________________
કોશેટો બનાવે છે અને ત્યારબાદ 15 દિવસમાં જ તે કોશેટામાં જ ઈયળમાંથી પતંગિયામાં રૂપાંતર પામે છે. તે પતંગિયું કોશેટાને કાપીને બહાર આવે છે, એટલે રેશમના તારના ટૂકડા થઈ જાય છે. કોશેટામાંના રેશમના તારના ટૂકડા ન થઈ જાય તે માટે કોશેટાઓને કાં તો ઉકળતા પાણીમાં નાખવામાં આવે છે, કાં તો ગરમ હવામાંથી પસાર કરવામાં આવે છે અથવા તો સૂર્યના સખત તડકામાં સૂકવવામાં આવે છે. પરિણામે અંદરની ઈયળ મરી જાય છે. ત્યાર પછી કોશેટાના રેશમના તારને લાકડાની ગરગડી ઉપર વીંટી રીલો બનાવવામાં આવે છે.
લગભગ 100 ગ્રામ શુદ્ધ રેશમ મેળવવા માટે 1500 કોશેટાની ઈયળોને મારી નાંખવામાં આવે છે. કેટલાક કોશેટા નર-માદા પતંગિયા મેળવવા માટે અલગ મૂકી રાખવામાં આવે છે. માદા પતંગિયા ઈંડાં મૂકી દે ત્યાર પછી, રોગોની તપાસ માટે તેનો નાશ કરવામાં આવે છે. આ રીતની પેઢી દર પેઢી પ્રજોત્પત્તિ થવાથી પછીની પેઢીનાં પતંગિયાં ઉડવાની ક્ષમતા ગુમાવી બેસે છે. નર પતંગિયાંઓનો ઉપયોગ પ્રજનન માટે કર્યા પછી તેને એક ટોપલીમાં નાંખી બહાર ફેંકી દેવામાં આવે છે.
ભારતમાં ચાર પ્રકારનાં પતંગિયાં દ્વારા વિવિધ પ્રકારનાં રેશમ મેળવવામાં આવે છે. તેના નામ આ પ્રમાણે છે. : મલબેરી, તુસ્સાર, એરિ અને મુંગા. રેશમ ઉત્પન્ન કરતા અન્ય દેશો ચીન, જાપાન, રશિયા, ઈટાલી, દક્ષિણ કોરિયા વગેરેમાં પણ મલબેરી રેશમ બનાવવામાં આવે છે પણ એરિ અને મુંગા તે ફક્ત ભારતમાં જ બને છે. બીજાં કેટલાંક વસ્ત્રો રેશમી વસ્ત્રો જેવાં જ દેખાય છે પરંતુ તે માન સર્જિત રેષાઓમાંથી બને છે અને કૃત્રિમ રેશમ (આર્ટિફિશિયલ સિલ્ક/આર્ટ સિલ્ક)ના નામે પ્રસિદ્ધ છે. આમાંથી રેયોન (ચીકણા-લીસાં તાર) વનસ્પતિમાંથી બને છે, જ્યારે નાયલોન અને પોલિસ્ટર (ટેરીન) પેટ્રોલિયમની આડ પેદાશ (byproduct) છે. એક વખત વણાઈ ગયેલ રેશમ, તેની વણવાની પદ્ધતિ, ભાત (ડિઝાઈન) અને જે તે દેશ કે પ્રદેશના સ્થાન પ્રમાણે જુદાં જુદાં નામે ઓળખાય છે. બોસ્કી (Boski), શુદ્ધ ક્રેપ (કાળું રેશમી વસ્ત્ર Pure Crepe), શુદ્ધ પારદર્શી રેશમ, (શુદ્ધ
-
