Book Title: $JES 921G Karunano Srot Acharma Ahimsa Reference Book
Author(s): Pramoda Chitrabhanu, Pravin K Shah
Publisher: JAINA Education Committee
Catalog link: https://jainqq.org/explore/000223/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karuNAno srota - AcAramAM ahiMsA sAcA ahiMsaka banavAnA lekhono saMgraha : saMkalana : pramodA citrabhAnuM Jain Meditation International Center New York pchitrabhanu@gmail.com pravINa ke. zAha JAINA Education Committee jainaedu@gmail.com Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ The Book of Compassion - JES 921 (JAINA Education Series 921 - Reference Book) Second Edition : February 2006 ISBN 1-59406-042-8 This book has no copyright Use the religious material respectfully Please provide us with your comments and suggestions. Support JAINA Education activities. Your contribution is tax deductible in USA. Published and Distributed by: Federation of Jain Associations in North America JAINA Education Committee Pravin K. Shah, Chairperson 509 Carriage Woods Circle Raleigh, NC 27607-3969 USA Telephone and Fax - 919-859-4994 Email - jainaedu@gmail.com Websites - Use the above address for communication and for availability of the Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samarpaNa pUrva vIrajinezvare bhagavati prakhyAti dharma svayaM, prajJAvatyabhayeDapi maMtriNi na yAM karyuM kSamaH zreNikaH | aklezena kumArapAlanRpatistAM jIvarakSAM vyadhAt, yasyAsvAdya vayaH sudhAM saH paramaH zrIhemacandro guruH || AjathI 2528 varSa pUrve zramaNa bhagavAna mahAvIrasvAmI pote jIvadayA ahiMsAno upadeza ApatA hatA ane zreNika mahArAjA tathA cAra budhdhinA nidhAna maMtrI abhayakumAra temanA bhakta zrAvaka hatA to paNa je jIvadayA teo paLAvI zakyA nahotA te jIvadayA jemanA vacanAmRtanuM pAna karI zrI kumArapALa mahArAjAe paLAvI te kaLikALa sarvajJa zrI hemacandrAcArya paramaguru jaya pAmo. te kaLikALa sarvajJa zrI hemacandrAcAryajI tathA paramArhat zrI kumArapALa mahArAjAne A nAnakaDI pustikA samarpaNa karIe chIe. Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parasparopagraho jIvAnAm / / parasparano upakAra karavo eja jIvanuM lakSya che. (tattvArthasUtra adhyAya - 5, sUtra - 21) Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anukrama Contents yatkiMcit.. 1. mArI DerI mulAkAta . 2. DerI phArmanI gAya-bheMsa : jIvana, upayoga ane tenI pIDAo 3. katalakhAnAMonA kacarAno punaHupayoga . 4. dUdha : Arogya, nirdayatA ane pradUSaNanI draSTie... 5. bhAratanAM pavitra prANIo (gAyo) pratyenI nirdayatA . 6. zAkAhAra : karuNAsabhara jIvanarAha. 7. cAMdInA varakha 8. IMDAM aMgenI vAstavikatA. 9. rezama 33 3 Na ____OM OM .50 10. motI.. 11. dUdha aMgenI kAlpanika vAto.. 12. prANija padArthonA durupayoganI hakIkato ane tenA vikalpo........87 13. vAcakonI najare "mArI DerI mulAkAta" lekha. 14. ApaNo AhAra ane paryAvaraNa.. pariziSTa 1 - zAkAhAra saMbaMdhI vyAkhyAo............ Appendix 2 - Listing of Websites: ..77 .80 .100 .107 .109 .110 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yatkiMcita ghaNI vakhata ApaNane sahaja rIte lakhavAnuM mana thaI jAya che kAraNake ApaNI lAgaNIone ApaNI bhASAmAM vyakta karIne anya vyaktio samakSa rajUAta karavAnI tIvra bhAvanA janme che. A pustikAno janma A rIte thayela che. amArI tathA bIjA anya lekhakonI ahiMsA, dayA ane jagatanA sarva prANIo pratye sanmAnanI bhAvanA A pustakamAM nItare che. ahiMsA e bhAratIya dharmono sarvotkRSTa siddhAMta che. bhAratIya prajA khUba ja dayALu prajA che ane paraMparAgata rIte teo prANIo pratye UMDI sahAnubhUti dharAve che. ghaNA bhAratIyajano mAMsa, macchI, IMDAM, ane dArunuM sevana karatA nathI. teo zAkAhArI thavA uparAMta badhAM ja prANIonuM vadhu hita Icche che. bhAratIya dharma haMmezAM prANIo pratye AdarabhAva dharAve che ane teonA zAstromAM teo pratye apAra karuNA darzAvavAmAM AvI che. prANIo aMgenI temanI vicAradhArA zAkAhArIpaNa karatAMya vizeSa che. bhAratIya paraMparAmAM prANIo aMgenAM cihno/pratIko tathA kathAo vyApaka pramANamAM che. saukAothI bhAratIya prajAjanoe e prANIonuM rakSaNa karyuM che ane teonI kALajI lIdhI che. teoe pazuo ane pakSIo mATenAM Azraya sthAno (pAMjarApoLo) ane davAkhAnAM bhAratamAM gAme gAma UbhAM karyA che. Ama chatAM, vartamAna audyogika vikAsana phAyadAoe hiMsA mATenuM eka navuM paryAvaraNa UbhuM karyuM che, je sAmAnya lokonI najaramAM AvatuM nathI. prANIo pratyenI nirdayatAe DerI udyoga ane katalakhAnAnI cAra divAlonI aMdara rahIne jabaradasta mAthuM UMcakyuM che. pazu-pakSIono tenA mAliko rojiMdA vepAranA padArtha tarIke upayoga kare che. kRtrima garbhAdhAna ane phalInIkaraNa tathA anya sAdhanono upayoga karIne teo bahu moTA jaththAmAM pazu-pakSIonuM utpAdana kare che - karAve che. teo pazu-pakSIonA astitva pratye jarA paNa dayA ke sanmAna dAkhavyA vinA te pazu-pakSIonI zarUAtanI jiMdagImAM ja svArtha mATe temano Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ geraupayoga - zoSaNa karI, temane khUba ja pIDA ApI julma gujAre che. pariNAme, teonI vAstavika - kudaratI apekSita AyuSyanI maryAdA AvatAM pUrve ja mRtyu pAme che athavA katala karavAmAM Ave che. alabatta, ghaNAM bhAratIyo zAkAhArI che tema chatAM DerI pedAzono upayoga teo acUka kare che. temAnAM keTalAka rezamI tathA garama vastro vApare che. A uparAMta anya prANija padArthono teo khorAkamAM tathA kenDI, vastro, pagarakhAM, gharanI jarUrI cIja vastuo, sApha karavAnA padArtho, sauMdaryaprasAdhano, davAo tathA dhArmika pUjAvidhimAM jarUriyAto tarIke upayoga kare che. badhA ja prANIo pratye AcaravAmAM AvatI ucca takanIkI-yAMtrikI nirdayatA tarapha lAgaNIpUrvaka vAcakone jAgRta karavA e ja A pustikAnuM dhyeya che. A pustikAmAM Apela lekho vAMcIne Apane cokkasa khyAla Avaze ke prANIo pratyenI nirdayatA-krUratA amerikA, bhArata tathA tenA nAnAM moTAM zahero ane samagra vizvamAM eka sarakhI ja che. ApaNe DerI padArtho (dUdha, dahIM, chAza, ghI, panIra, mAkhaNa, AIskrIma vagere)no tathA Una ane rezamI kapaDAono upayoga karIne, ApaNe sau sIdhI rIte prANIo pratye moTA pramANamAM AcaravAmAM AvatI nirdayatAne Teko ApIe chIe. bhAratIyo khUbaja dayALu prajA temaja zikSita che paraMtu teoe prANIo pratye mAtra bhAvanAtmaka rIte nahi paraMtu prANIone temanI rIte jIvavA mATenI svataMtratA ApIne ane temane pote nirmANa karela bhAgyadAne AdhIna rAkhIne madada karavI joIe. vAcakone amArI AgrahabharI vinaMtI che ke teoe DerI pedAzo, (pUjA mATe dUdha, mIThAI, dIvA mATe ghI), rezama, Una, varakhano jaina derAsaro tathA jaina dhArmika vidhio-kAryakramomAM upayoga na karavo joIe paraMtu saMpUrNa vanaspatijanya khAdya padArthono ja upayoga karavo joIe. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha lekhomAM apAyelI mAhitI ghaNAM varSo daramyAna vividha sroto dvArA ekatra karavAmAM AvI che. khAsa karIne, ame mahattvanI mAhitI PETA (Ingrid Newkrik), byuTI vidhAuTa krualTI (bhArata), DaoN. nIla DI. barnADanAM pustako tathA keseTo, jhona robInsanA lekho tathA sAhitya, DaoN. DIna oranIsa, DaoN. narendra zeTha, saMgItAkumAra ane DaoN. krisTophara cepala pAsethI prApta karI che. ahiMsA, vAtAvaraNanA saMdarbhamAM jIvana paddhati, paryAvaraNa ane karuNAnA kSetramAM temanA temaja anyonA pradAna badala amo sauno AbhAra mAnIe chIe. A yojanAmAM amane satata uttejana ApanAra gurudeva zrI citrabhAnujInA amo atyaMta RNI chIe. amo AzA rAkhIe chIe ke A pustikAno bhAratamAM temaja anya dezomAM bahoLA pramANamAM pracAra thaze ane vizALa saMkhyAmAM jagatanA prajAjanone prazikSita- jAgRta karavAno eno mULa dhyeya siddha thaze. jo ApanI pAse vadhu kAMI mAhitI hoya ke sUcanA karavA jevI hoya athavA koI lekhamAM kyAMya bhUla jaNAya to amAruM dhyAna doravA vinaMtI che. amo amArA lekhone satata navuM svarUpa ApatA rahIzuM. A pustakanA badhAM ArTikalonuM saMkalana aMgrejImAM ame jUna 2000mAM prakAzita karela ane thoDA samayamAM ja tenI bIjI AvRtti okTobara 2000mAM prakAzita karI tyArapachI lokonI bhAvanAne mAna ApIne tenuM gujarAtI anuvAdana karAvIne tene prakAzita karavAnuM kArya paNa ghaNI ja vyaktionA sahakArathI pUrNa karIe chIe. A pustaka prinTIMga karavAmAM amRta grAphiksanA zrI hemaMtabhAI parIkhanA sahakArano khUbaja AbhAra vyakta karIe chIe. pramodA citrabhAnuM Jain Meditation International Centre, New York, USA Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praviNa ke. zAha Jain Study Centre of North Cerolina, Raleigh, USA Chairman, Education Committee Federation of Jaina, USA Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praviNa ke. zAha 1. mArI DerI mulAkAta amerikAnI DerI mulAkAta : me, 1995mAM meM rUTa-2 uttara barliMgaTana, varamonTa (yu.esa.e.) sthita eka DerInI mulAkAta lIdhI.. A DerImAM lagabhaga 150 gAya-bheMsa hatI ane tenuM badhuM ja dUdha AIskrIma banAvavAmAM vaparAtuM hatuM. gAya-bheMsa dohavAno samaya sAMjanA 5-00 vAgyAno hato ane gAyabheMsanI takalIpha muzkelIono vicAra karyA vinA ja gAya-bheMsanA AMcaLane gAya-bheMsa dohavAnuM mazIna pratyeka gAya-bheMsane sADA traNa miniTa sudhI lagADI rAkhavAmAM AvatuM hatuM. gAya-bheMsa dohatI vakhate gAya-bhesane thatI pIDA - takalIphanuM nirIkSaNa karavuM e kharekhara khUba ja muzkela hatuM. mazInane koI lAgaNI ke sparzano anubhava hoto nathI. gAya-bheMsane saMpUrNa arthAta chellA TIpAM sudhI dohI levAnA lobhamAM kyAreka dUdhamAM lohI paNa AvatuM. gAya-bheMsanI dUdha ApavAnI kSamatA vadhAravA mATe gAya-bheMsane dararoja savAre hormonsa ane davAonA IMjekazana ApavAmAM Ave che. gAya-bheMsa vAcharaDAMnA janma pachI sauthI vadhu dUdha ApatI hovAthI, teonI phaLadrupatAnA samayagALAmAM kRtrima garbhAdhAna dvArA temane satata sagarbhA rAkhavAmAM Ave che. sagarbhA gAya-bheMsa mAnava strInI mAphaka ja nava mahinA pachI vAcharaDAMne janma Ape che. jo baLada janme to te DerI udyogamAM binaupayogI hovAthI tene be traNa divasamAM ja mAMsa udyoga arthAta katalakhAnAmAM mokalI devAmAM Ave che. je sAMje huM tyAM hato tyAre mArI hAjarImAM ja traNa vAcharaDAMne katalakhAnAmAM mokalavA mATe TrakamAM caDAvavAmAM AvyAM. mAtA gAya bheMsathI jyAre vAcharaDAMone chUTAM pADavAmAM AvatAM hatAM Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tyAre mAtA gAya-bheMsa khUba ja AkraMda karatI hatI. e drazya huM kyAreya bhUlI zakuM tema nathI ane atyAre paNa gAya-bheMsanuM e AkraMda mArA kAnamAM athaDAI rahyuM che. sArAye vizvamAM komaLa mAMsa (Veal) pedA karavAno udyoga e atyaMta krUra che. te svAdiSTa mAMsAhAra bhojanamAM vaparAya che. bALa vAcharaDAne teo aMdhArA oraDAmAM pUrI rAkhe che jemAM te bilakula halanacalana karI zakatuM nathI. vaLI teonA mAMsane komaLa ane svAdiSTa banAvavA mATe loha tattvarahita khorAka ApavAmAM Ave che. A rIte teonuM mAMsa atyaMta komaLa ane viziSTa baMdhAraNavALuM bane che ane lagabhaga cha sAta mahinA pachI e vAcharaDAnI mAMsa mATe katala karavAmAM Ave che. A mAMsa udyogamAM AcaravAmAM AvatI nirdayatA saMbaMdhI ghaNuM sAhitya upalabdha che. baccAMne janma ApyA bAda phakta be ja mahinAmAM gAya-bheMsane pharIthI sagarbhA banAvavAmAM Ave che. DerI phArmamAM karavAmAM AvatI kRtrima garbhAdhAnanI A prakriyAnuM nirIkSaNa karavAnI paNa mArAmAM zakti nahotI. AkhAya varSa daramyAna phakta cAra ke pAMca ja vakhata gAya-bheMsane phArmanI bahAra pharavA mATe javA devAmAM Ave che. e sivAya gAya-bheMsane kAyamane mATe eka ja jagyAe bAMdhI rAkhavAmAM Ave che. vaLI huM tyAM hato tyAre durgaMdha paNa asahya AvatI hatI. te DerI phArma divasamAM eka ke be vAra sApha karavAmAM AvatuM hatuM ane bAkInA samayamAM gAya-bheMsane temanI ja gaMdakImAM paDI rahevA devAmAM AvatI hatI. gAya-bheMsanuM apekSita AyuSya 15 varSa hoya che. Ama chatAM cAra pAMca varSamAM ja gAya-bheMsanI dUdha ApavAnI kSamatA ochI thaI jAya che eTale turata te gAya-bheMsane katalakhAnAmAM mokalI devAmAM Ave che. jyAM teone phAsTa phUDa resToranTanI vividha vAnagIo mATe, kUtarAM, bilADAM vageranA khorAka mATenA sastA mAMsa mATe teonI katala karavAmAM Ave che. teonA bAkInA bhAgo, hADakAM, cAmaDAM, lohI, carabI Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vagerene phalora veksa, pAlatu prANIo mATenA khorAka, davAo, IsyulIna, jileTIna, paganI mojaDIo, gAdItakiyA, bichAnA, sophA, sauMdaryaprasAdhano, mINabattIo ane sAbu vageremAM upayoga karavA mATe mokalAya che. gAya-bheMsa enA jIvana daramyAna dRSTikoNa cAra vAcharaDAMne janma Ape che ane AMkaDAzAstranI draSTie eka gAyanA badalAmAM phakta eka ja gAya-bheMsanI jarUra paDe che eTale bAkInAM traNa bacyAM nara hoya ke mAdA, te badhAMne mAMsa udyogamAM katalakhAne mokalI devAya che. jyAM phakta cha sAta mahinAmAM ja teonI svAdiSTa vAnagI-rasoI mATe katala karAya je krUratA - nirdayatA meM DerI udyogamAM sAMbhaLI ane joI, e pahelIvAra to mAnI na zakAya tevI che. mArI aMgata mAnyatA pramANe mane Dara lAgyo ke mArA mATe saMpUrNapaNe DerI pedAzono tyAga karavo azakya che ane saMpUrNapaNe zAkAhArI (Vegan) thavuM azakya lAgyuM. mArA khorAkamAMthI dUdha, dahIM, chAza, mAkhaNa, ghI ane cIjhane kaI rIte dUra karavA ? saMpUrNa zAkAhArI (Vegan) banavA mATe mAre dUdhavANI cA, bhAratIya mIThAIo, pInjhA, dUdhanI cokaleTa, AIskrIma, IDAM vagaranI paraMtu DerInI banAvela keka, biskITa ane bIjI ghaNI badhI vAnagIono tyAga karavo paDe. A samaye mane mArI putrI zilpA ke je thoDA samaya pahelAM ja saMpUrNa zAkAhArI (Vegan) banI hatI tenA zabdo yAda AvyA, : "pappA ! gAya-bheMsanuM dUdha gAya-bheMsanAM vAcharaDAM mATe ja hoya che paNa te manuSya mATe nathI. bIjAM koIpaNa prANI anya prANIonA dUdhano upayoga karatAM nathI. bIjAM prANIone pIDA ApIne ke teonuM zoSaNa karIne teonA dUdhano upayoga karavAno ApaNane jarAya adhikAra nathI. taduparAMta, dUdha ane dUdhanI banAvaTo ApaNA taMdurasta jIvana mATe jarUrI paNa nathI." Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ have e kahevuM jarUrI nathI ke DerI phArmanI mulAkAte mane tAtkAlika saMpUrNa zAkAhArI (Vegan) banAvI dIdho. bhAratIya DerI : navembara, 1995mAM, bhAratamAM, muMbaI najIka eka DerI phArmanI meM mulAkAta lIdhI hatI. temAM meM eka hakIkata e joI ke sarerAza badhI ja bAbato amerikAnI DerI karatAM vadhu kharAba hatI kAraNa ke ahIM tenuM niyaMtraNa karavAnA kAyadAo paNa bahu ochA che ane meM mArI 1997 tathA 1998nI bhAratanI mulAkAta vakhate bhAratIya DerI prakriyA aMge vadhu mAhitI meLavI. bhAratamAM ghaNI DerIo pAse potAnI gAya-bheMsa ja nathI. sthAnika gopAlako jeo pAse potAnI gAya-bheMsa che teo te DerIone dUdha pUruM pADe che. sthAnika gopAlako pAse sAmAnya rIte 10 thI 15 gAYabheMsa hoya che ane teo gAya-bheMsane dohavA mATe mazInano upayoga karatA nathI. Ama chatAM sthAnika gopAlako DerIone satata dUdha maLI rahe te mATe teo gAya-bheMsane satata sagarbhA rAkhe che. ane pratyeka varSe dareka gAyabheMsa vAcharaDA-pADAne janmA Ape che. sthAnika gopAlako dareka varSe janmatA badhA ja vAcharaDAM-pADAonuM pAlana karatA nathI. temAMthI 70 thI 80% vAcharaDA-pADAne teo mAMsa udyogavALAne vecI de che, jyAM phakta traNa ke cAra varSamAM tenI katala karI devAmAM Ave che ane gerakAyadesara cAlatAM katalakhAnAMmAM to tenI phakta cha mahinAmAM ja katala thaI jAya che. pukhta vayanI gAya-bheMsa cAra pAMca prasUti bAda ghaNuM ja ochuM dUdha Ape che eTale gopAlako te gAya-bheMsanAM sthAne yuvAna gAya-bheMsa mUkI te gAya-bheMsane katalakhAnAmAM vecI de che, jyAM sastA mAMsa mATe tenI katala thaI jAya che. phakta thoDIka ja (5% karatAM paNa ochI) gAya-bheMsa pAMjarApoLo athavA gauzALAmAM Ave che. -- Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dUdhanA utpAdanamAM nIce jaNAvela prakriyAmAM sauthI vadhu nirdayatA jaNAya che je bhArata, amerikA ane bAkInA samagra vizvamAM samAna che. dUdhanI pedAza mATe gAya-bheMsane satata sagarbhA rAkhavAmAM Ave che ane sagarbhA avasthAmAM tenuM dUdha kADhavAmAM Ave che. phakta cha mahinAmAM ja komaLa mAMsa udyogamAM athavA pAMca ja varSamAM mAMsa udyogamAM 70 thI 80% vAcharaDAM-pADAone katala karavAmAM Ave dUdha ApatI gAya-bheMsane phakta cAra ja prasUti bAda arthAta pAMca ja varSa bAda katalakhAne mokalI devAmAM Ave che, jyAre tenuM sAmAnya AyuSya 15 varSanuM hoya che. oragenIka dUdha : sAmAnya rIte oragenIka dUdha mATenI gauzALAo moTAM phekTarI svarUpa DerI phArma karatAM nAnI hoya che. AvuM dUdha utpanna karavAmAM teo enTibAyoTiksa davAo, pesTIsAIDjha ane hormonsano upayoga karatA nathI. teo gAya-bheMsanA dUdhamAM bIjA padArtho umeratA nathI. alabatta, gopAlako ke kheDUtone dUdhamAM bhaLatA padArtho umeratA aTakAvavA mATe ke prANIonuM zoSaNa ke durupayoga karatAM aTakAvavA mATe koI kAyadesaranA niyamo nathI. gAya-bheMsane bAMdhavA aMge ane gAya-bheMsane dohavA mATenAM IlekTrika mazInonA upayoga aMge paNa koI kAyadA nathI. thoDIka ja evI gauzALAo che jyAM gAya-bheMsane tenI dUdha ApavAnI kSamatAnA pAMca - cha varSa sudhI yogya rIte rAkhavAmAM Ave che. Ama chatAM satata eka sarakhuM dUdhanuM utpAdana jaLavAI rahe te mATe oragenIka gauzALAmAM kRtrima garbhAdhAna ke anya sAdhanonI madadathI gAya-bheMsane satata sagarbhA rAkhavAmAM Ave che. Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAnAM nAnAM vAcharaDAMone komaLa mAMsa (Veal) udyogamAM vecI devAmAM Ave che, jyAM tenI phakta cha mahinAmAM ja katala thaI jAya che. pAMca varSa pachI pukhta vayanI gAya-bheMsane katalakhAnAmAM vecavAmAM Ave che. A rIte joIe to oragenIka dUdhanI gauzALA paNa nirdayatAmukta nathI. amerikana katalakhAnAnuM gaNitazAstra : 12, me 1996 nyUyorka TAImsanA ahevAla pramANe amerikAnAM katalakhAnAMomAM nIce pramAe prANIonI katala thAya che. prANI/pakSI pratidina katala karavAmAM AvatI saMkhyA Dhora - gAya - bheMsa vagere 1,30,000 vAcharaDAM 7,000 Dukkara 3,60,000 maraghIo 2,40,00,000 jo tamArI pAse bhAratanAM katalakhAnAM saMbaMdhI AMkaDAM hoya to mane jaNAvazo. Arogya : saMpUrNa zAkAhArI (Vegan) thayA pachI Arogya saMbaMdhI vigatono barAbara abhyAsa karyo ane te vigato nIce jaNAvela che. keyama ane proTIna : moTAbhAganA amerikana dararoja temanI jarUriyAta karatAM bethI traNagaNuM proTIna prANija dravyo arthAt dUdha, cIjha ane mAMsamAMthI meLave che. ghaNAM vaijJAnika saMzodhano darzAve che ke jeo prANija dravyomAM rahela Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ proTInavALo AhAra kare che teonA pezAbamAM kelzyama khUba hoya che paraMtu jeo saMpUrNa zAkAhArI che teonA pezAbamAM kelzyama hotuM nathI. vanaspati janya proTIna karatAM prANija proTIna ke je dUdha, cIjha, mAMsa vageremAM hoya che te vadhu tejAbIya - amlatAyukta (acidic) hoya che. A amlatAne zarIra potAnAM hADakAMmAMnAM kelzyama dvArA taTastha (neutral) kare che. pariNAme, jeo DerInI banAvaTo tathA mAMsano upayoga kare che teonAM hADakAMmAMthI kelzyama ochuM thAya che ane teone osTIyoporosIsa (osteoporosis) nAmano roga thAya che ane lohImAMnAM kelzyamane dUra karavA mUtrapiMDa (kiDanI)ne vadhu kAma karavuM paDe che. AthI teonI kiDanI kAma karatI baMdha thaI javAnI zakyatAo paNa vadhu rahe che. taduparAMta pezAbanI patharI jevA rogo thAya che. zAkAhArIone potAnA khorAkamAMthI pUratuM proTIna maLe che, vadhAre maLI zakatanuM nathI. vaLI vanaspatijanya proTIna, prANija proTIna karatAM ochuM tejAbIya hoya che, tethI te potAnA hADakAmAMnAM kelzyamano vadhu upayoga karatuM nathI. tAjA lIlAM zAkabhAjI ane bIjA zAkAhAramAMthI prApta kelzyama UMcA prakAranuM hovAthI hADakAMne vadhu majabUta ane TakAu banAve che. uparAMta teonA pezAbamAM kelzyama hotuM nathI. ghaNAM vaijJAnika saMzodhano darzAve che ke majabUta hADakAM mATe dUdha jarUrI nathI. Ama chatAM, dareke yAda rAkhavuM joIe ke manuSya dUdhano upayoga kare ke nakare, to paNa ghaDapaNamAM teonAM hADakAM pAtaLAM ane nabaLAM paDe ja che. gharaDAM loko jeo prANija (DerInI) banAvaTo tathA mAMsano upayoga kare che teomAM A roga vadhAre pramANamAM hoya che ane tenuM kAraNa upara batAvyuM tema vadhArAnA prANija proTInanA kAraNe hADakAmAMthI ochuM thayela kelzyama che. strIomAM menopojhanI pUrvAvasthAmAM osTIyoporosIsa (osteoporosis) nAmano roga thavAnI saMbhAvanA vadhAre hoya che. vRddhAvasthAmAM paNa dUdha hADakAMnu rakSaNa karavA samartha nathI. Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TUMkamAM, zAkAhArIo lIlAM zAkabhAjI tathA anya zAkAhAramAMthI pUratA pramANamAM kelzayama tathA proTIna meLave che ane kudaratI rIte temanuM vajana jaLavAI rahe che. vaLI e proTIna ane kelzayamanA kAraNae osTIyoporosIsa (osteoporosis) nAmano roga tathA kiDanI kAma karatI baMdha thavAnI zakyatA paNa ghaNI ja ochI rahe che. kolesTerola (saMtRpta carabI) : phakta prANIo ane manuSyanuM yakRta (liver) ja kolesTerola pedA karI zake che eTale kolesTerola phakta prANIja padArtho jevAM ke mAMsa, dUdha, panIra ane bIjI DerI pedAzomAM ja jovA maLe che. zuddha zAkAhAra phaLo, zAkabhAjI, anAja ane kaThoLamAM kolesTerola bilakula hotuM ja nathI. kolesTerola e mINa jevo padArtha che. te ApaNA zarIramAM hormonsa tathA bIjA tattvo taiyAra kare che. sAmAnya rIte ApaNuM yakRta (liver) ja potAnA mATe jarUrI kolesTerola pedA karI le che. paraMtu manuSya jyAre DerInI pedAzo ane mAMsAhArano upayoga kare che tyAre temAM kolesTerola paNa Ave che. A rIte ApaNA zarIramAM vadhArAnuM kolesTerola praveze che, je nukazAnakAraka che kAraNake te ApaNI raktavAhinIo (dhamanI ane zirA)mAM jamA thAya che. aMte chevaTe dhamanImAM gaThThA bAjhI jAya che. pariNAme hRdaya rogano humalo thAya che. jeo saMpUrNa zuddha zAkAhArI (Vegan) che teonuM yakRta (liver) jarUriyAta karatAM vadhAre kolesTerola pedA karatuM nathI eTale temAM kolesTerolanuM pramANa UcuM rahetuM nathI. saMtRpta ane asaMtRpta carabI : saMtRpta carabI zarIranI sAmAnya jarUriyAta karatAM vadhu kolesTerola pedA karavA mATe ApaNAM yakRta (liver) ne uzakere che. tethI ApaNuM yakRta ApaNI jarUriyAta karatAM vadhAre kolesTerola pedA kare che ane te ApaNI raktavAhinIomAM jamA thAya che. badhI ja prANija carabI, ghI ane keTalAka vanaspati telo dA.ta. koparela, pAmolIna vageremAM saMtRpta Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ carabI hoya che. keTalAka zAkAhArIomAM kolesTerolanuM pramANa UMcuM hoya che kAraNa ke teo temanA khorAkamAM saMtRpta carabIvALo AhAra vadhu le che. tethI jo kolesTerolanuM pramANa ochuM karavuM hoya to saMtRpta carabIvALo AhAra saMpUrNa baMdha karavo joIe. bIjAM vanaspati telomAM moTe bhAge asaMtRpta carabI hoya che. saMtRpta ane asaMtRpta baMne prakAranI carabI kelari saMgraha karavAnAM mAdhyamo che. tethI saue potAnA AhAramAM asaMtRpta carabIvALA AhArano paNa sauthI ocho upayoga karavo joIe. taLyA vagarano ane koIpaNa jAtanA tela vagarano zuddha zAkAhAra e taMdurasta AhAra che. Avo AhAra karanArane kolesTerolanI koI takalIpha thatI nathI. viTAmIna bI-12 : uttama kakSAnA lohI tathA cetAtaMtra (jJAnataMtu) mATe viTAmIna bI-12 jarUrI che. alabatta, darekane AkhA divasa daramyAna phakta be mAIkrogrAma viTAmIna bI-12 joItuM hoya che. viTAmIna bI-12 vanaspati ke bIjA koI prANI banAvatAM nathI. paraMtuM ApaNA pAcanataMtramAM rahelA bekTeriyA - jIvANuMo ja te pedA kare che. manuSyanA pAcanataMtramAM rahela bekTerIyA viTAmIna bI-12 utpanna kare che paraMtu koI kAraNe manuSya eno upayoga karI zakato nathI. jyAre gAya-bheMsanA pAcanataMtramAM tenA bekTerIyA viTAmIna bI-12 banAve che ane tene potAnA zarIramAM zoSaNa paNa kare che. AthI DerI pedAzomAM viTAmIna bI-12 jovA maLe che. jo tame saMpUrNa zAkAhArI (Vegan) arthAt dUdha, dahIM, ghI sahitanA koIpaNa prANija padArthano upayoga karatA na ho to tamane viTAmIna bI-12 pUratA pramANamAM maLI zakatuM nathI. jo tame viTAmIna bI-12 mATe prANija padArtho dUdha, dahIM, ghI levAnuM nakkI karo to te sAthe tamArA khorAkamAM moTA pramANamAM kolesTerola ane carabI paNa Avaze. Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaLI eTalA pramANamAM zAkAhArI khorAka ocho lezo tethI jaTila kArbodita padArtho ane phAIbara paNa ochA maLaze. AthI DerI pedAzo ane prANija padArtho sivAyanA padArthomAMthI zAkAhArI manuSyoe viTAmIna bI-12 meLavavuM joIe (dA.ta. kaThoLa anya auSadhIya srotomAMthI tathA vividha zAkAhArI viTAmInanI goLIo jemAM viTAmIna bI-12 hoya.) dUdha ane prosTeTa kensara : I.sa. 1999mAM vizva kensara saMzodhana phaMDa ane kensara saMzodhana mATenI amerikana saMsthAe tAraNa kADhyuM che ke DerI pedAzo e saMbhavataH prosTeTa kensaranuM eka kAraNa che ane eprila, 2000mAM eka bIjA saMzodhanamAM DerI pedAzo ane prosTeTa kensara vacceno saMbaMdha batAvyo che. hArvarDanA DokTaroe 11 varSamAM 20,885 manuSyanA Arogya viSayaka abhyAsa karyo ane temAM temaNe jaNaAvyuM ke rojanA aDhI kapa jeTalA dUdha padArthonuM sevana karanAra lokomAM rojanA aDadhA kapa jeTalA padArthonuM sevana karanAranI sarakhAmaNImAM prosTeTa kensaranuM jokhama 34% vadhu hoya che. dUdha, cIjha, AIskrIma vagere DerI pedAza, IMDAM, mAMsa ane anya prANija padArtho anya prakAranA kensara sAthe saMbaMdha dharAve che. A uparAMta DerI proDakTamAM pracura mAtrAmAM carabI hoya che je ApaNA zarIramAM kensara utpanna karanAra rasAyaNo ane kensaranI vRddhi karanAra hormonsa mATe praveza drAra/bArA samAna che. A uparAMta DerI proDakTamAM kensara pratirodhaka dravyo khubaja ochA pramANamAM hoya che ane reSAo (phAIbara) to bilakula hotAM nathI. reSAo mAtra vanaspatijanya khorAkamAM ja hoya che je sAmAnya rIte ApaNA pAcanataMtramAMnAM kArosInojansa (Carcinogens)ne dUra kare che. dhAnya (Whole grains), vAla ane anya kaThoLa, zAkabhAjI ane phaLomAM kensara sAme laDavAnI tAkAta che. vanaspatijanya AhAramAM carabI ochI hoya che ane reSAo vadhu hoya che ane te kensara pratirodhaka tattvothI bharapUra hoya che. mAMsa, DerI pedAzo, IMDAM ane taLelA padArtho Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rahita AhAra taMdurastI mATe zreSTha che. nIce jaNAvelA AhAra kensarane rokavAmAM upayogI che. zAkabhAjI : zakkariyAM, gAjara, phUlagobI, pAlakhanI bhAjI, kothamIra (dhANA) phaLo : sTroberI, sAkaraTeTI, tarabUca, keLAM, sapharajana dhAnya : ghauMnI roTalI, cokhA, oTano loTa vagere kaThoLa : vAla, vaTANA, masUranI dALa mArI taMdurastIno ahevAla : jyAre huM saMpUrNa zAkAhArI thayo tyAre mArI uMmara 55 varSanI hatI ane tyAre mane evo vahema hato ke jo huM dUdha, ghInI banAvaTono tyAga karIza to mArI taMdurastI jokhamAze. huM saMpUrNa zAkAhArI (Vegan) thayo te pahelAMno ane te pachIno ahevAla nIce pramANe che : saMpUrNa zAkAhArI (Vegan) saMpUrNa zAkAhArI (Vegan) thayA pUrve 1995 thayA pachI 1997 kolesTerola 205 160 HDL 34 42 TrAyaglisarAIDa 350 175 zAkAhArI thayA pachI mArA zarIramAM vadhu tAkAta AvI che. mArA zarIramAM kelzayamanI uNapa vartAtI nathI. mArAM hADakAMnI majabUtAI barAbara che. alabatta, saue zAkAhArI banyA pachI zarIranA rAsAyaNika baMdhAraNanI satata tapAsa rAkhavI joIe. mArA DokTara mArAM pariNAmothI khUba khuza thayA ane teoe mane anya koI viTAmInsa ke kelzayama levAnI salAha paNa ApI nathI. 1998mAM paNa mAro Arogya ahevAla eTalo ja sAro che. Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina dhArmika dRSTikoNa : ahiMsA e jaina dharmano uccattama Adarza che. alabatta, ApaNA jIvana nirvAha mATe jaina dharma tenA gRhastha anuyAyI zrAvaka-zrAvikAone amuka maryAdita hiMsAnI chUTa Ape che. jaina dharma graMtho spaSTa rIte darzAve che ke : ApaNA jIvana nirvAha mATe, ApaNA sAdhu jIvananI/sAdhusAdhvIjIonA jIvana nirvAha mATe, ApaNA zAstro-dharmagraMtho graMthAlayo, jinAlayo ane upAzrayonA saMrakSaNa mATe atyaMta Avazyaka ane maryAdita pramANamAM pRthvI arthAt mATI, retI, cUno, paththara vagere pANI, agni arthAt dIvA vagere, vAyu ane vanaspatikAya vagere ekendriya jIvonI hiMsA karavAnI zrAvaka-zrAvikA svarUpa gRhasthone anumati Ape che. beIndriyathI laIne paMcendriya sudhInA koIpaNa trasa jIvo dA.ta. pazu, pakSI, jIvajaMtuo ane manuSya vagerenI koIpaNa saMjogomAM teone trAsa ke temanI hiMsA karavAnI chUTa zrAvaka zrAvikAone paNa ApavAmAM AvI nathI. sAdhuo mATe saMpUrNa paNe ahiMsaka banavuM jarUrI che. sAdhuo pRthvI, pANI, agni, vAyu ane vanaspati sahita koIpaNa sthAvara ane trasa jIvonI hiMsA karatAM nathI. gAya-bheMsa vagere dUdha ApatA prANIo paMcendriya che ane teo saMttI hovAthI mana/magaja paNa dharAve che. jaina dharmagraMthomAM AvAM prANIo pratyenI nirdayatA ane temanI hiMsAne sauthI moTuM pApa gaNavAmAM AvyuM che. AjanA Adhunika ucca yAMtrikI paryAvaraNanA mAholamAM mAMsa meLavavA AcarAtI nirdayatA ane dUdha meLavavA AcarAtI nirdayatAmAM koI phera jaNAto nathI. mAMsa meLavavA mATe gAya-bheMsanI turatamAM katala karavAmAM Ave che, jyAre dUdha meLavavA mATe gAya- bheMsane mAravAmAM AvatI Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nathI paraMtu tenI zarUAtanI jiMdagImAM pIDA ApavAmAM Ave che. tenI eka vAcharaDI sivAya badhAM ja vAcharaDAMone cha mahinA sudhI pIDAjanaka rIte rAkhI chevaTe mArI nAMkhavAmAM Ave che ane te dUdha ApatAM gAyabheMsane paNa chevaTe pAMca- cha varSanA aMte ochuM dUdha ApatI thAya ke baMdha thAya ke turata mArI nAMkhavAmAM Ave che. jyAre temanuM kudaratI AyuSya 15 varSanuM hoya che. DerI udyoga mATe rAkhavAmAM AvelI gAya-bheMsa ke temanAM vAcharaDAM A nirdayatA ane mRtyumAMthI kyAreya chaTakI zakatAM nathI. TUMkamAM, dUdha meLavavA mATe AcaravAmAM AvatI nirdayatA, mAMsa meLavavA mATe AcarAtI nirdayatA jeTalI athavA tenA karatAM vadhu kharAba hoya che ane DerI banAvaTono upayoga karIne ApaNe AvI nirdayatAne preraNA ane protsAhana ApIe chIe. DerI pedAzono jaina maMdiramAM thato upayoga : zvetAbaMra, digaMbara baMne saMpradAyo temanAM derAsaromAM thatI dhArmika vidhiomAM dUdha ane dUdhanI banAvaTono upayoga kare che. prAcIna kALamAM (AjanA ucca yAMtrikIvALA jemAM gAya-bheMsane atyaMta pIDA ApI chevaTe mArI nAMkhavAmAM Ave che te DerI udyoganA janma pahelAM) bhAratamAM gAya-bheMsanI kuTuMbanA eka sabhya tarIke kALajI levAmAM AvatI hatI ane gAya ke bheMsane tenuM bacyuM ke vAcharaDuM dhAvI le te pachI dohavAmAM AvatI hatI ane te dUdhano manuSyo upayoga karatA hatA ane A ja kAraNathI dUdha ane dUdhanI banAvaTone jaina ke anya dharmagraMthomAM hiMsaka gaNavAmAM AvI nathI. ApaNe navA yAMtrikI paryAvaraNa heThaLa, jaina derAsaromAM thatAM vidhividhAnomAM upayogamAM levAmAM AvatAM dUdha ane dUdhanI banAvaTo (dA. ta. pUjA mATe dUdha, AratI mATe ghI, naivedya mATe mIThAI vagere) aMge punaHmUlyAMkana karavuM joIe. koIpaNa saMjogomAM ApaNe ApaNA jaina dharmanA uccatama siddhAMta ahiMsAmAM koI ja chUTachATa mUkavI na joIe. koI ja samAdhAna karavuM na joIe. Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zvetAMbara paraMparAne lAge vaLage che tyAM sudhI huM cokkasa kahI zakIza ke koI ja dharmagraMtho (Agamo)mAM derAsaramAM-pUjAmAM dUdhano upayoga karavAnuM vidhAna nathI. dagaMbara paraMparA aMge zrI atula khArA (jaina kendra, DallAsa, TeksAsanA bhUtapUrva pramukha) jaNAve che ke moTA bhAganA digaMbaro pUjAvidhimAM dUdhano upayoga karatA nathI ane koIpaNa dharmagraMthamAM paNa dUdha ane dUdhanI banAvaTonA pUjAmAM upayoga aMge nirdeza prApta thatA nathI. hiMdu maMdironI pUjA vidhinI sIdhI asara heThaLa dakSiNa bhAratamAM keTalAMka digaMbara derAsaromAM dUdhano upayoga thAya che. jo ApaNe aMgata vyavahAramAM DerI pedAzono upayoga karIe to e kArya mATe ane tenA pariNAma svarUpa pApakarma mATe ApaNe pote ja aMgata rIte javAbadAra chIe. paraMtu jo ApaNe derAsaromAM dUdha vagere pedAzono upayoga karIe to ema manAya ke Akhoya jaina samAja sauthI moTuM pApa karI rahyo che. jaina pUjAvidhimAM dUdha ane dUdhanI banAvaTo amuka cokkasa dhArmika pratIkonuM pratinidhitva kare che, pUjA vidhimAM ApaNe je banAvaTono upayoga karIe teno srota hiMsAmukta/nirdayatAmukta hovo joIe. ApaNI dhArmika pUjAvidhinuM mukhya dhyeya ApaNI AdhyAtmika unnati karavAno che. e vidhividhAnanA pariNAme ApaNAM ahaMkAra, lobha, krodha, viSayavAsanA, parigrahamAM ghaTADo thavo joIe. ApaNe ApaNI pUjAvidhimAM dUdhanA sthAne sAduM pANI athavA soyAbInanuM dUdha, ghInA sthAne vanaspati janya tela ane mIThAIonA sthAne vividha prakAranA sukA mevAno upayoga karavo joIe. ApaNI pUjAvidhimAM karelA AvA prakAranA parivartananI yuvA peDhI jarUra kadara karaze. Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. ka. A lekha sau prathamavAra ogasTa, 1997mAM InTaraneTa upara (Jain List) prakAzita thayela. tyArathI samagra vizvamAMthI vAcakoe amone ghaNI pRSTi ApI che. AmAMnA keTalAMka lokonA pratibhAva-abhiprAya ame A pustikAnA aMte ApyA che. te vAMcavAnI amo hArdika bhalAmaNa karIe chIe. Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ New Youk Times-article By J. Peder Zane, May 12, 1996 2. DerI phArmanI gAya-bheMsa : jIvana, upayoga ane tenI pIDAo te phakta dUdha ane mAMsa mATe nathI, lozana mATe paNa che. bhUmikA : sAmAnya manuSya mATe te gAya-bheMsa che paraMtu je rIte teono A lekhamAM ullekha karavAmAM Avyo cho te rIte mAMsa udyoga mATe te mAtra vAcharaDAM ke vAcharaDI ja che. (mAtra mAdA gAya-bheMsa ke je baccAMne janma Ape che tene ja gAya-bheMsa kahevAmAM Ave che.) katalakhAnAmAM katala thatAM pazanuM sarerAza vajana 1150 ratala hoya che. temAMthI mAthuM, kharI, AMtaraDAM ane cAmaDuM dUra karyA pachI tenuM vajana 714 ratana thAya che. te bAkI rahela mRtakamAMthI 568 ratala vajana mAMsa ane 49 ratala vajana vividha aMgo ane graMthionuM hoya che. jemAMthI yakRta (Liver) jevA aMgono bhojanamAM sIdhe sIdho upayoga thAya che. bAkInAmAM carabI ane hADakAM hoya che jeno upayoga mINa, kosmeTIka, kenDIthI laIne pAlatu prANIonA khorAka tarIke thAya che. khetIvADI vibhAganA jaNAvyA pramANe gaye aThavADiye pazupAlakoe eka pazu dITha 632 Dolara mAMsa utpAdako pAsethI meLavyA hatA. jyAre mAMsa utpAdaka kasAIoe eka pazu dITha mAMsanA 644 Dolara ane anya aMgonA 101 Dolara badhA maLIne 745 meLavyA hatA. keTalAka khUba kiMmatI aMgonI sUcI temanA upayoga ane tenI kiMmata A lekhane aMte ApavAmAM AvI che. lekha : viSaya praveza : Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vijJAnIo mAne che ke rogavALA gheTAMnAM magajanA mAMsane, briTananI gAya- bheMsane khavarAvavAthI tenA roganA kAraNe briTananI gAya-bheMsa gAMDI thayela che ane tenuM mAMsa dUdha vagere lenArA briTananA aMgrejonAM mota nIpajyA hatAM. amerikana kheDUto ane pazupAlako janatAne e vAtanI khAtarI Ape che ke rogavALA gheTAMnuM mAMsa teonI gAyo khAtI nathI. to amerikAnI gAyo, Dhora, Dukkara ane maraghAMne zuM khavaDAvIne hRSTapuSTa banAvavAmAM Ave che, tenuM amerikana prajAne Azcarya thAya che. anAja, soyAbIna ke anya dhAnya uparAMta amerikAnI gAyonA rojiMdA khorakamAM moTA bhAge sukAyeluM lohI, bhUko karelAM pIMchAM, kacarelA hADakAM, taLelI carabI ane mAMsanI vAnagIo hoya che. amerikAnI gAyo, Dukkara ane maraghAM svajAtibhakSaNa eTale teo temanI jAtionuM mAMsa khAI rahyA che. TopekAmAM kensAsa DipArTamenTa opha egrIkalcaranA vaikalpika upayogonA kAryakramanA ko-orDineTara DaoN. remanDa ela. barnsa kahe che : "maraghIonI cIsa, barADA ane hAkala sivAyanI dareka vastuno ApaNae upayoga karIe chIe." "ApaNe e ja chIe, je ApaNe khAIe chIe." e vidhAnane navo ja artha ApanAra udyoga che. katalakhAnAmAM taiyAra thayelAM mAMsane manuSyanA upayogamAM levAyA bAda bAkInI vastuo (katalakhAnAno kacaro athavA eMThavADa), lohI, pheTa, zIMgaDAM, paganI kharIo, nakha, khoparI, AMtaraDAM, nahi pacelI hojarImAM rahelI vastuono zo upayoga ? uttara : kalpanAmAM paNa na Ave tevo upayoga thAya che. citrazalAkA (pIMchI), phalora mINa, thIjI na jAya tevI divAsaLIo, selophena, linoliyama, simenTa, chabI pADavA mATe vaparAMtAM kAgaLa ane choDanAzaka davAo, jiMdagI bacAvanAra davAo, jiMdagI zobhAvanAra Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sauMdarya prasAdhano, sAbu, kenDI, vastro, gAdItakiyA, pagarakhAM, ane ramatagamatanAM sAdhanono jemAM samAveza thAya che evI magaja mUjhavI nAkhe tevI aneka pedAzo katalakhAnAMnA kacarAmAMthI bane che. briTanamAM gAMDI gAyono roga navembarathI phATI nIkaLyo tyAre bhAre moTo bhaya pedA thaI gayo hato.. vAstaviktA e che ke kayAmatanA divasano khyAla bahu ja kharAba che. amerikana mITa InsTiTyuTa mATe saMyojita pedAzonA vepArI maMDaLanA upapramukha Do. jerI brITara hasatAM hasatAM kahe che, gAyo ane Dukkarone jIvana vyavahAramAMthI bahAra kADhI lo ane tame jANo cho tema jIvana ja badalAI jaze. jo ke amerikAmAM gAMDI gAyono roga thayo nathI paNa bIjI bAbato ciMtAjanaka che. jekaIna-dha-bokSa nAmanA resToranTamAM kAcApAkA taLelA hembargarsa (senDavIca jevI taLelI vAnagI) khAvAthI 1993mAM traNa bALako marI gayela te I-kolI bekTariyA ane sAlamoliyAno cepa ke je prati varSa hajAro amerikanone lAgu paDe che, e be kAyamI samasyAo che. mAMsa udyoganA mAliko A khatarAne dabAvI rahyA che paNa enI asaro nAbUda karavA eNe upAyo yojyA che. ghaNA moTA mAMsanA kArakhAnAvALA have bekTariyAne mArI nAkhavA mATe pazuonA maDadAM upara pANInI varALano chaMTakAva kare che. teo niyamita rIte bekTariyA jovA mATe mAMsanuM nirIkSaNa kare che ane te mATe ceka-poInTasa sthApyA che. uparAMta mAMsa khAnArA loko badhuM mAMsa pUrepuruM pakavIne khAya che. ane e rIte potAnI jAtanuM rakSaNa kare che. Ama chatAM, jeo mAMsane katala ke hiMsA nathI mAnatA evA loko mATe paNa keTalIka kAyamI samasyAo che. mahattama zoSaNa karavAnI vastu prANIo che evo A udyogakArono nirdaya khyAla ghaNA mANasone azAMti upajAvanAro to che. e yAda rAkhavA jevuM che ke phalora vekSa ke lipasTIka banAvavA mATe prANIonI katala karavAmAM AvatI nathI. 80 thI 90 TakA gAya ke DukkaranuM mAMsa to loko khAI jAya che. chellA dazakAmAM DhoranI kiMmata eTalA nIcA stare pahoMcI che ke gayA saptAhamAM Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramukha klinTana mAMsanI kiMmata vadhAravA prayatna karI rahyA hatA ane mAMsanA udyogapatio vadhAremAM vadhAre napho kema maLe teno prayatna karI rahyA hatA. brITara kahe che ke - "ADapedAzonuM vecANa e udyogakAro mATe naphA ane khoTa vacceno taphAvata che ane grAhakane mATe mAMsa khAvAnuM poSAya tevuM ane na poSAya tevuM che." DaoN. barnsa umere che ke "jo ApaNe ADapedAzonuM bajAra nahi vikasAvIe to ApaNe teno nikAla to karavo ja paDe ane tethI bIjI aneka samasyAo pedA thavAnI." - jo mANaso temanA priya resTorAMnA rasoDAmAM DokiyuM karIne jue to kadAca vadhAre mANaso ghera rasoI banAvavAnuM pasaMda kare. evI ja rIte mAMsa pekiMga karavAnA sthaLanI mulAkAta mANasa le to zAkAhArI thavA mATe navI preraNA tene jarUra maLe. amerikana katalakhAnAMonuM AMkaDAzAstra : amerikAmAM dararoja sarerAza nIce pramANe pazuonI katala karavAmAM Ave che. pazuo-sAmAnya 1,30,000 vAcharaDAM, pADA vagere Dukkara 3,60,000 maraghAM, bataka vagere 7,000 2,40,00,000 katalakhAnAnI prakriyA : Adhunika katalakhAnAM AMzika rIte phekTarI ane moTA bhAge nAnA TUkaDA karavAnI dukAna jevAM che. moTA katalakhAnAM dara kalAke 250 gAya-bheMsanI katala kare che ane dararoja 16 kalAka cAle che. ahIM gAya-bheMsanuM mRtaka Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deha lokhaMDanA hUkanA AdhAre jema jema AgaLa dhakelAtuM jAya tema tema tenA DajhanabaMdhI saMkhyAmAM nAnA TUkaDAo thatA jAya che. sau prathama jIvatI gAya-bheMsane DhoLAvavALA uparanA bhAgamAM laI javAmAM Ave che, tyAM tenA mAthAne pakkaDamAM mUkavAmAM Ave che ane tene bebhAna banAvavAmAM Ave che. tyArabAda 'sTIkara' kahevAto mANasa tINI charI vaDe te gAya-bheMsanA gaLAnI dhorI nasa kApe che ane gAyabheMsa marI jAya che. nasamAMthI nIkaLatuM lohI eka moTA vAsaNamAM bheguM karavAmAM Ave che. pAchaLathI te lohIne sukavIne, teno pAvaDara banAvavAmAM Ave che ane proTInayukta pazu AhAra tarIke te Dhorane khavaDAvavAmAM Ave che. tyArabAda paganI kharIo dUra karavAmAM Ave che ane vecANa mATe cAmaDuM UtArI levAmAM Ave che. jo gAya-bheMsa garbhavatI hoya to tenA nahi janmelA garbhastha vAcharaDAnAM cAmaDAne UMcI jAtanA suMvALAM cAmaDAM (Slunk) tarIke vecavAmAM Ave che. tyAra pachI mastakanA TUkaDA karavAmAM Ave che ane te gAya-bheMsanI chAtIno bhAga kholI aMdaranA aMgo chUTA pADavAmAM Ave che. kacaro kahevAtAM aMgone (waste) kacarApeTI jevA khaMDamAM mokalavAmAM Ave che ane parivahana paTTA upara tene mUkavAmAM Ave che jyAM kArIgaro cIpiyA vaDe aMgo chUTAM pADe che. kArIgarono eka samUha hojarInAM paDa chUTAM kare che, to bIjo samUha phephasAM chUTAM kare che. bIjA kArIgaro hRdaya, penkriyAsa athavA thAIroIDa graMthio chUTI pADe che. moTA bhAge hADakAMo ane kharIono upayoga AhAra, khAtara athavA UMcI jAtanA proTIna yukta pazu AhAra ane khAtara banAvavAmAM thAya che. bAkIno vadhelo kacaro ane hADakAM, kolana, jileTIna ane ramakaDAM banAvanArAone vecI devAmAM Ave che. katalakhAnAnI ADapedAzo : gAya-bheMsanA zarIranA aMgo ane tenA upayoga : Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ katalakhAnAmAM mAMsa taiyAra karavAnI samAMtara prakriyA bIjA rUmamAM cAle che, jyAM kArIgaro mAMsanI vividha jAtio, uparathI goLa hoya tevuM, kaTi pradezanuM mAMsa, lAMbA lAMbA TUMkaDAM hoya tevuM mAMsa, lAMbA capaTA TUkaDA hoya tevuM mAMsa, pAMsaLIo, haDapacI vagere chUTuM pADe che. moTaranA dareka aMgonI mAphaka prANIonAM dareka aMganI viziSTa kiMmata hoya che ane tenuM bajAra hoya che. gAya-bheMsanA jIbhanA bajAramAM ratalanA 58 senTa arthAt rU. 27 upaje che. moTA bhAge te meksiko mokalAya che, jyAM tenA nAnA nAnA lAMbhA TUkaDA karI, svAdiSTa masAledAra cUrNa karI te pUraNa tarIke TAkomAM vaparAya che. gAya-bhesanAM hRdaya (ratalanA 27 senTa arthAt rU. 15nA bhAvathI) marImasAlA nAMkhela mAMsayukta pUraNa banAvavA mATe raziyAmAM nikAsa karavAmAM Ave che. gAya- bheMsanA gAlanuM mAMsa balonI banAvavA mATe amerikana mAMsa utpAdakone vecavAmAM Ave che. alabatta, AmAMnAM ghaNI jAtanAM viziSTa aMgonA viziSTa mAMsa pAlatu prANIo mATenA khorAka banAvatI kaMpanIone vecavAmAM Ave che, je khAsa karIne alaga pADelAM viziSTa aMgone kharIdavAno Agraha rAkhe che. kAragila, dha minIyApolIsa bejhaDa mITa pekiMga kaMpanInA pravaktA mArka kleIna (Mark Klein) kahe che : suMdara, svAdiSTa ane poSaka dravyovALI vAnagI banAvavA mATe viziSTa prakAranA mAMsa cokkasa pramANamAM levAmAM Ave che. ane te mATe pAlatu prANIono khorAka banAvanArA rasoIyAo judA judA pramANamAM hRdaya, kalejuM ane evAM ja bIjAM aMgonuM mAMsa maMgAve che. bAyoTekanoloji ke jemAM davAonI kaMpanIo DNA no punaH joDANakartA tarIke upayoga karIne prayogazALAmAM je auSadho banAve che te bAyoTekanolojinI utpatti ane vikAsa nahoto thayo tyAM sudhI e badhA padArtho, ghaNI phArmAsyUTikala kaMpanIo prANIomAMthI te meLavatI hatI. tema chatAM, gAya-bheMsanuM jADuM lohI (lagabhaga lITaranA rU. 1900 thI Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2350nA bhAvathI) davAo banAvavAmAM tathA saMzodhana mATenuM eka agatyanuM mAdhyama banI rahe che. gAya-bheMsanI vividha graMthiomAMthI hormonsa (jAtiya raso) ane bIjAM dravyo meLavIne auSadhIo banAvavAmAM Ave che. gAya-bheMsanI picyuTari graMthi (eka ratalanA $19.50 arthAt rU. 925) bhegI karI temAMthI lohInA dabANane kAbUmAM lAvavAnI tathA hRdayanA dhabakArA niyamita karavAnI davAo banAvavAmAM Ave che. gAya-bheMsanI (eka ratalanA $3 arthAt rU. 135 nA bhAvathI) aMtaHsrAvi (eDrinala) graMthio bhegI karI temAMthI kADhelA pravAhI rasomAMthI 20 judA judA prakAranA sTIroIDsa banAvavAmAM Ave che. gAya-bheMsanA phephasAM (eka ratalanAM 6 senTanA bhAvathI) lohI vagerene ghaTTa thatuM aTakAvavA mATenA auSadha hiperina (Heparin) mAM jAya che ane (eka ratalanA 6.3 senTanA bhAvathI) gAya-bheMsanA penkriyAsa bhegAM karI temAMthI Insyulina kADhI DAyAbITIsanA dardIone ApavAmAM Ave che. DAyAbITIsano eka dardI AkhA varSa daramyAna kula 26 gAyonA penkriyAsamAMthI meLavela Insyulina vApare che. sauthI vadhu kiMmata upajAve evI anizcita pedAza gAya-bheMsanA pittAzayanI patharI (Gallstone) che, jenA phakta eka auMsanA $ 600 nA bhAvathI dUra pUrvanA vepArIo jeo potAne vaidya (Aphrodisiac) gaNAve che, teo laI jAya che. e nAnosUno virodhAbhAsa nathI ke gAyanI carabI evI kaMpanIone vecavAmAM Ave che ke je lokone suMdara banAvavA lipasTIka vagere mekaapanAM dravyo, sauMdaryaprasAdhano, AIlAInara, bhramara raMgavAnI pensila, vALa dUra karavAnA malama ane snAna mATenA padArtho, jIbha na cacare tevA baTAIla sTIareTa, glAIkola sTIareTa ane PEG 150 DAIsTIareTa banAve che. Collagen nAmanuM proTIna je cAmaDAM, kharI ane hADakAMmAMthI meLavavAmAM Ave che te sauMdaryaprasAdhanomAM AvatA lozanamAM bhejazoSaka ghaTaka tarIke agatyanuM hoya che. tvacA niSNAto AMkhonA khUNAo taraphanI Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karacalIo tathA cahelA uparanI karacalIo dUra karavA caherAnI cAmaDImAM tenA iMjekazana Ape che ane kRtrima stananA AropaNamAM paNa teno mAdhyama tarIke upayoga thAya che. temAM koSonI vRddhi thaI zake che. sAbuomAM mukhya ghaTaka tarIke koko baTara ke vanaspati telano upayoga thaI zake che, Ama chatAM, moTA bhAganA sAbuomAM prANija carabI ja vaparAya che. kharekhara, sopa (Soap) zabda (Sopa) sopA nAmanA parvata uparathI Avela che. jyAM eka jagyAe prAcIna romamAM prANIonuM balidAna ApavAmAM AvatuM hatuM. tyAM najIkanI khINamAM rahela loko te parvatanA jharaNAmAM potAnAM aMgarakhAM-vastro dhotAM hatAM, te prANija carabI ane rASTranA kAraNe vadhu ne vadhu sapheda thatAM hatAM, tethI vastrone dhoIne sapheda karanAra padArtha-sAbune sopa (Soap) kahevAmAM Avyo. chellAM 30 varSathI keTalAka amerikanone gAya-bheMsanA magaja, DukkaranA paga ane baLadanAM zukrakozonuM bhojana karavAnI tIvra IcchA thAya che. paraMtu ApaNI prANIonI kharIonI IcchA na saMtoSAya tevI che. A kharIomAMthI jileTIna banAvavAmAM Ave che. gaMdhavihIna ane svAdavihIna A jileTIna proTIna tarIke seMkaDo vastuomAM vaparAya che. temAM guMdaravALI paTTIo, AIskrIma, sakhata kenDI, jela-o (Jell-O) no samAveza thAya che. ghaNI carabIyukta vastuo pAchaLanuM rahasya A jileTIna hoya che. arthAta AvI kahevAtI carabIyukta vastuomAM paNa jileTIna Ave che. nAbIsko (Nabisco. Inc.) nA mArkeTIMga komyunikezananA menejara jhona berojha (Johan Barrows) kahe che : je loko zakti kelarI vagaranI vastu vaDe moTuM bhareluM rAkhavA mAgatA hoya che teo mATenI krImavALI vAnagIomAM jileTIna Ave che. pAlatu prANIone cAhanArAomAMnA keTalAkanI kudaratane pAchuM ApavAnI caLavaLe prANija ADapedAzo mATenuM bIjuM eka vistRta bajAra UbhuM karyuM che. tINAM avAja karatAM plAsTIkanAM ramakaDAM, je Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AMgaLAMnAM sAMdhA ane snAyuone mArga Ape che. baLadanI pUMchaDIo, paganA aMgUThAMnAM nakha, jaDabAsa kharIo ane 10 ratalanA mematha hADakAMo kADhI levAmAM Ave che. eka prazna e Ubho thAya che ke prANIone nahi pacela thelI vagere khorAkane teo zuM karaze ? haju sudhI Ano koI ja javAba nathI. kensAsa, egrIkalcara DipArTamenTanA DaoN. barnsa kahe che : A aMge preraka vikAsa thaI rahyo che. jo ke huM aMgata khAnagI vAta kahI zakato nathI. paraMtu khUba ja thoDA samayamAM ame tene prANI-khorAkamAM parivartita karavAnI navI paddhati jAhera karIzuM. A Cow's Body Parts-Common Usage and Selling Price Cows Body Part $/lb Price in Common Usage Trachea_0.20 Lungs 0.06 Pancreas 0.63 Bones0.42 Tallow (fat) Ovaries 7.50 Hide 0.75 Hooves 0.42 Gelatin and Collagen Horn 0.42 Gelatin and Collagen Kidney 0.17 Humain Consumption and Pet food Thyroid 2.00 Medicines Pet food Gelatin, Collagen Bonemeals 0.19 Cosmetics Candles, Soap, Floor wax Medication to regulate menstrucation Footwear, Upholstery and Cloths Heparin, an anti-coagulant Insulin and Pet food 2.85 Adrenal gland Spleen 0.12 Human consumption Femur 0.42 Bones for fogs Intestines0.21 Human consumption Stomach lining_0.41 Sources of 20 steroids Human consumption Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Heart 0.27 Sausage Lips 0.58 Taco filling Cheek 0.55 Sausage and Baloney Dried blood 4.40 High protein animal feed, Drug research Liver 0.43 Human consumption, Vitamin B-12 Heparin Tail 1.39 Human consumption Pituitary gland 19.50 Medicine blood pressure/heartrate Gallstones 600.00/oz Jewellary and Aphrocisiace Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - praviNa ke. zAha 3. katalakhAnAMonA kacarAno punaHupayoga (mAMsanA rUpAMtara karanArAM kArakhAnAM) A lekha vAMcIne tamane khyAla Avaze ke DerI phArmanI gAya-bheMsa vanaspatyAhArI/ zAkAhArI rahela nathI. DerI phArmamAM gAya-bheMsane temanA niyamita AhAranI sAthe katalakhAnAnAM kacarAmAMthI banAvela rIsAIkalDa mAMsano AhAra miksa karIne ApavAmAM Ave che. A rIsAIkalDa mAMsa, marelAM prANIo (sahaja rIte mRtyu pAmelAM kUtarAM, bilADAM vagere.), katalakhAnAno nahi upayogamAM Avela prANIonA aMgo ane supara mArkeTanA bagaDI gayelA mAMsanA kacarAmAMthI banAvavAmAM Ave che. mAMsanA rUpAMtara karanArAM kArakhAnAM : rUpAMtarakArI mAMsanA kArakhAnAM A pRthvI upara ghaNAM agatyanAM kAryomAMthI eka kArya kare che. teo mRta prANIo, katalakhAnAMnI vividha banAvaTonA bahiSkRta padArtho, hADakAMmAMthI banAvela pazu AhAra, pazucarabI vagerene rUpAMtara karavAnuM kArya kare che. A badhA padArtho proTIna ane anya pauSTika AhAra rUpe DerInA prANIo (gAyo), paoNsTrI phArmanI maraghIo, Dukkara, gAya-bheMsa, gheTAM, tathA pALelAM pazuonA AhAramAM meLavavAmAM Ave che. eka anumAna pramANe dara varSe 400 karoDa ratala katalakhAnAMno kacaro jevo ke lohI, hADakAM ane AMtaraDAM vagere tathA dara varSe lAkhonI saMkhyAmAM AvatAM mRta kUtarAM, bilADAMno pazu AhAramAM upayoga karavAmAM Ave che. A kAraNe DerI phArmanAM gAya-bheMsa, anya pazuo ane Dukkaro, je kudaratI rIte ja zAkAhArI che teone binajarUrI rIte mAMsAhArI banAvI devAmAM Ave che. Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A badhA kacarAno rUpAMtara karanArAM kArakhAnAM na hoya to ApaNaAM zahero roga ane saDelAM mRta dehothI khadabadatAM narkAgAra banI jAya ane lokomAM vinAzaka vAIrasa ane bekTeriyA behada phelAI jAya. DaoN. biliyama hyusTana (Dr. Willian Huston) (amerikAnI kaoNleja pArka, ema.DI., varjinayA-merI lenDanI pazu auSadhIya vijJAna kaoNlejanA DIna) kahe che : "jo tame badhA ja mRta aMgo bALI nAMkho to havAmAM bhayaMkara pradUSaNa phelAI jAya ane jo tame badhA ja mRta aMgone jamInamAM daphanAvo to jAhera Arogyano bhayaMkara prazna pedA thAya, jemAM badabUdurgaMdhano to ullekha paNa na thAya. bekTeriyAnI utpatti mATe mRtadehanA aMgo eka zreSTha mAdhyama che." A abajo Dolarano udyoga che, jenA kArakhAnA amerikA, yuropamAM ane vizvanA anya dezomAM 24 kalAka cAle che. A udyoga varSothI cAle che tema chatAM ApaNAmAMthI bahu thoDAka lokoe A aMge sAMbhaLyuM haze. kAcA mAlano pUravaTho : mRta prANIo ane eka katalakhAnAMnA kacarAne anya padArthomAM rUpAMtara karI ApanArAM kArakhAnAMomAM rIsAIklIMganI prakriyAmAM nIcenA padArthono samAveza thAya che. 1. katalakhAnAMno kacaro, jevA ke pazuo, gheTAM, Dukkara, ghoDA vagerenA hADakAM, khoparIo, paganI kharIo, lohI, hojarI, AMtaraDAM, karoDarajju, pUMchaDI ane pIchAM. 2. zAkAhArIoe pALelAM tathA pAMjarApoLamAM mRtyu pAmelAM kUtarAM, bilADAM ane anya pALelA pazuo. 3. mRta prANIo jevA ke uMdara, noLiyA jevAM prANIo. 4. paoNlTrI phArmano kacaro, pALelAM prANIonA mRtako ane anya mRta pazuo. 5. supara mArkeTa ane resToranTamAMthI bagaDI gayeluM mAMsa. Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amerikAmAM A rUpAMtarakAro dararoja 10 karoDa ratala kacarAno nikAla kare che. jemAM 50% to kasAIoe katala karelAM gAya-bheMsano ane 33% Dukkarano samAveza thAya che, jeno manuSyoe upayoga karyo hoto nathI. arthAta 50% gAya-bheMsa ane 33% DukkaranA zarIranA aMgono upayoga manuSyanA AhAra mATe thato nathI. nyUyorka zaheranI amerikana samAjanI prANIo taraphanI krUratAnI virodhI saMsthAnA pravaktA jepha phreza (Jeff Frace) kahe che : "dara varSe pazu AzrayomAM 60 thI 70 lAkha kUtarAM bilADAM marI jAya che.' upara jaNAvela padArthonI sAthe sAthe rUpAMtara karanArAM kArakhAnAMonI prakriyAomAM binajarUrI padArthonuM paNa bheLaseLa thAya che. je nIce pramANe che. - binajarUrI jherI padArthonuM kAcA mAlanI aMdara bheLaseLa : mRta pazuo ane anya kAcA puravaThAnI sAthe sAthe nIce jaNAvelAM binajarUrI jherI ghaTaka dravyo paNa bheLavAI jAya che. 1. jherI padArthono upayoga karIne marelAM pazuomAM rahela pesTIsAIDjha 2. sahaja mRtyu lAve tevI jherI davAo, je pALelA prANIone ApavAmAM Ave che. 3. keTalAMka mRta prANIomAM cAMcaDayukta paTTA hoya che temAMthI orgenophosphaTa InsekTIsAIDa nAmanuM jherI jaMtunAzaka dravya pedA thAya 4. gerakAyadesara DI.DI.TI. dvArA vikRta banela mAchalInuM tela 5. jaMtunAzaka pazumalamanA svarUpamAM jaMtunAzaka dravya (Dursban) 6. pazuone ApavAmAM Avela enTIbAyoTiksamAMthI bIjAM jherI rasAyaNo utpanna thAya te. 7. bUTa vagerenI dorIo, sarjikala pIno, soyo vagerenA svarUpamAM bhAre dhAtuo Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8. sTIrophoma TrenAM pekIMga, nahi vecAyela supara mArkeTanAM mAMsa, macchI, maraghI, pazuone bAMdavAnI dorIo, plAsTIkamAM peka karela jaMtunAzaka malama, marelAM prANIone plAsTIkanI kothaLIomAM nAkhela te kothaLIo vagerenA plAsTika. khUbaja moMghI thatI majUrInA hisAbe, katalakhAnAnA vepArIo upara jaNAvela padArthone mRta prANIonA aMgo uparathI judA pADatA nathI ane binajarUrI rIte te pazu AhAramAM bheLavAI jAya che. rUpAMtara karavAnI prakriyA : rUpAMtarakArI kArakhAnAomAM prakriyAnI rAha joto DhagalAbaMdha kAco mAla DuMgaranI jema paDyo hoya che. A kAcA mAlamAM 90deg garamImAM, mRta prANIonA DhagalAo upara lAkhonI saMkhyAmAM IyaLo tathA kIDIo caDatA jovA maLe che. sau prathama kAcA mAlane nAnA nAnA TukaDAomAM kApavAmAM Ave che. tyAra bAda tene bIjA vibhAgamAM jhINA jhINA TUkaDA karavA mATe mokalavAmAM Ave che. tyAra pachI tene 280deg sudhI eka kalAka sudhI UkALavAmAM Ave che. A satata UkALavAnI prakriyA hADakAmAMthI mAMsane chUTuM pADe che. A prakriyA 24 kalAka ane aThavADiyAnA sAteya divasa satata cAlyA ja kare che. garama sUpa UkALavAnI A prakriyA daramyAna pILA raMganuM grIsa athavA carabI (Tallo) cheka upara tarI Ave che ane tene alaga tAravI levAmAM Ave che. garama karelA mAMsa ane hADakAMne hemara milamAM mokalavAmAM Ave che jyAM temAMthI bAkIno bheja zoSI levAmAM Ave che ane retI jevA jhINA pAuDara jevuM cUrNa karavAmAM Ave che. temAMthI jhINA tAravALA cALaNAvaDe cALIne temAMthI vALa tathA hADakAMnA moTAM moTAM TUkaDA dUra karavAmAM Ave che. temAMthI nIcenI traNa vastuo banAvavAmAM Ave che. 1. punarutpAdita mAMsa Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. prANija carabI (pILuM grIsa) 3. hADakAMno pAuDara A AhAra phakta pazuone khavaDAvavAmAM Avato hovAthI moTe bhAge sarakArI karmacArIo tenuM niyamana karatA nathI paraMtu tenAM ghaTaka dravyone lagatuM lebala barAbara che ke nahi tenI tapAsa kare che. A pazu AhAramAM jaMtunAzaka pesTIsAIDjha ane anya jherI padArtho aMgenI pUratI cakAsaNI thatI nathI athavA to bilakula thatI nathI. rUpAMtara karelA padArtho ane teno upayoga : rUpAMtarakArI kArakhAnAomAMthI, samagra amerikAmAM DerI udyoga, paoNlTrI phArma, pazu AhAra utpAdako, Dukkara kendro, matsya uchera kendro ane pALelAM pazuonA AhAra banAvanArAne tyAM A rUpAMtara karelA padArtho vecavAmAM Ave che. A rUpAMtarakArI kArakhAnAMo judA judA prakAranAM hoya che. keTalAMka kArakhAnAM pazu AhAra mATe rIsAIkalDa mAMsa pedA kare che to keTalAka mAMsanI peTA pedAzo utpanna kare che. to keTalAMka paoNlTrI AhAranI peTA pedAzo banAve che. e sivAya keTalAMka matsyAhAra, matsya tela, pILuM grIsa, pazu carabI, gAyanI carabI, maraghInI carabI banAve che. I.sa. 1991no USDA no riporTa batAve che ke I.sa. 1983mAM rUpAMtarakArI kArakhAnAMoe lagabhaga 79 karoDa ratala rUpAMtara mAMsa, hADakAMno pAuDara, lohIno pAuDara, ane pIMchAMno AhAra utpanna karyo hato. temAMthI - 12 % DerInI gAya-bheMsa ane pazu carabI AhAra tarIke 34 % pALelA prANIonA AhAra tarIke 34 % paoNlTrI AhAra tarIke 20 % DukkaranA AhAra tarIke upayogamAM levAmAM Avyo hato. Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'Scientific American' batAve che ke 19877thI vyApArika DerI AhAramAM prANija proTInanA upayogamAM ghaNo ja vadhAro thayo che. AkhA amerikAmAM ochAMmAM ochAM 2250 AvAM rUpAMtarakArI kArakhAnAMo cAle che ane Adhunika kArakhAnAM ghaNAM moTAM ane svayaM saMcAlita hoya che. nezanala renDarsa esosiezana Ina elekjhAnDriyA, varjiniyAnA vahIvaTI niyAmaka bruza blenTana (Bruce Blanton) kahe che ke A udyogamAM dara varSe 2.4 biliyana Dolarono vyApAra thAya che. vijJAnIo mAne che ke jyAre pazune rogI Scrapie gheTAMonA karoDarajju ke magajamAMthI banAvelo AhAra khavaDAvavAmAM Ave che tyAre te pazune Mad cow disease nAmano (gAMDapaNa) roga thAya che. vijJAnIo mAne che ke AvA gAMDapaNavALI gAya-bheMsa ke pazuo dvArA prApta DerI pedAzo dUdha, ghI vagere tema ja mAMsa jeo khAya che teone paNa teno cepa lAge che ane teo mRtyu pAme che. uttara kerolInAno dAkhalo : 'Green County Animal Mortality Collection Ramp' nAmanA lekhamAM jaNAvavAmAM AvyuM che ke amerikAnuM uttara kerolInAnA rAjyamAM maraghIo, Dukkara, breIlara maraghInAM baccAM leyara maraghIonA utpAdanamAM agrakramanAM sAta rAjyomAM sthAna dharAve che. te rAjyamAM dara varSe 85000 Tana paoNlTrI phArmanI maraghIo ane Dukkarono nAza karavAmAM Ave che. A nAza karavAnI AvazyaktA aMge 1989mAM 'Green County Livestock Producers Association' e pazuonA mRtako ekatra karavAnI jagyAo zaru karI che pAMjarApoLo ke DhoravADAvALA temanAM mRta pazuone ane pakSIone UMce DhoLAvavALI jagyAe laI jaI pANI custa DabbAo ane paoNlTrI mATenA alaga DabbAomAM pheMkI de che ane bIjAM mRta pazuone riTeInIMga divAlanI pAchaLa dhakelI devAmAM Ave che. mRta pazu esosiezana dvArA konTrAkTa karAyela sthAnika kheDUta mRta Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pazuo ane pakSIone dararoja rUpAMtarakArI kArakhAnAMomAM laI jAya rUpAMtarakArI kArakhAnAMo lAIvasToka esosiezanane dara aThavADiye mAMsa, hADakAM, pIchAM, ane carabInI je te vakhatanA bajArabhAve kiMmata cUkave che. 1989nA prathama 16 aThavADiyAmAM 10 lAkha ratala arthAta aThavADiyAnA 65000 ratala mRta pazu pakSIo bhegAM karI rUpAMtarakArI kArakhAnAMone mokalavAmAM AvyAM hatAM. A saphaLa yojanAnA pariNAme grIna kAunTI lAIvasToka ane paoNsTrI utpAdakone mRta pazu-pakSIonA saraLa, salAmata, Arthika rIte poSAya tevo nikAla karavAno vikalpa prApta thayo che. Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ The Times of India Tuesday 11 April, 2000 By Pritish Nandy 4. dUdha : Arogya, nirdayatA ane pradUSaNanI draSTie Ayurveda kharekhara dUdhane pAMca prakAranAM sapheda jheramAMnuM eka gaNAve che. dUdhanI sAmenA jaMga dvArA teNI (zrImatI menakA gAMdhI) e lokonA madhapUDAne chaMcheDyo che. custa paraMparAgata zAkAhArI (Hardcore veggies) lokoe paNa zrImatI menakA gAMdhI upara zAbdika AkramaNa karyuM che ane dhArmika netAoe paNa khullI rIte zrImatI menakA gAMdhIno virodha karyo che. zrImatI menakA gAMdhInA pakSe vaizvika saMzodhana ane Adhunika vijJAna che jenuM teNIe ghaNA samaya sudhI samIkSAtmaka adhyayana karyuM che. teo ja atyAre zrImatI menakA gAMdhInA pakSamAM che. prazna : tame khUba ja sakhata rIte dUdhano virodha karo cho. tamane dUdhanI tarapha ATalI badhI zatrutA kema che ? uttara : tenAM traNa kAraNo che. 1. dUdhanA kAraNe lokonI taMdurastI jokhamAya che. 2. gAya-bheMsa pratye nirdayatA AcaravAmAM Ave che. 3. dUdhamAM pradUSita padArtho Ave che. ArogyanI draSTie : prazna : dUdha Arogyane hAnikartA kaI rIte che ? te samajAvI zakazo ? uttara :eka mAnyatA evI che ke dUdhamAM saMpUrNa AhAra che ane temAMthI sArA evA pramANamAM proTIna, loha ane kelzayama maLe che. paraMtu - dUdhamAM loha tatva ja nathI, taduparAMta loha tatvane te lohImAM bhaLavA detuM nathI. dUdhamAMthI ApaNuM zarIra phakta 32% ja proTIna meLavI zake che, jyAre kobIjamAMthI 65% ane phUlagobIjamAMthI 69% kelzayama meLavI zake che. Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ koIpaNa jAtanAM zAkabhAjI karatAM dUdhamAM ochuM proTIna hoya che. ApaNe kadAca mAnI laIe ke dUdhamAM proTIna ghaNuM vadhu hoya che, to paNa te mAnava zarIra mATe bina upayogI che kAraNa ke mAnava zarIra divasa daramyAna levAyela kula khorAkanI zaktinA phakta 4-5% ja zakti proTInamAMthI meLave che ane bhAratIya dainika khorAka roTalI-dALazAkamAMthI ja te jarUriyAta jeTaluM proTIna meLavI le che. AthI vizvamAM dUdha ja zreSTha AhAra che evuM je lokone ThasAvavAmAM Ave che, te yogya nathI. khAsa karIne eziyana ane Aphrikana loko mATe dUdhanuM pAcana karavuM muzkela che. ApaNe plAsTika kema khAtA nathI ? kAraNake ApaNI pAse zarIramAM plAsTIkane pacAvavA mATenA pAcaka raso (enzymes) nathI. ApaNA zarIramAM lekaTojha nathI mATe ApaNe lekTojha pacAvI zakatA nathI. jo dUdha ja ApaNane pacatuM na hoya to tenAM ghaTaka dravyo ApaNane kI rIte prApta thAya ? AthI, UlaTuM dUdhamA IGF-1 nAmanuM tattva che. kensara aMgenA badhAM ja saMzodhano darzAve che ke jo IGF-1 ApaNA zarIramAM vadhI jAya to, ApaNane kensara thaI zake che. dUdhamAM raheluM badhuM ja IGF-1_tattva zarIramAM rahIne kensaranuM eka nimitta banI zake che ane te asthamAnuM paNa prabaLa kAraNa che. kharekhara, asthamAnAM dardIone DokTaro dUdha ane dUdhanI banAvaTono tyAga karavAnI bhalAmaNa kare che. bhAratamAM DokTaronA saMdarbhamAM paristhiti e che ke auSadhIya mahAvidyAlayomAM poSaNa aMge kAMI ja zIkhavavAmAM AvatuM nathI. tethI khorAka ane tenI poSaNa kSamatA aMgenuM jJAna khUba ja maryAdita hoya che. tamAruM ane mAruM poSaNa aMgenuM jJAna eka sarakhA ja srotomAMthI Ave che ane te che ApaNAM dAdA-dAdI ane zikSako. ane temAM gUMcavaNomAM umero kare che ApaNA sthAnika dhArmika netAo, khAsa karIne jeo zAkAhAranA pakSapAtI che. prazna : dUdhamAM khAsa karIne zuM khoTuM che ? ane khAsa karIne zuM nukazAnakAraka che ? Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttara : dUdhamAM raheluM keyama kharekhara Arogya mATe jokhamakAraka che kAraNa ke temAMnuM pacyA vagaranuM kelayama mUtramAM jAya che ane tyAM jAma thaI kiDanImAM paththara (patharI) banAve che. bIjI vAta e ke dUdha osTIyoporosIsa arthAta hADakAMnI baraDatAne zamAvavAne badale vadhAre che/vakarAve che. A aMgenA abhyAso darzAve che ke osTIyoporosIsanuM kharuM kAraNa kelzayamanI UNapa karatAM nakAmuM/vadhArAnuM proTIna che, je dUdhamAMthI Ave che. AthI jo tame dUdha vadhAre lo to osTiyoporosIsa thavAnI zakyatAo vadhI jAya che. svIDana jevA dezo jyAM dUdhano sauthI vadhu pramANamAM upayoga thAya che tyAM paNa osTIyoporosIsa roganA keso sauthI vadhu che. bIjo eka moTo khyA e che ke dUdha alsaramAM madadakartA che. hojarInA AMtarika paDamAM saDo thaI khavAI javuM, cAMdAM paDavAM te alsara che ane jyAre dUdha pIvAmAM Ave che tyAre pIDAmAM tAtkAlika rAhata thAya che paraMtu te kAma calAu rAhata hoya che. kharekhara, dUdha amlatA pedA kare che, je chevaTe AgaLa jatAM, hojarInA AMtarika paDano nAza kera che. dUdhanI DerI pedAzo dvArA jeonA alsaranI cikitsA karavAmAM Ave che teone hRdaya rogano humalo AvavAnI zakyatA bethI cha gaNI vadhI jAya che. A vAta paNa tarkasaMgata ja che kAraNa ke dUdha e vAcharaDAM mATe utpanna thato khorAka che, jenAthI vAcharaDAnuM vajana eka ja mahinAmAM cAragaNuM vadhI jAya che. tethI dUdhamAM kudaratI rIte ja carabInuM pramANa sauthI vadhu hoya che je medavRddhi/sthULatA lAve che ane medavRddhi ja badhA Adhunika rogonuM kAraNa che tethI Ayurveda dUdhane pAMca prakAranAM jheramAMnuM eka jhera gaNAve che. prazna : bhAratIyo saikAothI dUdhano upayoga kare che. temAMnA koI e rItanI mAMdagImAM sapaDAyA nathI. uttara : eno AdhAra mAMdagInI vyAkhyA upara che. sAmAnya rIte moTA bhAganA loko saMdhivA, osTIyoporosIsa, asthamA/dama, mAthAno du:khAvo, apacAnI upekSA kare che. tenA sarva sAmAnya paristhitinI jema Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svIkAra karI le che ane kensara jevA rogane bhagavAnanI IcchA mAnI le prazna : dUdhane daitya tarIke jovAthI ApaNI prAcIna saMskRti ane paraMparAno dhvaMsa nahi thAya ? uttara : hajAro varSothI loko mAnatA hatA ke sUrya pRthvInI AsapAsa paribhramaNa kare che. koparaniksa pahelo manuSya hato jeNe evuM kahyuM ke sUrya pRthvInI AsapAsa pharato nathI paNa pRthvI sUryanI AsapAsa phare che. tyAre tenI sAme bhayaMkara virodha thayo hato. bhUtakALamAM bhAratamAM paNa satI thavAno (mRta pati pAchaLa tenI patnIe jIvatA baLI maravAno) rivAja tathA carasa-gAMjo ane aphINa khAvAno rivAja hato. zuM te atyAre kAyadesaranAM che ? meM hindu saMjJAo aMge eka pustikA lakhI che, jene mATe mAre pratyeka hindu dharmanAM zAstro vAMcavA paDyA che. kyAMya dUdha pIvA aMgenuM vidhAna AvatuM nathI. alabatta, ghInuM vidhAna Ave che paraMtu te phakta havana mATe ja che. kamanasIbe ApaNI yAdadAsta khUba ja TUMkI hoya che ane vastuo pratye ApaNe dRDha hoIe chIe ane te aMgenuM ApaNuM jJAna khUba ja alpa hoya che. DaoN. spoka je bALapoSaNa aMgenA niSNAta hatA, teo dUdhanI tarapheNa karatI potAnI vakIlAtanA mAphI mAMgatAM have kahe che ke bALakone dUdhana ApavuM joIe. gAya-bheMsa pratyenI nirdayatA : prazna : DaoN. kuriyana DerI udyogane eka umadA udyoga gaNAve che, jyAre tenAthI sAva viruddha AkSepa karo cho. uttara : DerI udyoga umadA che ja nahi. hakIkata e che ke khAvA pIvAnI mAMga chevaTe gAya-bheMsano bhoga le che. gAya-bheMsane bali banAve che. hA, e kadAya umadA hatuM. jyAre pratyeka gRhasthanI pAse potAnAM gAya-bheMsa hatAM ane temanI kALajI kuTuMbanA eka sabhya tarIke levAmAM AvatI hatI. paraMtu atyAre e vAta mahadaMze satya nathI. Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atyAre bhAratamAM dUdha kaI rIte meLavavAmAM Ave che ? prazna : atyAre bhAratamAM dUdha kaI rIte meLavavAmAM Ave che ? uttara : atyAre gAya-bheMsane dara varSe sagarbhA banAvavAmAM Ave che. baccAne janma ApyA pachI lagabhaga daza mahinA sudhI te dUdha Ape che paraMtu baccAne janma ApyA pachI trIje ja mahine tene kRtrima rIte garbhAdhAna karAvavAmAM Ave che eTale te sagarbhA hovA chatAM dUdha ApatI rahe che. te gAya-bheMsa jeTaluM dUdha ApI zake che tenA karatAM dUdhanI mAMga vadhu rahe che tethI tenA zarIranA koSono bhaMga thAya che/nAza thAya che. pariNAme tene kITosIsa (Ketosis) nAmano roga thAya che. Akho divasa gAya-bheMsane satata eka sAMkaDI jagyAmAM tenAM potAnAM ja chANa-mUtra vAsIdAmAM bAMdhI rAkhavAmAM Ave che tethI te gAya-bheMsane Mastitis nAmano roga thAya che kAraNa ke je hAtha vaDe gAya-bheMsane dohavAmAM Ave che te sAmAnya rIte karkaza ane gaMdA hoya che. kharAba khorAka ane azaktinA kAraNe gAya- bheMsane Rumenacidosis nAmano roga thAya che. vaLI gAya-bheMsane khUba ja pramANamAM enTibAyoTiksa davAo ane hormonsa ApIne tenI kAryakSamatA eka sarakhI rAkhavAmAM Ave che. dara varSe DerI udyoganI 20 % gAya-bheMsa Trako ane relave dvArA gerakAyadesara katalakhAne dhakelavAmAM Ave che athavA to zahera ke gAmaDAMmAM chUTI mUkI daI bhUkhe maravA devAmAM Ave che. alabatta, bhAratamAM loko bahu dayALu hovAthI AvI rakhaDatI gAya- bheMsane roTalI vagere khavaDAvI athavA tevI gAya-bheMsane pAMjarApoLamAM mUkI poSe che. e vAta prasiddha che ke govAmAM amUla DerI dvArA je katalakhAnuM UbhuM karavAmAM AvyuM che. A rIte koIpaNa gAya-bheMsane tenuM kudaratI jIvana saMpUrNapaNe jIvavA devAmAM AvatuM nathI. gAya-bheMsane zarU zarUmAM satata dUdha meLavI mAMdI karAya che ane tyAra bAda mArI nAkhavAmAM Ave che. te gAya-bheMsanAM vAcharaDAM-vAcharaDI, pADA-pADI pratye je AcaravAmAM Ave che te to tenA karatAM paNa kharAba che. vAcharaDAM tathA pADAne bAMdhI rAkhavAmAM Ave che ane bhUkhe mArI nAMkhavAmAM Ave che athavA to Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ katalakhAne dhakelI devAmAM Ave che. gAya-bheMsanA vAcharaDAM-pADAne have bhAratamAM vAcharaDAM-pADA paNa kahevAmAM AvatAM nathI paNa katrA kahevAmAM Ave che jeno artha e thAya che ke je nizcita svarUpe kApI nAkhavAnA che. DaoN. kuriyana pote kabUle che ke dara varSe ekalA muMbaImAMthI ja 80,000 vAcharaDAM-vAcharaDI-pADA-pADIne baLajabarI pUrvaka katalakhAnAmAM mArI nAMkhavAmAM Ave che. prazna : paraMtu dUdhavALAo gAya-bheMsane cAhe che kAraNa ke te ja temane jIvADe che. uttara : gAmaDAmAM gAya-bheMsane kaI rIte dohavAmAM Ave che ? te tame joyuM che ? kyAreka gAya-bheMsane phUkana paddhatithI dohavAmAM Ave che. gAya-bheMsane atipIDA ApavA tenA garbhAzayamAM lAkaDI nAkhI halAvavAmAM Ave che. gAmaDAnA loko ema mAne che ke Ama karavAthI dUdha vadhAre maLe che. zaheromAM vadhu ane jhaDapI dUdha meLavavA mATe gAya-bheMsane dararoja oksiTosIna (Oxytocin) nAM be vakhata IMjekzana ApavAmAM Ave che. A rIte gAya-bheMsane dararoja be vakhata sakhata pIDA ApavAmAM Ave che. AthI gAya-bheMsanA garbhAzayamAM sojo AvI ALAM banI jAya che. ane yogya samaya pahelAM te vAMjhiyAM banI jAya che arthAta vasukI jAya che. oksiTosInanuM utpAdana prANIo mATe ja thAya che paraMtu DerInI AsapAsanI pratyeka sigAreTanI dukAnomAM te maLe che. pratyeka abhaNa dUdhavALo A zabda jANe che. A oksiTosInanA kAraNe manuSyomAM hormonsanI samatulA jokhamAya che, AMkho nabaLI paDe che, kasuvAvaDa thAya che ane kensara paNa thaI zake che. atyAre gujarAtamAM oksiTosIna aMge DerIo upara daroDA pADyA ane eka ja divasamAM ekalA amadAvAdamAMthI ja 3,50,000 IMjekzano pakaDyAM. dUdhamAM pradUSaNa : prazna : dUdhamAM pradUSaNa Ave che tema kahyuM teno artha zo ? Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttara : ICMR e sAta varSa sudhI saMzodhana karyuM che ane bhAratabharamAMthI hajAro dUdhanA namUnA meLavyA che. prazna : temAM temaNe zuM joyuM ? uttara : dUdhamAM (DDT) nuM khUbaja UMcuM pramANa, HCH nAmanA jherI pesTIsAIDajha jenuM pramANa khAdya niyamana dhArA heThaLa phakta 0.01 mg/kg hovuM joIe tene badale sarerAza 5.7 mg/kg jovA maLyuM. teone dUdhamAM Arsenika, klAI tathA sIsu jovA maLyAM. Ane lIdhe kiDanImAM bagADa, hRdaya roga, magajanI kozikAono nAza ane kensara paNa thaI zake che. teoe saMzodhana mATe dUdhanA 50,000 namUnA lIdhA hatAM ane e ahevAla patrakAra pariSadamAM paNa rajU thayo hato. prazna : A aMge DaoN. kuriyana ane zveta krAMtinA samarthako zuM kahe che ? uttara : vadhu namUnAo laIne parIkSaNa karavuM joIe. taduparAMta dUdhamAM gaTaranuM pANI, vanaspati tela ane pravAhI sAbu paNa jovA maLyAM. keTalAka namUnAomAM aLasiyAM paNa jovA maLyAM kAraNa ke dUdhamAM teo cUno ke sapheda mATI paNa umera che, je dUdhanI ghanatA vadhAre che. prazna : tame kahyuM ke dUdha pIvuM eTale gAya-bheMsanuM lohI pIvuM, te kaI rIte ? uttara : dUdha ane lohI baMnenAM sroto eka ja che ane te gAya-bheMsanA zarIranA koSo. yAda rAkho, pratyeka dUdhano pyAlo je tame pIo cho te khinnatA - udAsIthI bharapUra pIDA pAmatI mAtA svarUpa gAya-bheMsamAMthI Ave che. jenuM potAnuM vAcharaDuM tenI potAnI ja najara sAme mArI nAkhavAmAM AvyuM hoya ane jene khudane jyAre te dUdha ApatI baMdha thAya tyAre mArI nAkhavAmAM Ave che. prazna : dUdha ane DerI udyoga baMdha karI devAmAM Ave to hajAro loko bekAra banI nahi jAya? Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttara : ghaNA loko dANacorI, corI, bhIkha, nazAkAraka DragjhanA vepAra, baMdUka calAvavAvALA tathA trAsavAda upara nabhe che to zuM ApaNe teone madada karavA teonI vastu kharIdIzuM? dUdhano vikalpa zuM ? prazna : dUdhano vikalpa zuM ? uttara : plAsIbo (Placebo) arthAtu khoTI vastuno vaLI vikalpa zuM ? dUdhane badale tame soyAbInanuM dUdha, anya lIlAM zAkabhAjI ane dALa vagere kaThoLa vAparI zako. mArA putre kyAreya dUdha pIdhuM nathI. Ama chatAM te cha phUTa UMco che ane kyAreya eka divasa mATe paNa mAMdo paDyo nathI. Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TIME Asia News Article By Maseeh Rahaman, New Delhi-India May 29, 2000 Vol. 156 No. 21 5. bhAratanAM pavitra prANIo (gAyo) pratyenI nirdayatA Headline News: AMtararASTrIya prANI hakka ApaNA pavitra prANIonA jaMgAliyatayukta sthaLAMtara ane katala khullI pADavAnuM kAma kare che tathA bhArata upara tenAM pavitra prANIo tarapha atiniMdya nirdayatA AcaravAno Aropa mUke che. Cruelty towards India's Holy Animals: koIpaNa deza tenAM prANIo tarapha kevuM vartana rAkhe che tenA uparathI te deza aMge anumAna karI zakAya che ema mahAtmA gAMdhI mAnatA hatA. jo A mApadaMDa temanA potAnA ja deza-bhAratane lAgu pADavAmAM Ave to te pazugharane lAyaka gaNAya. hinduo prabhunA ghaNAM sarjano/pazu-paMkhIo pratye pUjyabhAva dharAve che ane gAya-bheMsane teo vizeSa prakAre pUjya gaNe che, paraMtu AMtararASTrIya prANI hakka aMgenI saMsthA People for the Ethical Treatment of Animals (PETA) nA sabhyonA eka jUthe bhAratIya gAya- bheMsanuM je rIte sthaLAMtara karavAmAM Ave che ane gerakAyadesara katalakhAne mokalavAmAM Ave che, te rIte AcarAtI bhayaMkara pIDAdAyaka, kamakamATI upajAve tevI nirdayatAne khullI karI che. relave tathA TrakomAM khIcokhIca UbhI rAkhI ghaNI lAMbI musApharI pachI ghaNI gAya-bheMsa kAM to mRtyu pAmelI hAlatamAM athavA kharAba rIte ghavAyelI hAlatamAM tenA sthAne pahoMce che. PETA nA pramukha IngrIDa nyUkIrka (Ingrid Newkrik) kahe che : te gAya-bheMsa mATe dAMtenI naraka che. bhAratanuM pazudhana duniyAnuM sauthI moTuM/vadhu aMdAje 50 karoDa karatAM paNa vadhu che. temAM aDadhA karatAMya vadhu saMkhyA mAtra gAya-bheMsa-baLadanI che. eka vakhata teo kAMI paNa kamANI karAvatAM aTakI jAya eTale Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tenA mAliko, moTA bhAge tenA upara gujarAna calAvatAM kheDUto, temAnAM ghaNAM kharAM gAya-bheMsane katalakhAne dhakelI de che. gAya-bheMsanI katalane mukhyatve phakta be ja rAjyomAM kAyadesara gaNavAmAM AvI che. 1. pUrvamAM mArkasavAdI zAsaka evA pazcima baMgALamAM ane 2. dakSiNamAM kerALA. alabatta, pazuone rAjya bahAra katalakhAne mokalavA te kharekhara gerakAyadesara che, Ama chatAM, vepArIo lAMca ApIne ke anya koIpaNa mArge gAya-bheMsa-baLadone relave dvArA ke Trako dvArA pazcima baMgALa ke kerALAmAM mokalI Ape che. A prANIo, sAthe rAkhela anya prANIone vAraMvAra ziMgaDAM mArI lohIluhANa karI de che ane te relave ke TrakomAMthI kUde che tyAre temanA guptAMgomAM paNa IjAo thAya che. keTalAMka to relvenA DabbAomAM ke TrakomAM gaMgAbAI mare che. to hajjAro gAya-bheMsane moTe bhAge khorAka ane pANI vagaranI gerakAyadesara jamIna upara chUTI mUkI devAya che. jo te gAya-bheMsa thAkane kAraNe besI jAya ke gabaTI paDe to mAliko tenAM pUchaDAM AmaLI athavA maracAM ke tamAku tenA AMkhamAM nAkhI tenA AgaLa cAlavA mATe majabUra kare che. AvA vyavahAranI sAmenA AMdolanane saMkhyAbaMdha nAmAMkita kAryakarono Teko maLe che. be aThavADiyA pahelAM me, 2000nA bIjA aThavADiyAmAM AMtararASTrIya virodha dinanA kAryakramamAM pAula mekorTanI (Paul McCartney), LESA GULST (Brigitte Bardot), zeldol Hall (Steven Seagal), ane nInA hegane (Nina Hagen) pota potAnA dezamAM bhAga lIdho hato. pAula mekArTanI (Paul McCartney) e jAhera karyuM hatuM ke Aje bhAratamAM gAyamAtA ane tenAM baccAMono je rIte bahiSkAra karavAmAM Ave che, raste rakhaDatI mUkI devAmAM Ave che tenI pIDAo joI mAruM haiyuM kakaLI UThe che. bhAratIya carma nikAsa udyoga 16 karoDa DoranuM cAmaDuM puruM pADe che. gepa (Gap) ane tene upakAraka banAnA ripablika (Banana Republic) ane olDa nevI (OId Navy) temanAM vastromAM bhAratIya carmano upayoga kare Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. briTiza zU kaMpanI klArkasa (Clark's) e gaye aThavADiye jAhera karyuM hatuM ke bhAratIya carmamAMthI banAvAyela vastuo kharIdavA aMge teo vicAra karaze. PETA nA hiTalIsTamAM phalorazeIma (Florsheim), norDa sTroma (Nordstrom), kenjhayuala kornara (Casual Corner) ane bIjI chUTaka grAhakonI zRMkhalA che. PETA nA bhAratIya AMdolana saMyojaka jAsana bekara kahe che : "bhAratIya carma udyogane uttejita karavA mATe A pramANe kahevAya che. jo gAya-bheMsa vagere taraphanI nirdayatAne rokavA mATe tAtkAlika kAMI paNa karavAmAM nahi Ave to carma udyoga vagaranI koI jagyA bAkI nahi rahe." bhAratIya carma udyoganA agraNIone e vAtanI ciMtA che ke A virodha pazcimamAM thatI carmanikAsane toDI nAMkhaze. lagabhaga 4000 cAmaDuM kamAvavAnAM kArakhAnAM ane cAmaDAmAMthI vastuo banAvavAnAM kArakhAnAM A nikAsa upara nabhe che. A udyogamAM lagabhaga 17 lAkha loko rojI meLave che. temAMthI trIjo bhAga to ekalI mahilAo ja che. carmanikAsa pariSadanA pramukha mahomada hAzIma kahe che : "A AMdolananI amane asara thAya che ja e vAtamAM koI zaMkA nathI." te mAne che ke temanI jAti-komane khoTI rIte lakSya banAvavAmAM AvI che. te kahe che ke ame to phakta mRta prANIo upara nabhatA kArIgaro ja chIe. ame to katalakhAnAo dvArA vecavAmAM AvatuM cAmaDuM kharIdIe chIe. 90% cAmaDuM bheMsa, pADA, bakarIo ane gheTAMnuM ja vaparAya che. teonA saMgaThane apIla karI che ke carmanikAsakAroe phakta evAM prANIonuM ja cAmaDuM levuM ke jene mAnavIya rIte mAravAmAM AvyA hoya. Ama chatAM prANIonA gerakAyadesara sthaLAMtara ane katalakhAnA sAmenI sarakAranI koI kAryavAhInA cihno dekhAtAM nathI. PETA nA AMdolana pUrve bhAratIya prANIhakkanA jUthe varSothI prANIo pratye AcaravAmAM AvatI krUratA ane krUratApUrvakanA sthaLAMtarane rokavA mATe prayatno karyA Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A abajo Dolarano dhaMdho che ane tene rAjakArIonuM pIThabaLa che, ane te jabaradasta che. rAjyonI mAlikInI relave khAsa gAya-bheMsane katalakhAne mokalavA mATenI Death Train calAve che. pazcima baMgALa ane kerALAmAM thatI gAya-bheMsanI vinAzaka hatyAno virodha saMbhavataH AmAM koI madada karaze nahi kAraNa ke te gerakAyadesara nAnI nAnI zerIomAM cAlatAM katalakhAnAMnI saMkhyA ja vadhAre che. phakta gAyabheMsanI rakSA mATenI rASTrIya samiti nImavAnI ane prANIo tarapha AcaravAmAM AvatI krUratA badala Akaro daMDa karavAnI jogavAI jevI prANI cAhakonI anya mAMgaNIo saMtoSavAnuM navI dilhInI kendra sarakArane saraLa lAge che. (atyAre astitva dharAvatA kAyadA pramANe phakta 1 Dolara / rUpiyA 45no ja daMDa thaI zake che.) Ano sIdho sAdo ukela e ja che ke samagra bhAratamAM gAya-bheMsanA hatyArAone bAnamAM laIne rAjyanI sarahadane pele pAra gerakAyadesara mokalavAmAM AvatAM gAya-bheMsane aTakAvavAM. beMglora prANI kalyANa vibhAganA kAryakartA suparNA bakSI-gAMgulI kahe che "gAmaDAnA kheDUto nakAmAM gAya-bheMsane rAkhatA ja nathI, teo kAMI saMto nathI.' prANIonI katalane vadhu saraLa ane khAnagI banAvavI te prANIo pratyenI nirdayatA / prANIonA duHkhamAM vadhAro ja karavA jevo che. e sivAya AvuM pagaluM gAya-bheMsanA cAhako - jIvadayA premIone uzkeravA mATe pUratuM che ane koIpaNa rAjakIya pakSa A jokhama levA taiyAra nathI. tethI jyAM prANIo pratye khUba ja Adara che tevI bhUmimAM ja gAyabheMsane tenI pavitratAnI UMcI kiMmata cUkavavI paDaze. Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - pramodA citrabhAnuM 6. zAkAhAra : karuNAsabhara jIvanarAha aNadITha teo pIDAya che, aNasuryuM teo AjaMda kare che, tIvra vedanAmAM teo rIbAya che, avAja karyA vinA teo mRtyu pAme che, A badhAM A rIte mRtyu pAme che ane tamane kAMI thatuM nathI ? manuSyanA lobhanA kAraNe zoSaNa karavAmAM AvatA tathA pIDA ApavAmAM AvatA prANIonAM duHkha ane pIDAne A paMktio abhivyakta kare che. ajJAnI, mUMgA, niHsahAya ane lAcAra prANIo ke jemane ApaNI najarathI dUra nirdaya pIDA mATe choDI devAmAM Ave che, temanuM nirAzAjanaka A citra che. A vicAra mAtra ja koInA paNa bhagna hRdayane vedanA ane pazcAtApathI bharI de che. jyAre ApaNAM ja laghu. bhAI-baheno bhayaMkara paristhitimAM hoya tyAre ApaNe zAMta kaI rIte besI zakIe ? zuM temane madada karavAnI ane temanuM rakSaNa karavAnI ApaNI naitika pharaja nathI ? paraMtu manuSyane te samajAvavuM keTaluM duSkara che ? viliyama zeroyana (William Saroyan) kahe che : "manuSya eka abhinetA che. te manuSyanI badhI ja vartaNuMkanuM nATaka karI zake che ane te dareka khoTI hoya che. saMbhavataH e sAcuM ja kahe che ke je duniyAmAM Aje ApaNe vasIe chIe te duniyAne manuSyamAM rahela pazutA hevAniyatane hiMsaka ane vighAtaka banAvI dIdhI che. A pRthvI upara paDatA pAchaLa khUba ja hiMsA, pIDA cAlI rahI che ane tene rahasyamaya rIte khUba ja gupta rAkhavAmAM Ave che. ApaNane ghaNA lAMbA samaya sudhI chetaravAmAM AvyA che ke prANIone AtmA hoto nathI ane temane koI du:kha thatuM nathI. zuM ajJAnI ane mUMgA prANIo upara AcaravAmAM AvatI nirdayatAne rokavA mATe, prANIonI hiMsAne aTakAvavA ane ApaNane nidrAmAMthI jAgRta thaIne satya zodhavAno Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samaya pAkyo nathI ? hiMsAmAMthI hiMsA pedA thAya che ane premamAMthI prema pedA thAya che. hiMsAno aMta lAvavA mATe dareka prANIne phakta manuSyanA upayoga mATe banAvelI vastu tarIke nahi paNa eka sajIva prANI tarIke juo. je rIte ApaNe duHkha ane AnaMda anubhavIe chIe te ja rIte te prANIonI jiMdagI paNa lAgaNIothI bharapUra hoya che. 'A Place of Revelation' nAmanA pustakamAM tenA lekha, nobela prAIjha vijetA DaoN. AlbarTa svAItjhara kahe che ke "tame jyAM paNa jIvana juo tyAM tamArI jAtane juo." jJAnI, khUba ja vidvAna ane bALaka jevA sAva nirdoSa lokoe Apela samaja rUpa A oLakha zuM che ? te jIva mAtra pratyeno AdarabhAva che. ApaNane A vizvamAM maLela gUDha jJAna/gupta vidyA pratyeno pUjyabhAva che, je bAhya draSTie ApaNI jAtathI bhinna jaNAtuM hovA chatAM ApaNI sAthenA cAritranI aMtargata che. te atizaya samAna ane dAruNa rIte saMbaMdhita che. ApaNI ane anya prANIo vaccenI A asamAnatA, ajJAnatA/ajANapaNuM ahIM dUra thaI jAya che. "anaMta jIvo pratyeno pUjyabhAva eTale ja, ajANapaNAne dUra karavuM, dayA karuNAnI tathA anya jIvo sAthenA samAna anubhavanI punaHsthApanA." A rIte ApaNae jo prANIone ApaNA jevAM ja samajIzuM to, ApaNI teo aMgenI mAnyatAo ane pratikriyA badalAI jaze ane temanA tarapha dayALu banIzuM. jyAre kharekhara ApaNAmAM AvI samaja utpanna thaze tyAre tenI sau prathama asara ApaNI AhAra paddhati upara thaze. tyAra pachI te koIpaNa cIja, A zarIra je AtmAnuM ghara che temAM nAkhatAM pahelAM vicAraze nirIkSaNa karaze. ApaNo je khorAka che te aMge ApaNe jANIzuM. ApaNe je khAIe chIe tenI sIdhI asara ApaNA vicAramAM Ave che ane ApaNA vicAronI asara ApaNA vartana/AcaraNamAM Ave che. jo ApaNe svastha zarIra ane svastha mana/magaja IcchatA hoIe to, raktaraMjita ane nakArAtmaka AMdolano/taraMgoyukta AhArano tyAga karI zuddha, sAttvika/pavitra ane Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svastha AhAra karavo joIe. koIne paNa moTe bhAge khabara ja hotI nathI ke te jyAre mAMsAhAra kare che tyAre proTInanI sAthe sAthe keTalAMka rAsAyaNika dravyo ke je prANIone jADA karavA mATe tathA temanA rogo tathA jIvANuone maTADavA Apela davAo IjekzanomAM hoya che, te paNa zarIramAM jAya che. teo e paNa bhUlI jAya che ke mAMsamAM duHkha, bhaya ane asvIkAranA nakArAtmaka taraMgo paNa hoya che ane te ApaNA pratyeka koSamAM duHkha, bhaya ane nakArAtmaka lAgaNIo pedA kare che. jyAre duHkhathI bharapUra, rasAyaNayukta nakArAtmaka taraMgo zarIramAM kAryarata hoya tyAre svasthatA, sukha ane svastha mana/magajanI suMdara bhAvanAyukta jIvananI AzA kaI rIte rAkhI zakAya ? mana/magaja ane zarIranA jIvaleNa rogo thavAnAM A kAraNo che. ApaNe ghaNA lokone bhAvanAtkama rIte, mAnasika ane zArIrika rogothI pIDAtA joIe chIe tenuM A ja kAraNa che. AMkaDAkIya rIte dara varSe lagabhaga 20 lAkha amerikano mRtyu pAme che. temAMthI 68% loko, ghara karI gayela mukhya traNa rogo ke jemAM AhAra ja mukhya kAraNa hoya che, te hRdaya roga, kensara ane AghAta/magajanuM hemarejanA kAraNe hoya che. A rogo sAthe viziSTa saMbaMdha dharAvatA viziSTa khorAkamAM IMDAM, mAMsa, paoNsTrI phArmano AhAra, dariyAI prANIono AhAra, prANija carabI ane anya jovA maLe che. tethI jo ApaNe jemAM ochAmAM ochI hiMsA thatI hoya, paryAvaraNane sauthI ochuM nukazAna thatuM hoya ane kudaratanuM asamatolana sauthI ochuM thatuM hoya tevo khorAka laIe to te ApaNAmAM AMtarika ane bAhya saMvAditA utpanna karavAmAM madada karaze. AMkaDAkIya rIte 450 grAma ghauM pedA karavA 273 lITara pANI, 450 grAma DAMgara pedA karavA 1136.5 lITara pANI joIe che, jyAre 450 grAma mAMsa pedA karavA lagabhaga 9092 thI 27276 lITara pANI joIe che. maraghA uchera kendro dararoja 4540 lAkha lITara pANI vApare che je 25000 manuSyonI jarUriyAta pUrI pADI zake che. vizvamAM vaparAtA Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pANInA kula jaththAmAMthI 80% jaththo mAtra pazupAlanamAM ja vaparAya che. eka lITara pANI eTale sADA cAra kapa pANI. pazuo dvArA utsarjita padArthomAMthI utpanna thato mithena vAyu samagra vizvanA vAtAvaraNanI garamImAM vadhAro kare che ane ojhona vAyunA starane jADu kare che. PETA nA saMzodhakoe batAvyuM che ke ekalA amerikAmAM dara varSe 260 karoDa prANIone (90 karoDa jamIna paranAM ane 170 karoDa dariyAI prANIo) phakta khorAka mATe mArI nAMkhavAmAM Ave che. A rIte manuSya jyAre puSkaLa hiMsAyukta jiMdagI jIvato hoya tyAre tenI jAtathI ane samagra pRthvIthI Dare che. phakta eka ja manuSya zAkAhArI bane to te AkhI jiMdagI daramyAna 2400 prANIone abhayadAna Ape che ane A rIte te pote AzIrvAda meLave che ane samagra pRthvI mATe paNa AzIrvAdarUpa bane che. Aje vizvamAM loko prANIonA durupayoga ane tenI uparanA trAsa aMge dhIre dhIre jAgRta banI rahyA che ane teo zAkAhArI bane che. keTalAka dhArmika draSTie, to keTalAka naitikatAthI, to keTalAka kudaratanA kAraNe, to keTalAka Arogya athavA paryAvaraNanI draSTie jAgRta thAya che. divase divase A jAgRtimAM vadhAro thaI rahyo che. jo koIpaNa vyakti thoDAka mahinA mATe paNa A rIte khorAkamAM pheraphAra karavAno prayatna karaze to tenA zarIranI ane mananI paristhitimAM pheraphAra thato anubhavaze. AjanA vizvamAM zAkAhAra zuM che te joIe. 'Vegetarian' zabda leTinA bhASAnA 'Vegetus' zabda uparathI Avyo che jeno artha che - saMpUrNa, caitanyayukta, svastha, tAjuM. A rIte zAkAhArI manuSya koIpaNa jAtanuM mAMsa, mAchalI, maraghaI ke pakSI vagere ke IMDAM khAtAM nathI. Ama chatAM amerikAmAM evA keTalAka loko che jeo IMDAM khAya che ane chatAM potAne zAkAhArI kahevaDAve che. tethI atyAre zAkAhArIomAM traNa vibhAga pADavAmAM AvyA che. Ovo-lacto-vegetarian : Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pakSI-prANIo-gAya-bheMsa-maraghI-Dukkara vagerenAM mAMsa tathA macchI ane dariyAI jaLacarono AhAra karatA nathI paNa IMDAM ane dUdha, dahIM, mAkhaNa vagere ane dUdhanI pedAzo khAya che. (keTalAka amerikana potAne zAkAhArI kahevaDAve che paNa maraghI ane macchI khAya che, teo A vyAkhyA pramANe zAkAhArI nathI.) Lacto-vegetarian : pazu-pakSIonAM mAMsa, IMDAM, IMDAnI banAvaTo, macchI ane dariyAI jaLacarono AhAra karatA nathI paNa dUdha ane dUdhanI banAvaTono upayoga kare che. Vegan : saMpUrNa zAkAhArI, badhA ja prakAranA prANija padArthono tyAga kare che, mAMsa, macchI, dariyAI jaLacaro, IMDAM, IMDAMnI banAvaTo, dUdha, dahIM, ghI, mAkhaNa tathA DerI pedAzo ane madha vagere badhI ja vastuono tyAga kare che. vadhumAM teo cAmaDA, Una, rezama ane bIjI prANija vastuono upayoga karatA nathI. ApaNe zAkAhAra aMgenA naitika, kudarata/paryAvaraNa tathA Arogya saMbaMdhI dRSTikoNa joyA. have ApaNe zAkAhAra aMgeno AdhyAtmika/dhArmika dRSTikoNa joIe. prAcIna kALathI karavAmAM AvatA zAstronA adhyayana ane saMzodhanoe eka ja vAta pragaTa karI che ke badhA ja prANIo jIvavAne Icche che, badhAM ja sukhI thavAne Icche che. koIne paNa mRtyu gamatuM nathI, koIpaNa duHkhI thavAnI IcchA karatuM nathI. paraMtu manuSya tenA AnaMda ane sukhane khAtara, tenA lobha ane tene saMtoSavAnI utkaTa IcchAne kAraNe dareka vastu ane prANIno zikAra karIne, hiMsA karIne, pAMjare pUrIne athavA to mukta rIte hAlatAM cAlatAM ajANyAM prANIonA prANa harI laIne, hiMsaka kAryo dvArA berahama upayoga kare che. A rIte te phakta jIvatA prANIono ja durupayoga karato nathI paNa tenI jAtano ja durupayoga kare che kAraNa ke e pote paNa eka jIvaMta prANI che ane jIvaMta Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prANIo dvArA mukta karAtA taraMgo/AMdalano saMbaMdhI vaizvika siddhAMta/niyama ke 'tame jevuM Apazo tevuM ja prApta karazo'thI tenI jAtane mukta/alipta rAkhI zakato nathI. koIpaNa prANIne mArI nAkhavA mATe pahelAM tamAre nirdaya/kaThora banavuM paDe che, tyAra pachI ja tame tene mArI zako cho. jyAre te ajJAnavaza koIpApa karma kare che, tyAre te potAnA ja sadguNano nAza kare che ane potAnI jAtane dhikkAravAnA biMdu sudhI pahoMcI jAya che. jo manuSyane potAnI jAta pratye ja AdaramAna na hoya to teNe anya jIvaMta prANI pratye AdaramAna kyAMthI hoya ? A rIte hiMsA satata thatI rahe che ane hiMsA tathA dhikkAranuM viSacakra satata cAlu rahe che. phakta svAdane khAtara ja mAMsAhAra karavo e jIvana pratyenI pIDA/duHkha ane trAsa che evo vicAra paNa koI karatuM nathI ! jIvana ke je prayogazALAmAM utpanna karI zakAtuM nathI. prabaLa jIjIviSA sAthenuM jIvana khUbaja kiMmatI che. pRthvI upara dareka jIvane potAnI niyati divyatA pragaTa karavA mATe yogya samaya joIe che, ane akALa mRtyu jIvananA kudaratI AvirbhAvanA cakrane khaMDita kare che. tattvajJAnI pluToe kahyuM che ke, 'ApaNe phakta ApaNI jIbhaDInA svAdane khAtara, A vizvamAM AnaMda meLavavA janmela AtmAnI jiMdagI ane samaya laI laIe chIe.' ghaNIvAra loko prazna pUche ke jo tame prANIone mAratA nathI to pachI vanaspatine kema mAro cho ? jaina vicAradhArA A praznano spaSTa javAba Ape che. mULabhUta rIte A samagra brahmAMDamAM phakta be prakAranA padArtho che. 1. sajIva ane 2. nirjIva sajIva dA. ta. manuSya, prANIo, pakSIo, jIvajaMtuo, sUkSma hAlatA cAlatA jIvo, vanaspati jhADa vagere, havA, agni, pANI, pRthvI. nirjIva padArtho dA. ta. Tebala, khurazI, makAna, gADI, moTara, mazIna vagere. jyAM Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvana che tyAM du:khanI anubhUti che ane te dUra karavAnI satata preraNAnI pratikriyA paNa che. jaina darzana pramANe badhA ja prANIonuM vargIkaraNa teone prApta IndriyonA AdhAra pAMca vibhAgamAM thAya che. 1. ekendriya, 2. beIndriya, 3. teIndriya, 4. caurindriya ane 5. paMcendriya, pAMca Indriyano krama nIce pramANe che. - 1. sparzanendriya - tvacA, 2. rasanendriya - jIbha, 3. -- - ghrANendriya - nAka, 4. cakSurindriya - AMkha ane 5. zrotendriya - kAna. jema Indriya vadhu tema tema jIvanI kakSA vadhu UMcI, vanaspati ekendriya che ane tene phakta eka sparzanendriya ja che. jyAre prANIo, pazu-pakSIo paMcendriya che, tethI tene pAMceya Indriyo che. koIpaNa jIvane ekendriyanI kakSAmAMthI paMcendriyanI kakSAmAM AvavA mATe khUba ja parizramavALI ane jomavALI prakriyAmAMthI pasAra thavuM paDe che. koIpaNa pazu-pakSIne mArI nAkhavAM eTale teNe ghaNI pIDA ane duHkhapUrvaka prApta karela UMcI kakSAno saMpUrNapaNe nAza karavo. vanaspatimAM, manuSyamAM ane prANIomAM hoya che tevuM lohIyukta caitanya hotuM nathI, tethI tene duHkha paNa ochuM ane avyakta/aspaSTa thAya che. jyAM lohI hoya tyAM vadhu lAgaNIo, vadhu bhAvanAo ane duHkhanI UMDI anubhUti paNa hoya che. tethI jyAre amuka aMze hiMsA anivArya hoya tyAre ochAmAM ochI hiMsA karavI joIe. 2600 varSa pUrve ahiMsA ane karuNAnA puraskartA bhagavAna mahAvIrasvAmIe jaNAvyuM che ke ApaNA vicAro je ApaNA kAryamAM abhivyakta thAya che te ApaNA AhAramAMthI niSpanna thAya che. jevuM anna tevuM mana.' ApaNe je AhAra laIe chIe tenI manuSyanA vyaktitva upara zArIrika rIte temaja bhAvanAtmaka, mAnasika ane AdhyAtmika rIte cokkasa asara thAya che. svastha, pavitra ane nukasAna na thAya tevo khorAka svAsthya, pavitratA ane sArA vicAromAM utkrAMti lAve che. eka vakhata jo vicAro svastha, pavitra ane unnata thAya eTale Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNA AcaraNamAM paNa pavitratA Ave che. mAnasika ke zArIrika svAthya jemanuM sAruM hotuM nathI temanA ja cAritramAM nirbaLatA Ave che. chellA pAMca varSomAM vitrAne zodhI ApyuM che ke ApaNI jiMdagImAM sukha ane saphaLatAne mahattvano AdhAra tathA cAritra ane vyaktittvanuM nirmANa, ApaNA zarIranI AMtarika kAryapaddhati upara AdhArita che. vyaktitvano AvirbhAva tathA abhivyakti to bhautika zarIra dvArA ja thAya che. caherA uparanA hAsya vagere bhAvo AnaMda, sukha ane karuNAdayAnI abhivyakti kare che ane teno vyaktitvamAM samAveza thAya che. svastha zarIra vinA A badhA bhAvo zakya nathI. A rIte zAkAhAra e, sUkSma jIvothI laIne vizALakAya jIvo tarapha, nimna kakSAnA jIvothI laIne ucca kakSAnA caitanyavALA jIvo tarapha ane ApaNI potAnI jAta sahita saMpUrNa sajIva sRSTi tarapha ahobhAva/pUjyabhAva abhivyakta karavAnA ghaNA mArgomAMno eka mArga Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - pramodA citrabhAnu 7. cAMdInA varakha tamane khabara che ke cAMdInA varakha je ghaNAM derAsaromAM ane mUrti upara ane dhArmika mahotsavomAM vaparAya che te zAkAhArI che ke nahi ? tamane khabara che ke tamArI mIThAIo upara lagADavAmAM Avela cAMdInA varakha kaI rIte bane che ? mane yAda che ke bALapaNamAM huM haMmezAM evI ja mIThAI mAgatI ke jenA upara cAMdInA varakha lagADela hoya. Aje paNa bALako ane keTalAka prauDhone paNa mIThAI upara cAMdInA varakha joIe che. evI lokapriyatAe lokonA magajamAM evI majabUta pakkaDa jamAvI che ke divase divase enI mAMga vadhatI ja jAya che. jo lokone e cAMdInA varakha kaI rIte banAvavAmAM Ave che tenI mAhitI prApta thAya to, mane khAtarI che ke teo koI divasa cAMdInI varakha lagADela mIThAIno upayoga karaze nahi. byUTI vidhAuTa krualTI'nI bhAratamAMnI zAkhAe prakAzita karela lekhamAMthI cAMdInA varakha kaI rIte banAvavAmAM Ave che, enI prakriyA have ApaNe joIe. AvI kiMmatI mAhitI ApavA badala ame temano AbhAra mAnIe chIe. cAMdInA varakhanI camakane pele pAra, jyAM te banAvavAmAM Ave che tyAM tame jozo ane prANIo jemanAM balidAnathI A zakya bane che, te tame jANazo to cAMdInA varakhavALI mIThAI kharIdatAM pUrve tame be vAra vicAra to karazo ja. cAMdInA varakhano upayoga sAmAnya rIte bhAratamAM bhAratIya mIThAIo, sopArI, pAna (nAgaravela), phaLo upara zobhA mATe lagADavA mATe thAya che. taduparAMta Ayurvedika auSadhio ane ghaNAM jaina derAsaromAM deva devInI pratimAo upara paNa te lagADavAmAM Ave che. dhArmika ane pavitra, zubha prasaMgoe hindu maMdiromAM cAMdInA varakha lagADela mIThAI Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prasAda tarIke lokone ApavAmAM Ave che. cAMdInA varakha kezara jevAM pravAhI auSadhomAM paNa umeravAmAM Ave che. byUTI vidhAuTa krualTIe jaNAvyuM che te pramANe keTalAMka varSo pUrve InDiyana eralAInse tenA rasoIyAone temanI vimAnI sevA daramyAna ApavAmAM AvatA bhojananI mIThAIo upara cAMdInA varakha lagADavAnuM baMdha karavAnI sUcanA ApI hatI. cAMdInA varakha taiyAra karavAmAM AcaravAmAM AvatI hiMsAne jANyA pachI ghaNA loko cAMdInA varakha vagaranI mIThAI mAMge che. bijhanesa InDiyA (Business India) mAM Avela eka viziSTa lekhamAM AzcaryakAraka rIte jaNAvavAmAM AvyuM che ke bhAratamAM dara varSe mIThAIo ane cyavanaprAza vagere auSadhiomAM cAMdInA varakha rUpe 275 Tana arthAt 275000 kilogrAma cAMdI khavAya che. atyAranI bajAra kiMmata pramANe tenI kiMmata 165 karoDa rUpiyA athavA 40 karoDa Dolara thAya che. cAMdInA varakha kaI rIte bane che ? ane kayA kAraNe tene banAvavAnI prakriyA ane teno upayoga pApasvarUpa che ? jo ke varakha pote prANija dravya nathI, paraMtu varakha banAvavAmAM je padArtha vaparAya che te gAya-baLadanAM AMtaraDAM kApIne meLavela prANija dravya che ane gAya-baLadanAM AMtaraDAM katalakhAnAmAMthI meLavavAmAM Ave che. amadAvAda ane tenI AsapAsanAM bIjAM zahero tathA gAmaDAMomAM rastAo upara tathA galIomAM gaMdakI vacce gAya-baLadanAM AMtaraDAMnA TUkaDAonI vacce cAMdInI nAnI nAnI TUkaDIo mUkIne cAMdInA varakha banAvavA mATe kArIgaro satata TIpatA rahe che. katalakhAnAmAM kasAIo, katala karela gAya-baLadanAM AMtaraDAM lohI ane mAMsanI sAthe ja kheMcI kADhe che ane AvA hetu mATe teo te vecI de che. ahIM e ullekhanIya che ke AMtaraDAM e katalakhAnAMnI ADapedAza nathI paraMtu mAMsa, cAmaDuM ane hADakAM vagere je rIte vajana dvArA Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vecavAmAM Ave che, te ja rIte A paNa vecAya che ane e sApha karIne, kApIne varakha banAvavAmAM vaparAya che. eka gAya-baLadanuM AMtaraDuM lagabhaga 540 IMca lAMbuM ane traNa IMcanI goLAIvALuM hoya che. te kApatAM 540"x10" nuM cAmaDuM thAya che. tenA 9"x10" nA kula 60 TUkaDA thAya che. AvA 171 TUkaDAnI eka pustikA banAvavAmAM Ave che. pachI e AMtaraDAMnAM cAmaDAMnI vacce cAMdInI nAnI nAnI TUkaDIo mUkane e pustikAne jADA cAmaDAvaDe bAMdhavAmAM Ave che. ahIM pharIvAra gAya-baLadanA cAmaDAno upayoga thAya che. tyArapachI kArIgaro e pustakane satata Akho divasa jADA nAnA hathoDAvaDe TIppA kare che tyAre 3" x 5" nA ekadama pAtaLA varakha taiyAra thAya che. cAmaDuM ane gAya-baLadanAM AMtaraDAMnI cAmaDI atyaMta narama hovAthI, hathoDA vaDe satata Akho divasa athavA 8 kalAka sudhI, jyAM sudhI cAMdInA TUkaDAnuM apekSita jADAIvALA varakhamAM rUpAMtara na thAya tyAM sudhI TIpavAmAM TakI zake che. ane jyAre varakha taiyAra thaI jAya che tyAre tene kALajI pUrvaka laIne jhINA kAgaLanA TUkaDAo vacce mUkI mIThAIvALAone vecI devAmAM Ave che. 160 varakhanuM vajana lagabhaga 10 grAma thAya che ane tenI kiMmata lagabhaga 200 rUpiyA thAya che. 171 TUkaDAnI eka pustikA banAvavAmAM traNa gAya-baLadanAM AMtaraDAMno upayoga thAya che ane eka pustikAmAM lagabhaga 160 varakha taiyAra thAya che. bAkInA varakha barAbara nahi hovAthI upayogamAM AvatA nathI. A rIte AkhA varSamAM lagabhaga 300 divasa daramyAna eka pustikAmAM 48000 varakha taiyAra thAya che arthAt eka gAya- baLadanA AMtaraDAthI varSe 16000 varakha taiyAra thAya che. gAya-baLadanA AMtaraDAMnI pustikAnI uparanuM cAmaDuM paNa kAM to gAyabaLadanuM athavA vAcharaDAMnuM hoya che ane temAM lagabhaga 232 co. IMca cAmaDuM vaparAya che. eka gAya-baLadanuM cAmaDuM lagabhaga 18 co. phUTa Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ athavA 2600 co. IMca hoya che. eTale eka gAya-baLadanA cAmaDAmAMthI AvA cAmaDAnA 10 pAuca bane che. sAmAnya rIte eka kilogrAma mIThAI upara 4 cAMdInA varakha vaparAya che ane eka gAya-baLadanA AMtaraDAM dvArA lagabhaga 4000 kilogrAma mIThAI mATenA cAMdInA varakha taiyAra thAya che. sAmAnya AkAraNI (sarve) karatAM jANavA maLyuM che ke bhAratanA eka madhyamavargIya 4 vyaktionA kuTuMba dITha varSe lagabhaga 100 kilogrAma mIThAI vaparAya A rIte jo sarerAza 4 vyaktinuM e madhyamavargIya bhAratIya kuTuMba varSe 100 kilogrAma mIThAI 40 varSa sudhI vApare to temAM vaparAyela cAMdInA varakha banAvavA mATe traNa gAya-baLadanAM AMtaraDAM ane eka gAya-baLadanAM cAmaDAMno dazamo bhAga vaparAya che. phakta bhAratamAM ja A rIte varakha banAvavAmAM Ave che tevuM nathI. jarmanImAM nAnA nAnA udyogakAro paNa sonAnA varakha banAve che jenI jADAI 1/100000 milimITara hoya che ane te zobhA mATe tathA yaMtromAM vaparAtI IlekTrika sarakITonA leminezana mATe vaparAya che. yahudI loko paNa e ja kAma mATe ane khAsa karIne AhAramAM, bhAratanI mAphaka ja sonAnA varakhano upayoga kare che. bhAratamAM je dara varSe 275 Tana cAMdInA varakha vaparAya che te taiyAra karavA mATe dara varSe 516000 gAya-baLadanAM AMtaraDAM ane 17200 vAcharaDAonAM cAmaDAM vaparAya che. tethI ApaNe evI vaikalpika paddhatithI zodhI kADhavI joIe ke jemAM gAya-baLadanAM AMtaraDAM jevA hiMsaka padArthonA upayoga vagara paNa cAMdInA varakha taiyAra karI zakAya. tA. ka. jApAnamAM banAvavAmAM Avela kRtrima kAgaLa jenA sAmAnya rIte kAtara jevA sAdhana sivAya be TUkaDA thaI zakatA nathI, tenA Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upayoga dvArA cAMdInA varakha banAvavAno prayoga karavA jevo che. alabatta te kAgaLa kaI rIte bane che te paNa jANI levuM jarUrI che. Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - pramodA citrabhAnu 8. IMDAM aMgenI vAstavikatA tamane yAda che ke bALaka tarIke tamArI mAtA tamane biskITsa vagere khAvAnI nA kahetI hatI kAraNa ke temAM IMDAM Ave che ane ApaNe zAkAhArI chIe. ghaNI vakhata meM lokone kahetAM sAMbhaLyAM che ke IMDAM e zAkAhArI khorAka che ane te Arogya mATe sArAM che mATe IMDAM khAvAM joIe. zAkAhArI IMDAMnI vAta kAlpanika che ane tenAthI Arogya sudhare che tevI vAta paNa geramArge doranArI che. ghaNAM zAkAhArIo paNa IMDAM khAya che e kharekhara dilagIrI upajAve che. IMDAM aMgenuM ajJAna/khoTI mAnyatAo eTalI hade phelAvavAmAM AvI che ke IMDAMmAM suSupta jIvana hoya che ane enA kocalAnI aMdara baccuM hoya che e vAta koI mAnavA taiyAra nathI. manuSyanI AhAra ane svAdanI prabaLa IcchAe tene hiMsaka ane krUratApUrvaka taiyAra karela vAnagIo khAvA mATe preryo che. kudarate IMDAM maraghIo ane pakSIonI vaMzavRddhi mATe saryAM che, paraMtu manuSyanA khorAba mATe nahi. hiMsaka khorAka mATenI talapa/ lAlasA kharekhara manuSyanI vicAra zakti ane bhAvanAtmaka lAgaNIono nAza kare che ane manuSyane jaDa banAve che tethI te koIpaNa viSayanA UMDANamAM javAnuM TALe che ane satya hakIkato pratye AMkha ADA kAna kare che, paraMtu e aMdhakAra kyAM sudhI Take ? vAstavikatA e vAstavikatA ja che, te kyAreya badalAtI nathI, bhalene koI te svIkAre ke na svIkAre. have ApaNe IMDAM aMgenI keTalIka vAstavikatAo, satya hakIkato joIe ane ApaNA magajamAM ghUsI gayelI ajJAnatA/khoTI mAnyatAone dUra karIe. IMDAM aMgenI vAstavika/satya hakIkato ahIM je rajU karavAmAM AvI che te DaoN. nemIcaMdajI jaina (Indaura) likhita ane prakAzita IMDAM aMgenI sau vAstavikatA' pustakamAMthI levAmAM AvI che. Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ badhAM ja pakSIonAM IMDAMnuM baMdhAraNa alaga alaga hoya che. (juo : McDonald Encyclopedia of Birds of the World) a Essiedoj zuides baMdhAraNa paNa prajotpattine mATe ja hoya che nahi ke manuSyanA upayoga mATe. manuSya IMDAMno khorAka tarIke upayoga karatAM teNe potAnI jAtane punaH zikArInI bhUmikAmAM mUkI dIdho che. IMDAMno AhAra tarIke upayoga karIne teNe kudarata ane pakSIonA prajanana kAryamAM vinA kAraNe mAthuM mAryuM che. jeo ahiMsA/jIvadayAmAM mAne che teo mATe IMDAM saMpUrNapaNe pratibaMdhita che. IMDAMnA utpAdana mATe ja maraghIono uchera karavAmAM badhe ja saMpUrNapaNe hiMsA ja che. koIpaNa paoNsTrI phArma (maraghAM uchera kendra)nI mulAkAta A vAtane Teko Ape che. paoNsTrI phArma (maraghAM uchera kendra)mAM maraghIone IMDAM pedA karavAnA mazIna karatAM vadhu kAMI gaNavAmAM AvatI ja nathI. ghaNI muzkelIo ane tanAvabharI paristhitiomAM 15"x19 jagyAmAM temane rAkhavAmAM Ave che ane tenI asara te maraghInAM IMDAM khAnAranA lohI ane zarIranI kAryapaddhati upara kudaratI rIte ja thAya che. tenA pariNAme teonA vyaktitva (svabhAva)mAM asamatolapaNuM Ave che. maraghInA baccAMo (Chiken) ne nAnAM nAnAM sAMkaDAM pAMjarAmAM rAkhavAmAM Ave che jene cikana hevansa (Chiken Heavens) kahevAmAM Ave che. khUba ja ochI jagyA hovAnA kAraNe kudaratI ja e bacyAM hiMsaka, vaLagavAnA svabhAvavALAM ane jhaghaDALuM bane che. e baccAMo haMmezAM jaMgalI rIte aMdaro aMdara humalAo karatA ja rahe che tethI teonI cAMca toDI nAkhavAmAM Ave che ane tethI teo pANI paNa pI zakatAM nathI. zuM ApaNane anubhava thato nathI ke ApaNI vartamAna muzkelIo, humalAkhora vRtti ane pIDAonuM mULa kAraNa A maraghIonAM baccAMonAM AzrayasthAno che ? pUrve batAvyuM tema maraghIone laDatI aTakAvavA mATe, eka bIjIne lohIluhANa na kare te mATe te maraghIonI cAMca toDI nAkhavAmAM Ave Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. A rIte cAMcone bUThI banAvavAnuM kAma khAsa rAtre badAmI raMganA AchAM ajavALAmAM karavAmAM Ave che, jyAre maraghIo kAMI ja joI zakatI nathI. maraghInI cAMcano nIceno bhAga toDI nAkhavAmAM Ave che. AmAM jo kaMI bhUla thAya to e maraghI pachI AkhI jiMdagI sudhI kAMI ja khAI zakatI nathI, jyAre maraghInI cAMca toDavAmAM Ave che tyAre tenA ghAnA kAraNe ochAmAM ochA traNa divasa sudhI tene bhUkhyA rahevuM paDe che. zuM AvI krUratAnI asara te maraghInAM IMDAM khAnAra upara thAya nahi ? maraghIomAMthI hiMsakavRtti janmAve evA pAMca prakAranA khorAka banAvavAmAM Ave che. 1. hADakAMnu bhojana, 2. lohInuM bhojana, 3. maraghInAM utsarjita padArtho, IMDAM, viSTA vagere. 4. mAMsanuM bhojana ane, 5. viziSTa bhojana (Fish meal). zuM ATaluM jANyA pachI paNa ApaNe ema kahIzuM ke IMDAM e zAkAhAra che ? pahelI vAta e ke zAkAhArI IMDAM e nAma ja khoTuM ApavAmAM AvyuM che. phalInIkaraNa thayelAM IMDAMmAMthI bacyuM pedA thAya che, te ja teno hetu che. paraMtu phalInIkaraNa thayA vagara IMDAMmAMthI e rIte baccAM pedA thatAM nathI ane te saMpUrNapaNe akhAdya che. maraghIone satata pIDA ApIne prApta karAtAM ane kArakhAnAmAM banAvAtAM hoya te rIte satata meLavAtAM IMDAM kharekhara Arogya mATe nukazAnakAraka che tethI sauthI sArI vAta e ke IMDAM koIe khAvAM ja nahi. maraghAnAM saMyoga vinA je IMDAM meLavavAmAM Ave che, je phalInIkaraNa thayA vinAnAM kahevAya che. temAM paNa jIvana to hoya che ja arthAt e paNa sajIva ja che kAraNa ke IMDAM maraghIe ja pedA karela che ane maraghInA lohI tathA koSo dvArA ja te banela che, tethI teno AhAramAM upayoga e 100% mAMsAhAra ja che. mi. philipa je. skembala (Mr. Philip J. Scamble) nAmanA vikhyAta amerikana vijJAnInA kahevA pramANe koIpaNa IMDAM kyAreya nirjIva hotAM nathI. amerikAmAM mizigana (Michigan) yunivarsiTInA vijJAnIoe Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUravAra karyuM che ke IMDuM cAhe phalita thayela hoya ke na hoya, to paNa te kyAreya nirjIva hotuM nathI, e vAtamAM koI zaMkA nathI. mAdA pakSIo nara pakSInI gerahAjarImAM phalita thayA vagaranAM IMDAM Ape che paraMtu avalokanomAM jANavA maLyuM che ke maraghI maraghA sAthenA saMyoganA pUrva divase aphalita IMDuM Ape che ane tyArabAda bIjA divase paNa IMDuM Ape che. bIjA zabdomAM kahIe to te maraghAnA saMyoga vinA paNa phalita IMDuM ApI zake che. eno artha e ke maraghAnA zukrANu maraghInA zarIramAM ghaNA kALa sudhI rahI zake che. keTalAka saMjogomAM A samayagALo cha mahinA jeTalo paNa hoI zake che. phalita thayela IMDuM e baccAMnAM janmanI ja pUrvabhUmikA che. phalita IMDA e maraghInA prajanana cakranuM ja pariNAma che ane te khUba ja akudaratI che ane baMne prakAranA IMDAM mAMsAhAra ja che. 'Compassion : The Ultimate Ethics' pustakanA lekha vikToriyA morana (Victoria Moran) kahe che ke phalita thayeluM IMDuM khAvuM eTale baccAnA janma pahelAM tenuM bhakSaNa karavuM, je naitikatAvihIna che. meM kahyuM che ke phalita thayA vagaranuM IMDuM e maraghInA prajanana cakranI pedAza che ane te bhAgye ja manuSyano kudaratI AhAra banI zake che arthAt IMDuM e manuSyano kudaratI AhAra che ja nahi. (pR. 43) IMDuM phalita hoya ke na hoya paNa temAM jIvana hoya che ja ane te sajIva hovAnAM badhAM ja lakSaNo jevAM ke zvAsocchvAsa, magaja, AhAra meLavavAnI zakti vagere dharAve che. IMDAMnAM kocalAmAM zvAsocchvAsa mATe 15000 chidro hoya che. 80 selsiyasa uSNatAmAne IMDuM kohavAvA lAge che. A saDavAnI prakriyA cAlu thAya ke tarata te tenI jAte ja temAMnA pANInA bASpIbhavana dvArA A saDavAnI prakriyAne khullI kare che. IMDAM upara sUkSma jIvANuo AkramaNa paNa kare che ane te rIte tene roga paNa thAya che. A saDo jaladIthI IMDAMnA kocalA/bAhya kavaca sudhI pahoMcI jAya che. Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IMDAMmAM (Cholesterol) kaoNlesTerola khUbaja moTA pramANamAM hoya che. temAMno pILo bhAga kaoNlesTerolathI bharapUra hoya che. kolesTerola dhamanIo/raktavAhinIone sAMkaDI kare che ane tenA pariNAme hRdaya rogano humalo/hArTa eTale ke pakSaghAta (perelIsIsa) thAya che. IMDAMno AhAra karavAthI saMdhivA ane taNakhiyo vA jevA rogo paNa thAya che. jenA kAraNe ghaDapaNamAM sAMdhAomAM gaMbhIra duHkhAvo thAya che. uparanI hakIkata e vAta siddha kare che ke IMDAM zAkAhArI nathI mATe IMDAM aMge tame sau pharI vAra vicAra karazo ane IMDAM vagarano samatola evo zAkAhAra levAnuM cAlu karazo. jemAM taMdurastIne sAcavavA mATenAM ghaTaka dravyo temaja reSAonI vipulatA che. Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - pramodA citrabhAnu 9. rezama keTalA manuSyone khabara che ke rezama paheravAmAM ke teno upayoga karavAmAM ane te paNa gaurava sAthe dhArmika sthaLoe paheravAmAM hiMsAno doSa lAge che ? zocanIya to e che ke rezamanI utpatti ane banAvavAnI prakriyA aMge koIpaNa jAtano prazna karyA vinA ja ApaNe paraMparAnuM AMdhaLuM anukaraNa karIe chIe. I.sa. 1133mAM, jyAre mahArAjA kumArapALa gujarAtanA rAjA hatA tyArathI dhArmika pUjAvidhimAM rezamI vastronA upayoganI zarUAta thaI. mahArAjA kumArapALanA rAjyakALamAM, te mahAna jainAcArya kalikAla sarvajJa zrI hemacaMdrasUrijIthI khUba ja prabhAvita thayA hatA. zrI hemacaMdrasUrijI jaina tIrthaMkara zramamaNa bhagavAna zrI mahAvIrasvAmInI paTTaparaMparAmAM thayela mahAna jaina AcArya hatA. ahiMsA ane jIvadayA aMge temanA pravacano-upadezathI preraNA pAmIne teNe tenA saMpUrNa rAjyamAM AhAra, ramatagamata ane manoraMjana mATe karAtI hiMsAne pUrNapaNe baMdha karAvI hatI. kahevAya che ke zrI hemacaMdrAcAryajInI preraNA pAmI mahArAjA kumArapALe potAnA dhArmika jIvananI zarUAta karI hatI ane prabhu mahAvIra pratye potAno bhaktibhAva batAvavA mATe dararoja te prabhupUjA arthAt bhagavAnanI mUrtinI caMdana vagere uttama dravyothI pUjA karatA hatA. mahArAjA kumArapALane prabhupUjA karatI vakhate sauthI vadhu moMghA kiMmatI ane zreSTha vastro paheravAnuM kahevAmAM AvyuM tethI te meLavavA mahArAjAe hukama karyo. mahArAjAnA sevakoe sauthI vadhu kiMmatI, suMdara ane sukomaLa evAM cInathI AvelA vastronI pasaMdagI karI. te samaye mahArAjA kumArapALane khabara nahotI ke temanA mATe pasaMda karela ane paradezathI AyAta karela vastra banAvavAmAM rezamanA kIDAone mArI nAkhavAmAM Ave che ane te rIte te saMpUrNa paNe hiMsaka che. jo mahArAjA kumArapALane e vAtanI khabara hota to temaNe pUjA mATe rezamI vastrono upayoga karyo ja na hota. paraMtu tyArathI Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhupUjAnA dhArmika prasaMgoe, dhArmika sthaLoe rezamI vastrono upayoga zarU thayo che, evuM eka anumAna che. kamanasIbe, Aje paNa loko dhArmika vidhiomAM rezamI vastro pahere che ane tene yogya jaNAvatAM gauravathI kahe che ke mahArAjA kumArapALa paNa e paheratA hatA. have e samaya AvI gayo che ke rezamanI utpatti, banAvavAnI prakriyAmAM zuM thAya che te hakIkata saune jaNAvavI joIe ane jAgRta karavA joIe. bhAratamAMnI byuTI vidhAuTa krualTI' nAmanI saMsthAe A kSetramAM ghaNuM kAma karyuM che ane rezamanA utpAdanamAM keTalI krUratA AcaravAmAM Ave che, tenI upara prakAza pheMkyo che. sukomaLa, suMvALuM ane caLakATa mAratuM rezamI vastra kharekhara haMmezA khUbaja AkarSaka lAge che. kharekhara 2000 varSa pUrve AvuM suMdara rezamI vastra cInamAMthI AyAta karavAmAM AvatuM hatuM ane tethI ja tene saMskRta bhASAmAM 'cInAMzuka kahevAmAM AvatuM hatuM. te banAvavAnI prakriyA ane tenI utpattinA strota aMgenI mAhitI khUba ja gopanIya rAkhavAmAM AvatI hatI kAraNa ke temAM lAkho jIvone mArI nAkhavAmAM AvatA hatA. rezamanA tAra e rezamanA kIDAe kozeTo banAvavA mATe utpanna karela eka prakAranA jhINA tAra che. kozeTo e kharekhara tenA potAnA rakSaNa mATe banAvela eka prakAranuM majabUta vakI che ane te tenA jIvanacakra daramyAna IyaLamAMthI kozeTA ane pataMgiyA sudhInI vividha avasthAomAM tenuM rakSaNa kare che. mAdA pataMgIyuM 400 thI 600 IMDAM mUke che. daza divasanA sevana bAda te IMDAMmAMthI 112" lAMbI IyaLa nIkaLe che, jene lArvA kahevAmAM Ave che. zetUranA pAna teno khorAka che. 25-27 divasamAM te zetUranA pAna khAIne lagabhaga 3" - 3.5 jeTalI lAMbI thAya che. pUrNa pukhta Iyata tenA moMmAMthI gaMdara jevo padArtha bahAra kADhe che ane tAranA svarUpamAM tenI AsapAsa vIMTALe che ane bethI cAra divasamAM Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kozeTo banAve che ane tyArabAda 15 divasamAM ja te kozeTAmAM ja IyaLamAMthI pataMgiyAmAM rUpAMtara pAme che. te pataMgiyuM kozeTAne kApIne bahAra Ave che, eTale rezamanA tAranA TUkaDA thaI jAya che. kozeTAmAMnA rezamanA tAranA TUkaDA na thaI jAya te mATe kozeTAone kAM to ukaLatA pANImAM nAkhavAmAM Ave che, kAM to garama havAmAMthI pasAra karavAmAM Ave che athavA to sUryanA sakhata taDakAmAM sUkavavAmAM Ave che. pariNAme aMdaranI IyaLa marI jAya che. tyAra pachI kozeTAnA rezamanA tArane lAkaDAnI garagaDI upara vIMTI rIlo banAvavAmAM Ave che. lagabhaga 100 grAma zuddha rezama meLavavA mATe 1500 kozeTAnI IyaLone mArI nAMkhavAmAM Ave che. keTalAka kozeTA nara-mAdA pataMgiyA meLavavA mATe alaga mUkI rAkhavAmAM Ave che. mAdA pataMgiyA IMDAM mUkI de tyAra pachI, rogonI tapAsa mATe teno nAza karavAmAM Ave che. A rItanI peDhI dara peDhI prajotpatti thavAthI pachInI peDhInAM pataMgiyAM uDavAnI kSamatA gumAvI bese che. nara pataMgiyAMono upayoga prajanana mATe karyA pachI tene eka TopalImAM nAMkhI bahAra pheMkI devAmAM Ave che. bhAratamAM cAra prakAranAM pataMgiyAM dvArA vividha prakAranAM rezama meLavavAmAM Ave che. tenA nAma A pramANe che. : malaberI, tussAra, eri ane muMgA. rezama utpanna karatA anya dezo cIna, jApAna, raziyA, ITAlI, dakSiNa koriyA vageremAM paNa malaberI rezama banAvavAmAM Ave che paNa eri ane muMgA te phakta bhAratamAM ja bane che. bIjAM keTalAMka vastro rezamI vastro jevAM ja dekhAya che paraMtu te mAna sarjita reSAomAMthI bane che ane kRtrima rezama (ArTiphiziyala silka/ArTa silka)nA nAme prasiddha che. AmAMthI reyona (cIkaNA-lIsAM tAra) vanaspatimAMthI bane che, jyAre nAyalona ane polisTara (TerIna) peTroliyamanI ADa pedAza (byproduct) che. eka vakhata vaNAI gayela rezama, tenI vaNavAnI paddhati, bhAta (DijhAIna) ane je te deza ke pradezanA sthAna pramANe judAM judAM nAme oLakhAya che. boskI (Boski), zuddha krepa (kALuM rezamI vastra Pure Crepe), zuddha pAradarzI rezama, (zuddha - Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siphona Pure Chiffon), (zauddha gajI Pure Gaji), zuddha jhINuM rezamI vastra (zuddha jorjeTa Pure Georgette), khAdI silka, orgenjhA (Organza), zuddha sATina (Pure Satin), maTakA silka vagere 100% rezamI vastro che. kalakattA, gaDhavAla, madurAI ane zAMtiniketanamAMthI taiyAra thaIne AvatI sADIo 100% rezamI athavA 100% sutarAu hoI zake che. nArAyaNa peTha (AMdhrapradeza)nI sADIo paNa 100% rezamI athavA sutarAu hoI zake che. veMkaTagiri sADIo ane madhyapradezanI athavA thoDe aMze rezamI hoI zake che. caMderI, Tizyu, punA, vekaMTagiri ane madhyapradezanI mahezvarI sADIomAM UbhA tAra rezamanA hoya che ane ADA tAra sutaranA hoya che. maNipurI koTA ane muMgA koTAmAM rezama ane sutara baMne hoya che. maTakA silka 100% rezamI che. A maTakA silkamAM UbhA tAra rAbetA mujabanA rezamanAM hoya che, jyAre ADA tAra pataMgiyAMoe potAnA mukha vaDe kozeTAne kApIne jIvatA bahAra nIkaLI gayA hoya tevA kozeTAnA hoya che. A pataMgiyAo IMDAM mUke pachI tene mArI nAMkhavAmAM Ave che. zuddha krepa, cinona, siphona, gajI, jorjeTa, sATina vagere jevAM ja vastro mAnava sarjita kRtrima reSAomAMthI banAvavAmAM Ave che, tene kRtrima rezama (Art Silk) kahevAmAM Ave che. tAnachoI nAmanA sastA rezamI vastramAM UbhA tAra rezamanA hoya che ane ADA tAra kRtrima rezamanA hoya che. 'cAInIjha' nahi paNa 'cAInA silka' nAmanA jApAnIjha ane bhAratIya rezamI vastramAM zuddha rezama hotuM nathI paNa te polisTara hoya che. jeone rezamanI parIkSA karavI hoya te nIce pramANe parIkSA karI zake che. rezamI vastranA rezamanI parIkSA karavA mATe tamAre keTalAka UbhA tAra tathA keTalAka ADA tAra chUTA pATI bALavA joIe. zuddha rezamanA tAra manuSyanA vALanI mAphaka baLe che. thoDAka vALa laI cIpiyAvaDe pakaDo ane bALo. te kaI rIte baLe che te juo. jyAre te baLavAnA baMdha thaze tyAre TAMkaNInA mAthA jevo jhINo rAkhano daDo banI jaze. tene Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tamArI AMgaLIo vacce laI bhUko karo ane e pAvaDarane sUMgho. baLelA vALa, rezama, Una ane cAmaDAnI durgaMdha eka sarakhI hoya che ane baLavAnI prakriyA paNa eka sarakhI hoya che. jo sutara ke kRtrima rezama haze to te jyota svarUpe baLaze ane rAkhano daDo banaze nahi ane tenI rezama jevI durgaMdha paNa Avaze nahi. jo nAyalona ke polisTara haze to sakhata kAca jevo jhINo daDo banI jaze. baoNskI, zuddha krepa, zuddha siphona, gajI, zuddha jorjeTa, khAdI silka, orgenjhA, zuddha sATina, kAcuM rezama, maTakA silka ane anya je ApaNe jANatA nathI tevAM rezamI vastromAM 100% zuddha rezama Ave che. Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - pramodA citrabhAnu 10. motI prAcIna kALamAM caLakatAM ane suMdara kudaratI motI e enA dhanika mAlikonI saMpatti ane gauravanI nizAnI hatAM. ApaNe jyAre paNa pUrvanA mahArAja ane mahArANIonAM tailacitro joIe to temAM teonAM gaLAmAM lAMbAM motInA hAra (necklaces) tathA kAMDAMnI AjubAju motI jaDelAM kaMkaNa (Bracelets) jovA maLe che, je A ja vAtanuM pharI pharI sUcana karatAM hoya che. AjanI vAta judI che. ApaNe joIzuM ke vizvanA koIka ja evA khUNA bAkI rahyA haze ke jyAM vaira, virodha ane hiMsAnuM vAtAvaraNa na hoya. jo ApaNe motI pAchaLanI saghaLI vAta jANIe to bhAgye ja ApaNe potAnI saMpatti ane gauravanI nizAnI gaNIzuM eTaluM ja nahi jemane jIvana-jiMdagInI kiMmata che tenA mATe to te duHkha ane pIDAnI nizAnI che. daMtakathAo ane parIkathAo motI saMbaMdhI kaDavI vAstaviktAo chupAve che. vastutaH UMDA dariyAmAM rahelI chIponA jIvonI pIDAmAMthI motI Ave che. motI e jIvatI chIpono kudaratI bhAga nathI paraMtu e chIpa mATenA aNagamatA AgaMtuka kaNa-padArthanI pIDA-aNagamAmAMthI taiyAra thatI vastu che. jyAre koI retIno kaNa, koI kAcalAno jhINo TukaDo ke aNagamatI paropajIvI jIvAta Akasmika rIte ja khullI chIpanA kocalAmAM AvI paDe che tyAre temAMthI motI taiyAra thAya che. je rIte manuSyanI AMkhamAM koI sUkSma rajakaNa paDe ane te nIkaLI na jAya tyAM sudhI jevI pIDA thAya che evI ja pIDA motI taiyAra karatI chIpane thAya che. moTe bhAge to chIpa A navA AgaMtuka bahAranA kaNane bahAra kADhI zakatI nathI, tethI navA AgaMtuka kaNa dvArA thatI pIDAne ochI karavA enI AsapAsa cAMdI jevuM caLakatuM kelzyama kArboneTanuM pravAhI phelAvI Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ de che. jeno sAmAnya rIte chIpa potAnA kocalAnI aMdaranuM paDa banAvavAmAM upayoga kare che. keTalAMka varSo pachI pIDA karanAra kaNanI AsapAsa te pravAhI (nacre)nAM staranAM nirmANa dvArA motI banI jAya che. je chIpanA jIvane ochI pIDA kare che. A rIte kALu chIpa meghadhanuSyanA raMgonI jhAMyavALuM saptaraMgI motI pedA kare che. kudaratanI AvI prakriyA hovAthI motI khUba ja ochA pramANamAM prApta thAya che. manuSyanA lobhe tyArabAda vadhu motI prApta karavA kRtrima mArgopaddhatio zodhI kADhavAmAM AvI che. AvA eka manuSya kokIcI mIkImoTo (Kokichi Mikimoto) e chIpamAM motI pedA karavA mATe varSo sudhI prayogo karyA. I.sa. 1900nI zarUAtamAM tene teno ukela maLyo ane teNe jApAnamAM dhaMdhAdArI rIta kalcara motI banAvavAnIpakavavAnI eka paddhati zodhI ane chIponA dardanAka jIvananI zarUAta thaI. mIkImoToe kALu prakAranI nAnI chIpo dvArA motI utpanna karavA mATenI paddhatinI peTanTa meLavI lIdhI. A prakriyAnI zarUAtamAM marajIvAo dvArA dariyAnA peTALamAM kALa prakAranI chIponI zodha karavAmAM Ave che. tyArapachI kArIgara tAjA pANInI nAnI chIpamAMthI banAvela goLa maNakA le che. A goLa maNakA e motI mATenA kendraka (Nucleus) kahevAya che ane te kALu prakAranI chIpamAM AgaMtuka-bahAranA kaNa tarIke AropavAmAM Ave che. tyAra pachI te jIvatI chIpano TukaDo kApI bIjI chIpamAM AropavAmAM Ave che. A badhuM jIvatI chIpone bebhAna karyA vinA ja karavAmAM Ave che. A TukaDokaNa varSo sudhI chIpane khUMce che ane pIDA utpanna kare che. A pIDA, kaNane AvaraNa caDAvavA mATenuM pravAhI (nacre) utpanna kare che je kaNanI AsapAsa vIMTaLAIne ghaNA thara banAvI motI banAve che. AvA bIjavALAM kalcara motI saMpUrNa goLa tathA vadhu paDatAM caLakatAM hoya che. vadhu agatyanI vAta to e che ke manuSyanI lata-nAda ane lobhanA kAraNe te khUba ja moTA pramANamAM pedA karavAmAM Ave che. ghaNA varSo Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sudhI jyAM sudhI chIpane kholIne temAMthI motI kADhI levAmAM na Ave tyAM sudhI te IjA ane pIDAthI duHkhI thAya che. ghaNI vakhata to chIpamAMthI kAMI maLatuM nathI ane chIpanI jiMdagIno aMta AvI jAya sAcAM ane kalcara motInI prakriyA jANyA pachI motI meLavavAmAM koI hiMsA thatI nathI e vAta khoTI Thare che. ghaNAM loka mAne che ke kalcara motI mANase banAvelAM, banAvaTI athavA khoTAM hoya che ane te mazInamAM banAvavAmAM Ave che. satya hakIkata judI ja che. kalcara motI chIpamAM ja pedA karavAmAM Ave che ane dara varSe dayArahitapaNe lAkho chIpo mArIne te meLavavAmAM Ave che. Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - pramodA citrabhAnuM 11. dUdha aMgenI kAlpanika vAto bALapaNathI ApaNane evuM ThasAvavAmAM Ave che ke dUdha poSaNa Ape che ane hADakAM mATe te sAruM che. hA, mAtAnuM dUdha bALaka mATe zreSTha AhAra che paraMtu koNa kahe che ke ApaNI bAkInI jiMdagI mATe, ApaNane bIjAM prANIonA dUdhanI AvazyakatA che ? are, prANIo paNa potAnI mAtAnuM dhAvaNa choDI dIdhA pachI bIjAM prANIonA dUdhano AhAra karatAM nathI to ApaNe zA mATe anya prANIonA dUdhano AhAra karavo joIe ? zuM dUdha jarUrI che ? athavA ApaNe A paristhiti ane TevomAMthI bahAra na AvI zakIe ? tamane khabara che ? tamArA Tebala upara dUdhano glAsa che te kharekhara koIka ajJAta vAcharaDA mATeno che. jo tamArA ja nAnA bALakane enI mAtAnuM dUdha ApavA devAmAM na Ave to tamane kevuM lAge ? ApaNe AvA praznone prANI jagata sAthe sAMkaLavAno prayatna ja karyo nathI. alabatta, prANIo mAnavazoSaNanuM eka sAdhana ja che ema mAnI ApaNe temano durupayoga ja karIe chIe. ApaNe je dUdha pIe chIe te gAya bheMsanuM ja hoya che jene badhI ja rIte zArIrika ane mAnasika pIDA ApavAmAM Ave che ane jenuM zoSaNa karavAmAM Ave che. jo ApaNA jIvana vyavahAramAM ja hiMsA hoya to ApaNe ahiMsAnI vAta paNa kaI rIte karI zakIe ? nobela prAIjha vijetA AIjheka siMgare (Isaac Singer) eka vakhata kahyuM hatuM : jo ApaNe bIjA pratye dayA na rAkhatA hoIe to ApaNe Izvara pAse dayAnI bhIkha kaI rIte mANI zakIe ? ApaNe je bIjAne ApIe chIe te ja ApaNane maLe che. jo ApaNe bIjAne AnaMda-sukha ApIe to ApaNane paNa AnaMda-sukha maLe che. paNa jo ApaNe bIjAne duHkha ApIe to tenA badalAmAM ApaNane mAtra duHkha ja maLe che. tethI dUdha udyoganI vAstavika kathAnI ApaNe tapAsa karIe ane kevI trAsadAyaka paristhitimAM gAya-bheMsa pAsethI dUdha meLavavAmAM Ave che te jANIe. nIcenuM avataraNa zrImatI menakA gAMdhI likhita 'Heads Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ and Tails' pustakamAMthI levAmAM AvyuM che ane temAM teNIe gAyabheMsanuM bhAgya ane vinAza batAvyA che. A badhuM bhAratamAM ane vizvanA bIjA dezomAM jyAM gAya-bheMsanuM zoSaNa thAya che ane atyaMta kharAba rIte temano durupayoga thAya che tyAM bane che. DerI udyoganI gAya-bheMsa pAsethI satata eka sarakhuM dUdha meLavavA mATe, te be varSanI thAya tyArathI dara varSe sagarbhA banAvavAmAM Ave che. baccAne te janma ApyA pachI dasa mahinA sudhI te dUdha Ape che paraMtu te daramyAna trIje ja mahine te gAya-bheMsane kRtrima garbhAdhAna dvArA pharIthI sagarbhA banAvavAmAM Ave che ane bAkInA sAta mahinA te sagarbhA hovA chatAM tenuM dUdha meLavavAmAM Ave che. baccAnA janma ane punaH garbhAdhAna vacce phakta chathI ATha aThavADiyAno ja gALo rAkhavAmAM Ave che. te gAya-bheMsane divasamAM bethI vadhu vAra dohavAmAM Ave che. bhAratIya dUdha udyoganI sarerAza dareka gAya-bheMsane lagabhaga pAMca vakhata prasUti karAvavAmAM Ave che athavA jyAM sudhI AnuvaMzika rIte sagarbhAvasthAmAM moTAM ane komaLa AMcaLa dharAvatI hoya tyAM sudhI sagarbhA banAvavAmAM Ave che. vadhu dUdha meLavavA mATe gAya-bheMsane soyAbInanA roTalA ke dhAnya je ghaNA manuSyono khorAka che te khavaDAvavAmAM Ave che. Ama chatAM paNa joItuM dUdha utpAdana tenI bhUkhane paNa TapI jAya che arthAt te gAyabheMsane jeTaluM khavaDAvavAmAM Ave che tenA karatAM ya dUdhanI mAMga vadhu hoya che. tethI te vadhu dUdha pedA karatAM tenA zarIranA koSono nAza thavA mAMDe che pariNAme te gAya-bheMsane kITosIsa (Kitosis) nAmano roga thAya che. rumena esIDosIsa (Rumen Acidosis) nAmano bIjo eka roga gAya-bheMsane vahelI saMkocI nAMkhe che ane A roga utAvaLe taiyAra karavAmAM AvatA kArbohAIDreTasanA kAraNe jaladI thAya che. A roga te gAya-bheMsane paMgu banAve che. divasano moTo bhAga te gAya-bheMsane eka sAMkaDI jagyAmAM, tenAM potAnAM maLamUtranI vacce bAMdhI rAkhavAmAM Ave che ane tenAM AMcaLomAM Mastitis nAmanA rogano cepa lAge che, jenA Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lIdhe te gAya-bheMsane AMcaLamAM sakhata duHkhAvo thAya che. A lAMbI bimArI daramyAna mAMdI gAya-bheMsane enTibAyoTiksa davAo, hormonsa ane bIjI davAo ApIne jIvADavAmAM Ave che. A badhI davAo ApaNane ApavAmAM AvatA dUdhamAM paNa Ave che. dara varSe DerInI gAya-bheMsamAMthI 20% gAya-bheMsane roganA kAraNe ke vasukI javAnA kAraNe dUra karavAmAM Ave che. tyArapachI e gAya-bheMsane bhUkhe mAravAmAM Ave che athavA to katalakhAne mokalI devAmAM Ave che. jyAM, jeo mAMsa khAvAmAM kAMI khoTuM mAnatA nathI evA loko mATe mAMsa pUrUM pADavA mATe katala thaI jAya che. A rIte dUdha utpAdana mAMsanA dhaMdhA sAthe khUba ja ghaniSTha rIte saMkaLAyela che. koIpaNa gAya-bheMsa tenuM sarva sAmAnya AyuSya kyAreya pUruM karI zakti nathI. gAya-bheMsane prathama dohI levAmAM Ave che arthAt jyAM sudhI dUdha Ape che tyAM sudhI pALepoSe che. te daramyAna/tyArabAda te mAMdI paDe che ane chevaTe tene mArI nAkhavAmAM Ave che. te gAya-bheMsanAM vAcharaDAM- vAcharaDI, pADA-pADInuM zuM thAya che ? te khabara che ? moTA bhAganA vAcharaDAM-vAcharaDI, pADApADIne phakta traNa ja divasamAM tenI mAtA gAya-bheMsathI chUTAM pADI devAmAM Ave che. jo vAcharaDI-pADI taMdurasta hoya to DerInA gAyabheMsanI jagyAe tene mUkavA mATe dUdhanA vaikalpika khorAka upara tene rAkhavAmAM Ave che. paNa e navuM baccuM jo vAcharaDo ke pADo hoya to tene bAMdhI rAkhavAmAM Ave che ane chevaTe bhUkhe mArI nAkhavAmAM Ave che, je sAmAnya rIte ghaNI pIDA bhogavIne eka aThavADiyAmAM mRtyu pAme che. keTalAMka vAcharaDAM-vAcharaDI, pADA-pADIne to TrakomAM eka-bIjA upara nAkhIne gerakAyadesara katalakhAne mokalI devAmAM Ave che jyAM tenI resToranTa/hoTalo mATenA mATenA komaLa mAMsa mATe katala thaI jAya che ane hoTalomAM paNa A gerakAyadesara ja cAlatuM hoya che. keTalAMka vAcharaDAM-vAcharaDI, pADA-pADIne panIranA udyogavALAne vecI devAmAM Ave che. jyAre A vAcharaDAM-vAcharaDI, pADA-pADI jIvatAM hoya che tyAre tenI hojarImAM kANuM pADI temAMthI reneTa (Rennet) nAmano Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravAhI pAcaka rasa, je khoTo esIDa hoya che te kADhI levamAM Ave che ane teno panIra banAvavAmAM upayoga thAya che. thoDAka vAcharaDA-pADo baLada-pAMDA tarIke pasaMda karIne bAkInI jiMdagI anya gAya-bheMsane kRtrima garbhAdhAna karAvavA mATe aMdhAriyA ekAMta vADAmAM rAkhavAmAM Ave che. keTalIkavAra AvA vRddha baLada-pADAne zaheronI galIomAM rakhaDatAM choDI mUkavAmAM Ave che. jyAM te jatI AvatI Trako sAthe athaDAI mRtyu pAme che. mane khabara che ke eka aThavADiyAmAM meM A rIte marI jatA ATha baLadane pakaDyA che. gAya-bheMsano mULa svabhAva zuM che ? potAnA baccAnI samarpitabhAvathIjIvanA jokhame kALajI rAkhavI, ghAsa-cAro zodhavo, khAvo, vAgoLavuM ane dhIrajapUrvaka kudaratanI sAthe saMvAditA sAdhI potAnuM kudaratI 20 varSanuM AyuSya pUrNa karavuM. gAya-bheMsa e kAMI cAra pagavALuM dUdha dohavAnuM mazIna nathI ke jeno phakta eka ja hetu - ochAmAM ochI kiMmate vadhumAM vadhu dUdha meLavavA mATe anAtha banAvI, garbhAdhAna karAvI, dhAnya khavaDAvI, davAo khavaDAvI, kRtrima vIryadAna karIne cAlAkI karavI. tame bhAratIya DerIno varSo jUno phUkana nAmano rivAja joyo che ? je kharekhara kAyadAnI draSTie paNa ayogya che chatAM atyAre paNa dararoja hajAro gAya-bheMsa upara teno prayoga thaI rahyo che. gAya-bheMsa jevuM dUdha ochuM ApavAnuM cAlu kare ke turata mAlika tenA mUtramArgamAM eka lAkaDI khose che ane atyaMta tIvra vedanA ApavA te lAkaDIne goLa goLa pherave che. Ama karavAnuM kAraNa e che ke govALonI evI mAnyatA che ke A rIte gAya-bheMsane karavAthI te vadhu dUdha Ape che. AthI gAya-bheMsanA garbhAzayamAM cAMdA paDI jAya che. jarA vicAra to karo strIne kadAca AvuM thAya to ? paNa gAya-bheMsane mATe to koIpaNa rIte tenI dUdha ApavAnI zakti pUrI thayA pachI tene eka jagyAe bAMdhI rAkhI bhUkhI mAravAmAM Ave che athavA anya 40- 50 gAya-bheMsanI sAthe TrakamAM nAMkhI kasAIne tyAM laI javAmAM Ave che. Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka mAnyatA evI che ke DerI pedAzo khUba ja pramANamAM proTIna ane loha Ape che. jeo zAkAhArI che ane khUba ja pramANamAM dUdha ane dUdhanI pedAzo khAya che te ane uttara bhAratamAM jeo mAne che ke dUdha ane panIra, e mAMsamAMthI maLanAra proTInano vikalpa che, teo loha tatvanI umapanA kAraNe enImiyA (anemia) rogathI pIDAtA jovA maLyA che. vastutaH dUdha loha tatva to ApatuM ja nathI UlaTuM anya padArthomAMthI prApta loha tatvane lohImAM bhaLatuM aTakAve che. lIlAM zAkabhAjImAMthI loha tattva khUba ja moTA pramANamAM prApta thAya che. dA.ta. eka moTA vADakA bharela zAkabhAjImAMthI jeTaluM loha tattva maLe che teTaluM loha tattva meLavavA mATe tamAre 50 gelana dUdha pIvuM paDe che. jo tame phakta eka glAsa dUdha lo to tenA kAraNe tame lIdhela zAkabhAjImAMthI loha tattva lohImAM bhaLI zakatuM nathI arthAta tamArA AhAramAM lIdhela badhAM ja zAkabhAjIne phakta eka glAsa dUdha nakAmAM banAvI de che, to e lIlAM zAkabhAjI levAno artha zuM ? tamArA zarIrane saMbhALo. tame khabara che ke jyAre tame saheja paNa mAMdAM paDo cho ane dUdhanA vicArathI tamane sUga caDe che tyAre DokTara ja tamane bhalAmaNa kare che ke jyAM sudhI tamane sAruM na thAya tyAM sudhI te choDI do ? tenuM kAraNa e che ke cAra varSanI uMmara pachI moTA bhAganA loko dUdhamAMnA lekTojha nAmanA kArbohAIDreTsane pacAvavAnI zakti gumAvI de che. pariNAme vAraMvAra haThIlo atisAra / saMgrahaNI, vAyu ane peTamAM cUMka / AMkaDI Ave che. proTIna sAthe saMbaMdha che tyAM sudhI dUdha zAkabhAjImAMthI jeTaluM proTIna prApta thAya che teTaluM ja Ape che ane keTalAMka zAkabhAjI to dUdha karatAMya vadhu proTIna Ape che. mAnava zarIranI rojiMdI kelarInI jarUriyAtanA phakta cAra - pAMca ja TakA kula proTInanI manuSyane jarUra hoya che. kudarate tenI AhAranI vyavasthA ja e rIte karI che ke phakta tame roTalI ane dALa zAka ja lo to paNa tamArI jarUriyAta karatAM paNa vadhu proTIna tamane maLI rahe che. Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DerI pedAzonA vikalpamAM soyAbIna dUdha laI zakAya, jemAM viTAmInsa tathA svAda dUdha jevAM ja hoya che. soyAbIna dUdhamAMthI ja uttama prakAranuM dahIM, panIra, AIskrIma, mAkhaNa, cIjha, dUdhanI caoNkaleTa, zAkAhArI mAkhaNa - ghI paNa banAvI zakAya che ane te paNa dUdha karatAM ochA kharce. ? dUdha e binajarUrI corI che. tame vicAra karI zakazo ke koI vAcharaDAvAchaDIe mAnava strInuM dUdha pIdhuM hoya ? nA, kyAreya nahi. to tame kaI rIte tenI mAtAnuM dUdha pI zako ? agni eziyA ane madhyarvamAM moTe bhAge koI halakI vastune sparza suddhAM karatuM nathI ane te ja barAbara che. badhA ja abhyAsomAM jaNAyuM che ke eziyano sauthI vadhu pramANamAM lekTojhane pacAvI zakatA nathI. bhAratamAM chellA ghaNA varSothI cAlatAM pracArayuddho (jAherAto) e evI vAta vahetI mUkI che ke dUdha e kudaratano saMpUrNa khorAka che, paNa A vAta sAva asatya che ane temAM khoTI mAnyatA sivAya koI ja tathya nathI ane te bhayaMkara che. eka glAsa dUdha, eka kapa AIskrIma ke mAkhaNa je tame khAo cho, tenAthI tamane to nukazAna thAya che paraMtu e sivAya vadhu agatyanuM e che ke tame eka umadA prANI ane tenI jiMdagInA mahattvanAM varSo pratye asahya krUratA dAkhavo cho. ahIM eka vAta jaNAvavI yogya mAnuM chuM ke dhArmika mahotsavomAM maMdiromAM paNa ajJAnatAnA kAraNe dUdha ane dUdhanI banAvaTono upayoga karavAmAM Ave che. maMdiromAM prabhujInI pratimAone dUdhathI abhiSeka karavAno tathA maMdiromAM vidhividhAnomAM dUdhanI banAvelI mIThAIo naivedyarUpe dharAvAno rivAja ghUsI gayo che, jeNe maMdiranI ane vAtAvaraNanI pavitratAne abhaDAvI dIdhI che / dUSita karI dIdhI che. A rIte badhuM dUdha DhoLAIne gaTaramAM jAya che jyAM te kIDIo ane bekTeriyA vagere jIvonI utpattinAM sthAno bane che. A prakAranI vidhio baMdha thavI joIe ane prabhujIno phakta asalanI prAcIna paddhati pramANe zuddha ane cokhkhA pANIthI abhiSeka karavAnuM cAlu karavuM joIe. Page #86 -------------------------------------------------------------------------- Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - pramodA citrabhAnu 12. prANija padArthonA durupayoganI hakIkato ane tenA vikalpo A lekhamAM ApelI mAhitI tamane sajIva prANIonA rojiMdA zoSaNa ane pIDAne ochI karavAmAM madada karaze. (amerikanonI apekSAe) moTA bhAge jyAre loko zAkAhAra zarU kare che tyAre IMDAM ane dUdhanuM pramANa vadhArI de che. ruMvATIvALAM vastro, cAmaDAMnI cIjo, UnanAM garama vastro ane DerI udyogane Teko ApavA dvArA prANIonuM je sthULa zoSaNa thAya che teno ghaNA zAkAhArIo anubhava karatA nathI. ahIM evI keTalIka hakIkato ane vikalpo tamane jaNAvavAmAM Ave che. A mAhitI jaina meDiTezana senTara, nyUyorka taraphathI saMkalita karavAmAM AvI che. hiMsAnI vAstavikatA : Aje phekTarI phArmiMga, e atyaMta amAnavIya / niMdanIya paristhitimAM copagAM pazuo ane pakSIono eka mAtra utpAdananA mazIna tarIke upayoga karI, Adhunika mazIno dvArA cokkasa prakAranA dhyeyanI pUrti karavA mATenI prajotpatinI uchera karavAnI prakriyA che. tenA pariNAme prANIone taNAva, roga, pIDA ane duHkha utpanna thayA vagara rahetAM nathI. gAya-bheMsa : gAya-bheMsa e kudaratI garIbaDAM prANIo che, je Aje hormonsa ane enTibAyoTiksa davAonAM IMjekzano ane anya davAo dvArA mAtra vAcharaDAM-vAcharaDI, pADA-pADI svarUpa mAMsa ane dUdhanA mazIna svarUpamAM pheravAI gayAM che. jyAre te gAya-bheMsa, vAcharaDA-vAcharaDI, pADA-pADI svarUpa mAMsa ane dUdhanuM pUratuM utpAdana karI zakatAM nathI tyAre te ja gAya-bheMsane chovaTe katalakhAnAnI bhayaMkara yAtanA sahana karavI paDe che. Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarva sAmAnya dUdha karatAM 400 gaNuM vadhu dUdha meLavavA mATe gAya-bheMsane baLajabarIpUrvaka kRtrima rIte satata sagarbhAvasthAmAM rAkhavAmAM Ave che. pariNAme vividha prakAranI enTibAyoTiksa davAo ane akudaratI paristhinA kAraNe tene vizALa pramANamAM ajANyA cepI rogo thAya che. navAM tAjAM ja janmelA vAcharaDAM-vAcharaDI, pADA-pADIne temanI mAtAothI eka- be divasamAM ja vikhUTAM pADI devAmAM Ave che, jethI temanA mATe utpanna thayela dUdha ApaNe pI zakIe. te vAcharaDAMvAcharaDI, pADA-pADIne katala karI sapheda mAMsa meLavavA mATe aMdhArA lAkaDAnA pAMjarAmAM rAkhavAmAM Ave che ane enImiA thAya tevo pravAhI khorAka ApavAmAM Ave che. moTA bhAge cIjha banAvavA dUdhane jamAvavA vaparAtuM meLavaNa reneTa (Rennet) pravAhI pAcaka rasa khUba ja yuvAna ane tAjAM ja mArI nAMkhelAM vAcharaDAM-vAcharaDInI hojarImAMthI meLavavAmAM Ave che. maraghI : phekTarI phArmanI IMDAM utpanna karatI maraghIone ekathI be corasa phUTanI jagyAmAM tAranA pAMjarAmAM bAMdhI rAkhavAmAM Ave che. 90% uparanA IMDAM AvA phekTarI phArmamAMthI Ave che. broIlaranI maraghInAM baccAMnu AyuSya mAMDa 8 thI 10 aThavADiyAM hoya che ane eka baccAM mATe mAMDa aDadho corasa phUTa jagyA hoya che. A atigIcatA maraghIomAM evo taNAva ane cIDiyo svabhAva pedA kare che ke teo parasparanAM pIchAM kheMce che, cAMco mAre che ane pADozI baccAMne paNa mArIne khAI jAya che. AnA ukela tarIke badhI maraghIo tathA tenAM baccAMonI cAMcano uparano ane nIceno adho bhAga ane paganA nakha garama charI vaDe kApIne bUTTA banAvI devAmAM Ave che. teone satata AchA ajavALAmAM rAkhavAmAM Ave che ane temanA khorAka ane pANImAM taNAva pratirodhaka rasAyaNo nAkhIne khavaDAvavAmAM Ave che. Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chevaTe phrI renja maraghIo IMDAM ApavAnuM baMdha kare ke tarata temane katalakhAne mokalI devAmAM Ave che. gheTAM : gheTAMomAM sAmAnya rIte bahu Una hotuM nathI. phekTarI phArmanI paristhiti heThaLa vaijJAnika prajotpAdana dvArA khUbaja Una pedA karavAmAM Ave che. gheTAMo uparathI badhI ja RtuomAM satata Una kApI levAmAM Ave che. dara varSe hajAro gheTAM Una UtArI lIdhA pachI ThaMDInA kAraNe mRtyu pAme che. nagna manuSya karatAM paNa tAjAM ja ane khUba ja ghasIne Una UtArI lIdhelAM gheTAMne sakhata ThaMDI lAge che. je rIte zAkSaNika philmomAM ApaNe niSNAto dvArA gheTAM uparathI Una UtaratAM joIe chIe te rIte sAmAnya badhAM gheTAMonuM Una UtAravAmAM AvatuM nathI. sAcI vAta to e che ke gheTAMone hiMsaka rIte bAMdhI jhaDapathI Una UtAravAmAM Ave che, ane te samaye lohI vahetuM aTakAvanAra bAjumAM ja Ubho hoya che ane te ghA paDe ke turata DAmarathI te pUrI de che. gharaDAM gheTAMone chevaTe khorAka pANI vagara ati kharAba paristhitimAM katalakhAne dhakelI devAmAM Ave che. jo loko mAMsa ane gheTAMnA baccAMno AhAra baMdha karI de to phakta mAtra Unane khAtara ja gheTAM rAkhavAmAM Ave. garama kapaDAM kharIdavAthI jANye ajANya A nirdayatAne Teko apAya che. madhamAkhI : vyApArI dhoraNe madhamAkhIonuM prajotpAdana karI ucherI temanI pAsethI madha ane madhapUDAM levAmAM Ave che ane te madhamAkhIone avejImAM sastI khAMDa ApavAmAM Ave che je teone jIvADI zakatA nathI. hajAro Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madhamAkhIo mRtyu pAme che. madhamAM paNa TaoNksika (jherI) padArtha hoya che je ApaNane nukasAna kare che. ruMvATIvALAM prANIo : moTe bhAge ruMvATIvALA prANIonA phAMsalAmAMthI te prANInuM jaladI mRtyu thatuM nathI. sAmAnya rIte upayoga karAtA phAMsalA lokhaMDanA tArathI gUMthela hoya che. A phAMsalAmAM phasAyela prANI moTA bhAge ghaNA divaso sudhI, jyAM sudhI te phAMsalAnI tapAsa karavAmAM na Ave tyAM sudhI bhUkhyAM ane tarasyAM tyAM ja paDyA rahe che. ghaNAM prANIo chaTakavA mATe potAnA hAtha paga cAvI nAkhe che. A prANIone phasAvavAnuM pariNAma phakta te prANIo mATe zArIrikamAnasika duHkhadAyaka hotuM nathI paNa temanAM vagara temanAM baccAM paNa bhUkhe mare che. vyApArI dhoraNe ucheravAmAM AvatAM miMka (Mink) jevAM ruMvATIvALAM prANIone ciMtA taNAva pedA kare tevA atyaMta sAMkaDA ane gIca DabbAo - pAMjarAo - vADAomAM rAkhavAmAM Ave che. vaLI ghAnA DAghA, lasarakA vagaranA kiMmatI koTa, vastro banAvavA mATe te prANIone mArI nakhavAnI paddhati atyaMta duHkhadAyaka hoya che. sauMdarya prasAdhano ane tenA prANIo uparanA prayogo : TUthapesTa, zempU, mAuthavaoNza, Telkama pAuDara, vividha prakAranAM hAthanAM lozana, lipasTIka, AMkhanA sauMdarya mATenI cIjo, caherA upara lagAvavAnA vividha krIma, vALa raMgavAnA heara DAIjha, vividha prakAranAM sugaMdhI dravyo ane kolansa (Colognes) no samAveza sauMdarya prasAdhanomAM thAya che. moTA bhAganAM sauMdarya prasAdhanonI vastuo prANIja dravyomAMthI bane che ane prayogazALAmAM prANIo upara tenA akhatarA karavAmAM Ave che. jo ke FDA ne AvA akhatarA kavAnI jarUra lAgatI nathI, chatAM teo Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prANIo upara akhatarA karavAnI aparAdha svarUpa paddhatione maMjUra kare che. prANIo upara karavAmAM AvatA prayogomAM sarva sAmAnya LD/50 prayoga che, jemAM 50% prANIo (uMdara, ghusa, sasalAM, kUtarAM vagere jevAM)nAM mRtyu thAya che. A prayogamAM utpAdita padArthanuM prANaghAtaka pramANa keTaluM che te nakkI karavAmAM Ave che. sauMdarya prasAdhanano padArtha tathA anya padArtho AMkhamAM jAya to kevI ane keTalI baLatarA thAya che te mATeno Draiz test sasalAonA saMyama dvArA ane te sAthe je padArtha banAvyo hoya te sIdhe sIdho sasalAnI AMkhonI kIkI Cornea upara thoDo thoDo vadhAre nAkhIne paNa akhatarA karavAmAM Ave che. manuSye dADhI karyA pachI e padArtha lagADatA tenI kevI asara thAya che te jovA mATeno Acute Dermal Toxicity prayoga prANIonI cAmaDI ghasIne cholIne tenI upara navo padArtha dabAvI rAkhIne akhataro karavAmAM Ave che. A sivAya bIjA paNa akhatarA prANIo upara karavAmAM Ave che. sAbuo (nhAvAnA tathA dhovAnA)mAM sAmAnya rIte prANija carabI, sTiyarika esiDa tathA kSAro hoya che. zempUomAM paNa carabI, prANija glisarIna, prANIonAM oranA padArtho, prANija proTIna ane mAchalIonA yakRta (Liver) nuM tela hoya che. vyApArI dhoraNe utpAdana karavAmAM AvatI TUthapesTamAM prANIja glisarIna Ave che. khUba ja kiMmatI kharcALa sugaMdhI padArthomAM kastUrI Ave che, je IthopiyAnA jabAdI bilADAonI jananendriyamAMthI kADhelo padArtha hoya che. A bilADAo pAsethI temanI jiMdagI daramyAna seMkaDo vakhata AvI duHkhadAyaka rIte A padArtha meLavavAmAM Ave che. Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manoraMjana mATe prANIono upayoga : sarakasa, prANI saMgrahAlayo, ghoDAonI resa ane prANIo paranI savArInI kuzaLatAnI ramata vagere mATe baLajabarIpUrvaka yogyatA prApta karAvavA prANIonI kudaratI jIvana paddhati karatAM vicitra rIte ane moTA bhAge duHkhadAyaka rIte te prANIone keLavavAmAM Ave che. A prANIonI sAmAnya jIvana paddhati paristhiti paNa akudaratI banI jAya che. manoraMjana mATenA uttama namUnA svarU prANIo ghaNAM prANIsaMgrahAlayomAM ane sarakasomAM dAkhala karatAM pahelAM e sivAyanAM sarakasa vagerenI yogyatA vagaranAM asaMkhya prANIone mArI nAMkhavAmAM Ave che. teone eka sthaLethI bIje sthaLe khaseDatAM paNa ghaNAM mRtyu pAme che. te prANIonAM baccAMne bhUkhyAM tarachoDI devAmAM Ave che ane pariNAme teo bhUkhe marI jAya che. savArInI kuzaLatA mATenAM prANIo upara IlekTrika paroNAno paNa upayoga karavAmAM Ave che. ghoDAone utsAhI banAvavA mATe tenA peTanI AsapAsa tenA guhya bhAgajananendriya AgaLa cAmaDAno goLa paTTo sakhata rIte bAMdhavAmAM Ave che. AvAM prANIonAM ziMgaDAM kApI nAMkhavAmAM Ave che. A prANIono upayoga karatI vakhate tene paga vaDe godo mAratA doraDAvaDe bAMdhatI vakhatetene sakhata/bhayaMkara rIte pakaDavAmAM Ave che/dabAvavAmAM Ave che tethI tene sakhata gUMgaLAmaNa thAya che. sarakasamAM prANIne vicitra rIte vartavAnI pharaja pADavAmAM Ave che. teone AvI keLavaNI ApavAnI paddhati khUbaja dayAjanaka hoya che. janInavijJAnanI madadathI vijJAnIo resamAM/spardhAmAM khUba jhaDapI doDI zake tevAM ghoDAonI viziSTa olAda pedA kare che paraMtu, te nabaLAI, tUTelAM hADakAM, davAono durupayoga ane sojo Avela macakoDAI gayela ghUMTInI sakhata pIDAthI pIDAya che ane chevaTe teone mArI nAMkhavAmAM Ave che. Arogya upara asara : mAMsa, panIra ane IMDAmAM khUba moTA pramANamAM saMtRpta carabI hoya che, je lokonA zarIramAM kolesTerola vadhAre che. A kolesTerola dhamanIonI Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upara jAmI jAya che, jenA kAraNe hRdaya rogano humalo/hArTa eTeka AvAnI zakyatA vadhI jAya che. je prANIo gAya-bheMsa, Dukkara, maraghIonuM mAMsa khavAya che temanI akudaratI jIvana paddhati ane prajotpattinI paristhitinA kAraNe Doka vagere vAMkAM vaLI jAya che ane teone ghaNA prakAranA rogo pedA thayela hoya che. A rogone kAbumAM levA mATe temane moTA pramANamAM enTibAyoTiksa davAo ane rasAyaNo ApavAmAM Ave che. A enTibAyoTiksa davAo tathA rasAyaNo temanAM mAMsa, dUdha ane IMDAMmAM paNa Ave che. zAkAhArIo karatAM mAMsAhArIonI kiDanIne traNagaNuM vadhAre jora karavuM paDe che. tenuM kAraNa e che ke mAMsa vageremAM TaoNksika arthAta jherI padArtho vadhu hoya che ane tene bahAra kADhavA kiDanIne prayatna karavo paDe che. DukkaranI parivartana pAmelI sapheda carabI lArDa (Lard) sahelAIthI pacatI nathI ane teno dhaMdhAdArI bekarIvALAone ane ghaNI prasiddha brAnDanI banAvaTomAM ghaNA moTA pramANamAM upayoga kare che. zAkAhArI dUdhamAM ocho kiraNotsarga jovA maLe che. sAmAnya rIte gAyabheMsanA dUdhamAM sTronTIyama-90 tattvanA 98 kAunTa jovA maLe che jyAre zAkAhArI dUdhamAM phakta 2.1 kAunTa hoya che. manuSyanI strI karatAM gAyabheMsanA dUdhanA ghaTaka dravyo judA prakAranA hoya che. gAya-bheMsanA ghaTaka dravyo tenA vikAsamAM madada kare che. jyAre mAnava strInuM dUdha zarIranA anya bhAgonA vikAsa karatAM jJAnataMtuono jhaDapI vikAsa kare che. phakta gAya-bheMsanuM dUdha ja kelzayamano eka mAtra strota nathI. gAya-bheMsanA dUdhamAM dara 100 grAma phakta 120 mg. kezyama hoya che jyAre brAjhilanI badAmamAM 176thI 186 mg, cAlu badAmamAM 234thI 247 mg, kobImAM 179thaI 200 mg, dariyAI kobImAM 1000 , chaDyA vagaranA talamAM 1160 mg kelzayama hoya che. A sivAya bIjA srotomAMthI paNa kelzayama maLe che. Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Arthika ane paryAvaraNa upara asara : mAMsanuM pekiMga karanArAM kArakhAnA kacaro ane nakAmA padArtho, rasAyaNo, grIsa vagere zaheranI gaTaromAM ThAlave che ane te pachI ApaNI nadIomAM Ave che. A rIte nadIonuM pANI pradUSita bane che. katalakhAnAM ane mAMsAhAranA utpAdako jamIna, pANI ane havAne khUba ja kharAba rIte pradUSita kare che. mAMsa ane DerI pedAzo taiyAra karavAmAM zAkAhAra karatAM AThagaNuM pANI vaparAya che. zAkAhArI mATe vyakti dITha mAtra 4 ekara jamIna joIe che, jyAre mAMsAhArI mATe vyakti dITha 2 ekara jamIna joIe che. duniyAnI aDadhA uparanI vastI bhUkhamarA ane apUratA poSaNa heThaLa jIve che. atyAre 1996mAM 80 lAkha Tana khAdya anAjanI achata che ane te achata I.sa. 2000nI sAlamAM 1000 lAkha Tana thavA dhAraNA che. jo saMpUrNa zAkAhAra apanAvavAmAM Ave to bhUkhamarAnI paristhitino saMpUrNa aMta AvI jAya. vikalpo : AhAranA vikalpo : proTIna kaThoLa ane dALa, anAja, sIMgo, (magaphaLI vagere), oliva, proTIna mATenI zAkAhArI vAnagIo, DhokaLAM, senDavIca vagere, kaThoLa ane anAja, kaThoLa ane bIja, kaThoLa ane sIMgo (magaphaLI vagere), cokhA ane vaTANA ane aDada ane cokhA, cokhA ane tuvera, vaTANA ane makAI vagere mizraNomAMthI banAvela vAganIo. dUdha dUdha, phaLo ane zAkano raso. Ssi Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bekiMga arthAt bekarInI vAnagIomAM IMDAM vaparAya che. tenA sthAne bIjuM kAMIka vAparo paNa IMDAMno tyAga karo. koIpaNa vAnagIomAMthI IMDAMne bAda karo. keyama badAma, tala, lIlAM zAkabhAjI, makAI, sUryamukhaInAM bIja, goLa, kAkavI, aMjIra. loha suko mevo, sukI drAkSa, aMjIra, lIlA zAkabhAjI, kAkavI, badAma, aDada, kAju. mAkhaNa soyAbInamAMthI banAvela mAkhaNa dA.ta. supara mArkeTa heltha phUDa sToromAM "Willow run" ane "Hains" mAM koI ja prANija dravyo AvatAM nathI. panIra soyAbInamAMthI banAvela dahIM ane panIrano ghaNI rIte upayoga karI zakAya che. madha mepala (Maple) nAmanA vRkSano/phaLano rasa, Blackstrap molasses, Date Sugar. vastra : Una ekrelika, reyona (banAvaTI rezama), oriyona (Orian), sveTara dhAbaLA vageremAM vAparI zakAya. cAmaDuM Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAmaDAmAMthI banAvela na hoya tevAM bUTa-caMpala, paTTA, parsa, pAkITa vagere rAkhavAM. rezama esiTeTa, nAyalona, sATIna ruMvATIvALAM vastra ekrelikamAMthI banAvela kRtrima ruMvATIvALA vastra nahAvA-dhovAnA sAbu : gheTAMnI carabI, prANija glisarIna, prANIja carabI athavA koIpaNa prakAranI prANija vastuno upayoga thayo na hoya tevA sAbu vagere vAparavAM. sAmAnya rIte vyApArI dhoraNe utpAdana karavAmAM Avela badhAM ja sAbuomAM prANija carabI Tallow athavA Fatno upayoga thAya che. jo tame tenA uparanA lebalathI tenA ghaTaka dravyo nakkI na karI zakatA ho to teno upayoga karavAnuM TALazo ane vadhu mAhitI mATe utpAdakone pUchAvazo. ghara vaparAzanI vastuo : ozIkA ela na thAya tevAM ekrelikanAM ozIkAM vAparavAM. dhAbaLA ekrelika ke nAyalonanA vAparavAM. caTTAI ekrelika ke nAyalonanI vAparavI. braza Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ghoDAnA vALa ke bIjAM prANIonA vALamAMthI banAvela na hoya tevA brazano upayoga karavo. kudaratI vALano upayoga thayela na hoya tevA brazano upayoga karavo kAraNa ke kudaratI vALa prAyaH DukkaranA hoya che. grIsa ane paoNliza jo lebalamAM badhAM ja ghaTaka dravyo batAvyAM na hoya to tenAM utpAdakane lakhIne pUchAvI lezo. davA, viTAmInsanA vikalpo : rasIo, sirama, ghaNI davAo ane viTAmInsamAM kAM to prANija padArtho hoya che kAM to jIvatAM prANIo upara tenA akhatarA karavAmAM Ave che mATe teno tyAga karavo. dhyAna ane yogAsanonI sAthe sAthe sAro samatola AhAra, tAjI cokhkhI havA, pUratuM pANI ane pUrato ArAma laIe to vAraMvAra davAnA upayoganI jarUra paDatI nathI. prAsaMgika upavAsa (dara 15 divase e upavAsa) tathA keTalIka vanaspatio, jaDIbuTTIo kudaratI auSadha che. ramata gamata tathA manoraMjananA vikalpo : manuSyone zikAra, resa, mAchImArI, prANIsaMgraha, ghoDesvArI ane sarkasa vagerenA badalAmAM prANIo aMgenI zaikSaNika mAhitI aMgenI philmo, pustako ane bIjI zaikSaNika rasa utpanna kare tevI sAmagrI pUrI pADavI jethI te zikAra vagere na kare. prANija dravyomAMthI banAvela saMskaraNa karavAnAM umeraNono tyAga : kelzayama sTiyareTsa (Calcium Stearates) : sTiyarasa moTe bhAge carabI rUpa padArtha che, je DukkaranI hojarImAMthI kheMcI levAmAM Ave che. te dUdha ke pANImAM eka snigdha padArtha tarIke UmeravAmAM Ave che ane te Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ soDiyama sTarAIla lekTAIleTa (Sodium Sterile Lactylate) ane sTiarika esiDa (Stearic Acid) tarIke paNa maLe che. lekTika esiDa (Lactic Acid) lekTika esiDa e katalakhAnAnI ADa pedAza che. lAla raMga, kokIniyala (Red dye, Cochineal) eka ratala jeTalo A lAla raMga meLavavA mATe 70,000 vaMdAo mArI nAMkhavAmAM Ave che. reneTa (Rennet) reneTa, e nAnakaDAM vAcharaDAMnI hojarImAMthI kADhI levAmAM Avato pAcaka rasa che ane teno upayoga dUdhamAMthI panIra banAvavAmAM thAya che. mitratAnA gharamAM koI nathI. arthAt duniyAmAM mitratA jevuM kazuM che nahi. jileTIna (Gelatin) jileTIna sukuM proTIna che ane te prANIonAM hADakAM, hADakAM uparanA reSAo (snAyupuccha), pratAna ane cAmaDImAMthI banAvavAmAM Ave che. lipejha (Lipase) vAcharaDAM, bakarInAM baccAM lavArAM, gheTAMnA baccAMnI hojarImAMnA eka jAtanA pAcaka rasamAMthI tathA jIbhanI graMthiomAMthI jharatA rasamAMthI te meLavavAmAM Ave che. OCURICA Halkuleu (Glyceroal Monostearates) glisarola monosTireTsa dUdha ke pANImAM meLavavAmAM Avato eka snigdha padArtha che. te pANIyukta proTIna che ane moTA bhAge te prANija hoya che. pepsIna (Pepsin) Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pepsIna DukkaranI hojarImAMthI kheMcI levAmAM Ave che ane teno upayoga panIra ke viTAmInamAM karavAmAM Ave che. RU4 HlEcMoj act (Sperm Oil) pANIyukta sparma vhela mAchalInA telano upayoga carabI ke mAkhaNa tarIke thAya che. paraMtu sauthI vadhu upayoga sauMdarya prasAdhano ane nhAvAnA sAbuomAM tathA carmaudyogamAM thAya che. sTiarika esiDa (Stearic Acid) sTiarika esiDa katalakhAnAMnI ADapedAza che ane te DukkaramAMthI meLavavAmAM Ave che. teno upayoga sAbu banAvavAmAM thAya che. viTAmIna DI2 ane DI3 (Vitamin D2 & D3) viTAmIna DI2 ane DI3 mAchalInA telamAM ane moTA bhAge dUdhamAM hoya jyAre koIpaNa vastumAM zaMkA hoya to tenA utpAdakane patra lakhIne pUchAvI levuM zreSTha che. khAsa karIne khAvA pIvAnI vastuomAM prANija padArtho aMge tamArI pAse cokkasa mAhitI hoya to te tamArA anya mitra, svajanone pUrI pADavI, e tamArI naitika pharaja che. Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Pravin K Shah Jaina Education Committee 13. vAcakonI najare "mArI DerI mulAkAta lekha Subject : Thank you for opening my eyes. Date : Fri., 5 Sept., 1997 12:40:23-1000 From : "h20Man" sAcosAca, tamArA saMdezAe mArI AMkhomAM AMsu lAvI dIdhAM, eka vakhata evota hato ke mane potAne paNa ema lAgatuM hatuM ke baraphI, lassI, halavA ane ghInI sugaMdhavALA bhAta, mArA bhojanamAMthI dUra karavA mATe koIja rasto nathI. chevaTe svargIya khubodAra sAtvika ghI nagaranuM bhAratIya bhojana zuM che ? ApaNA saMto paNa zuM ghI, dUdhano upayoga nahotA karatAM ? te ja vakhate mane khabara paDI ke huM mArI jAta pratye jUThuM bolanAro AtmavaMcanA karanAra naThora hato. phakta saMpUrNa zAkAhArI (Vegan) banavA mATenA nirNaye ja mArI jIvana paddhatimAM zAMtino anubhava karAvyo che. gAya-bheMsa ane anya prANIo enImala phArmamAM je rIte pIDA anubhave che te jANyA pachI, temano ane temanA dvArA apAtA dUdha, dahIM, ghI, mAkhaNa vagereno nirdoSa AhAra tarIke upayoga karavo zakya nathI ane have meM jANyuM ke bhAratamAM paNa DerI udyoganA kAraNe gAya-bheMsane pIDA apAya che. tamane khabara nahi paDe ke pahelAM anya bhAratIyo mAkhaNa, ghI, dUdha vagerene zAkAhAra gaNe che, evuM sAMbhaLanAra-svIkAranArA ane tame keTaluM protsAhana ApyuM che ? meM tamAro patralekha samaya maLye bIjAne batAvavA mATe saMgraha karI rAkhyo che. ane te dvArA mArI jAtane aparAdha mukta - zuddha banAvIza. jI. Date : Thu., 20 Aug., 1998 12:11:05-0700 From : "Baid, Jyoti" Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amerikAmAM DerI udyoga aMge saMpUrNa ane sArI rIte lakhAyela lekha che. A viSaya aMge meM ghaNA lekha vAMcyA che, paNa tamArA lekhe kharekhara mane atyaMta vicalita karI dIdhI che. meM pahelIvAra A khataranAka vAta sAMbhaLI tyArathI arthAta be varSa pahelAMthI huM saMpUrNa zAkAhArI (Vegan). banI gaI chuM. mArA pati paNa dhIre dhIre saMpUrNa zAkAhArI (Vegan). banI rahyA che ane mAro putra to janmatAMnI sAthe ja DerI pedAzonI elarjI dharAve che. jyoti vaidya Date : Mon, 29 Sep., 1997 09:15:46 + 0500 From : Sailu tamAro patra lekha vAMcyA pachI mArI khuzI jatI rahI che. kharekhara, meM tamAro lekha/ be divasa pahelAM ja vAMcyo. A be divasamAM jyAre jyAre meM cAno ghUMTaDo lIdho che tyAre tame lakhela badhI hakIkato yAda AvI che. kharekhara, je vAstavikatA che te pacAvatAM duHkha thAya che. zaila Date : Tue, 23 Sep., 1997 00:32:55-400(EDT). From : APati@aol.com DerInI mulAkAtamAM bhAga ApavA badala Apano khUba khUba AbhAra. mAruM hRdaya bhaDakathI thIjI gayuM che. huM thoDIka zAkAhArI chuM. meM hAvarDa lImena (Haward Lyman)nuM bhASaNa sAMbhaLyuM che ane mAdA prANIonA jIvana ane adhikAra aMgenI pravRtti ane svapnamAM dekhAI. mAMsAhAranA kAraNe orissAmAM mArA patine hArTa eTeka Avyo hato. teo have ardha zAkAhArI che ane temanA pUrvajo pAsethI prApta zAkAhAra tarapha vaLyA che. meM tamAro lekha temane mokalyo che. Apano AbhAra. punaH khUba khUba AbhAra mAnIza. anItA pATI Date : 25 Aug, 98 11:59:27-0700 Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ From : tamAro lekha khUba ja suMdara che. huM jaina nathI paNa saMpUrNa zAkAhArI (Vegan) banavA mATe prayatna karato tamiLa zAkAhArI (Vegetarian) chuM ane ame badhAM ahiMsAmAM mAnIe chIe. amArI pAse ghare kutarAM, bilADI, gAya-bheMsa, bakarI..... vagere che. have ame temane zakya eTalI sArI rIte rAkhIzuM. tame je lakhyuM temAM zabda zabdano bhAvArtha huM samajyo chuM. amara Date : Thu, 04 Sep., 1997 12:13:29-0700 From : Janak mi. pravINa zAha ! A mAhitI ApavA badala khUba khUba AbhAra. mane khAtarI che ke khUba ja thoDA samayamAM tamane lAgaze ke tame khUba moTuM kAma karyuM che. tame kharekhara "sAcA jaina" cho. bInA lAlana 'Date : Mon, 08 Sep, 1997 16:38:50-6700 From : Deepak Patel mane tamAro patra/lekha gamyo. huM jANuM chuM ke gamavA na gamavAno koI prazna ja nathI. A eka khataranAka hakIkata che. huM zAkAhArI chauM. dIpaka paTela Date : Wed. 19 Aug, 1998 08:33:28-0700(PDT) From : Frank Riela tamArI noMdhe mane badhI rIte khAtarI karAvI che. chellA keTalAMka varSothI huM saMpUrNa zAkAhArI (Vegan) banI gayo chuM. alabatta, A badhI vAta vAMcIne huM becena banI gayo. chatAM, e vAta eTalI sArI che ke ApaNe amuka cokkasa rIte zA mATe jIvavuM joIe, e yAda apAve che. mAruM lohI paNa uttama rIte kAma kare che. kolesTerola ochuM che ane loha tattva paNa UMcu che. jyArathI huM saMpUrNa zAkAhArI banyo tyArathI mAruM Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vajana paNa kudaratI rIte sapramANa rahe che ane huM zArIrika ane mAnasika baMne rIte taMdurastI anubhavuM chuM. Fran Riela Date : Sun. 2 Nov, 1997 08:28:43-0500 From : Ian R. Duncan tamArA DerI udyoga viSayaka lekhanI huM khUba khUba kadara karuM chuM. jo ke e lekha keTalAka lokomAM khUba ja jijJAsA/AturatAnuM kAraNa banyo che. alabatta, amerikA sahita pazcimamAM viziSTa dhArmika siddhAMtane bAda karatAM Arogya ane naitika mUlyAdhArita saMpUrNa zAkAhArI (Vegan) paraMparA udbhava pAmI rahI che. lan R. Duncan, Rome. Italy Date : Thu. 20 Aug., 1998 10:48:15-0400 From : Joanne Stepaniak meM tamAro "mArI DerI mulAkAta" lekha anya lokone mokalyo che ane jaina samAjamAM saMpUrNa zAkAhAra (Vegan) aMgenI jAgRti lAvavA mATe tame je karI rahyA cho te badala tamAro AbhAra mAnavAnuM mane gamaze. jo ke huM jaina nathI chatAM jaina jIvanapaddhatinA nItiniyamo ane dArzanika vicArone huM Teko ApuM chuM. (The Uncheese Cook Book) ane (Vegan Vittles) sahitanI anya saMpUrNa zAkAhArI (Vegan) rasoI aMge keTalAMya pustako meM lakhyAM che. mArA pustakomAM DerI udyoganI gAya-bheMsanI avadazA, herAnagati aMge kharekhara eka upekSita ane jIvanopayogI agatyanA viSaya tarIke meM vAraMvAra lakhyuM che. e adbhata che ke tame jyAre prauDha thayA tyAre saMpUrNa zAkAhArI (Vegan), thayA evo svIkAra tame jAte ja karyo che. jeo mAne che ke A rIte jIvanapaddhatimAM pheraphAra karavo khUba ja muzkela che tevA yuvAno ane prauDho, badhAne mATe tame uttama udAharaNa cho. huM tamArA prayatnonI zubhecchA IcchuM chuM. tame khUba ja kiMmatI ane mahattvanuM kAma karI rahyA Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Joanne StepaniakJoanne@vegsource.org http://www.vegsource.org/joanne Date : Mon. 24 Aug, 1998 09:36:19-0400(EDT) From : K. R. Shah huM eTaluM umeruM chuM ke ame hamaNAM ja muMbaI (bhArata)mAM amArA putra nikhIlanA lagnanuM risepzana-bhojana samAraMbha rAkhela temAM badhI ja vAnagIo saMpUrNa zAkAhArI (Vegan) arthAta dUdha, dahIM, ghI vagaranI hatI. paraMtu koIne khyAla paNa Avyo nathI. svAdiSTa majedAra vAnagIo badala ghaNAe amane abhinaMdana ApyAM. kIrti Ara. zAha TorenTo, keneDA Date : Mon. 22 Sep., 1997 09:15:53-0500 From : Mona Shah meM Apano mArI DerI mulAkAta lekha vAMcyo ane tame Apela aMgata AMkhe dekhyo ahevAla gamyo. AhAranI bAbatamAM huM saMpUrNa zAkAhArI chuM ane vastro vagere anya bAbatomAM huM vanaspatibhogI banavA mATe prayatna karuM chuM. mane lAge che ke jaina vidhividhAna-pUjAvidhImAMthI prANija padArthonA upayogane ocho karavAnI athavA dUra karavAnI sauthI moTA parivartananI vAta tame mUkI che. mArA mAtA-pitA ane amAruM jaina kendra paNa pUjA vidhimAM prANija padArtho dUdha, dahIM, ghI vagereno upayoga kare che. monA zAha Date : Wed. 02 Sep., 1998 12:50:47 EDT From : "Kingcross Beach" mahattvapUrNa kiMmatI mAhitI yukta vIja-patra (e-mail) badala AbhAra. huM keTalo ajJAnI chuM e jANI huM zarama anubhavuM chuM. A mAhitI huM mArA mitrone ApIza. ena. ravi. Date : Mon. 24 Aug, 1998 12:25:57 PDT Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ From : "PARIND SHAH" mArA eka pUjanIya kAkAe vIja-patra (e-mail) dvArA mokalela gAyabheMsanA dUdha aMgeno tamAro lekha meM vAMcyo. huM ahIM chellA doDha varSathI Avyo chuM tyArathI kaMdamULa nahi levAno prayatna karuM chuM ane temAM huM moTe bhAge saphaLa thayo chuM. paraMtu dUdha ane dUdhanI banAvaTono huM upayoga karuM chuM.... meM je hakIkata vAMcI te bhayaMkara che. maherabAnI karI tame mane samajAvazo ke rojiMdA jIvanamAM tame dUdha ane dUdhanI pedAzono tyAga kaI rIte karI zako cho ? parinda zAha Date : Mon. 24 Aug, 1998 21:33:14 EDT From : hkmehta1 @juno.com (Haresh Mehta) mAruM nAma riddhi mahetA che ane 16 varSanI chuM. huM hamaNAM ja kaoNlaMbiyA esa.sI.nA bosTana ema. e. thI AvI chuM. tame je mAhitI ApI ethI mane khUba ja AghAta lAgyo che. te tamArA abhiprAyanA kAraNe nahi paNa tame karela mAnavakasAInI vAtathI. kaoNlaMbiyAmAM zrI citrabhAnujInAM pravacano sAMbhaLyA pachI 97nA me mahinAthI meM IMDAM ane panIra temAM nAkhavAmAM AvatA padArthonA kAraNe khAvAnAM baMdha karyA che. huM je bhUlI gaI hatI te yAda karAvavA tenI mAhitI ApavA badala tamAro AbhAra mAnuM chuM. riddhi Date : Tue. 21 Apr., 1998 18:25:27 EDT From : Instyplano jaya jinendra ! mAruM nAma atula khArA che. huM ahIM DallAsa (TeksAsa)mAM uttara TeksAsanA jaina samAjano bhUtapUrva pramukha ane hAlamAM baoNrDano sabhya chuM. sau prathama jIvadayAmAM prasiddha thayela ApanA vigatavAra saMzodhana lekha badala AbhAra. DerI pedAzono upayoga baMdha karavA mATeno nirNaya karavAmAM tamAro lekha ghaNA jainone madada karaze e vAtanI mane khAtrI che. Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka spaSTatA karavAnI ke moTA bhAganA digaMbaro pUjAvidhimAM dUdhano upayoga karatA nathI. koI paNa dharmagraMtha pUjAvidhimAM dUdhano upayoga karavAno nirdeza karatA nathI. dakSiNa bhAratamAM keTalAka digaMbaroe pUjAvidhimAM dUdhano upayoga karavAnuM cAlu karyuM che, je anya hindu pUjAvidhinI sIdhI asara che. atula khArA Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14. ApaNo AhAra ane paryAvaraNa koI ApaNane pUche "tame zuM khAva cho ?" evuM ApaNe vicArI paNa nA zakIe kAraNa ke te ApaNI agaMta bAbata che. to paNa tamAro AhAra paryAvaraNane kaI rIte asara kare che te tamAre jANavuM joIe. tame mAno ke na mAno paNa gAya-bheMsa grInahAusa IphekTa utpanna karavAmAM mahattvanuM pradAna kare che. eka aMdAja pramANe vizvanI 13 karoDa gAya-bheMsa vArSika lagabhaga 10 karoDa Tana mithena vAyu utpanna kare che je grInahAusa IphekTa mATe sauthI vadhu zaktizALI che ane jeno pratyeka kaNa kArbana DAyoksAIDanA kaNa karatAM 25 gaNI vadhu garamIno saMgraha kare che. amerikAmAM pazuo, gAya-bheMsa, vAcharaDAM, Dukkara vagere DhoronAM pazupAlanamAM AkhAya amerikAnA saMpUrNa vaparAzanA aDadhA karatAMya vadhu pANIno upayoga thAya che. uttara amerikAmAM eka tRtIyAMza karatAMya vadhu jamIna phakta ghAsa pedA karavAmAM gocara tarIke vaparAya che. amerikAnI anAja pedA karatI jamInamAM aDadhA karatAMya vadhu jamIna phakta pazuo mATe ja anAja ugADavA vaparAya che, je pazuono mAMsa tathA DerI pedAzomAM upayoga karavAmAM Ave che. 22 karoDa ekara jamIna uparanAM jaMgalono phakta pazupAlana mATe nAza karavAmAM Avyo che. brAjhilamAM osTriyA deza jeTalI arthAt 250 lAkha ekara jamIna ane madhya amerikAmAM aDadhAM karatAMya vadhu jamIna uparanA jaMgalo phakta mAMsa utpAdana mATe saphAcaTa karavAmAM AvyAM che. Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pazuomAMthI meLavavAmAM AvatA AhAranA kAcA mAlanI kiMmata, AkhAya amerikAmAM upayogamAM AvatA khanija tela, gesa ane kolasAnI kiMmata karatAMya vadhu che. mAMsa ane DerI pedAzomAM kAcA mAla tarIke jeTalAM dhAnya, zAkabhAjI, phaLo vaparAya che tenA karatAMya 5% ochAM dhAnya, zAkabhAjI, phaLo khorAka tarIke vaparAya che. DAyeTa phora e nyU amerikA' pustakamAM jaNAvyA pramANe jo amerikana prajAna temanA khorAkamAM phakta 10% mAMsano ghaTADo kare to, samagra vizvamAM dara varSe dhAnya vagara bhUkhe maratA 6 karoDa lokone sahelAIthI poSI zakAya teTaluM dhAnya ane soyAbIna bacAvI zakAya. Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa 1 - zAkAhAra saMbaMdhI vyAkhyAo Ovo-lacto-vegetarian pakSI-prANIo-gAya-bheMsa-maraghI-Dukkara vagerenAM mAMsa tathA macchI ane dariyAI jaLacarono AhAra karatA nathI paNa IMDAM ane dUdha, dahIM, mAkhaNa vagere ane dUdhanI pedAzo khAya che. (keTalAka amerikana potAne zAkAhArI kahevaDAve che paNa maraghI ane macchI khAya che. teo A vyAkhyA pramANe zAkAhArI nathI.) Lacto-vegetarian pazu-pakSIonA mAMsa, IMDAM, IMDAMnI banAvaTo, macchI ane dariyAI jaLacarono AhAra karatA nathI paNa dUdha ane dUdhanI banAvaTono upayoga kare che. Eggitarian lekTo-vejiTeriyanamAMnAM keTalAka loko sIdhA IMDAM vagere khAtA nathI paNa IMDAM jemAM hoya tevI vAnagIo pUrI biskITa vagere khAya che. Vegan saMpUrNa zAkAhArI, badhA ja prakAranA prANija padArthono tyAga kare che, mAMsa, macchI, dariyAI jaLacaro, IMDAM, IMDAMnI banAvaTo, dUdha, dahIM, ghI, mAkhaNa tathA DerI pedAzo ane madha vagere badhI ja vastuono tyAga kare che. vadhumAM teo cAmaDA, Una, rezama ane bIjI prANIja vastuono paNa tyAga kare che. Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Appendix 2 - Listing of Websites: Organization Websit People for the Ethical www.peta-online.org Treatment of Animals (PETA) Physicians Committee for 2 Responsible Medicine www.pcrm.org (PCRM) 3 Vegetarian Resource Group www.vrg.org 4 Beauty Without Cruelty - India www.bwcindia.org North American Vegan www.cyberveg.org/navs Society 6 Vegan Outreach www.veganoutreach.org 7 Earth Save www.earthsave.org 8 Vegan Action www.vegan.org North American Vegetarian www.cyberveg.org/navs Society 10 Humane Farming Association www.hfa.org/ 11 Farm Sanctuary www.farmsanctuary.org/ Jewish Vegetarians of North www.orbyss.com/jvna.ht America m 13 Plenty International www.plenty.org 14 Animal's Voice www.animalsvoice.com/ 15 The Ark Trust Inc. www.arktrust.org/ http://envirolink.netforcha 16 EnviroLink Network nge.com/ 17 PETA for India www.petaindia.org 18 The Animal Law Project www.animal-law.org www.meatstinks.com/lpal 19 Veggie Pets: s.html Animal Health, Well-being, www.tiac.net/users/sbr/a and Rights nimals.html 21 Animals' Agenda www.animalsagenda.org 22 Jainism and Animal Issues www.yja.org/jivdaya www.exciteasia.com/bird 23 Charity Birds Hospital s.htm 24 Animal Rights Resource Site. http://arrs.envirolink.org Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ www.ahimsatx.org www.spaceclub.com/panj arapol/index.html www.vegsource.org Raising Healthy Vegetarian Dogs and Cats Ahimsa of Texas - Animal sanctuary (Ratilal and Bonny Shah) Shri Mandal Mahajan Panjarapol Vegetarian/Vegan Resource The International Vegetarian Union Tofutti(tm) Brand Non-Dairy Food Products How to Become a Fruitarian Vegetarian Society of the UK Toronto Vegetarian Association Young Indian Vegetarians of the UK 34 Veggie Sports Association Vegie World (useful guidance on renewable energy and organic agriculture.) Veggie Shoes Vegan Wares Shoe Company Vegetarian Books for Children The Vegetarian Youth Network 40 Teen Vegetarian 41 Just for Youth www.ivu.org www.koshermall.com/tof utti/index.html www.islandnet.com/-arto n/fruit.html www.vegsoc.org www.veg.on.ca www.indianvegetarians.org www.veggie.org www.ozemail.com.au/~v ego www.vegetarianshoes.co.uk www.veganwares.com http://gate.cruzio.com/-C ns/veg www.geocities.com/rainfo rest/vines/4482/ www.geocities.com/hotsp rings/2657 www.vegsoc.org/youth http://veggie.org/veggie/f amous.veg.shtml 42 Famous Vegetarians www.towardsfreedom.co m Towards Freedom. Young Indian Americans Reflect. Led by Sangeeta Kumar of San Diego 44 The Ahimsa Coffeehouse 45 Vegetarian Pages www.ahimsa.net/vegetari an www.veg.org/veg Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 www.geocities.com/rainfo rest/2062/101.html www.nursing.upenn.edu/ nutritionsites/alt.htm www.vsc.org/page41.htm 101 Reasons Alternative Therapies and Vegetarian Diets Vegetarianism in World Religions All-Creatures: A Biblical Supersite Vegetarianism and Islamic Thought www.all-creatures.org www.islamveg.com 51 Islamic Vegetarian Recipes www.veg.on.ca/newsletr/j anfeb96/islam_recipes.ht ml http://online.sfsu.edu/~ro 52 Buddhism and Biotechnology ne/ Sister Clara Muhammad's 53 Vegetarian Cookery www.seventhfam.com/sc mhwc/ourfamily/vegetaria n.htm Soon