Mahabharat Samhita Part 03

Author(s): Bhandarkar Oriental Research Institute
Publisher: Bhandarkar Oriental Research Institute

Page 812

12. 321. 14 ] महाभारते [12. 321.41 तं देशमगमद्राजन्बदर्याश्रममाशुगः // 14 तव भक्तिमतो ब्रह्मन्वक्ष्यामि तु यथातथम् // 27 तयोराह्निकवेलायां तस्य कौतूहलं त्वभूत् / यत्तत्सूक्ष्ममविज्ञेयमव्यक्तमचलं ध्रुवम् / इदं तदास्पदं कृत्स्नं यस्मिल्लोकाः प्रतिष्ठिताः।।१५ इन्द्रियैरिन्द्रियार्थश्च सर्वभूतैश्च वर्जितम् // 28 सदेवासुरगन्धर्वाः सर्षिकिंनरलेलिहाः / स ह्यन्तरात्मा भूतानां क्षेत्रज्ञश्चेति कथ्यते / एका मूर्तिरियं पूर्व जाता भूयश्चतुर्विधा // 16 त्रिगुणव्यतिरिक्तोऽसौ पुरुषश्चेति कल्पितः / / धर्मस्य कुलसंतानो महानेभिर्विवर्धितः / तस्मादव्यक्तमुत्पन्नं त्रिगुणं द्विजसत्तम // 29 अहो ह्यनुग्रहीतोऽद्य धर्म एभिः सुरैरिह / अव्यक्ता व्यक्तभावस्था या सा प्रकृतिरव्यया। नरनारायणाभ्यां च कृष्णेन हरिणा तथा // 17 तां योनिमावयोर्विद्धि योऽसौ सदसदात्मकः / तत्र कृष्णो हरिश्चैव कस्मिंश्चित्कारणान्तरे। आवाभ्यां पूज्यतेऽसौ हि दैवे पित्र्ये च कल्पिते / स्थितौ धर्मोत्तरी ह्येतौ तथा तपसि धिष्ठितौ // 18 नास्ति तस्मात्परोऽन्यो हि पिता देवोऽथ वा द्विजः। एतौ हि परमं धाम कानयोराह्निकक्रिया / आत्मा हि नौ स विज्ञेयस्ततस्तं पूजयावहे // 31 पितरौ सर्वभूतानां दैवतं च यशस्विनौ / तेनैषा प्रथिता ब्रह्मन्मर्यादा लोकभाविनी / कां देवतां नु यजतः पितृन्वा कान्महामती॥ 19 दैवं पित्र्यं च कर्तव्यमिति तस्यानुशासनम् // 32 इति संचिन्त्य मनसा भक्त्या नारायणस्य ह। ब्रह्मा स्थाणुर्मनुर्दक्षो भृगुर्धर्मस्तपो दमः / सहसा प्रादुरभवत्समीपे देवयोस्तदा // 20 मरीचिरङ्गिरात्रिश्च पुलस्त्यः पुलहः क्रतुः // 33 कृते दैवे च पित्र्ये च ततस्ताभ्यां निरीक्षितः / वसिष्ठः परमेष्ठी च विवस्वान्सोम एव च / पूजितश्चैव विधिना यथाप्रोक्तेन शास्त्रतः / / 21 कर्दमश्चापि यः प्रोक्तः क्रोधो विक्रीत एव च // 34 तं दृष्ट्वा महदाश्चर्यमपूर्वं विधिविस्तरम् / एकविंशतिरुत्पन्नास्ते प्रजापतयः स्मृताः / उपोपविष्टः सुप्रीतो नारदो भगवानृषिः / / 22 तस्य देवस्य मर्यादां पूजयन्ति सनातनीम् // 35 नारायणं संनिरीक्ष्य प्रसन्नेनान्तरात्मना / दैवं पित्र्यं च सततं तस्य विज्ञाय तत्त्वतः / नमस्कृत्वा महादेवमिदं वचनमब्रवीत् // 23 आत्मप्राप्तानि च ततो जानन्ति द्विजसत्तमाः।।३६ वेदेषु सपुराणेषु साङ्गोपाङ्गेषु गीयसे / स्वर्गस्था अपि ये केचित्तं नमस्यन्ति देहिनः / त्वमजः शाश्वतो धाता मतोऽमृतमनुत्तमम् / ते तत्प्रसादाच्छन्ति तेनादिष्टफलां गतिम् // 37 प्रतिष्ठितं भूतभव्यं त्वयि सर्वमिदं जगत् // 24 ये हीनाः सप्तदशभिर्गुणैः कर्मभिरेव च / चत्वारो ह्याश्रमा देव सर्वे गार्हस्थ्यमूलकाः / कलाः पञ्चदश त्यक्त्वा ते मुक्ता इति निश्चयः // यजन्ते त्वामहरहर्नानामूर्तिसमास्थितम् // 25 मुक्तानां तु गतिर्ब्रह्मन्क्षेत्रज्ञ इति कल्पितः / पिता माता च सर्वस्य जगतः शाश्वतो गुरुः / स हि सर्वगतश्चैव निर्गुणश्चैव कथ्यते // 39 कं त्वद्य यजसे देवं पितरं कं न विद्महे // 26 दृश्यते ज्ञानयोगेन आवां च प्रसूतौ ततः / श्रीभगवानुवाच / एवं ज्ञात्वा तमात्मानं पूजयावः सनातनम् // 40 अवाच्यमेतद्वक्तव्यमात्मगुह्यं सनातनम् / / तं वेदाश्चाश्रमाश्चैव नानातनुसम्पस्थिताः / - 2440 -