Mahabharat Samhita Part 03

Author(s): Bhandarkar Oriental Research Institute
Publisher: Bhandarkar Oriental Research Institute

Page 821

12. 326.9] शान्तिपर्व [12. 326. 38 अजिनं दण्डकाष्ठं च ज्वलितं च हुताशनम् / अजो नित्यः शाश्वतश्च निर्गुणो निष्कलस्तथा॥२२ धारयामास देवेशो हस्तैर्यज्ञपतिस्तदा // 9 द्विादशेभ्यस्तत्त्वेभ्यः ख्यातो यः पञ्चविंशकः / तं प्रसन्नं प्रसन्नात्मा नारदो द्विजसत्तमः / पुरुषो निष्क्रियश्चैव ज्ञानदृश्यश्च कथ्यते // 23 वाग्यतः प्रयतो भूत्वा ववन्दे परमेश्वरम् / यं प्रविश्य भवन्तीह मुक्ता वै द्विजसत्तम / तमुवाच नतं मूर्धा देवानामादिरव्ययः // 10 स वासुदेवो विज्ञेयः परमात्मा सनातनः // 24 एकतश्च द्वितश्चैव त्रितश्चैव महर्षयः / पश्य देवस्य माहात्म्यं महिमानं च नारद / इमं देशमनुप्राप्ता मम दर्शनलालसाः // 11 शुभाशुभैः कर्मभिर्यो न लिप्यति कदाचन // 25 न च मां ते ददृशिरे न च द्रक्ष्यति कश्चन / सत्त्वं रजस्तमश्चैव गुणानेतान्प्रचक्षते। ऋते ह्ये कान्तिकश्रेष्ठात्त्वं चैवैकान्तिको मतः॥ 12 एते सर्वशरीरेषु तिष्ठन्ति विचरन्ति च // 26 ममैतास्तनवः श्रेष्ठा जाता धर्मगृहे द्विज / एतान्गुणांस्तु क्षेत्रज्ञो भुङ्क्ते नैमिः स भुज्यते / तास्त्वं भजस्व सततं साधयस्व यथागतम् / / 13 निर्गुणो गुणभुक्चैव गुणस्रष्टा गुणाधिकः // 27 वृणीष्व च वरं विप्र मत्तस्त्वं यमिहेच्छसि / जगत्प्रतिष्ठा देवर्षे पृथिव्यप्सु प्रलीयते।। प्रसन्नोऽहं तवाद्येह विश्वमूर्तिरिहाव्ययः // 14 ज्योतिष्यापः प्रलीयन्ते ज्योतिर्वायौ प्रलीयते // 28 नारद उवाच। खे वायुः प्रलयं याति मनस्याकाशमेव च / अद्य मे तपसो देव यमस्य नियमस्य च।। मनो हि परमं भूतं तदव्यक्ते प्रलीयते // 29 सद्यः फलमवाप्तं वै दृष्टो यद्भगवन्मया // 15 अव्यक्तं पुरुषे ब्रह्मन्निष्क्रिये संप्रलीयते / वर एष ममात्यन्तं दृष्टस्त्वं यत्सनातनः / नास्ति तस्मात्परतरं पुरुषाद्वै सनातनात् // 30 भगवान्विश्वदृक्सिहः सर्वमूर्तिमहाप्रभुः // 16 नित्यं हि नास्ति जगति भूतं स्थावरजङ्गमम् / भीष्म उवाच / ऋते तमेकं पुरुषं वासुदेवं सनातनम् / : एवं संदर्शयित्वा तु नारदं परमेष्ठिजम् / सर्वभूतात्मभूतो हि वासुदेवो महाबलः // 31 उवाच वचनं भूयो गच्छ नारद माचिरम् // 17 पृथिवी वायुराकाशमापो ज्योतिश्च पश्चमम् / इमे ह्यनिन्द्रियाहारा मद्भक्ताश्चन्द्रवर्चसः / ते समेता महात्मानः शरीरमिति संज्ञितम् // 32 एकापाश्चिन्तयेयुमा नैषां विघ्नो भवेदिति // 18 तदाविशति यो ब्रह्मन्नदृश्यो लघुविक्रमः / सिद्धाश्चैते महाभागाः पुरा ह्येकान्तिनोऽभवन् / उत्पन्न एव भवति शरीरं चेष्टयन्प्रभुः / / 33 तमोरजोविनिर्मुक्ता मां प्रवेक्ष्यन्त्यसंशयम // 19 न विना धातुसंघातं शरीरं भवति क्वचित् / न दृश्यश्चक्षुषा योऽसौ न स्पृश्यः स्पर्शनेन च / न च जीवं विना ब्रह्मन्धातवश्चेष्टयन्त्युत // 34 न घेयश्चैव गन्धेन रसेन च विवर्जितः // 20 / स जीवः परिसंख्यातः शेषः संकर्षणः प्रभुः। सत्त्वं रजस्तमश्चैव न गुणास्तं भजन्ति वै / / तस्मात्सनत्कुमारत्वं यो लभेत स्वकर्मणा // 35 // यश्च सर्वगतः साक्षी लोकस्यात्मेति कथ्यते // 21 - यस्मिंश्च सर्वभूतानि प्रलयं यान्ति संक्षये / भूतग्रामशरीरेषु नश्यत्सु न विनश्यति / / स मनः सर्वभूतानां प्रद्युम्नः परिपठ्यते // 36 म, भा. 307 - 2449 -