Book Title: Saptabhangi Naypradipa Prakarana
Author(s): Yashovijay Upadhyay, Lavanyasuri
Publisher: Jain Granth Prakashak Sabha
View full book text
________________
३५
सप्तभङ्गी-नयप्रदीपप्रकरणम् । इति व्यासतो नयान् प्रवक्तुं न शक्यते । समासतो नयं प्रकटयन्ति-स द्वेधा द्रव्यार्थिकः, पर्यायार्थिकश्व; यदुक्तम्
"णिच्छयववहारनया मूलिमभेदा णयाण सव्वाणं । णिच्छयसाहणहेऊ दव्ययपजट्ठिया मुणह" ॥
[विशे० गा० २३८१] अथ द्रव्यलक्षणमाह-सत् द्रव्यलक्षणम्, सीदति-खकीयान् गुण-पर्यायान् व्यामोतीति सत्, उत्पाद-व्यय-ध्रौव्ययुक्तम् , अर्थक्रियाकारि च सत्;
इति एतस्मात्कारणात् । व्यासतो नयप्रकाराणां वक्तुमशक्यत्वे व्यवस्थिते समासतो नयप्रकार उपदर्शयितुं शक्य इत्यत आहसमासत इति । स नयः, द्रव्यार्थिक-पर्यायार्थिकभेदेन नयो द्विप्रकार इत्यर्थः ।
उक्तार्थे संवादमाह-यदुक्तमिति । णिच्छयेति“निश्चय-व्यवहारनयो मूलभेदौ नयानां सर्वेषाम् । . निश्चयसाधनहेतू द्रव्यपर्यायार्थिको जानीहि" ॥ इति संस्कृतम् । अथ द्रव्यार्थिकनयनिरूपणम्
द्रव्यमर्थो विषयो यस्य स द्रव्यार्थिक इति व्युत्पत्त्या द्रव्यविषयको नयो द्रव्यार्थिकनयः, तत्र द्रव्यरूपविषयस्य ज्ञाने सत्येव, तद्विषयकनयस्य ज्ञानं सुशकमिति द्रव्यलक्षणमुपदर्शयितुमाह-अथेति । सद् इति यदि द्रव्यलक्षणं तर्हि किं नाम जगति वस्तु यन्न सद् ? इति सत्त्वलक्षणयोगात् सर्वस्य वस्तुनो द्रव्यत्वं स्यादित्यत आह-सीदतीतिस्वकीयान् गुण-पर्यायान् यद् व्याप्नोति तत् सद् इत्येतावता गुण-पर्याय

Page Navigation
1 ... 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138