Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 06

Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan

Page 9

થયેલું વસ્ત્ર. IIII
रुच्याऽव्यथ्य - वास्तव्यम् ५।१।६ ॥
હત્ત્વ અથ્ય અને વાસ્તવ્ય આ ત્રણે ય શબ્દોનું કર્તામાં નિપાતન કરાય છે. રોતે આ અર્થમાં રુજ્જુ ધાતુને અને ન વ્યથતે આ અર્થમાં નવ્વર્ ધાતુને આ સૂત્રથી ચપ્પુ (7) પ્રત્યય. નગ્ ને વ્યર્થી નામની સાથે ‘નસ્ રૂ-9-69’ થી તત્પુરુષસમાસ વગેરે કાર્ય થવાથી રુઘ્ન: અને અથ્ય: આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થક્રમશઃ - રુચે એવી વસ્તુ (મોદક વગેરે). દુઃખી ન થનાર. વતિ આ અર્થમાં વસ્ ધાતુને આ સૂત્રથી તવ્યર્ (તવ્ય) પ્રત્યય. “ક્ઝિતિ ૪-રૂ-૬૦’ થી વણ્ ના ૬ ને વૃદ્ધિ આદેશ વગેરે કાર્ય થવાથી વાસ્તવ્ય: આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ રહેનાર. IIFII
भव्य - गेय - जन्य - रम्याSS पात्याऽऽ प्लाव्यं नवा ५ | १|७||
મ ગેય બન્ય રન્ય જ્ઞાપાત્ત અને બાાવ્ય આ શબ્દોનું કત્તમાં વિકલ્પથી નિપાતન કરાય છે. સામાન્યથી ભાવ અને કર્મમાં વિહિત ય કે હ્મણ્ પ્રત્યયો આ સૂત્રથી ઉપર જણાવેલા તે તે પ્રયોગમાં વિકલ્પથી કર્દમાં નિપાતન કરાયા છે. ભૂ હૈ અને મિ (+) ધાતુને મતિ જાતિ અને રમતિ આ અર્થમાં આ સૂત્રની સહાયથી ય પ્બાડઽત: - ૬-૧-૨૮’ થી ય પ્રત્યય. ‘નામિનો॰ ૪-૩-૧’ થી ભૂ ધાતુના ” ને ગુણ બો આદેશ. ‘વ્યવસે ૧-૨-૨' થી ગૌ ને બવું આદેશ. ‘ત્ સં૦ ૪૨-૧' થી મૈં ધાતુના હૈ ને બા આદેશ. બા ને ય ઘ્વાઽઽત: -9૨૮' થી ૬ આદેશ. ‘નિટિ ૪-૩-૮રૂ' થી મિ ધાતુના ળિ (3) નો લોપ... વગેરે કાર્ય થવાથી મળ, ગેયઃ સાનામ્ અને રમ્યઃ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશઃ- થનાર. સામવેદનો ગાનાર. મનોહર. ઞ;
r