Mahabharat Samhita Part 03

Author(s): Bhandarkar Oriental Research Institute
Publisher: Bhandarkar Oriental Research Institute

Page 746

12. 284_32] . महाभारते [ 12. 285. 19 रसने दर्शने घ्राणे श्रवणे च विशां पते // 32 मुखजा ब्राह्मणास्तात बाहुजाः क्षत्रबन्धवः / ततोऽस्य जायते तीव्रा वेदना तत्क्षयात्पुनः / ऊरुजा धनिनो राजन्पादजाः परिचारकाः // 6 बुधा येन प्रशंसन्ति मोक्षं सुखमनुत्तमम् // 33 चतुर्णामेव वर्णानामागमः पुरुषर्षभ / ततः फलार्थ चरति भवन्ति ज्यायसो गुणाः / अतोऽन्ये त्वतिरिक्ता ये ते वै संकरजाः स्मृताः // 7 धर्मवृत्त्या च सततं कामार्थाभ्यां न हीयते // 34 क्षत्रजातिरथाम्बष्ठा उग्रा वैदेहकास्तथा / अप्रयत्नागताः सेव्या गृहस्थैर्विषयाः सदा / श्वपाकाः पुल्कसाः स्तेना निषादाः सूतमागधाः॥८ . प्रयत्नेनोपगम्यश्च स्वधर्म इति मे मतिः // 35 / आयोगाः करणा व्रात्याश्चण्डालाश्च नराधिप / मानिनां कुलजातानां नित्यं शास्त्रार्थचक्षुषाम् / एते चतुर्यो वर्णेभ्यो जायन्ते वै परस्परम // 9 धर्मक्रियावियुक्तानामशक्त्या संवृतात्मनाम् // 36 जनक उवाच / क्रियमाणं यदा कर्म नाशं गच्छति मानुषम् / / ब्रह्मणैकेन जातानां नानात्वं गोत्रतः कथम् / तेषां नान्यदृते लोके तपसः कर्म विद्यते // 37 / बहूनीह हि लोके वै गोत्राणि मुनिसत्तम // 10 सर्वात्मना तु कुर्वीत गृहस्थः कर्मनिश्चयम् / यत्र तत्र कथं जाताः स्वयोनि मुनयो गताः / दाक्ष्येण हव्यकव्याथ स्वधर्म विचरेन्नृप // 38 / शूद्रयोनौ समुत्पन्ना वियोनौ च तथापरे // 11 यथा नदीनदाः सर्वे सागरे यान्ति संस्थितिम् / पराशर उवाच / एंवमाश्रमिणः सर्वे गृहस्थे यान्ति संस्थितिम् // 39 राजन्नतद्भवेद्बाह्यमपकृष्टेन जन्मना। इति श्रीमहाभारते शान्तिपर्वणि महात्मनां समुत्पत्तिस्तपसा भावितात्मनाम् // 12 चतुरशीत्यधिकद्विशततमोऽध्यायः // 284 // उत्पाद्य पुत्रान्मुनयो नृपते यत्र तत्र ह / 285 स्वेनैव तपसा तेषामृषित्वं विदधुः पुनः // 13 जनक उवाच / पितामहश्च मे पूर्वमृश्यशृङ्गश्च काश्यपः / वर्णो विशेषवर्णानां महर्षे केन जायते / वटस्ताण्ड्यः कृपश्चैव कक्षीवान्कमठादयः // 14 एतदिच्छाम्यहं श्रोतुं तद्रूहि वदतां वर // 1 यवक्रीतश्च नृपते द्रोणश्च वदतां वरः / यदेतज्जायतेऽपत्यं स एवायमिति श्रुतिः / आयर्मतङ्गो दत्तश्च द्रुपदो मत्स्य एव च // 15 कथं ब्राह्मणतो जातो विशेषग्रहणं गतः // 2 एते स्वां प्रकृति प्राप्ता वैदेह तपसोऽऽश्रयात् / पराशर उवाच / प्रतिष्ठिता वेदविदो दमे तपसि चैव हि // 16 एवमेतन्महाराज येन जातः स एव सः। मूलगोत्राणि चत्वारि समुत्पन्नानि पार्थिव / ' तपसस्त्वपकर्षेण जातिग्रहणतां गतः // 3 अङ्गिराः कश्यपश्चैव वसिष्ठो भृगुरेव च // 17 सुक्षेत्राच्च सुबीजाच्च पुण्यो भवति संभवः / कर्मतोऽन्यानि गोत्राणि समुत्पन्नानि पार्थिव / अतोऽन्यतरतो हीनादवरो नाम जायते // 4 नामधेयानि तपसा तानि च ग्रहणं सताम् // 18 वक्त्राद्भुजाभ्यामूरुभ्यां पद्भ्यां चैवाथ जज्ञिरे। जनक उवाच / सृजतः प्रजापतेर्लोकानिति धर्मविदो विदुः॥ 5 / विशेषधर्मान्वर्णानां प्रब्रूहि भगवन्मम / -2374 -