaliyoM sarase Ajataka kamalagacchIya mahAtmAhI likhate hai (15) rAkhecA puMgalIyA jAti / ___ vA0 li. jaisalamerakA bhATI rAjA jaitasIkA putra kalhaNako kuSTa roga huvA vi0 sa0 1187 me jinadattasUrine roga mITAke jaina banA rAkhecA jAti sthApana karI / zrIpAlajI kuccha aura hI likhate hai. samAlocanA-khuda jaisalamerahI vi. sa. 1212 meM basA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 46 ) luNIyA. hai to 1187 me jaisalamerakA rAjA jaitasI kaise siddha hotA hai ? bhansAlIyoMkI samAlocanAme hama bhATIrAjAoM ki vaMsAvali dI hai jismeM koi jaitasI nAmakA rAjA bhI nahIM huvA yatijI gappoMkI bhI kuccha hada havA karatI hai yatijI khuda apanI kItAbameM likhA hai ki vi0 sa0 1212 meM jaisalamera vasA hai isa khyAtameM likhate hai ki 1187 me jaisalamerakA jaitasI rAjA thA daraasala rAjA tanubhATI jisane tanoTa vasAyA jisake 5 putroMse rAkhecA nAmakA putrako vi0 sa0 878 meM upakezAcArya devaguptasUrine pratibodha de jaina banAyA isakI khyAta aura vaMsAvali vistArase dekho " jaina jAtimahodaya" kItAbase (16) luNiyAjAti / vA0 li. mulatAna nagarake rAjAkA dIvAna hAthIzAke putrako sApa kATA bAda jinadattasUri Aye. usa dampatiko eka zayyAmeM sulAke usI paDadAmeM dAdAjI beThe sAMpako bulAyA sAMpake muMhase vedadharmakI niMdA karavA kara viSottAra jaina banA luNIyA jAti thApI. samAlocanA-abalato yatijIne mulatAnake rAjAkA nAmahI likhA dUsarA dampati eka zayyAme sutA ho usa paDadAme dAdAjIkA baiThanA bhI asaMbhava hai sAMpa manuSyakI bhASAse vedadharma ki niMdA kare yaha bhI eka AzcaryakI hI bAta hai kahAM kahAM para luNiyA lukAgacchake bhI hai dara asala luNIyoMkA konasA gaccha hai isakA nirNaya isa samaya maiM nahIM kara saktA kAraNa mere pAsa itanI sAmagrI nahIM hai luNIyoMko cAhiye ki vaha apanI jAtikA nirNaya kare Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surAMNA-sAMkhalA. (47) agara merI sodhakholame pattA mIlegA to dUsarA aMkameM prakAzita karavA dIyA jAyagA / paraM yatiyoMkA lekha vizvAsa karane yogya nahIM hai ( 17 ) DosI soniigraa| vikramapurakA sonIgarA harisenake putra nahIM. jaba kSetrapAlako eka lakSa sonaiyoM kI volavA karI x putra huvA paragharameM itanA dhana nahIM. vAste bolavA na caDAnese kSetrapAla aneka kaSTa dene lagA. vi0 sa0 1127 dAdAjIne duHkha mITAke jaina banAyA. samAlocanA-avvalato 1167 meM sonIgarA thA hI nahIM sonIgarA 1236 ke bAda huvA hai dUsarA gharameM hI lAkSa sonaiyA nahIM thA taba bolavA karanA kaise siddha hotA hai ? dAdAjIko takalIpha denAkI niSpat lAkha sonaIyoMkI bolavAse prApta huvA putra hI kSetrapAla ko suprata kara detA to kSetrapAlakA adhika jora hI kyA thA. dara asala DosI gotra aMcalagacchAcAryake pratibodhita hai / dekho " jainagotra saMgraha " DosIyokA AMcalagaccha hai / (18) surAMNA sAMkhaLA sAMDha siyAla saalecaa| vi. sa. 1175 meM pAdRNakA siddharAja jayasiMhakA palaMga ke pahArAdAra jagadeva pa~vAra thA. jisakI nokarI eka varSakA eka kroDa sonaIyA thA. isa khyAtame yatijIne jagadeva pa~vArakI kathA kIsI bhAToMse sunI thI vaha ghasITa mArI hai ++ jagadevapa~vArako dAdAjI pratibodha de jaina surAMNAdi banAyA / ___ samAlocanA-itihAsa isa vAtako maMjura nahIM karatA hai ki siddharAja jayasiMha eka varSakA eka kroDa sonaiyA jagadevako detA thA. rAMkokI khyAtameM to yatijI likhA hai kI rAjAko 56 lakSa sonaiyA kIsIne karaja nahIM dIyA taba pAlIkA rAMkoko seTha Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (48) AdherIA. padvi de karaja lIyA yatijIko itanA to socanA thA kI isa prakAzake jamAnAmeM esI aghaTita gappoMko sAkSara kaise mAnegeM / dara asala pATaNakA itihAsameM likhA hai kI jagadeva pa~vAra eka vIra thA siddharAjake mRtyuke bAda pATaNa choDa apane mozAla kalyANakaTakakA rAjA pramArdike vahAM calA gayA thA. yaha hI vAta saroihIke itihAsameM paM0 gaurIzaMkarajI omAne likhI hai vAste yatiyoMkA likhanA vilakula nirmUla hai Age surAMNA sAMkhaloke sAtha sAMDha sIyAla sAlecoMkA bhAIyA joDa dIyA yaha bhI galata hai surAMNA sAMkhalA to surANAM gacchakA hai sAMDha sIyAla pUnamiyA gacchakA aura sAlecA upakeza gaccha pratibodhita hai Age kalikAla sarvajJa hemacaMdrAcAryako maladhArI kharatara likha mArA hai eka pApI peTake liye yatiyoMko kItanA prapaMca jhAla racanA par3A hai agara bhagavAn mahAvIrakA hI yatijI kharatara gavcha likha dete to mahAvIrake mAnanevAle saba jaina kharatara gacchake hI ho jaate| taba to jatijIke pAtroMme roTIyoM, peTIyoMmeM pIchovADIyoM mAnI bhI muzkila ho jAtI. ( 19 ) AdheriyA jAti. isa khyAMtameM jo AryagotrakA prAdi puruSa rAva gausala bhATI thA prAyariyA ke badale AdheriyA jAtikA Adi purUSa bhATI gausalako likha yaha DhaMcAkhaDA kIyA hai. agara vikrama kI tarahavI zatAbdIme dAdAjI lokoko kaidase chuDA dete the to usa samaya hajAro mandira aura lAkho prantha mlecchene naSTa kara dIyA thA tathA pavitra Arya bhUmi mle. cchoke humaloMse mahAna du:khI ho rahI thI usa duHkhase mukta kara Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ su0 ge0 bottharA. (49) jaina kyoM nahIM banA liyA kI Aja jatiyoMke pAtroMme roTIyA aura pIcchovaDiyoMkA DhIMga ho jAtA / dara asala AgheriyA jAti kIsa gacchopAsaka hai vaha nirNaya hone para dUsarA aMkameM likhA jaavegaa| (20) sughaDa dughaDa. yatijIne apanI muktAvalimeM likhA haiM ki ratnaprabhasUri ozIyomeM 18 gautra sthApana karaneke bAda caMDAlIyA sughaDAdi gautra sthApana kIyA thA. paraM Apako paraspara virUddhatA kI paravAhI kyA hai ? Apako to kIsI bhI yuktiyoM dvArA saba osavAloMko kharatara banAke pIchovaDI roTI leNI haiM dara asala dughaDa nAgorI tapAgaccha aura sughaDa upakeza gacchake zrAvaka hai utpati ke lIye vaMsAvali dekho " jaina jAti mahodaya" kItAba. (21) gaMga dudheDiyoM. __ inake bArAmeM bhI yatijIne eka yaMtra racA hai paraM baMba gaMga gAMga dudherIyA jAtiyoM kaMdarasa ( maladhAra ) gacchAcArya pratibodhita hai una jAtiyoM kI vaMsAvalIyoM bhAja paryanta maladhAra-kaMdarasa gacchavAle hI likhate Aye haiN| ( 22) botharA bacchAvata mukIma phophalIyA. 4. li. jAlaura kA rAjA sAvaMtasiMha devaDA ke do rANIyAM thI eka kA putra sAgara dUsarI kA vIramade. jAlaura kA rAja vIramade ko AyA taba sAgara apani mAtA ko sAtha le Abupara apanA nAnA paMvAra rAjA bhIma ke pAsa calA gayA. rAjA bhIma ke putra na honese Abu kA rAja sAgarako dedIyA taba sAgara Abuke 140 grAmoMkA rAja karane lagA. usa samaya citoDa kA rANA ratnasiMha para mAlavA kA bAdazAhA phoja le AyA. taba rAMNA sAgarako bulAyA. sAgara citoDa jA bAdazAhA ke sAtha saMgrAma kara bAdazAhA ko bhagA dIyA aura mAlavA apane Adhina karalIyA / bAda gujarAtakA bAdazAhane sAgara para hukama bhejA ki tuma hamArI AjJApAlana karo nahIM to tumArA mAlA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (50) bottharA. chIna lugA ? isako sAgara svIkAra na karane para bAdazAhA sAgarapara caDha AyA sAgara ne saMgrAmakara gujarAta bhI chIna lI. arthAt prAbu, mAlavA, gujarAta, ina tInoM para sAgarakA rAja hogayA-+ + bAda citoDa para dillikA bAdazAhA gorizAhA caDha AyA rANAne phira sAgarako bulAyA sAgara ApasameM samajhotA karavA kara bAdazAhAse Apa 22 lAkha rUpaye daMDakA le mAlavA gujarAta pIcchA de dIyA. + + citoDakA rANo ratnasiMha sAgarako apanA sukhya maMtri banAyA bAda sAgara aAbu prAyA sAgara ke tInaputra (1) vohitya (2) gaMgadAsa (3) jayasiMha jismeM sAgara ke pIche Abu kA rAja bohitya ko dIyA + x vi. sa. 1197 meM jinadattasUri prAbupara padhAre rAjA bohitthako upadeza dIyA. rAjAne kahA ki meM jaina bana jAuM to rAja va zastrakA tyAgakara vyApAra karanA paDe ityAdi phira sUrijIne samajhAyA ki he rAjan ! vicAra kara dekho cakravarti ke pAsa koI samaya paMcAzvabhI nahIM mIlatA hai rAjapATa saba kAramA he vAste tuma hamArA zrAvaka bano bhaviSyameM tumArA kalyANa hogA ityAdi upadeza ke prabhAvase bohitya ke ATha putromese eka zrIkarNa ko to rAjAke liye choDa dIyA bAkI sAta putroM ke sAtha rAjA jaina bana gayA. usakI jAti bottharA sthApana karI +++ sUrijIne AzIrvAda dIyA ki tuma kharataragacchako mAnogA taba taka tumArA udaya hotA rahegA. samAlocanA-bottharoM ki khyAta likhate samaya na jAne yatijI nazAme caka curathe yA bAla baccoMko khelA rahe the sAdhAraNa manuSyabhI lekha likhate samaya lekhakI satyatA ke liye pramANa kI tarapha avazya dhyAna detA hai para hamAre yatijI baDI baDI upAdhiyoM kA vajana sira para uThAte huve bAlaka jItanAbhI khyAla nahIM rakhA ki merA lekha koi vidvAn paDhegA to merI upAdhiyoMkI kitanI kiMmata karegA / astu. avvala to sAvaMtasiMha aura sAgarakA samaya yatijIne nahI likhA paraM rANA bohittha ko dAdAjIne vi. sa. 1167 meM jaina bottharA banAyA isaparase sAMvata devaDAkA samaya 1147 aura ' sAgara kA samaya 1172 ke AsapAsa sthira hosaktA hai / sabase Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bottharA.: ( 51 ) pahalA to hame yaha dekhanA hai ki vi saM. 1147 ke AsapAsa jAlaura para sAvaMta devaDAkA rAja thA yA nahIM ? IsakA pramANa ke liye jAlaura kA topakhAnAmeM eka silAlekha khudA huvA hai vaha vi0 1174 rAjA vizaladeva paMvAra kA samaya kA hai jisameM jAlaura ke rAjAoM kI sAvali hai tathA prAbu cittoDakI bhI vaMsAvalI yahAM dedI jAtI hai| jAlaura ke paMvAra rAjA caMdraNa devarAja aprAjita vijala dhArAvarSa vizaladeva (1974) kuMtapAla (1236) yazeodhavala gh pa~vAroMkA rAja dhuMdhaka (1078) pUrNapAla (1102) kAnhaDadeva (1123) dhruvabhaTa rAmadeva vikrama (1201) ina sAvaliyoM se yaha siddha hotA haiM ki nato usa samaya jAlaura ki gAdIpara sAvaMta devaDA huvA na bukI gAdIpara bhImapa~vAra tathA sAgara yA bohiththa huvA na citoDakI gAr3Ipara rANA ratnasiMha huvA / zrAge mAlavA, gujarAta, aura dillipara 1972 meM bAdazAhAkA rAja honA yatijI likhate haiM vaha bhI bilakula galata hai kAraNa dillipara 1246 taka hindu samrATa pRthvIrAja cauhAna kA rAja thA gujarAtame 1356 taka vAghelA rAjA karaNa kA rAja, mAlavA meM 1356 taka pa~vAra jayasiMha kA rAja thA bAda meM bAdazAhI hui thI taba sAgara kA samaya Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat citoDa ke rANA vairisiMha (1143 vijayasiMha 1164 arisiMha cauDasiMha vikramasiMha rasiMha khetasiMha . www.umaragyanbhandar.com Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bottharA. (52) 1172 kA thA konasA vidvAna ina yatiyoM kI gappoM para vizvAsa karegA ? ina itihAsa pramANoM se yaha siddha hotA hai ki (1) na to usasamaya cauhAnoMme devaDAjAti kA janma hI thA (2) na usasamaya jAlaura para sAvaMtasiMha devaDA huvA thA (3) na usasamaya Abupara bhIma pa~vAra kA rAjahI thA (4) na usasamaya citoDapara rANA ratnasiMha huvA thA (5) na usasamaya mAlavAmeM bAdazAhI thI (6) na usasamaya gujarAtameM bAdazAhI thI (7) na usasamaya dillipara bAdazAha kA rAja thA (8) na usasamaya sAgara rANA AbukA rAjA hI thA / (6) na usasamaya sAgarane mAlavA gujarAta bAdazAhAse chInA thA (10) na usasamaya dillike bAdazAhAse 22lakSarupaiye daMDake liye the (11) na usasamaya dAdAjIne bohitthako pratibodha de jaina banAyAthA yatijI mahAraja ! sau vAtoM meM 66 gappoM hone para eka bhI satya vAta ho to zrAdamIko bolane ko sthAna mIla jAtA hai para 100 kI sau gappoM ho usako muha uMcA karane ko bhI jagaha nahIM mIlatI hai yatijI isa itihAsa yugame saba bottharA nirakSara nahIM haiM ki Apa ki gappoM ko satya mAna le; Age dAdAjIne bohitthako rAja choDAne kA baDA bhArI prayatna kIyA para bohitthakI mamatva rAjase nahIM uttarI taba jainadharmase vaMcita rakha zrIkarNako rAjA banAyA / kyA yatijI ! jaina hone para rAja karanemeM itanA bar3A pApa hai yA jaina rAja Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bottharA. (53) karaneko ayogya hai ? jhAvakoM kI khyAMta meM bhI Apane jhAbadekA eka putrako rAjake liye dharmase vaMcIta rakha dIyA / dara asala dAdAjI kA yaha vicAra na hogA paraM Darapoka yatiyoMkA DhaMcA hai dekhiye rAjA upalade caMdagupta saMprati zrAmarAjA bhANarAlA vijayagajA gozalabhATIrAjA aura kumArapAlAdi saMkhyAbandharAjA jainadharma pAlatA huvA gaja karate the aura rAjake jariye jainadharmakI kItanI unati karI ? vaha jagadvikhyAta hai. aba hameM yaha pattA nikAlanA cAhiye ki yati jIne yaha DhaMcA kIsa prAdhArapara khaDA kIyA hai itihAsadvAga jJAta hotA hai kI vikramakI 17 vI zatAbdImeM citoDake rANA pratApake bhAI jagamAla aora sAgara thA vaha donoM kulakalaMka bAdazAha akabarase jA mIle taba akabagne hinduoMko zrApasameM laDAneko jagamAlako to sIrohIkA zrAdhA gaja aura sAgarako cittoDakA rAja abhiSeka kara dIyA usI samaya sIrohImeM sAvaMtasi devaDA huvA thA yatijI ko yaha to pUrNa vizvAsa hai ki kaladArake kicaDameM khuMce huve zrosavAloM ko kuccha bhI likha deMge to nirNayakarane jItanA zravakAza bottharo ko hai nahIM dUsaga itihAsakI tarapha tanaka bhI rUcI nahIM jabataka nirNaya na hogA tabataka bottharA kharataroMko hI guru mAna. seTI pIchovaDI hamako dIyA kregaa| eka-do pIDhImeM kriyAkA kadAgraha jIla jAvegA to phIra ajJAnI loka haTako kabhI nahIM chor3eMge / isa vAste sAvaMtasiMha devaDA aura sAgara zizodIyAko bApa beThA banAke 500 varSa pahele hue dAdAjIkA nAma bohitthake sAtha joDa dIyA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (AP) botrA. paraM botharA nijara uThAke usa khyAMtako na dekhe vahAMtaka yatijIkI pola calegA. yatijIko itanAsehI saMtoSa nahIM huvA | Age bottharokI khyAtameM likhate hai ki dAdAjI bohitthase kahA ki tumArA AyuSya kama rahA haiM usa samaya cittoDakA rANA rAyamala para dIlI kA bAdazAha caDha AyA thA citoDa kA rANAne bohitthakoM bulAyA taba AbukA rAja jo jainI nahIM huvA thA usa zrI karNako de citoDa gayA saMgrAma meM bAdazAhako parAjayakara Apa bhI mara gayA vaha hanumata vIra hoke dAdAjIkI sevAme AgayA. + + zrI karNake cAra putra sImadhara vIradAsa harIdAsa aura uddharaNa + + ekadA zrI karNa bAdazAhakA macchendragar3ha chIna lIyA + + bAdazAhAkA khajAnA jAtA huvAkoM luTa lIyA + bAdazAha phoja le AyA saMgrAma zrI karNa mArA gayA taba rANI apane cAroM putroM ko le bhapane pIhara kheDIpura AgaI devIkI preraNAse kharatarAcArya ke pAsa jainadharma svIkAra kIyA cAroM putraM vyApAra karane lage dhanADhya huvA zatruMjayakA saMgha nikAlA + sImadharake putra tejapAla gujarAta Theke ( ijAre ) lelI aura jinakuzalasUrikA pada mahotsava kIyA tejapAla kA putra balhA - balhAkA putra kaDavAzA huvA + citoDapara mAMDavagaDhakA bAdazAha caDha zrAyA kaDavAzA citoDa jAke ApasameM mela karavA dIyA taba rANA kaDavAzAko maMtrIpada dIyA + kaDavAzA gujarAta gayA pATTaNa pAchI suprata karadI vi. 1432 jinezvara sUrikA pada mahotsava kIyA mAge kaDavAzAke tIna pIDhIkA nAma yAda nahIM cothI pIDhIme jesala huvA inake vacharAja. vacharAja maDorake rAva raDamalajIke maMtrI bana gayA raGamalajIko citoDakA rANA kuMbhAne dagAse mArA taba vacharAja apanI akalase jodhAjI ko vacAke maMDora le Aye Age vIkAnerake vachAvato kI pIDhIyo joDa dI haiM ityAdi samAlocanA - kahAMto rANA rAyamalakA samaya, kahAM bohittha aura dAdAjI kA samaya. kahAM rAva raDamalakA samaya, kahAM rANA kuMbhAkA samaya kyA yatijI sadaiva nazAme hI rahate the / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bottharA. yatijIke lekhAnusAra bottharoMkI vaMsAbalIkA samaya aura citoDake samAna sAvaMtasiMha devaDA vi. sa. 1147 0.00.00 rANo sAgaradevaDo ,, ,, 1172........gaNo ratnasiMha rANo bohittha botharo,, ,, 1167........rANo rAyamala jaina sImadhara bottharo .., tejapAla ,, gujarAtako Theke-ijAre lIvI tathA kuzalasUrikA pada mahotsava kiyA vi0 sa0 1377 , balhA 000 000 ,, kaDavAzA pATaNa pAchI dInI jinezvarasUrikA pada mahotsava 1432 meM Age tIna pIDhIkA nAma yatijIko | yAda nahIM , jesala " vacharAja-- . rAvaraDamala - aba bottharoke samayake sAtha cItoDa ke gaNoM ke samayakA bhI mIlAna kIjIye Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (56) bottharA. rANo lAkhaNa 1436 rANA ratnasiMha aura sAgarake vica 416 rANo mokala 1454 varSakA antara hai rANA gayamana rANo kuMbho 1475 aura bohittha ke vica 333 varSakA gaNo udayasiMha 1525 antara hai bohittha aura tejapAlake rANo gayamana 1530 vica do pIDhIme 180 varSa khatma kara gaNo sAMgo 1565 dIyA taba kaDavAzA aura vacharAjake gaNo ratnasiMha 1586 vica pAMca pIDhIme 45 varSa hI hubA hai dhanyabhAgya hai bottharoMkAki do pIDhI taka arthAt 55 varSa taka gujagata kA rAja bottharoMke eka kaunAmeM par3A rahA para kItane rUpaiyome ThekalI usa samaya gujarAtakA rAjA kona thA aura phIra kaDavAzAko kyA jarUrata paDi kI gujarAta inAyata kara dI ? usa samaya gujarAtakA gajA kona thA itihAsakAroMkI kItakI ajJAnatA hai kI itanI baDI bhArI vAtako kIsI jagaha sthAna na dIyA. Azcarya toM isa vAtakA hai ki kaDavAzAkI choTIsI dukAMname gujarAta kaisI samAveza huI hogI ? yatijI ! kaDabAzAke samaya gujarAtameM musalamAnokA rAja thA, bAdazAhAproke jora julmase rAjaputta lokabhI jIva vacAte phIrate the to vaipAra karanevAle bottharAkI kyA tAkta thI kI vaha gujarAtakA rAja Theke le sake ! ese asatya lekha likha yatijI eka apanI hAsI hI nahI kintu zrIpUjyoMke purAMNA daphatagekobhI kalaMkita kIyA hai| Age kuMbhAgaNAne gavaraDamalako mAranA bhI galta likhA hai kAraNa rAva raDamalakI beTI ha~sAbAIko citoDake rANA lAkhAko paraNAI thI jisake mokala putra huvA. rANA lAkhAkA dehAnta huvA taba mokala bAlaka thA taba rAva Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gehalaDA. (57) raDamalajI jodhAjI citoDa gaye unakI niyata citoDakA rAja chIna lenekI thI jisakA daMDa rUpameM raDamalajI mArA gayA aura rAva jodhAjI 12 varSa taka Idhara udhara bhamate mhai maMDaura bAraha barSa citoDa ke hAthome rahI rAvaraDamala ke marane ke bAda to rANA mokalane rAja kIyA thA usake uttarAdhikArI rANA kuMbhA huvA thA. kahAM to gaNA kuMbhA kahAM bacharAja kI akala ! dara asala bottharA koranTa gacchAcArya nannasUri pratibodhita hai bottharo kA koraMTagaccha hai utpati aura vaMsAvali vistArapUrvaka dekho " jaina jAti mahodaya" nAma kI kItAba / yatijI kI asatya likhane ki sAhasikatA ko........ dIyA vigara rahA nahIM jAtA hai ki jisane apane bhava bigaDane kI paravA na karate huve bhI bottharoM ko kharataga banAnemeM ItanA prayatna kIyA hai. (23) gehalarA. isa jAtike bArAmeM kA0 li. vi. sa. 1512meM khIcI gIradhara ko dAdAjIne vAsacUrNa dIyA gIradharane eka kuMbhAra ke ITAM ke kajAvAmeM 5000 iMTopara DAla diyA kI vaha saba ITo sonAkI ho gaI ** dhana kharacaneme gehalA honese gehalaDe kahalAye haiM. __samA0 avvalato gIradharakA grAmakA hI pattA nahIM thA syAt iTAMkA kajAvA jaMgalame hI hogA, gehalaDone ekAda parvatapara curNa DAla dIyA hotA to saba duniyoM gehalaDA bana jAti yA to gIradharameM itanI udAratA na hogI yA dAdAjIne curaNa denemeM saMkocatA kI hogI. dara asala gehalaDA surANAMgacchopAsaka zrAvaka hai / tathA maladhAra gacchavAle bhI vaMsAvaliyoM likhate hai / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ loDhA. ( 58 ) (24) loDhA jAti inake bArAmeM bhI yatijIne apanI yuktiyoMkA ThIka prayoga kIyA haiM paraM isakI samAlocanA karanekI bhAvazyatA nahIM haiM kAraNa nAgora jodhapura ajamerAdike loDhe nAgapurIya tapAgala haiM loDhoMkI vaMsAvaliyoM bhI tapAgacchake mahAtmA likhate haiM koI koI grAmaDoMmeM ajJAta loDhA kharataragacchakI kriyA bhI karate haiM para loDhoM kA gaccha tapA haiM } (25) buraDa - AbugaDha ke pa~vAra rAjA buraDako vi. sa. 1175 me dAdAjIne zivajI kA pratyakSa darzana karAyA. zivajIne rAjA se kahA ki he rAjan tu mere se mokSa cAhatA hai paraM bI to merI bhI mokSa nahIM huI hai agara ta~ mokSa hI cAhatA hai to dAdAjI ko gurU kara le ityAdi** rAjA buraDa ko pratibodha de jaina banAyA. samA0 yatijI ! kyA Apako vizvAsa hai ki isa sudhAre hue jamAne meM duniyA Isa gappoM ko mAna legI ? zivajI pratyakSa rUpameM ho rAjA ko kaha diyA ki tu mokSa cAhatA ho to dAdAjI ko guru kara le aura Apa zIvajIdAdAjIko guru kIyA hI nahI ApakA Dega yonIme yA smazAname hI rakhA, daraasala Abu para koI buraDa rAjA hI nahIM huvA "bottharoMkI samA0 meM dekho zrAburAjA kI vaMsAvali " na buraDa pa~vAro se banA hai bugDa paDihAra rAjaputtoM se banA hai tapAgacchake zrAcAyane pratibodha de jaina banAyA hai laganamalajI buraDa ke pAsa buDo kA khuza nAmA tayyAra hai bugDo kA gaccha tapA hai / (26) nAhAra - ina jAtike bArAme vA 0 li0 mudIyADa grAmameM mesarI depAla kA putra ko koi le gayA vahAM para mAnadevasUri eka ziSya suDAjI ke sAtha AyA depAlasUrijIke pAsa jAke arja kI jaina dharma kI zartapara suDAjI eka devI siMhaNI kA rUpameM thI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAhAra-chAjeDa. ( 59 ) usake pAsase putra dIrAyA jaina banA usakI nAha ra jAti sthApana karI ityAdi gaccha kharatara / samA0 yaha khyAta yatijI bhAToM se likhI mAluma hotI hai bhATa suDAjIkA nAma lete hai taba yatijI mAnadevasUrikA nAmAdhika likhA hai para mAnadevasUri kharatara paTTAvalimeM nahIM hai agara hai to konasA samaya meM huvA vaha nahIM likhA, sAdhupro meM suDAjI nAma honA bhI prasaMbhava hai daraasala vi. sa. 1029 meM prAcArya sarvadevasUni mugI pATana Aye vahAM kA rAThoDa kehara kA nUtana pulako eka nAhAraDI pUrva janma kA sneha se le gaI thI keharane sUrijI se arja karanepara nAhAraDI ko upadeza de putra dIgayA keharako jaina banA nAhAra gotra sthApana kIyA isa khyAtakA vistAra bahuta hai nAhAroM kA gaccha tapA hai / inakI vaMsAvaliyoM nAgorI tapAgacchake mahAtmA likhate hai / ( 27 ) chAneDa - inake bArAme vA0li0 dhAMdhala sAkhA ke rAThoDa rAmadevakA putra kAjalakoM vi. sa. 1215 meM jinacandrasUrine zivANA me vAsa cUrNa dIyA usane apane makAna kA chAjopara devI ke mandira ke chAjopara aura jinamandira ke chAjopara vaha cUrNa DAlA kI saba chAjA sonA kA ho gayA vAste chAjaDa kahalAyA. samA0 avvalato bi. sa. 1295 meM rAThoDomeM dhAMdhala sAkhA hI nahIM thI kAraNa vikramakI caudahavI zatAbdI meM rAva zrAsasthAnajI ke putra dhAMdhala rAThoDomeM dhAMdhala sAkhA huI thI yatijI ko satyAsatyakI paravA hI kyA ? unako to kIsI na kIsI yuktidvArA saba savAloM ko khatarA banA paisA pIcchoDI va roTI lenI hai kAjala kI kItanI bhUla huI agara sampUrNa mandirapara vaha cUrNa DAla detA to Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (60) sIMghI bhaMDArI. kalikAlakA bharatezvara na bana jAtA ? para itanI udAratA kahAM thI ? dara asala chAjeDa kamalAgaccha ke zrAvaka haiM Age keivAra adAlatome insApha ho paravANA bhI ho cukA hai| eka nakala dekho corADiyoMkI samAlocanAmeM, vizeSa vistAra : jana jAti mahodaya' chAjeDoMki vaMsAvali aura sukRtakArya kI sUcI bhI dI gaI hai| ( 28 ) siMgho ina ke bArAme vA0 likhamArA haiM ki sIrohI ke rAjameM nanavANA brahmaNa (voharA) sonapAlakA putra ko sApa kATA thA, vi. saM 1164 meM jinabAlabhasUri viSotAra jaina banAyA bAda saMgha nikAlane se saMdhi kahalAye mUlagaccha kharatara bAda sattaresome tapA huvaa| samA0 avvala to grAma kA nAma nahIM likhA dUsarA sAMpa kaTA ke jaina banAnA to yatiyoM ke liye eka bAlakoM kA khelasA ho gayA, saMgha nikAlane se saMghavI to bahutasI jAtiyoMmeM huve the para yaha saMghi eka hi jAtike hai dara asala caMdarAvatI ke pAsa DhelaDIyA gAMvake paMvAroko loga DhelaDIyA pa~vAra kahA karate the vi0 sa0 1023 me sarvadevasUrine pa~vAra saMgharAva ko pratibodha de jaina banA usake saMghi jAti sthApana karI saMgharAvakA putra vijayarAvane eka kroDa rUpaiyA kharacake candrAvatI meM eka maMdira karAyA thA saMgharAvakI sAta pIDhI taka to gaja kIyA thA bAda musalamAnoM kI luTaphATase mutzadIpesA va vyApAra karane lagA vAste saMghiyo kA sarUse tapAgaccha hai dekho vistAra -- jainajAti mahodaya' se (29) bhaMDArI isa jAtike bArAmeM vA. li. nADola ke lAkhaNarAvake mahesarAdi cha putroM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhaMDArI. (61) ko vi0 saM0 1478 me bhadrasurine jaina banAyA mUla gaccha kharatara bAda anya gaccha ko mAnane laga gaye--- __samA0 sAMbharakA rAvalAkhaNa vi. saM. 1024 me nADola ke bhIlamaiNoko parAjaya kara apanI rAjadhAnI nADolame sthApana kI. vi.saM 1366 taka nADelame cauhAnokA rAja rahA bAda alAudIna khIlajIne nADola chIna cauhAnoMkA rAjakI samApti karadI abayaha socanA cAhiye ki 1478 meM nADola para cauhAnoMkA rAja bhI nahIM thA rAva lAkhaNakA samaya 1024 kA thA to bhadrasUri kIsako pratibodha dIyA ? kyA bhaMDArI ese ajJAta haiM ki yatiyoMkI gappoMke satya mAna legA ? dara asala rAva lAkhaNa ke samaya bhadrasUri to kyA para kharatara gacchakA bhI janma nahI thA. satyavAta yaha hai ki nADolakA cauhAna rAva lAkhaNa ke cAra putroM se duddhAjI nAmakA putrako vi.sa.1036 meM yazobhadrAcArya pratibodha de jaina banAyA AzApurI mAtAko bhaMDAra kA kAma karane se bhaMDArI kahalAye / duddhAjI kI 21 vI pIDhI meM dIpacaMdajI huve vaha apane mozAla saMcetIyoM ke vahAM rahate the vAste saMcetIyoMkI kuladevI sacAyAkA aura nAnAjI ke guru kamalAgacchavAloMko mAnane lge| zeSa bhaMDArI tapAgacchake hai / duddhAjI se prAna taka bhaMDAriyoM kA khurzInAmA jaitAraNavAle zrIyukta abhayarAjajI bhaMDArI ke pAsa mojuda hai| (30) DAgAgotra ___ DAgoM ke bArAme vA0 li. nADola ke cauhAna DumjIpara dilli ke bAdazAhAne phoja bhejI usa samaya jinakuzalasUrine suttA huvA bAdazAhA kA palaMga maMgavAya ke bAdazAhA se mAphI maMgavAi. usa DugajI ko jaina banA DAgA jAti sthApana karI / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 62 ) DhA zrIpati sabhA0 DAgA kIsa gacchake hai ? isakA nirNaya ke liye isa samaya mere pAsa itanI sAmagrI nahIM hai para yatijI kA DhAMcA to bilakula vigara pairoM kA hai kAraNa vi. sa. 1366 nADola meM musalamAnoM kA rAja ho cukA thA taba kuzalasUra kA samaya 1377 kA hai jaba usa samaya nADola meM musalamAnoM kA rAja ho gayA phira eka DugajIke liye phoja bhejanekI kyA AvazyakatA thI cAraNaloka DugajI gIta gAyA karate hai para DugajI jaina ho gayA kI sAbutI kahAM bhI nahIM mIlatI haiM agara dAdAjI sutA huvA bAdazAhAkA palaMga maMgavA liyA hotA to hajAro mandira aura lAkho grantha musalamAnoMne usa samaya naSTa kara dIyA thA use kyoM nahIM bacAyA ? kyA DugajIko jaina banAne jItanA bhI lAbha usameM nahIM thA ? vidvAna to kahate hai ki yatijIne zrAcAryoM kI tArIpha nahIM kintu eka kIsmakI hAMsI karavAI hai| (31) DhaThThA zrIpati aura tilerA jAti vA0li0 vi. sa. 1101 goDavADa nANA behaDAme ( pATaNa ) kA solaMkI siddharAja jayasiMha kA putra govindako kharatarAcArya jinezvarasUri pratibodha de jaina banAyA isapara vaDA ADambara ke sAtha mahela racA huvA hai antameM bIkAnera jayapura ke Dhakko kI sAvali joDa dI hai saMgha nikalanAdi vaDe vaDe kArya kIyA likha DhaDheko khuza kara dIyA para usameM satyatA kItanI hai isapara pAThakavarga dhyAna de / samA0 yatijI ke aitihAsika grantha kI kahAM taka tArIpha kI jAya ! aise pramaNoM kA grantha syAt kIsI vidvAnoM ke dekhane meM AyA hogA mujhe to yaha prathama hI avasara mIlA hai / avvala to 1101 me siddharAja jayasiMha kA janma hI nahIM thA, jaba putra honA to sarvathA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pIpADA. go. kAM. (63) mithyA hai kyA yatijIne svapnA kI to vAta nahIM likha mArI hai ? gujarAta kA itihAsa kahatA hai ki vi. saM 1146 me siddharAja jayasiMha pATaNa kI gAdIpara gajA huvA paJcAsa varSa rAjya kara 1166 meM svargavAsa huA / isa rAjA ke putra na hone se rAjAne apanI mojudagImeM cAhaDa ko datta lIyA thA para rAjA kA dehAnta hone ke bAda sAmanto--maMtriyomeM do matta ho gayA / eka pakSavAloM kA kahanA thA ki rAjagAdI cAhaDa ko dI jAve taba dUsarA pakSavAloM kA Agraha thA ki trIbhuvanapAla ke tIna putroM se kumArapAla ko rAja dIyA jAve aAkhira sarva sammati se rAjatilaka kumArapAla ko kIyA gayA / agara yatiyoM ke likhA mAphIka rAjA ko putra hotA to yaha ghaTanA kyoM banatI ? dara asala DhaDhDhoM kahate hai ki hamArA tapAgaccha hai vaMsAvaliyoM nANAvalagacchavAlA likhate hai DhahokoM cAhiye ki vaha apanA khurzI nAmA taiyyAra kreN| ' (32) pIpAra isa jAti ke bAreme vA0 li0 pIpAr3a nagara kA gehalota rAjA karmacanda ko vi. sa 1075 meM vardhamAnasUrine jaina banAke pIpADA jAti syApana karI. samAlocanA--pIpADa khuda hI vikrama kI bArahavI zatAbdIme pIpADoMne vasAyA thA. 1072meM pIpADa hI nahIM thA to kIsa karmacaMda ko jaina banAyA dara asala pIpADA jAti nAgapurIyA tapAgacchopAsaka hai kharADI baludA ke tapagacchIposAlavAlA sarUse vaMsAvaliyo likhate haiN| pIpADoMmeM hIrANAdi cAra gotra aura bhI mIlate haiN| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 64 ) ( 33 ) goDabata chajalAMNI chalANI ina jAtiyoM ke bArAme bhI vAridhijIne pUrvokta yukti raca kharatara honA likhA hai para yaha bhI jAtiyAM nAgapuriyA tapAgacchopAsaka hai inakI sarUme vaMsAvaliyoM mere pAsa me bhI hai aura tapAgaccha mahAtmA kharADi baluMdAvAle likhA karate hai / ina jAtiyoM kA gaccha tapA haiM / zrIzrImAla, pokaraNa . -- ( 34 ) kaTotIyoM ko sAMpa kaTAyA ( 35 ) bhuteDIyoMmeM vAmamArgiyoM kI yuktiracI para isakA nirNaya ke liye hamAre pAsa isa samaya itanI sAmagrI nahIM hai kAraNa isake itihAsa viSaya kama hai ( 36 ) jADiyA nAgapuriyA tapAgacchake zrAvaka hai IsakI sAvali isa samaya hamAre pAsa mojuda hai yatijI kI yukti bilakula galata hai / ( 37 ) kAMkarIyoM ke vArAme vAradhijI li0 bhImasI ko dAdAjIne do kAMkarA dIyA jinase saMgrAmame citoDa ko rANo parAjaya ho bhAga gayo ityAdi / samA0 yaha bilakula galata hai agara esA hotA to do kAMkarA musalamAnoMke humaloM kI bakhta hiMdUvoM ko mIla jAtA to zrArya deza mlecchoM kA gulAma kyoM banatA ? daraasala kAMkarIyaukA gaccha kamalA hai / kAMkarIyA svataMtra jAti nahIM para zrI ratnaprabhasUri pratibodhita caraDA gautrakI eka sAkhA haiM / kharataragaccha ke janma pahile hajAroM kAMkarIyoMne aneka sukRta kArya kIyA hai dekho " jaina jAti mahodaya - (38) zrIzrImAlajAti inake bArAme to yatijI behoza ho ke eka mleccha bAdazAhA kA muha se hindudharma aura brAhmaNo kI vaDI bhArI niMdA karavAI hai satyato yaha hai ki vIrAta 70 varSe ratnaprabhasUri oziyome 18 gotrome 8 vAMgaula zrIzrImAla sthApana kIyA thA dekho jainajAti mahodaya / ( 39 ) pokaraNA - "" inake bArAmeM bA0 li0 eka vidhvA orata puSkarameM snAna kara rahI thI use Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Si kocaramuttA. ( 65 ) gohane pakaDalI taba harasora kA rAjA saktasiMha nikAlane ko talAvameM gayA use bhI goha pakaDalIyA usa samaya dAdAjIkA eka sAdhu Ake una donoM ko bacA jaina banA pokaraNA jAti sthApI / samA0 dAdAjIkA svargavAsa 1211 meM huvA thA jisake kuccha samaya pahile yaha ghaTanA huI hogIM vahAM usa samaya puSkara kA talAva hI nahIM thA kAraNa maMDorakA prasiddha paDihAra nAhaDarAvane vi. saM. 1212 meM talAva khodAyA thA bAda kei varSose goheM paidA huI hogI jaba dAdAjI ke samaya talAva hI nahIM thA to konasA zrajJa pokaraNA isa gappoM para vizvAsa karegA ? dara asala ratnaprabhasUri sthApita 18 gotroMme pAMca vA morakha golakI pokaraNa eka sAkhA haiM dAdAjIke 1600 varSa pahile pokaraNA huvA thA pokaraNo kA kamalA gaccha hai / " ( 40 ) kocara muttoMke bArAmeM to yatijIne mAno eka gappo kA khajAnAhI khola dIyA haiM kocarokoM pahalA upakeza gacchIyA pIche kharatara gacchIyA bAda tapAgacchI yA likhA hai eka yaha bhI likhA haiM ki vi. sa. 1024 meM kocaro ke pUrbajone pAlhanapUrame dukAna karI thI itihAsa kahatA hai ki bikramakI terahavI zatAbdI me AbukA rAjA yazodhavala pa~vAra kA dUsarA putra pralhaNane pAlanapura vasAyA thA taba 1024 me kocarone kaise dukAna karI hogI dara asala vIrAt 70 varSa AcArya ratnaprabhasUrine mozIyo me 18 gaula sthApana kIyA jisame 16 vA DiDugautra kI eka sAkhA kocara hai tathA muni lalita vijayajIne mAbu tIrthake bArAme eka kItAba likhi jisameM kocaroMkI utpati ozIyoMmeM ratnaprabhasUri dvArA huI likhi hai isIse bhI kocaroMkA gaccha kamalA hai. ( 41 ) munotoM ke bArAme vA0 li0 kIsanagaDha ke rAva rAjA rAyamalajI ke putra moha jI aura pocujIko vi. sa. 1595 me jinacandrasuri ne pratibodha de jaina Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImAla poravADa. banAyA jisme mohaNajIkA munota aura pAMcujI kA pAMcAvata bAda vidyAsAgarakA upa- - dezase munota tapA hogayA ityAdi / __samA0 avvalato 1595 meM kIsanagaDha thA hI nahIM kAraNa jodhapurakA rAjA udayasiMha ke 17 putro se kIsanasiMha nAmakA putrane vi. sa. 1666 meM kIsanagaDha vasAyA thA taba 1565 meM kIsanagaDha ke mohaNajIko pratibodhA likha mAranA gappa nahIM to kyA gappakA baccA hai ? dara asala jodhapura ke rAThoDarAjA rAyapAlajI ke 11 putroMse mohaNajI nAmakA putra ko tapAgaccha prAcArya devendrasUri ne pratibodha de jaina munota banAyA isakA samaya vikrama saMvata terahasau ke AsapAsakA hai dekho jodhapuravAle mehatAjIkA khurzInAmA jodhapura ajamera kIsanagaDhAdike munota Aja bhI tapAgacchopAsaka zrAvaka hai (42) zrImAla poravADoMke bArAme yatijIne gappa mandira ke zikhara para mAno eka IDA caDA dIyA hai esI raddI vAtoM ke liye kAgada kAlA karanA mAno apani pramUlya TaimakA balidAna karanA hai dara asala yaha vAta itihAsa prasiddha haiM kI pArzvanAtha prabhukI pAMcavIM pATa para AcArya svayaMprabhasUrine zrImAla nagarame 60000 ghara jaina zrImAloM (zrImAlIyoM) kA aura padmAvatI nagarIme 45000 ghara jaina poravADokA banAyA thA bAdameM AMcalagaccha vAloMne zrImAla tathA haribhadrasUrine poravADa jaina bhI banAyA thA vAste zrImAla poravADauMkA mUla gaccha upakeza ( kamalA ) gaccha hI hai / (43 ) vaida muttoMke bArAmeM to yatijIne gappa mandira para dhvajAdaMDa caDhAke sarvAMgasundarAkAra banA dIyA hai isa khyAtame pa~vArokI vaMsAvali likhI haiM jisako paDhake sAmAnya abhyAsabAloko bhI hA~sI Aye vigara nahIM rahegA yatijIkA likhA aitihAsika grantha paDhanese sAMphara mAluma hotA hai ki yatijIko kiMcit bhI itihAsakA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaidamuttA. (67) jAna nahIM thA. bhATa bhojakoMkI yA idharaudharakI vAtoM suna unake sAtha kharatara dAdAjIkA nAma joDake yaha DhAMcA tayyAra kIyA hai aura vIkAnerameM zrIpAlajI aura rAmalAlajI kamalAgacchake zrIpUjyajIkI paga caMpI karaneko rAtrIme jAyA karate the kItanIka vAtoM unake muMhase sunI phira unake AcAryoMkA nAma aura sAla saMvata vadalAke kItanIka khyAtA likhI hai Akhira asatyakA paga kahAM taka cale. Age isI khyAtame likhA hai ki vi0 sa0 1201 meM citoDakA rANA bhImasI zreSTigotravAloMko vedokI padvi dI aura prAdhA gautra kharatara ho gayA yaha bhI mahA mithyA hai kAraNa na to 1201 me citoDa para bhImasI rANA huvA hai na usa samaya vedoMkI padvi mIlI haiM na AdhA gotra kharatarA huvA. yaha saba mAyA sahita mRSAvAda hai dara asala vIrAt 70 varSe AcArya zrI ratnaprabhasUrine ozIyoM nagarImeM mahArAjAdhIrAja pa~vAra vaMsI upaladeko pratibodha de aThArA gotrameM zreSTa honese rAjAkA gotra zreSTigotra sthApana kIyA vAda isa gotrase 30 sAkhAoM nikalI hai jisme mukhya vaidai muttA hai isa samAlocanAkA kartAne bhI veda muttA jAti, janma lIyA hai. antameM hama hamAre pAThakoMko yaha batalAnA cAhAte hai ki yatijIne 'mahAjana vaMsa muktAvali 'meM saMcetI coraDIyA bAphaNA luNAvata rAMkA jaisI prasiddha kamalAgacchakI jAtiyoMko tathA sIMghI loDhA munota DhaDhDhAdi prasiddha tapAgacchakI jAtiyoMko kharatara honA likha mArA / kyA yatijIko yahI vizvAsa thA ki kabhI koi nirNaya karanevAlA mIlegA bhI nahIM ? kharatara gacchakI kIsI: prAcIna paTTAvali yA anthameM yaha nahIM likhA hai kI nemicandrasUri vardhamAnasUri jinezvarasUri jinavallabhasUrine koi nayA jaina banAyA ho! dAdAjI jinadattasUrike bArAmeM to dantakathAeM pracalita hai ki dAdAsAhibane savAlakSa jaina banAyA. para isme bhI coraDIyA bAphaNA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (68) nivedana. Arya bottharAdi jAtiyoM dAdAjI banAi likhanA to bilakula mithyA hai vidvAnoMkA yaha anumAna hai ki kitaneka anyagacchIya zrAvaka pAMca kalyANaka mAnanevAlo koM ke kalyANaka manAke kharatara yatiyoMne apanA zrAvaka mAnA hai jaise mUrtipUjA choDAke DhuMDhIyA terApanthIyone apanA zrAvaka mAnA hai dara asala tyAgI sAdhuoM ko to saba gacchavAle gurU mAnake vastra pAtra azanAdise sanmAna karate hai unoMke lIye to gacchakI kheMcAtANa hai bhI nahIM agara koi karate hai to vyartha hai gacchakI kheMcAtANa to dravya rakhanevAle gacchakI gocarI lAnevAle yatiyoMne karI hai jinase samAjako kItanA nukazAna uThAnA paDA hai ? __ yaha samAlocanA maiMne khAsa yati rAmalAlajIkI banAi mahAjana muktAvali para hI karI hai agara isako paDhake anya kIsIko rAjI nArAjI pAnA ho to merA eka ratIbhara bhI doSa nahIM hai doSa hai yati rAmalAlajIkA ki jisane pahalese asatya vAteM likha anya gacchavAloMkA apamAna kIyA hai agara mere likhane para koi sajana pratyAlocanA karanA cAhe to merI namra nivedana hai ki vaha sapramANa aura sabhya bhASAmeM likhe kI AjakA jamAnAme lekhakakI vidvAna loka kadara kare ityalam / OM zAnti zAnti zAnti. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIratnaprabhAkarajJAnapuSpamAlA pu. naM. 82 atha zrI jaina jAti nirNaya dvitIyAGka. -* *jainajAtinirNaya prathamAGka meM yatijI rAmalAlajIkI banAI -- mahAjanavaMsa muktAvali' nAmakI kitAbame likhi jaina jAtiyoMpara samAlocanA kara itihAsadvArA kuccha nirNayakara pAThakokI sevAmeM rakha dIyA thA aba isa dvitIyAGkameM yaha batAyA jAvegA ki kaunasI jAti kIsagacchake AcArya pratibodhita hai aura mUlajAtise kItanI kItanI sAkhA pratisAkhA nikalI hai / bhagavAn pArzvanAthake saMtAniyoMkI paramparA / tevIsaveM tIrthaMkara pArzvanAthake prathama pATa zubhadatta gaNadhara, dUsare pATa haridattAcArya, tIsare pATa Arya samudrAcArya, cothe pATa kezI zramaNAcArya evaM cAra pATa taka to nigranthagaccha kahalAtA thA. pAMcave pATa svayaMprabhasUri huvA. zrApa vidyAdhara-aneka vidyAoMke pAragAmi honese nigrantha gacchakA nAma vidyAdhara gaccha huvA. Apane zrImAlanagara (hAlakA bhInamAla ) meM 90000 gharoMko pratibodha de jaina zrImAla ( zrImAlI ) tathA padmAvatI nagarImeM 45000 gharoMko Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pArzvanAtha ke 7 gaccha. jaina poravADa banAyA thA. chaThThe pATa ratnaprabhasUri upakezapaTTana ( hAlaki ozIyoM) meM 384000 gharoMko jaina mahAjana (osa vAla ) banAyA tabase vidyAdhara gacchakA nAma upakeza gaccha huvA Apake zAsana meM kanakaprabhasUri se koraMTa nagarameM koraMTa gacchakI sthApanA huI jaba se pArzvanAtha saMta niyoMkI do sAkhAeM ho gaI eka upakezagaccha dUsarA koraMTagaccha, bAda upakezagaccha se dvivandanikagaccha osavAlagacchakI utpatti huI tathA upakezagacchako kamalAkA virUda bhI mIlA / ( 72 ) nigranthagaccha vidyAdharagaccha upakezagaccha koraMTagaccha dvindanIkagaccha osavAlagaccha aura kamalAgaccha evaM pArzvanAtha saMtAniyA sAtanAmoMse vikhyAta huve / zrImAla poravADoMkI sAkhA pratisAkhA unake sukRtakAryo va vaMsAvaliyoM koraMTagacchavAloMke pAsa thI koraMTagacchavAlokA eka baDA bhArI jJAnabhaMDAra koraMTa nagarameM thA vahAM ke mahAjanoMse dariyAphta karanese jJAta huvAki kItanAka to musalamAnoMkA atyAcAroM se vaha bhaMDAra naSTa ho gayA zeSa rahA huvA gRhastha logoM ke hAthameM rahA usakA saMrakSaNa puraNa taura se na hone se kItanAka naSTa ho gayA phira bhI rahA huvA bhaMDAra zrI rAjendrasUrike hAtha lagA. aura vi. saM. 1910 meM koraMTagacchIya zrIpUjya vIkAnere Aye jaba katinika pustakoM lAye the. vaha kamalAgacchIya zrIpUjyajIko dIthI jisame eka vahi sAvaliyoMkI thI vaha vi. saM. 1974 meM yativa mANaka sundarajI dvArA mujhe jodhapura meM mIlI jisame koraMTagacchA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kamalAgaccha. (71) cAryo pratibodhita osavAloMkI vaMsAvaliyoM thI jiske nAma yahAM para dIyA jAte hai| AcArya zrI ratnaprabhasUri vIra saMvat 70 vikrama saMvat ke 400 varSa pahalA zrozIyo nagarImeM brAhmaNa, kSatrI aura vaizyoM ke 384000 gharoMko pratibodha de mahAjana saMghakI sthApanA karI jinakA alaga alaga 18 gautra sthApana kIyA phira bAdameM kItaneka to pUrvajoMke nAmase, kItaneka vyApAra karanese, kItaneka prAmoMke nAmase kItaneka dharmakAryome nAmbarI karanese ekeka mUla gautrase alaga alaga aneka jAtiyoke nAmase mazahUra huI unokI vaMsAvaliyoMse hame jItanA pattA mIlA hai vaha yahAM para likha dete hai / (1) mUlagautra tAter3a-tAter3a, toDiyANi, caumolA, kausIyA, dhAvaDA, cainAvat , talavADA, naravarA, saMghavI, DuMgarIyA, codharI, rAvata, mAlAvata, suratI, jokhelA, pAMcAvata, vinAyakA, sADherAvA, nAgaDA, pAkA, harasota, kelANI, evaM 22 jAtiyoM tAter3oMse nikalI yaha saba bhAI hai / (2) mUlagautra bAphaNA-bAphaNA, (bahuphUNA) nahaTA, ( nAhATA nAvaTA ) bhopAlA, bhUtiyA, mAbhU, nAvasarA, muMgaDiyA, DAgarecA, camakIyA, codharI, jAMghaDA, koTecA, bAlA, dhAturiyA, tihuyaNA, kurA, betAlA, salagaNA, bucANi, sApaliyA, tosaTIyA, gAndhI, koTArI, khokharA, paTavA, daphatarI, goDAvata, kUcerIyA, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 72 ) kamalAgaccha. bAlIyA, saMghavI, sonAvata, selota, bhAtrar3A, laghunAhaTA, paMcavayA, huDiyA, TATIyA, ThagA, laghucamakIyA, boharA, mIThaDIyA, mArU, raNadhIrA, brahmecA, pATalIyA, vAnuNA, tAkalIyA, yoddhA, dhArolA, duddhiyA, bAdolA, zukanIyA. evaM 52 jAtiyoM bApharaNoMse nikalI. isameM bhAI hai / ( 3 ) mUlagautra karaNAvaTa- -karaNAvaTa, vAgaDiyA, saMghavI, raNasota, AcchA, dAdaliyA, hunA, kAkecA, thaMbhorA, gudecA, jItota, lAbhAMNI, sakhalA, bhInamAlA, evaM karaNAvaToMse 14 sAkhAoM nikalI vaha saba Apasa meM bhAI hai / " (4) mUla gautra balAhA - balAhA, rAMkA, vAMkA, zeTha, zeThIyA, chAvata, codhari lAlA, boharA, bhUteDA, koTArI, laghu rAMkA, depArA, nerA, sukhiyA, pATAta, pepasarA, dhAriyA, jaDiyA, sAlIpurA, citoDA, hAkA, saMghavI, kAgaDA, kuzalota, phalodIyA evaM 26 sAkhAo balAhA gotrase nikalI vaha saba bhAI hai / (5) mUlagautra morakha - morana, pokaraNA, saMghavI, tejArA, laghupokaraNA, vAMdolIyA, cuMgA, laghucuMgA, gajA, codhari, gorIvAla, kedArA, vAtokaDA, karacu, kolorA, zIgAlA, koTArI evaM 17 sAkhAoM morakhagotrase nikalI vaha saba lAI hai / (6) mUlagautra kulahaTa - kulahaTa, suravA, susANI, pukArA, masAMNIyA, snoDIyA, saMghavI, laghusuravA, boraDA, codharI, surA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 73 ) NIyA, sAkhecA, kaTArA, hAkaDA, jAlorI, mannI, pAlakhIyA, khUmAraNA evaM 18 sAkhAoM kulahaTa gautrase nikalI vaha saba bhAI hai / kamalAgaccha. - (7) mUla gautra virahaTa - virahaTa, bhuraMTa, tuhANA, ghosavAlA, laghubhuraMTa, gAgA, nopattA, saMghavI, nibolIyA, hAMsA, dhArIyA, rAjasarA, motIyA, codharI, punamiyA, sarA, ujota, evaM 17 sAkhA - oM virahaTa gautrase nikalI hai vaha saba bhAI hai / (8) mUla gautra zrI zrImAla - zrIzrImAla, saMghavI, laghusaMghavI, nilaDiyA, koTaDiyA, bhAvAMNI nAharalAMgI, kesariyA, sonI, khopara, khajAnacI, dAnesarA, udghAvata, aTakalIyA, dhAkaDiyA bhInamAjA, devaDa, mADalIyA, koTI, caMDAlecA, sAcorA, karavA evaM 22 sAkhAoM zrIzrImAla gautrase nikalI vaha saba bhAI hai / ( 6 ) mUla gautra zreSTi -- zreSTi, siMhAvat, bhAlA, rAbata, vaida, muttA, paTavA, sevaDiyA, codharI, thAnAvaTa, cItoDA, jodhAvat, koTArI, botthANI, saMghavI, popAvata, ThAkurot, bAkheTA, vijot, devarAjot, guMdIyA, bAloTA, nAgorI, sekhANI, lAkhAMNI, bhurA, gAndhI, meDatiyA, raNadhIrA, pAtAvat, zUramA evaM 30 sAkhAo zreSTa gautra se nikalI vaha saba bhAI hai / (10) mUla gautra saMceti - saMceti ( sucaMti sAcetI ) DhelaDiyA, dhamANi, motiyA, biMbA, mAlot, lAlot, codharI, pAlAgi laghusaMceti, maMtri, hukamiyA, kajArA, hIpA, gAndhI, begA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kamalAgaccha. (7) NiyA, koTArI, mAlakhA, chAchA, citoDiyA, isarANi, sonI, maruvA, gharaghaTA, udecA, laghucodharI, cosarIyA, bApAvat , saMghavI, muragIpAla, kIlolA, lAlot , kharabheDArI, bhojAvat , kATI, jATA, tejANi. sahajANi seNA mandiravAlA, mAlatIyA, bhopAvat, guNIyA, evaM 44 sAkhAzro saMceti gotrase nikalI vaha saba bhAI hai (11) mUla gautra AdityanAga-adityanAga, coraDiyA, soDhANi, saMghavI, uDaka masANiyA, miNiyAra, koTArI, pArakha, 'pArakhoM se bhAvasarA, saMghavI, DhelaDiyA, jasANi, molhANi, naDaka, tejANi, rUpAvat , codhari, 'gulecchA '-gulecchose dolatANI, sAgANi, saMghavI, nApaDA, kAjANi, hulA, sehajAvat , nAgaDA, cittoDA, codharI, dAtArA, mInAgaga, 'sAvasukhA' sAvasukhoMse mInAga, lolA, vIjANi, kesariyA, valA, koTArI, nAMdecA, 'bhaTanerAcodharI' bhaTanerAcodhariyoMse kuMpAvat , bhaMDArI, jImaNiyA, caMdAvat , sAMbhariyA, kAnUnuMgA, 'gadaIyA' gadaiyose gehalot. lugAvat , raNazobhA, bAlot, saMghavI, nopattA 'bucA' bu!se sonArA, maMDalIyA, karamot, dAlIyA, ratnapurA, phira coraDiyoMse nAbariyA, sarApha, kAmANi, duddoMNi, sIpANi, A. sANi, sahalot , laghu soDhANi, dedANi, rAmapuriyA, laghupArakha, nAgorI, pATaNIyA, chADot , mamaiyA, boharA, khajAnacI, sonI, hADerA, daphatarI, codharI, tolAvat , rAba, jauharI, galANi ityAdi evaM 85 sAkhAoM AdityanAga gautrase nikalI vaha saba bhAI hai| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kamalAgaccha. (75) (12) mUlagautra bhUri-bhUri, bhaTevarA, uDaka, siMdhi, codharI, hiraNA, macchA, bokar3iyA, baloTA, bosUdIyA. pItalIyA, siMhAvat , jAlot , dosAkhA, lADavA, haladIyA, nAcANi, muradA, koTArI, pATotIyA evaM 20 sAkhAoM bhUri gautrase nikalI vaha saba bhAI hai| (13) mUlagautra bhadra-bhadra, samadaDiyA, hiMgaDa, jogaDa, liMgA, khapATIyA, cavaharA, bAlaDA, nAmANi bhamarANi, delaDiyA, saMghI, sAdAvat , bhAMDAvat , catura, koTArI, laghu samadaDiyA, laghu hiMgaDa, sAMDhA, codharI, bhATI, surapurIyA, pATaNiyA, nAMnecA, gogaDa, kuladharA, rAmANi, nathAvat, phUlagarA evaM 26 sAkhAoM bhadragotrase nikalI vaha saba bhAI hai / (14) mUlagautra ciMcaTa-ciMcaTa, desaraDA, saMghavI, ThAkurA, gosalAMNi khImasarA, laghuciMcaTa, pAcorA, purviyA, nisAMNiyA, naupolA, koThArI, tArAvAla, lADalakhA, zAhA, AkatarA, posAliyA, pUjArA, vanAvat , evaM 16 sAkhAoM ciMcaTagotrase nikalI vaha saba bhAI hai| (15) mUtragautra kumaTa-kumaTa kAjalIyA. dhanaMtari. suMghA jagAvat saMdhavI pugaliyA kaThorIyA kApurIta saMbhariyA cokkhA sonIgarA lAhorA lAkhANI maravANi moracIyA. chAlIyA mAlot laghukuMmaTa nAgorI evaM 19 sAkhAoM kuMmaTagotrase nIkalI yaha saba bhAI hai| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kamalAgaccha. ( 76 ) (16) mUlagotra DiDU-DiDU rAjot sosalANi dhApA dhIrot khaMDiyA yoddhA bhATiyA bhaMDArI samadariyA siMdhuDA lAlana kocara dAkhA bhImAvat pAlaNiyA sikhariyA. vAMkA vaDavaDA bAda. lIyA kAnUMgA. evaM 21 sAkhAoM. DiDUgotrase nikalI vaha saba bhAI hai| (17) mUlagotra kanojiyA-kannojiyA vaDabhaTA rAkAvAla tolIyA dhAdhaliyA, ghevarIyA, guMgalecA, karavA, gaDhavANi, karelIyA, rADA, mIThA, bhopAvat , jAlorA, jamaghoTA, paTavA, muzalIyA evaM 17 sAkhAno kanojiyA gotrase nikalI yaha saba bhAI hai| (18) mUlagotra laghuzreSTi-laghuzreSTi, vardhamAna, bhobhalIyA luNecA, boharA, paTavA, siMdhI, ciMttoDA khajAnacI, punotgodharA, hADA, kubaDiyA, luNA, nAlerIyA, gorecA, evaM 16 sA. khAo laghuzreSTigotrase nikalI vaha saba bhAI hai| 22-52-14-26-17-18-17-22-30-4485-20-26-16-16-21-17-16 kula saMkhyA 468 mUla aThArA gotrakI 498 sAkhAo huI isapara pAThakavarga vicAra karasakte hai ki eka samaya osavAloMkA kaisA udaya thA aura kaise bar3avRkSakI mAphIka vaMsavRddhi huI thI iti ozIyoM nagarIme banAye huve 18 gautra ssaakhaaoN| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lerakhA. ratnaprabhasUri zIyoMke sivAya anya sthAnoMmeM osavAla. banAye kamalAgaccha. hue (1) mUlagautra caraDa - carar3a, kAMkarIyA, sAnI, kIsturIyA, boharA, anupattA, pAraNiyA, saMghavI varasAMNi. (2) mUlagautra sughaDa - sughaDa, saMDAsiyA, karaNA, tulA, boharAdi. (3) mUlagautra luMga - luMga, caMDAliyA, bhAkharIyA ( 77 ) rAMNot / (4) mUlagautra gaTiyA - gaTiyA, TIMbANI, kAjalIyA AcArya ratnaprabhasUrake bAda unake paramparAmeM AcAryoMne aurabhI kSatrIyoMko jaina banAyA thA jaise- (1) mUlagautra Arya - luNAvata saMghavI sindhuDA | (2) mUlagautra kAga - (3) mUlagautra garuDa- - dhADAvata cApaDa | (4) mUlagautra sAlecA -- boharA, jodhAvat, banAvat, gAndhI koTArI pATaNIyA codharI / (5) mUlagotra vAgarecA - sonI saMdhi jAlorA / (6) mUlagautra - kuMkuMma copaDA, dhUpiyA, kuMkaDA, gaNadhara copaDA, jAvalIyA, vaTavaTA / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kamalAgaccha. (78) (7) mUlagautra-saphalA-boharA, sAMDhiyA, jAlorA, koTArI, bhalabhalA / (8) mUlagautra nakSatra-ghIyA saMpavI khajAnacI / (6) mUlagautra AbhaDa- kAMkarecA kuberiyA paTavA, codharI, koThArI, sAMbhariyA saMdhi mehatA / (10) mUlagautra-chAvat , koNejA, gaTIyAlA leherIyA cauhaanaa| (11) mUlagAtra tuMDa-vAgamAra phalodIyA harasorA tAlA, sAcA saMdhi / (12) mUlagautra pacholIyA-pIpalA, boharA, rUpAvata nAgorI / (13) mUlagautra hathuDiyA-chapanIyA rAtaDIyA, gauDa, rANAvat / (14) mUlagautra maMDovarA-ratnapurA, boharA, koTArI / (15) mUlagautra mala-malA, vItarAgA, kIDecA, sonI / (16) mUlagautra-gudecA, gagolIyA vAgANI / (17) mUlagautra chAjeDa-saMghavI nakhA cAvA / (18) mUlagautra rAkhecA-puMgalIyA pAvecA dhAmANi / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkhyA. 1 tAteDa. gautra. 2 bAphaNA kavaTa 4 5 7 8 rAjapUtoM se mUla gautra. balAhA morakha t kulahaTa virahaTa zrIzrImAla & 10 11 12 bhUri 13 bhadra ciMcaTa 14 15 kuMmaTa 16 DiDDU 17 kannojiyA 18 laghuzreSTi "" 1 caraDa 2 sughaDa 3 luMga 4 gaTiyA "" "" "2 zreSTi saMceti zrAdityanAga,, "" " "" " >> ," " "" 39 " ,, "" gautra. 32 "7 91 1 sAkhAoM. toDiyA Adi 22 nAhATAdi 52 AcchAdi 14 kAvakAdi 26 pokarANAdi 17 sukhAdi 18 bhuraMTAdi 17 nIlaDiyAdi 22 vaidamuttAdi 30 DhelaDiyAdi 44 coraDiyAdi 85 bhaTevarAdi 20 samadaDiyAdi 26 desaraDAdi 16 kAjalIyAdi 16 kocarAdi 21 di 19 vardhamAnAdi 16 kAMkarIyAdi saMDAsiyAdi ceDAliyA di TIbAMNIyAdi Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat AcArya. "" "" pArzvanAtha bhagavAnake chaTepATa ratnaprabhasUri. vIra nirvANake bAda 70 varSa vikrama saMvat se 400 varSa pahelA jisakoM Aja 2383 varSa huvA hai / nagara upakeza paTTana ( vartamAna meM use ozIyoM kahate hai ) kuladevI sacAyikA. "" samaya. 27 "" ,, "" nagara. A: "" " "2 kula devI. 33 " "" "" www.umaragyanbhandar.com Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkhyA mUlagotra. | sAkhAo. | AdipuruSa. | pUrvanAti. pra0 prAma. pratibodhita | vikrama AcArya. | maMvat (40) Arya gautra | luNAvatAdi rAva gausala bhATI aTavaDa0 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat rAva kAjala rAThoDa 142 | chAjeDa , surAvatAdi rAkhecA ,, | puMgaliyAdi rAva rAkhecA bhATI 878 kAga pRthvIdhara hAna / 1011 garuDa , dhADAvatAdi mahArAya devaguptasUri / zivagaDha siddhatri kAlera devaguptasUri dhAmAgrAmeM | kakasUri satyapura siddhasUri ,, ,, vAgarA kakasUri / devaguptasUri / jAlora siddhasUri 1043 sAlamasiMha solaMkI pATTaNa 912 6 | sAlecA ,, | boharAdi vAgarecA ,, | sonyAdi gajasiMha cauhAna 1009 kuMkuMma , dhupIyAdi aDakamala rAThoDa kannoja 885 saphalA , boharAdi lAkhaNasi cauhAna 1224 www.umaragyanbhandar.com nakSatra , dhIyAdi madanapALa rAThoDa vaTavADAgrAme | kakasUri gg4 Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauhAna | sAMbhara | kakasUri 1.71 pa~vAra dhArAnagarI siddhasUri 1073 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat kAMkarecAdi . rAvaAbhaDa koNejAdi | rAvachAhaDa ,, | vAgamArAdi - sUryamala pIccholiyA | pIpalAdi / vAsudeva / bauhAna | tuMDagrAme | gauDa brAhmaNa | pAlhaNapura | devaguptasUri / 12.4 hathuDiyA ,, | chapanayAdi / rAu abhaya0 / rAThoDa hathuDi 1141 bhaMDovarA ,, | ratnapurAdiH / devarAja paDihAra bhaMDora . siddhasUri 935 vItarAgAdi malavarAva rAThoDa kheDayAmeM - " " 949 18 | muMdecA, gogalIyAdi | rAva lAdho paDihAra pAvAgar3ha devasUri 1026 www.umaragyanbhandar.com ... upakeza gacchAcAryomeM pahalA pAcave pATa bAda tIsare pATa vahakA vaha nAma AyA karate hai jaise devaguptasUri siddhamari kakasari. upakezagaccha dvivandanikagaccha aura khajavANA ki sAkhA evaM tInoM paTAvAliyomeM kakkasUri, devaguptasari, siddhasari nAma vAravAra AyA karate hai vAste kItane hI sthAna para samaya nirNaya karanemeM loka cakrameM paDa jAte hai aura bhAToM ki vaMsAvaliyoM meM to saMvat sAlameM itanI gaDabaDa hai ki vaha satyase sekaDoM hAtha dUra rahetI hai vizeSa khulAsAke liye lekhakase dariyAphata karo yA " jaina jAti mahodaya " kItAba dekho / (81) Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kamalAgaccha. (82) upara likhe huve 40 mUlagautra kI sAkhA pratisAkhArupa jAtiyoM huI hai ina saba jAtiyoMkoM pratibodha denevAle AcArya upakeza gaccha yAni kamalAgacchake the vAste ina jAtiyoMkA mUla gaccha upakeza (kamalAgaccha) hai prAyaH ina saba jAtiyoMkI vaMsAvali yAM bhI upakezakamalAgaccha kI pozAloMvAle mahAtmA likhate haiN| kItaneka grAmoMme mahAtmAoMkA AnA jAnA na honese bhATa loka bhI osavAloMkI vaMsAvaliyoM likhanI sarU karadI hai para bhAToMke pAsa purAMNI vaMsAvaliyo nahIM hai. kamalAgacchIya mahAtmAoMkI posAlo-vIkAnera, nAgora, khajavANA, khIvasara, saMkhavAya, meDatA, jodhapura, pAlI, buMdI, naravara, AnaMdapura ( kAlu ) jasanagara ( kekInda ) vaiDa, lAbIyoM jaitAraNa, rAsa, AmeTa, kelave, pAdaDI, pIpaloda, lAhave, sojata, rAjanagara, pIpalAja, huraDe, sAdaDI, cokaDI, pAlAsaNI, koTA, mAdhupura, IDave, sethANe, jaipura, sAgAnera, chIpIye, rAmapura, cauNaMda, bhaNAya, kaNeDe, ina ke sivAya bhI kamalAgaccha kI posAloM hogA ina posAloMvAle mahAtmA upara likhe 40 mUlagotra aura sAkhAoM arthAt itanI jAtiyoMvAle kI vaMsAvali likhate hai agara ina jAtiyoMse kIsako apanA saruse khurzI nAma utAranA hoto pattA mIla saktA hai. __upara likhI jAtiyoMkA muddAsara khulAsA sAla saMvat Adi puruSa tathA sukRta kArya kIyA huvoMkA varNana " jaina jAti grahodaya " nAma kI kItAbameM dIyA gayA hai / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ koraMTa - tapAgaccha. ( 83 ) -- ( 2 ) koraMTa gacchopAsaka osavAloMke gautra - mADota suMghecA, dhUvagotA, rAtaDiyA, bottharA ( vacchAvata mukIma phophalIyA) koTArI, koTaDiyA, dhADivAla, dhAkar3a, nAgagottA, nAgaseThiyA, dharakaTa, khIvasarA, mathurA, sonecA, makavAraNA phIturIyA, khAbIyo, sukhIyA, saMkalecA, DAgaliyA, pAMDugotA, posAlecA, sahAcetI, nAgaraNA, khImANadIyA, bar3erA, jogaNecA, sonANA, jADecA, cicaDA, kapuriyA, niMbADA, bAkuliyA. evaM 34 gautra. ina gautroMse sAkhAoM kItanI nikalI vaha phira prakAzita kI jAvegA koraMTagaccha posAlovAlA ina jAtiyoM ki vaMsAvali ad hai / ( 3 ) vRhattapAgaccha yA nAgapuriyA tapAgacchopAsaka savAloM kI jAtiyoM - ( 1 ) mohalogi, naulakhA, bhuteDIyA, ( 2 ) pIpADA, hIraNa, gogar3a, zizodIyA, ( 3 ) rUNivAla, begANI, ( 4 ) hiMgaDa, liMgA, (5) rAyasonI, (6) jhADa, jhAbaka, ( 7 ) chalANI, chajalANI, goDAvata, (8) hIrAu, kelANi, ( 6 ) gokharU, codharI, (10) rAjaboharA, ( 11 ) chorIyA, sAmaDA, ( 12 ) zrIzrImAla, (13) dUgaDa, (14) loDhA, (15) suriyA - maThA (16) jogaDa, nakSatra, ( 17 ) nAhAra, ( 18 ) jaDiyA. ina aThArA mUlagautra tathA ina kI 1 khAbIyA lalavANi kalabANi molAgi. kaMdarasagacchakA bhI kahate haiM syAt ina jAtikI vIratAM muzAlA vigerahame de dI ho. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 84 ) sAkhAoM kI vaMsAvali kharADI, baluMdo, pAMdu, nAgora ke tapA gacchIya mahAtmA likhate hai . * tapAgaccha. varaDiyA, varadiyA, varahuDiyA, bAMThIyA, cAmar3a, kavADa, zAhA, harakhAvata, lAlAgi, gAMdhI, rAjagAMdhI, vedagAndhI, sarApha, luMkaDa, burar3a, sAMdha, munauta, golIyA, AstevAla, kacholA, maraDecA, sIlarecA, mAdarecA, lolecA, bhAlA, vinAyakIyA, koTArI, mInnI, khaTola, codharI, solaMkhI, AMcalIyA, goThI, chatrIyA, DaphariyA, gujarANI, zeSa ajJAta ityAdi ina saba jAtiyoMkA tapAgaccha hai / (4) AMcalagacchopAsaka osavAla jAtiyoM gAlhA zrathAgota, buhaDa, kaTArIyA, ratnapurA, koTecA, subhAdA, boharA, nAgaDa, mIThaDIyA, vaDorA, gandhI, devAnaMdA, gotamagottA, dosI, ( DosI ) sonIgarA, kAMTIyA, harIyA, deDiyA, borecA syAlA gharabelA ina mUlagotrose keI sAkhAoM bhI nIkalI hai ina saba 'jAtiyoMkA gaccha AMcalagaccha hai / ( 4 ) maladhAragacchopAsaka - pagArIyA, koTArI, baMbagaMga, gIrIyA, gehalaDA, caMDAliyA, khIMvasarA, zeSa ajJAta / ( 5 ) punamiyAgacchopAsaka - sAMDha, sIyAla, sAlecA, punamiyA, zeSa, ajJAta / r (6) nANAvAlagaccha-- raNadhIrA, kATArI, DhaDDhA, zrIpati, tilerA, kAvaDiyA zeSa ajJAta / * mahAtmA jasarAjajI nAgoravAloMkI vasAvaliyoMse uttAroM kInoM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ surANAdigaccha. (7) surANAgacchopAsaka-surANA saMkhalA, vaNavaTa, miTaDiyAsonI, ustabAla, khaToDa, nAhAra, zeSa ajJAta / (8) palivAlagacchopAsaka-dhokhA, boharA, DuMgaravAla, zeSa ajJAta / (6) kaMdarasAgacchopAsaka-khAbiyA, gaMga, baMba, dudheDiyA, kaTotIyA zeSa ajJAta / (10) sAMDerAgacchopAsaka-gugaliyA, bhaNDArI, cutara, dhArolA, kAMkarecA, boharA, dudheDiyA, zizodIyA, zeSa, ajJAta evaM 12 gotra sAMDerA gacchavAloMko ke the vaha AsopavAle kharataragacchIya mahAtmAoM ko muzAlA meM dedIye the jabase ukta 12 gotroMkI vaMsAvali Asopa posAlake mahAtmA likhate hai / . inake sivAya maMDAvarAgaccha AgamiyAgaccha chApariyAgaccha vaDagaccha citravAlagaccha jIrAvalAgaccha dvivandanikagacchAdike mahAtmA bhI osavAloMki vaMsAvaliyoM likhA karate hai para vaha kItane gautra aura kona konase gotra likhate hai vaha jJAta honepara Ageke aMkoMme prakAzita kIyA jaavegaa| upara likhI jAtiyoM meM saMdhi codharI boharA. khajAMnacI. koThArI Adi ke nAma bahuta se gotroMmeM Ate hai vaha saMgha nikAla nese codhara yA koThArakA kAma karanese huvA hai aura kitanika jAtiyoMkA eka gacchameM nAma hai vaha hI nAma dUsarA gacchameM AtA hai isakA kAraNa yAto eka gacchavAlA dUsarA gacchavAloMko de dIyA ho jaise sAMDherA gacchavAle 12 gotra kharataragacchavAloMko de dIyA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ () karmacaMda. thA. yA koI anya kAraNa hogaa| agara saba gacchoMke mahAtmA apane apane gotroMko chapAke pragaTa kare to isakA nirNaya ThIka taurapara ho sakatA hai| . jaise anya gacchoM kI posAleM hai vaise kharataragacchakI bhI bahuta posAleM hai para vaha ekAda posAla ke sivAya osavAloM ki vaMsAvaliyo nahIM likhate hai unakA kahanA hai ki bIkAnerame karmacaMda vachAvatane hamArI vaMsAvaliyAM ku~vAme DAla dI thI vahAMpara hamAre pUrvajoMne AtmaghAta karI aura karmacaMda vacchAvata tathA vachAvatoMke kula parivAra ko bIkAnera rAjAne mAraDAlA thA mAtra eka vacchAvata ki sagarbhA orata DhADhI ke gharameM chIpake apanA prANa bacAyA thA usakI olAda ke vachAvata hAla hai unakA nAma DhADhI likhA karate hai / paraM bIkAnera kA itihAsase yaha vAta kalpita pAi jAtI hai bIkAnera itihAsa kahatA hai ki karmacaMda vachAvata bIkAnera kA rAjA rAyasiMhajI kA maMtrI thA aura bAdazAha akabara kA kRpApAtra bhI thA. vi. sa. 1652 meM karmacaMdAdi kei logone rAjA rAyasiMha ke viruddha meM SaT yaMtra raca rAjagAdI rAjakumAra dalapasiMha ko dene kI khaTapaTa kara rahe the vaha khabara rAjA rAyAsiMhako paDI. taba karmacaMda bIkAnerase bhAga dilli bAdazAha akabarake saraNameM calA gayA. bAda vi. saM. 1664 me rAjA rAyasiMhajI dilli gayA usa samaya karmacaMda mRtyukI zayyA para sutA huvA thA arthAt sakhta bImAra thA rAjA rAyasiMha karmacaMdake pAsa gayA sukhasAtA puccha zoka pragaTa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmacaMda. (20) kIyA usakA matalaba yaha thA ki karmacaMda maraNekI tayyA meM hai meM merA badalA le nahIM sakA / karmacaMda marate samaya apane putroM ko yaha zikSAdI kI vIkAnera rAjA tumako kItanAhI lAlacA deve to bhI tuma bIkAnera nahIM jAnA. karmacaMda dillimeM kAla kara gayA. rAjA rAyasiMhajIbhI vi. saM. 1668 me kAla karate samaya apane choTA putra zUrasiMhase kahA ki karmacaMdakA badalA merA hRdayameM khaTaka rahA hai vAste unake putroMse tuma balalA jarura lenA ityAdi. agara yaha itihAsa satya hai to mahAtmA yA yatiyoM kA likhanA hai ki karmacaMda vachAvatane vaMsAvaliye kuvAmeM DAla dI aura bIkAnera rAjAne karmacaMdako isa atyAcAra ke badalemeM mArA aura bachAvatoMkA sarvanAza kIyA yaha bilakula mithyA hai| kAraNa karmacaMdakA mRtyu huvA dillimeM aura rAjA rAyasiMhakA mRtyu huvA burAnapurameM / . kItaneka zrIpUjyoMne anyagacchIya zrAvakoM para apanI chApamAra apane daphataroMmeM unako apane gacchake likhanekIbhI sAbutI milatI hai jisakA kAraNa. (1) jisa deza jisa prAnta meM jIsa AcAryokA vihAra huvA vahAMke anyagacchIya zrAvakoM ko apanI kriyA karavAke apane daphatarome unakA nAma likha apane gacchakI chApa ThokadI. (2) anya gacchIya zrAvake ko mAlA maMtra yaMtra batalAke apani chApa mAra dI ki yaha zrAvaka hamAre gaccha ke hai / (3) anya gacchIya zrAvaka kIsI zrIpUjyoMse pratiSTA kara Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (44) zrIpUjoM kI polisI. vAI ho to zrIpUja una zrAvakakA nAma apane daphatara me apane gacchake zrAvaka tarIke likha dIyA. (4) anya gacchIya zrAvakake nikAlA huvA saMgha meM kIsI zrIpUjakoM sAtha le gaye to usa parabhI apane gacchake zrAvakoM kI chApa Thoka dI. (5) anya gacchIya zrAvaka kIsI zrI pUjyoMse magavatyAdi prabhAvika sUtrakA mahotsava kara sunA ho use bhI apanA zrAvaka honA mAna lIyA. (6) anya gacchIya zrAvaka kIsI zrI pUjako khamAsamaNa dIyA ho vA nagara pravezakA mahotsava kIyA ho usebhI svagacchakI zreNimeM mAna lIyA. (7) anya gacchIya zrAvaka kIsI dUsarA gacchake AcAkA pada mahotsava kIyA ho to daphataroMme dAkhala kara lete hai kI yaha zrAvaka hamAre gacchakA hai ityAdi esI bahutasI ghaTanAeM huI hai jisakA khulAsA jaina jAti mahodaya nAmakI kI tAba meM vivarNake sAtha likhA gayA hai / pAThaka varga yaha nahIM samaje kI lekhakake hRdayameM gacchakadAgraha hai merA khAsa hetu yaha hai ki jo asali vastu itihAsa ke rupameMthI Use badalAke eka kapola kalpIta gappoMki zreNimeM lejAnA isase itihAsakoM kitani hAni pahuMcatI hai use rokanA. dUsarA jina mahAtmAoMne apanI Atmazakti va upadeza dvAroM jina bhavyAtmAoM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat * www.umaragyanbhandar.com Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ antima nivedana. ( 89) ko durgatikA rastA choDA ke sugatiki saDakapara lagAyA thA una pUjyavaroMkA nAma takako bhulA denA kyA yaha sarAsara anyAya nahIM hai ? agara anyAya hai to use nyAya denA manuSyamAtrakA kartavya hai| aba hama hamAre pAThakoM ko yaha kahanA cAhate hai ki koi bhI zrAvaka yathArUcI kIsI bhI gacchakI kriyA karatA ho usase hamArA kiMcat bhI virodha nahIM hai hamArA virodha to khAsa usase hai ki itihAsake khilApa lekha likha kara jaina lekhakoMki hAMsI karAtA hai isa vAste hI janatAko yathArtha sarUpa batalAneko yaha merA prayatna hai. isako paDhake hamAre osavAla sajana apanI apanI jAtikA nirNaya kara apanA vaMzavRkSa--khurzI nAma zIghratAse tayyAra kreNgeN| antameM yaha nivedana hai ki isa donoM aMka likhanemeM mene bahuta chAnabIna karI hai tathApi mere jaise alpajJa se truTiyoM rahanA svAbhAvika vAta hai isa niyamAnusAra agara mere likhane meM koI truTiyoM ho use sudhArake paDhe ora mujhe sUcanA denekI kRpA kare tAMke dvitIyAvRttime sudhArAdI jAve zam OM zAnti zAnti zAnti eGESEAREIDOESO samAptam SRIDEREDGeo Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'jaina jAti mahodaya' nAmakI kitAba tayyAra ho rahI hai jisakI viSaya sUcI. (1) jaina dharma anAdi kAlase pracalIta hai jIsameM vartamAna cauvIsa tIrthakaro kA varNana / (2) bhagavAna pArzvanAtha prabhukI paramparA se Aja taka AcAyoMkI bRhatpaTTAvali aura jaina jAti bandhAraNa kI zaruAta / (3) jaina jAtiyoM dvArA dezasevA, rAjasevA, samAjasevA, dharmasevA aura unake prAcIna vaMzAvaliyoM, mUla gautra, zAkhA--pratizAkhAoMkA varNana / (4) jainadharmopAsaka rAjA-mahArAjAoM dvArA dezonnati aura zAnti kA sAmrAjya / (5) jainadharmopAsaka maMtrI, mahAmaMtrI, dIvAna, pradhAnAdi padAdhikAriyoM se deshonnti| (6) jainadharmopAsaka raNakuzala, saMdhikuzala vIra yoddhAoM kI vijayapatAkA aura vIra yoddhAoM ke pIche vIrAGganAoM kI satI hone kI lokaprathA / (7) jainadharmopAsaka vyApArIyoM ke jariye deza-videza meM nyApAronnati / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 91 (8) jainadharmopAsaka dAnavIroM kI tarapha se aneka bhayaMkara duSkAloM meM udAratApUrvaka kholI hui dAnazAlAoM, pazupAlana, gaurakSaka saMsthAoM kA varNana | (A) jainadharmopAsakoM ko rAjA-mahArAjA, bAdazAhoM kI tarapha samIlA huA padAdhikAra- jagatazeTha, nagarazeTha, kamalApati, zAhAdi zeThajI boharAjI Adi kA varNana / (10) jainadharmopAsakoMke rAjA-mahArAjA, jAgIradAra aura kIsAna loga jina ke karajadAra rahate hai unhoM ko " boharoM" kI padvi mIlI thI / (11) jainAcAryone apanA maMtrabala, vidyAbala, jJAnabala dvArA janatA kA kIyA huvA kalyANa kA varNana | (13) jainadharmopAsakoMne janatA kA kalyANa ke liye kroDoM dravya kharaca kara baDe baDe tIrthoM para grAma-nAgarAdika meM bandhAye huve bhavya jinAlayoM kA varNana | (14) jainadharmopAsakoMne -- kroDoM rupaye kharaca kara anekavAra tIrthayAtrA nimitta nikAle huve saMgha jisa meM anyadharmIyoM kI sahAnubhUti kA varNana | (15) jainadharmopAsakone janatA ke ArAmI ke liye kroDo dravya kharaca kara banAye huve talAva, kuA, vAvaDIyAM, maTha, dharmazAlA Adi kA varNana | Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (16) jainadharmopAsakoMne Arya kalA-kauzalya koM dIyA huvA uttejana kA varNana / (17) jainAcAryo kA dezATana se pazuhiMsA bandha aura 'ahiMsA paramodharma' kA pracAra se deza kI unnati aura pazudhana pAlana se deza ko aneka phAyadA / (18) jainAcAryone aneka viSayoM para aneka grantha likhake karI hui sAhitya kI ucca koTI kI sevA kA varNana / (19) jainAcAryoMne aneka rAjA-mahArAjAoM kI sabhAoM meM zAstrArtha kara satya dharma kA pracAra aura vijayapatAkA kA varNana / (20) jainadharmopAsakoMne aneka upadravo meM kroDo rupaiye kharaca ke janatA ke hita ke liye karAi hui zAnti kA varNana | (21) jaina dharma para vartamAna kItaneka ajJa loga vyartha AkSepa karate hai. jaise-jaina nirbala hai, jaina kAyara hai, jaina zAkabhAjI ke khAnevAle hai, jaina gaMdhI hui gaTara hai, jaina kAlA nAga hai, hindustAna kI gIratI dazA kA kAraNa jaina hI hai ityAdi. ina saba AkSepoM kA sapramANa sabhyatAse diyA huvA uttara kA varNana / uparokta 21 vibhAga meM yaha "jaina jAti mahodaya" nAmaka kItAba samApta kI jAyagI. jainoM ke sivAya anya jAtiyoM kA gaurava jo hame mIlA hai yA mIlegA vaha bhI niSpakSadRSTi se isa kitAba meM darja kara dIyA jaaygaa| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ isa kitAba ke paDhane se Apa ko yaha rozana ho jAyagA ki pUrva jamAnA meM jaina jAti kA kitanA gaurava aura kitanI vizAla saMkhyA thI. vaha kIsa kIsa kAraNoMse Aja garI dazA ko bhoga rahI hai aura aba kIna kIna upAyoM se punaH gayA gauravako prApta kara sake. vaha upAya sAdhya hai yA asAdhya ? agara sAdhya hai to jainakoma AMkho miMca kyoM aMdhArA kara beThI hai vaha saba spaSTatA se batalAye gaye he aura bhI koi upayogI viSaya isa kitAba meM likhA jAvegA. osavAlo jAgo ! aura ApakA saccA itihAsa janatAke sAmane rakho ! isa kitAba ki samApti ke samaya mujhe eka " jAti anveSaNa prathama bhAga " nAma ki kitAba mIlI jiskA lekhaka phUlerA nivAsI. paM. choTAlAla zarmA hai isvIsana 1914 meM chapI hai usa kitAba ke pRSTa 132 se 136 taka osavAloM ke bArAme ullekha karatA huvA lekhakane likhA hai kiosavAla, DosI-zUdrapApISTakukarmijAtiyose bane haiN| ... , . chAjeDa-chAja vecanevAli jAtiyoMse bane hai ,, saMghI-sIMga vacanevAli jAtiyoMse bane hai caMDAliyA-bhaMgIyoM--caMDAlose bane hai balAI-bAMbhIyose bane hai, telIyA-telIyoMse bane hai... Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ityAdi 31 jAtiyo ke nAma likha lekhakane zaMkA karI hai ki osavAloM ko konasA varNa meM likhA jAve ? ukta kItAbako paDhatehI pIpADa ke osavAloM ne eka noTisa ukta lekhakako dIyA he ki pavitra kSatrIvarNa se banIhuI osavAla jAtipara Apane mithyA AkSepa kIyA hai ise Apa zIghratAse vApIsa khIMcalo nahIM to osavAlajAti isa mithyA AkSepako kabhI sahana nahIM karegI ityAdi / AzA hai ki zarmAjI apanA--mithyA AkSepako pAcchA haTA legA nahIM to hame Age baDhanA hogaa| osavAlo ? Apane dekhA hogA, paDhA hogA, sunA hogA, kI jATa kSatrImahAsabhA " mAlikSIsabhA" meNa (sunAra)kSatrIsabhA sutAra vizvAkAMkI saMtAna hai kuMbhArarAjA prajApatikA saMtAna hai DheDha khAsa paramezvarake aMgase paidA huve. nAI izvarakI saMtAna hai. meNA bhIlabhI rAjaputta banane ko taiyyAra hai taba Apa khAsa kSatrIyose osavAla bane ho jisaki sAbuti itihAsa de rahI hai itane parabhI ajJaloka Apako zUdrAdi halakI jAtiyoMse osavAla bane huve likhane ko tayyAra hogaye hai / kyA ApameM jAti gaurava hai ? kyA ApameM kuccha jIvana rahA hai ? agara rahA hai to apani pavitra jAtikA satya itihAsa likha janatAke sanmukha rakho ki mithyA lekha likhanevAlekA muMha khaTA hojAya Age sthAna abhAva / onance samApta. too-e0000 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com