________________
૧૪૪ લોક-પ્રજ્ઞપ્તિ
તિર્યફ લોક
સૂત્ર ૨૭૧-૨૭૩
5
)
જબટી.
अट्ठावीसं च धणुसयं तेरस अंगुलाई अद्धंगुलं
અઠ્ઠાવીસ ધનુષ્ય તથા સાડાતેર આંગળથી च किंचि विसेसाहिअंपरिक्खेवेणं पण्णत्ते।'
કંઈક વધુ એની પરિધિ કહેવામાં આવી છે. (૩) g નોયસદસે ૩વેદvi |
(૩) ઊંડાઈ એક હજાર યોજન છે. (४) णवणउतिं जोअणसहस्साइं साइरेगाई उड्ढे
(૪) ઊંચાઈનવાણું હજારયોજનથી કંઈક વધુ છે. उच्चत्तेणं। (५) साइरेगं जोअणसयसहस्सं सव्वग्गेणं
(૫) સર્વ પરિમાણ એક લાખ યોજનથી કંઈક પUા - નૈવું. ૩, ૭, મુ. ૨ ૦૬
વધુ કહેવામાં આવ્યું છે. जंबुद्दीवस्स सासयाऽसासयत्तं -
જેબૂદ્વીપનું શાશ્વતત્વ અને અશાશ્વતત્વ : ૨૭૬, . () નંદીવ મં! ઢ કિંસાના માસ? ૨૭૧, પ્ર. ભગવન્! જંબૂદ્વીપ નામનો દીપ શું શાશ્વત છે કે
અશાશ્વત છે ? उ. गोयमा ! सिय सासए, सिय असासए।
ગૌતમ! કેટલેક અંશે શાશ્વત છે અને કેટલેક અંશે
અશાશ્વત છે. (२) सेकेणटेणं भंते ! एवं वुच्चइ - "सिय सासए પ્ર. ભગવ7 ! કયા કારણે એમ કહેવામાં આવે છે सिय असासए?
કે- કેટલેક અંશે શાશ્વત છે અને કેટલેક અંશે
અશાશ્વત છે.' गोयमा ! दव्वट्ठयाए सासए, वण्ण-पज्जवहिं
ગૌતમ! દ્રવ્યની અપેક્ષાએ (જંબુદ્વીપ) શાશ્વત છે गंध-पज्जवेहिं, रस पज्जवेहिं, फास-पज्जवेहिं
અને વર્ણપર્યાયોથી, ગંધ પર્યાયોથી, રસપર્યાયોથી असासए । से तेणढेणं गोयमा ! एवं वुच्चइ -
તથા સ્પર્શપર્યાયોની (અપેક્ષાએ) અશાશ્વત છે. ‘સિય સાસU, સિચ કસાઈ |
ગૌતમ! આ કારણે એમ કહેવામાં આવે છે કે કેટલેક - Hવું. વ.૭, મુ. ૨૨ ૦
અંશે શાશ્વત છે અને કેટલેક અંશે અશાશ્વત છે.' जंबुद्दीवस्स निच्चत्तं
જેબૂદ્વીપની નિત્યતા: ૨૭૨, ૫, () Mવુદી ને અંતે ! ટી વાતૃ ત્તર ૨૭૨. પ્ર. ભગવદ્ ! કાલની અપેક્ષાએ જંબૂઢીપ ક્યાં સુધી દોડ્ડ?
રહે છે ? गोयमा ! ण कयावि णासि, ण कयावि णत्थि,
ગૌતમ ! જંબુદ્વીપ નામનો દ્વીપ કદી ન હતો-એમ ण कयावि ण भविस्सइ, भुविं च, भवइ अ,
નથી, કદી નથી-એમ નથી અને કદી નહીં હોય વિસટ્ટુ ગ, ધુ, fફ, સાસણ, બકરવા,
એમ પણ નથી. તે હતો, છે અને રહેશે. તે ધ્રુવ, अव्वए, अवट्ठिए, णिच्चे जंबुद्दीवे दीवे पण्णत्ते।
નિયત, શાશ્વત, અક્ષય, અવ્યય, અવસ્થિત
અને નિત્ય કહેવામાં આવ્યો છે. - સંવું. વ. ૭, મુ. ૨૭, जंबुद्दीवस्स पुढविआइपरिणामित्तं -
જેબૂદ્વીપનું પૃથ્વી વગેરે પરિણામિત્વ : ૨૭ રૂ. p. () બંઘુવં મંત!ઢીવજંપૂર્દીવ-UિTTA, ૨૭૩. પ્ર. ભગવદ્ ! જંબૂઢીપ નામનો દ્વીપ શું પૃથ્વીનું आउ-परिणामे, जीव-परिणामे, पोग्गल
પરિણમન છે, જલનું પરિણમન છે, જીવનું परिणामे ?
પરિણમન છે કે પુદ્ગલનું પરિણમન છે ? ૩. गोयमा ! पुढविपरिमाणे वि, आउपरिणाम वि, ઉ. ગૌતમ ! (જંબુદ્વીપ) પૃથ્વીનું પરિણમન છે, जीव परिणाम वि, पोग्गलपरिणाम वि।
જલનું પરિણમન છે. જીવનું પરિણમન છે અને - ગંવું. વ. ૭, મુ. ૨? (૭).
( પુગલનું પણ પરિણમન છે. ૧. જેબૂદ્વીપ પ્રજ્ઞપ્તિ-વક્ષસ્કાર એક ના સૂત્ર ત્રણ માં જંબૂઢીપ અંગે ચાર પ્રશ્નોત્તર છે અને સૂત્ર ૧૭૪માં પાંચ પ્રશ્નોત્તર છે. સૂત્ર
ત્રણના ચોથા પ્રશ્નમાં તથા સૂત્ર ૧૭૪ના પ્રથમ દ્વિતીય પ્રશ્નમાં ભાવ-સામ્ય હોવા છતાં પણ શબ્દ સામ્ય નથી. પરંતુ એના ઉત્તરમાં શબ્દ સામ્ય તેમજ ભાવ સામ્ય પૂર્ણરૂપ છે.
એક જ આગમમાં આ પ્રકારના પ્રશ્નોના ભેદોનું અસ્તિત્વ વિચારણીય છે. ૨. ઉપરના સૂત્રના પ્રથમ વિભાગમાં જંબૂઢીપને દ્રવ્યની અપેક્ષાએ શાશ્વત તથા પર્યાયની અપેક્ષાએ અશાશ્વત કહેવામાં આવ્યો છે અને બીજા વિભાગમાં કાલની અપેક્ષાએ સર્વથા શાશ્વત કહેવામાં આવ્યો છે.
For Private & Personal Use Only
Jain Education International
www.jainelibrary.org
