Book Title: Saptabhangi Naypradipa Prakarana
Author(s): Yashovijay Upadhyay, Lavanyasuri
Publisher: Jain Granth Prakashak Sabha
View full book text
________________
सप्तभङ्गी- नयप्रदीपप्रकरणम् ।
सुखलक्षणस्य पर्यायस्याप्राधान्यं तद्विशेषणत्वादिति धर्म-धर्मालम्बनो नैगमस्तृतीयः ।
अथवा निगमो विकल्पस्तत्र भवो नैगमः, स त्रिविधः - भूतभविष्यद्वर्तमानकालभेदात् । अतीतस्य वर्तमानवत् कथनं यत्र स भूतनैगमः, यथा - तदेवाद्य दीपोत्सवं पर्व यस्मिन् वर्धमानस्वामी मोक्षं गतवान् १ | भाविनि भूतवदुपचारो यत्र स भविष्यनैगमः, यथा - अर्हन्तः सिद्धतां प्राप्ता एव २ | कर्तुमारब्धमीषन्निष्पन्नं वा वस्तु कथ्यते यत्र स वर्तमाननैगमः, यथा - ओदनः पच्यते ३ | नैगमनयेन धर्म- धर्मिणोरन्यतरस्यैव प्राधान्यमनुभ
६५
यतः । तद्विशेषणत्वात् विषयासक्तजीवविशेषणत्वात् ।
नैगमस्य निर्वचने भेदकथने च प्रकारान्तरमाश्रयति -अथवेति । भूतेति-भूतनैगमो भविष्यन्नैगमो वर्तमाननैगम इति भेदान्नैगमस्त्रिविध इत्यर्थः । तत्राद्यनैगमं लक्षयति - अतीतस्येति । उदाहरतियथेति-यस्मिन् पर्वणि वर्धमानस्वामी मोक्षं गतवान् तत् पर्व तु विन
ww
ष्टत्वादतीतम्, अथापि तस्य वर्तमानवत् कथनमिति भूतनैगम इत्यर्थः । भविष्यन्नैगमं निरूपयति — भाविनीति । उदाहरति — यथेति - अर्ह -
--
---
न्तोऽवश्यं सिद्धिं यास्यन्ति न तु वर्तमानकाले ते सिद्धाः, तथापि भाविन्यां सिद्धिप्राप्तौ भूतत्वमुपचर्यार्हन्तः सिद्धतां प्राप्ता इत्युच्यत इति भविष्यनैगमोऽयमित्यर्थः । वर्तमाननैगमं निरूपयति कर्तुमारब्धमिति । उदाहरति — यथेति — अत्रोदनः कर्त्तुमारब्ध एव, ईषन्निष्पन्नो वा पाककर्मतया कथ्यत इति वर्तमाननैगमोऽयमित्यर्थः । ननु नैगमनयेऽपि धर्म - धर्मिणोर्भानं प्रमाणेऽपीति कथं नास्य प्रमाणत्वमित्यत आह-५ सप्तभङ्गी •

Page Navigation
1 ... 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138