Book Title: Saptabhangi Naypradipa Prakarana
Author(s): Yashovijay Upadhyay, Lavanyasuri
Publisher: Jain Granth Prakashak Sabha
View full book text
________________
७३
सप्तमङ्गी नयप्रदीपप्रकरणम् । हरणम्-सवोणि द्रव्याणि परस्परमविरोधीनि, विशेषसङ्ग्रहो यथासर्वे जीवाः परस्परमविरोधिनः । इति सङ्ग्रहः ॥ ___ अथ व्यवहारद्रव्यार्थिकनयं प्ररूपयन्ति-"सङ्ग्रहेण गोचरीकृतानामर्थानां विधिपूर्वकमवहरणं येनाभिसन्धिना क्रियते स व्यवहारः" इति।
--[ प्रमा० परि० ७ सूत्रम्-२३ ] एतस्यार्थ:-- सङ्ग्रहगृहीतस्य सत्त्वाद्यर्थस्य विधीयमानो यो ज्ञानविशेषस्तमेव विवेचयति स व्यवहारनामा नयः कथ्यते बुधैः । उदाहरणम् “यथा-यत् सद् द्रव्यं पर्यायो वेत्यादिः"
-[ प्रमा० परि. ७ सूत्रम्-२४ ]
अथ व्यवहारनयनिरूपणम्व्यवहारनयनिरूपणमधिकरोति-अथेति । व्यवहारनयमुल्लिखति-सङ्ग्रहेणेति। उक्तलक्षणवाक्यार्थमावेदयति-एतस्यार्थ इति'सङ्ग्रहेण' इत्यादिलक्षणवाक्यस्यार्थ इत्यर्थः । सङ्ग्रहगृहीतस्य सङ्ग्रहनयेन विषयीकृतस्य । सत्त्वाद्यर्थस्य सत्त्व-द्रव्यत्वादिरूपमहासामान्यसामान्यविशेषादिरूपार्थस्य । 'विधीयमानः' इत्यनन्तरं यो विशेष इति दृश्यम् , विशेष इत्यनेन च द्रव्यत्वपृथिवीत्वादेर्ग्रहणम् । तमेव द्रव्यत्व-पृथिवीत्वादिलक्षणविधीयमानविशेषमेव, यो ज्ञानविशेषो विवेचयति विभज्य गृह्णाति, स ज्ञानविशेषो बुधैर्व्यवहारनामा नयः कथ्यत इत्यर्थः। यत् सत् तद् द्रव्यं पर्यायो वेति परसङ्ग्रहगृहीतस्यार्थस्य विधीयमानविशेषविवेचनलक्षणव्यवहारस्योदाहरणम् । 'पर्यायो वेत्यादि'

Page Navigation
1 ... 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138