Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 08
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
અનથ્થા પૂતિઃ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશઃ—ઘેટાઓને હિતકર, બકરાઓને હિતકર-મળવું તે. ॥૩૮॥
चरक - माणवादीनञ् ७।१।३९ ॥
ચતુર્થાંન્ત પર અને માળવ નામને હિતાર્થમાં ગ્ [ન] પ્રત્યય થાય છે. ચરમ્યો દિતઃ અને માળવેભ્યો હિતઃ આ અર્થમાં ચહ્ન અને માળવ નામને આ સૂત્રથી ગ્ પ્રત્યય. ‘વૃદ્ધિઃ૦ ૭. ૪-૧' થી આદ્યસ્વર મૈં ને વૃદ્ધિ આ આદેશ. ‘વર્ષો૦ ૭-૪-૬૮* થી અન્ય અ નો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી ચારીખઃ અને માળવીનઃ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશઃ - ચરકોને [ચ૨કપ્રોત વેદના જાણકારોને] હિતકારક. માણવોને હિતકારક. ॥૧॥
भोगोत्तरपदाऽऽत्मभ्यामीनः ७|१|४०||
મોરૂ નામ છે ઉત્તરપદ જેનું એવા ચતુર્થ્યન્ત નામને તેમ જ ચતુર્થ્યન્ત આત્મન્ નામને ના પ્રત્યય થાય છે. માતૃમોળાવ હિતઃ અને આત્મને હિતઃ આ અર્થમાં માતૃમોન અને આત્મન્ નામને આ સૂત્રથી ના પ્રત્યય. ‘અવર્ગે૦ ૭-૪-૬૮' થી અન્ય ૧ નો લોપ....વગેરે કાર્ય થવાથી માતૃમોશીળઃ અને આત્મનીનઃ આવો પ્રયોગ થાય છે. આત્મનીનઃ અહીં નોઽપ૬૦ ૭-૪-૬૧' થી પ્રાપ્ત અનુ ના લોપનો ‘Äડક્વા૦ ૭-૪-૪૮' થી નિષેધ થાય છે. અર્થ ક્રમશઃ– માતૃભોગને હિતકારક, પોતાના માટે હિતકારક. ॥૪૦॥
पञ्च - सर्व - विश्वाज्ञ्जनात् कर्मधारये ७|१|४१ ॥
પશ્વર્, સર્વ અને વિશ્વ નામ છે શ્ર્વપદ જેનું અને ગન નામ
૧
