Book Title: Saptabhangi Naypradipa Prakarana
Author(s): Yashovijay Upadhyay, Lavanyasuri
Publisher: Jain Granth Prakashak Sabha

View full book text
Previous | Next

Page 61
________________ सप्तभङ्गी नयप्रदीपप्रकरणम् । तदेवं द्रव्यमर्थःप्रयोजनं यस्यासौ द्रव्यार्थिकः । सोऽपि युक्तिकल्पनया दशधा, तथाहि--अन्वयद्रव्यार्थिकः, यथा-गुणपर्यायस्वभावं द्रव्यम् १ । स्वद्रव्यादिग्राहको वा, यथा-स्वद्रव्यचतुष्टयापेक्षया द्रव्यमस्ति २ । परद्रव्यादिग्राहको वा, यथा-परद्रव्यादिचतुष्टयापेक्षया द्रव्यं नास्ति ३ । परमभावग्राहको वा, यथा-ज्ञानमय आत्मा, अत्रानेकेषां स्वभावानां मध्याज्ज्ञानाख्यः प्रयोजनमित्यभिप्रायेण द्रव्यार्थिकनयस्वरूपं निगमयन्नाह-तदेवमिति । द्रव्यार्थिकनयस्य दशविधत्वं प्रतिपादयति-सोऽपीति-द्रव्यार्थिकनयोऽपीत्यर्थः । यद्विषयानुगमनेन द्रव्यार्थिक इति व्यपदिश्यते स विषयोऽन्वयात्मा द्रव्यार्थिकनयविषयत्वाद् द्रव्यार्थिक इत्यन्वयद्रव्यार्थिक इत्याह-अन्वयद्रव्याथिक इति । उदाहरति-यथेति-अत्र गुणपर्यायखभावव्यमपि भवेदन्वयद्रव्यार्थिकः, तद्विषयकज्ञानमपि तथा, तत्र ज्ञानस्य मुख्यं द्रव्यार्थिकत्वम् , तद्विषयत्वाद् गुण-पर्यायखभावद्रव्यस्यापि तत्त्वम् । खद्रव्यादिग्राहको नयो द्वितीयो द्रव्यार्थिक इत्याह-स्वद्रव्यादिग्राहको वेति । तमुदाहरति-यथेति-स्वद्रव्यक्षेत्र-काल-भावापेक्षया द्रव्यमस्तीति ज्ञानं स्वद्रव्यादिग्राहको द्रव्यार्थिक इत्यर्थः । परद्रव्यादिग्राहकस्तृतीयो द्रव्यार्थिक इत्याह-परद्रव्यादिग्राहको वेति । तमुदाहरति-यथेति-परद्रव्य-क्षेत्र-काल-भावापेक्षया द्रव्यं नास्तीति यज्ज्ञानं तत् परद्रव्यादिग्राहको द्रव्यार्थिकनय इत्यर्थः, निषेध्यत्वेन द्रव्यविषयकत्वादस्य द्रव्यार्थिकत्वमवसेयम् । परमभावग्राहकश्चतुर्थो द्रव्यार्थिक इत्याह-परमभावग्राहको वेति । तमुदाहरति-यथेति । स्वभावान्तरेभ्यो ज्ञानाख्यः खभाव आत्मनः परमस्वभावः, तद्राहकत्वाद् ज्ञानमय आत्मेति ज्ञानं परमभावग्राहको द्रव्या

Loading...

Page Navigation
1 ... 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138