Mahabharat Samhita Part 03

Author(s): Bhandarkar Oriental Research Institute
Publisher: Bhandarkar Oriental Research Institute

Page 799

12. 313. 31 शान्तिपर्व [ 12. 314. 7 धार्यन्ते या द्विजैस्तात मोक्षशास्त्रविशारदैः॥३१ / विमुच्य हृदयग्रन्थीनासादयति तां गतिम् // 46 ज्योतिरात्मनि नान्यत्र रतं तत्रैव चैव तत् / भवांश्चोत्पन्नविज्ञानः स्थिरबुद्धिरलोलुपः। स्वयं च शक्यं तद्रष्टुं सुसमाहितचेतसा // 32 व्यवसायाहते ब्रह्मन्नासादयति तत्परम् // 47 न बिभेति परो यस्मान्न बिभेति पराच यः / / नास्ति ते सुखदुःखेषु विशेषो नास्ति लोलुपा / यश्च नेच्छति न द्वेष्टि ब्रह्म संपद्यते तदा // 33 नौत्सुक्यं नृत्तगीतेषु न राग उपजायते // 48 यदा भावं न कुरुते सर्वभूतेषु पापकम् / न बन्धुषु निबन्धस्ते न भयेष्वस्ति ते भयम् / कर्मणा मनसा वाचा ब्रह्म संपद्यते तदा // 34 पश्यामि त्वां महाभाग तुल्यलोष्टाश्मकाञ्चनम् // संयोज्य तपसात्मानमीणूंमुत्सृज्य मोहिनीम् / अहं च त्वानुपश्यामि ये चाप्यन्ये मनीषिणः / त्यक्त्वा कामं च लोभं च ततो ब्रह्मत्वमभुते // 35 आस्थितं परमं मार्गमक्षयं तमनामयम् // 50 यदा श्रव्ये च दृश्ये च सर्वभूतेषु चाप्ययम्।। यत्फलं ब्राह्मणस्येह मोक्षार्थश्च यदात्मकः / समो भवति निद्वंद्वो ब्रह्म संपद्यते तदा // 36 तस्मिन्वै वर्तसे विप्र किमन्यत्परिपृच्छसि // 51 यदा स्तुतिं च निन्दां च समत्वेनैव पश्यति / इति श्रीमहाभारते शान्तिपर्वणि काञ्चनं चायसं चैव सुखदुःखे तथैव च // 37 त्रयोदशाधिकत्रिशततमोऽध्यायः // 313 // शीतमुष्णं तथैवार्थमनथं प्रियमप्रियम्। 314 जीवितं मरणं चैव ब्रह्म संपद्यते तदा // 38 भीष्म उवाच / प्रसार्येह यथाङ्गानि कूर्म संहरते पुनः / एतच्छ्रुत्वा तु वचनं कृतात्मा कृतनिश्चयः / तथेन्द्रियाणि मनसा संयन्तव्यानि भिक्षुणा // 39 / आत्मनात्मानमास्थाय दृष्ट्वा चात्मानमात्मना // 1 तमःपरिगतं वेश्म यथा दीपेन दृश्यते। कृतकार्यः सुखी शान्तस्तूष्णीं प्रायादुदङ्मुखः / तथा बुद्धिप्रदीपेन शक्य आत्मा निरीक्षितुम् // 40 शैशिरं गिरिमुद्दिश्य सधर्मा मातरिश्वनः // 2 एतत्सर्व प्रपश्यामि त्वयि बुद्धिमतां वर। एतस्मिन्नेव काले तु देवर्षि रदस्तदा / यच्चान्यदपि वेत्तव्यं तत्त्वतो वेद तद्भवान् // 41 हिमवन्तमियादृष्टुं सिद्धचारणसेवितम् // 3 ब्रह्मर्षे विदितश्चासि विषयान्तमुपागतः / तमप्सरोगणाकीणं गीतस्वननिनादितम् / गुरोस्तव प्रसादेन तव चैवोपशिक्षया // 42 किंनराणां समूहैश्च भृङ्गराजैस्तथैव च // 4 तस्यैव च प्रसादेन प्रादुर्भूतं महामुने / मद्गुभिः खञ्जरीटैश्च विचित्रैर्जीवजीवकैः / ज्ञानं दिव्यं ममापीदं तेनासि विदितो मम // 43 चित्रवर्णैर्मयूरैश्च केकाशतविराजितैः। अधिकं तव विज्ञानमधिका च गतिस्तव / राजहंससमूहैश्च हृष्टैः परभृतैस्तथा // 5 अधिकं च तवैश्वयं तच त्वं नावबुध्यसे // 44 पक्षिराजो गरुत्मांश्च यं नित्यमधिगच्छति / बाल्याद्वा संशयाद्वापि भयाद्वाप्यविमोक्षजात् / चत्वारो लोकपालाश्च देवाः सर्षिगणास्तथा / उत्पन्ने चापि विज्ञाने नाधिगच्छति तां गतिम् // यत्र नित्यं समायान्ति लोकस्य हितकाम्यया // 6 व्यवसायेन शुद्धेन मद्विधैश्छिन्नसंशयः। विष्णुना यत्र पुत्रार्थे तपस्तप्तं महात्मना / - 2427 -