Navpad Prakaranam

Author(s): Jinendrasuri,
Publisher: Harshpushpamrut Jain Granthmala

Page 263

नवपदवृत्ति: मू.देव. वृ. यशो
।। २४० ।।
मनोवचः कायानां दुष्प्रणिधानं पुनर्विवर्जयेच्छ्राद्धः, पुनः शब्दः प्रागुपात्तोऽप्यत्र योज्यते, भावना तु पातनिकयैव दर्शिता, न चैतदेव विवर्जयेत् किन्त्वन्यदपि, तथा चाह-“सामाइयसइअकरणं "ति सामायिकस्मृत्यकरणमनवस्थितकरणं च चस्य गम्यमानत्वात् ननु कुत एतद्विवर्जयेत् ? इत्याह-यत इति शेषो, यतोऽतिचार इति, अयं च प्रत्येकं योज्यते, यथा मनःप्रभृतीनां दुष्प्रणिधानमतिचारः, सामायिकस्मृत्यकरणमतिचारोऽनवस्थितकरणं चातिचार इति, अनवस्थितकरणमपि सामायिकस्यैव, सान्निध्यादित्येवं योजनेति गाथार्थ: ।। अतिचारपदभावना चेयं मनोदुष्प्रणिधानं नाम गृहादिगतसुकृतदुष्कृतचन्तनारूपं, वागदुष्प्रणिधानं तु असमंजसासत्यादिभाषणं, कायदुष्प्रणिधानमप्रत्युपेक्षिताप्रमार्जितस्थानकायनिवेशनं, एतानि च सामायिकस्थोऽपरित्यजन् सामायिकफलं न लभत एव, यदुक्तम्-“सामाइयंति काउं घरचितं जो उ चिंतए सड्डो । अट्टवसट्टोवगओ निरत्थयं तस्स सामइयं ॥ १ ॥ कडसामइओ पुि बुद्धीए पेहिऊण भासेज्जा । सइ निरवज्जं वयणं अन्नह सामाइयं न भवे ॥ २॥ अनिरिक्खयापमज्जिय थंडिल्ले ठाणमाइ सेवतो । हिंसाभावेऽवि न सो कडसाम इओ पमायाओ || ३ || ' तथा 'सामायिकस्मृत्यकरणं' 'सामायिकविषयाया: स्मृतेः स्मरणस्याकरणम्-अनासेवनं, एतदुक्तं भवति-प्रबलप्रमादान्नैवं स्मरति यदुतास्यां वेलायां मया सामायिकं कर्त्तव्यं कृतं न कृतं वेति, स्मृतिमूलं च मोक्षानुष्ठानमतोऽस्यापि करणे सामायिकमफलमेव, यदुक्तम्- "न सरइ पमायजुत्तो जो सामइयं कया उ कायव्वं । कयमकयं वा तस्स हु कयंपि विफलं तयं नेयं ॥ १॥" अनवस्थितकरणमिति, अनवस्थितम् - अस्थिरस्वरूपं करणं विधानं सामायिकस्य, यद्वाऽनवस्थितस्येति सामायिकस्य विशेषणं तस्य करणं, कोऽर्थः 2प्रबलप्रमादादेव तक्तालगृहीतं सामायिकं तक्तालमेव मुञ्चति यथाकथञ्चिद्वा करोति तदनवस्थितकरणं, तदपि क्रियामाणं सामायिकस्याशुद्धिमेव जनयति यथोक्तम्-“काऊण तक्खणं चिय पारेड़ करेड़ वा जहिच्छाए । अणवट्ठिय सामइयं अणायराओ न तं सुद्धं ||१|| ” गतमतिचारद्वारमधुना भङ्गोऽभिधीयते
दुप्पणिहाणं काउं न देइ मिच्छुक्कडत्ति भावेण । कुणइ य अइप्पसंगं तस्स फुडं होइ भंगोत्थ ।। १०० ।। 'दुष्प्रणिधानं' प्राग्वर्णितमनोदुष्प्रणिधानादि 'कृत्वा' विधाय, सामायिकस्थ इति प्रस्तावाल्लभ्यते, 'न ददाति' न वितरति 'मिच्छुक्कड' ति मिथ्यादुष्कृतं ‘भावेन’ भावतः संवेगसारं यथा हा न सुन्दरमिदं कृतं यत्सामायिकस्थेन गृहचिन्तादि कृतं "हा दुट्टु कयं हा दुट्टु कारियं अणुमयंप हा । अंतो अंतोज्झ झुसिरो व्व दुमो वणदवेणं ॥ | १ || ” इत्येवमात्मानं निन्दतीति तात्पर्यम्, अथवा 'मिच्छादुक्कडं'- त्यस्यार्थो
Jain EducaXXX Mternational
अतिचार भंगद्वारे
गा. ९९
१००
|॥२४० ॥
www.elibrary.org