Mahabharat Samhita Part 03

Author(s): Bhandarkar Oriental Research Institute
Publisher: Bhandarkar Oriental Research Institute

Page 712

12. 261 26] महाभारते * [12. 261. 50 न वीरपत्नी विहरेत नारी श्रेयस्कामः प्रत्यवोचमार्जवान्न विवक्षया / ___ न चापि नारीमनृतावाह्वयीत / इमं च संशयं घोरं भगवान्प्रब्रवीतु मे // 38 भार्याव्रतं ह्यात्मनि धारयीत प्रत्यक्षमिह पश्यन्तो भवन्तः सत्पथे स्थिताः।। तथास्योपस्थद्वारगुप्तिभवेत // 26 किमत्र प्रत्यक्षतमं भवन्तो यदुपासते।। द्वाराणि यस्य सर्वाणि सुगुप्तानि मनीषिणः। अन्यत्र तर्कशास्त्रेभ्य आगमाच्च यथागमम् // 39 उपस्थमुदरं बाहू वाक्चतुर्थी स वै द्विजः // 27 आगमो वेदवादस्तु तर्कशास्त्राणि चागमः / मोघान्यगुप्तद्वारस्य सर्वाण्येव भवन्त्युत / यथागममुपासीत आगमस्तत्र सिध्यति / किं तस्य तपसा कार्य किं यज्ञेन किमात्मना // 28 सिद्धिः प्रत्यक्षरूपा च दृश्यत्यागमनिश्चयात् // 40 अनुत्तरीयवसनमनुपस्तीर्णशायिनम् / / नौ वीव निबद्धा हि स्रोतसा सनिबन्धना। बाहूपधानं शाम्यन्तं तं देवा ब्राह्मणं विदुः / / 29 द्वियमाणा कथं विप्र कबींस्तारयिष्यति। द्वंद्वारामेषु सर्वेषु य एको रमते मुनिः। एतद्भवीतु भगवानुपपन्नोऽस्म्यधीहि भोः // 41 परेषामननुध्यायंसं देवा ब्राह्मणं विदुः // 30 नैव त्यागी न संतुष्टो नाशोको न निरामयः। येन सर्वमिदं बुद्धं प्रकृतिर्विकृतिश्च या। न निर्विवित्सो नावृत्तो नापवृत्तोऽस्ति कश्चन // 42 गतिज्ञः सर्वभूतानां तं देवा ब्राह्मणं विदुः / / 31 भवन्तोऽपि च हृष्यन्ति शोचन्ति च यथा वयम्। अभयं सर्वभूतेभ्यः सर्वेषामभयं यतः। इन्द्रियार्थाश्च भवतां समानाः सर्वजन्तुषु // 43 सर्वभूतात्मभूतो यस्तं देवा ब्राह्मणं विदुः // 32 एवं चतुर्णा वर्णानामाश्रमाणां प्रवृत्तिषु / नान्तरेणानुजानन्ति वेदानां यत्क्रियाफलम् / / एकमालम्बमानानां निर्णये किं निरामयम् // 44 अनुज्ञाय च तत्सर्वमन्यद्रोचयतेऽफलम् / / 33 कपिल उवाच / फलवन्ति च कर्माणि व्युष्टिमन्ति ध्रुवाणि च / यद्यदाचरते शास्त्रमथ सर्वप्रवृत्तिषु / विगुणानि च पश्यन्ति तथा कान्तिकानि च / / 34 यस्य यत्र ह्यनुष्ठानं तत्र तत्र निरामयम् // 45 गुणाश्चात्र सुदुर्जया ज्ञाताश्चापि सुदुष्कराः / सर्वं पावयते ज्ञानं यो ज्ञानं ह्यनुवर्तते / अनुष्ठिताश्चान्तवन्त इति त्वमनुपश्यसि // 35 ज्ञानादपेत्य या वृत्तिः सा विनाशयति प्रजाः // 46 स्यूमरश्मिरुवाच / भवन्तो ज्ञानिनो नित्यं सर्वतश्च निरागमाः / यथा च वेदप्रामाण्यं त्यागश्च सफलो यथा। ऐकात्म्यं नाम कश्चिद्धि कदाचिदभिपद्यते // 4 // तौ पन्थानावुभौ व्यक्तौ भगवंस्तद्रवीहि मे // 36 शास्त्रं ह्यबुवा तत्त्वेन केचिद्वादबला जनाः / कपिल उवाच / कामद्वेषाभिभूतत्वादहंकारवशं गताः // 48 प्रत्यक्षमिह पश्यन्ति भवन्तः सत्पथे स्थिताः / याथातथ्यमविज्ञाय शास्त्राणां शास्त्रदस्यवः / प्रत्यक्षं तु किमत्रास्ति यद्भवन्त उपासते // 37 ब्रह्मस्तेना निरारम्भा अपक्कमतयोऽशिवाः // 49 स्यूमरश्मिरुवाच / वैगुण्यमेव पश्यन्ति न गुणाननुयुञ्जते / स्यूमरश्मिरहं ब्रह्मञ्जिज्ञासार्थमिहागतः / तेषां तमःशरीराणां तम एव परायणम् // 50 -2340 -