Book Title: Saptabhangi Naypradipa Prakarana
Author(s): Yashovijay Upadhyay, Lavanyasuri
Publisher: Jain Granth Prakashak Sabha
View full book text
________________
सप्तभङ्गी-नयप्रदीपप्रकरणम् ।
३७ स्वपर्यायैरेव प्राप्यते मुच्यते वा; द्रुः सत्ता, तस्या एवावयवो विकारो वेति द्रव्यम् । अवान्तरसत्तारूपाणि द्रव्याणि महासत्ताया अवयवो विकारो वा भवन्त्येवेति भावः । तथा गुणा रूपरसादयस्तेषां संद्रावः समूहो घटादिरूपो द्रव्यम् । तथा 'भव्यं भावस्स'त्ति भविष्यतीति भावस्तस्य भावस्य, भाविनः पर्यायस्य, यद् भव्यं योग्यं तदपि द्रव्यम्, राज्य(ज)पर्यायार्हकुमारवत् । तथा 'भूतभावं च' इति भूतः पश्चात्कृतो भावः पर्यायो यस्य तद् भूतभावम् , तदपि द्रव्यमनुभूतघृताधारत्वपर्यायरिक्तघृतघटवत्; चशब्दाद् भूत-भविष्यत्पर्यायं च द्रव्यं भूत-भविष्यद्घृताधारत्वपर्यायरिक्तघृतघटवत् । यद् योग्यम्-भूतस्य भावस्य भूत-भविष्यतोश्च भावयोरिदानीमसत्त्वेऽपि यद् योग्यमह तदेव
इत्यस्य ग्रहणम् , 'मुञ्चति' इति यदाऽर्थस्तदा 'भूतान् स्वपर्यायान्' इत्यस्य ग्रहणम् , एवमग्रेऽपि । महासामान्यरूपसत्ताया अवयक्त्वं विकारत्वं वा यथा द्रव्यस्य तथोपपादयति-अवान्तरसत्तारूपापीति । गुणानां सन्द्रावस्य द्रव्यत्वं भावयति-तथा गुणा इति । तेषां रूपादीनाम् , रूपरसगन्धस्पर्शसमूह एव घटादि तिरिक्तस्तेभ्य इति मतमवलम्ब्य । भाविनः पर्यायस्य यद् योग्यं तद् द्रव्यमिति भावयन्नाह-तथेति । भविष्यत्पर्याययोग्ये द्रव्यव्यवहारे दृष्टान्तमाह-राजपर्यायार्हकुमारवदिलि-यः कुमारो नेदानी राजा किन्तूसरकाले राजा भविष्यतीति कृत्वा तद्योग्यतालक्षणव्यतामादाय राजेति व्यवह्रियते । अनुभूतपर्यायस्य वस्तुनो भूतपर्यायापेक्षया द्रव्यत्वं दर्शयति-तथेति । योग्ये द्रव्यत्वं भावयति-यद् योग्यमिति ।

Page Navigation
1 ... 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138