Ganitanuyoga Part 1

Author(s): Kanhaiyalal Maharaj
Publisher: Agam Anuyog Prakashan

Page 423

300 लो-प्रज्ञप्ति
તિર્યફ લોક : વક્ષસ્કાર પર્વત
સૂત્ર પ૩૦-૫૩૩
परुवणं
अनार
५३०. सब्वेविणं वक्खारपव्वया सीया-सीओयाओमहाणईओ ५30. अधा वक्षस्॥२ पर्वत सीता-सीतोह। महानहीमोना
मंदरं वा पब्वयं तेणं पंच जोयणसयाई उड्ढं उच्चत्तेणं, તથા મંદરપર્વતની સમીપ પાંચસો યોજન ઊંચા છે. पंचगाउयसयाई उव्वेहेणं।' - ठाणं ५, उ.२, सु. ४३४
પાંચસો ગાઉ ભૂમિમાં ઊંડા છે. णिसढ नीलवंतपव्वयसमीपे वक्खारपब्बयाणं उच्चत्तं उबेहे य निषध-नीसवंत पर्वतोनी सभीपना वक्षस्कार पर्वतोनीया
અને ઊંડાઈનું પ્રરુપણ : ५३१. सब्वेवि णं वक्खार पव्वया णिसढ-नीलवंत वासहर ५३१. मघा वक्ष२४॥२ पर्वत निष५. अने, नामवंत वर्षधर
पव्वयेतेणं चत्तारि-चत्तारिजोयणसयाई उड़ढं उच्चत्तेणं પર્વતોની પાસે ચારસો-ચારસો યોજન ઊંચા અને चत्तारि-चत्तारि गाउयसयाई उव्हेणं पण्णत्ता।
ચારસો-ચારસો ગલુતિ ઊંડા કહેવામાં આવ્યા છે.
सम. सु. १०६ (३) चत्तारि गजदंतागारा वक्खारपव्वया -
ચાર ગજદન્તાકાર વક્ષસ્કાર પર્વત : ५३२. जंबु-मंदरस्स पव्वयस्स दाहिणेणं, देवकुराए कुराए ५३२. दीपना मे२५र्वतनीक्षिामi, हेवदुरुनामनामुनी
पुवावरे पासे, एत्थ णं आसक्खंधगसरिसा પૂર્વ અને પશ્ચિમ પાર્થમાં, અશ્વસ્કન્ધના સમાન अद्धचंदसंठाणसंठिया दो वक्खारपब्वया पण्णत्ता, અર્ધચન્દ્રના આકારવાળા બે વક્ષસ્કાર પર્વત કહેવામાં बहुसमतुल्ला-जाव-परिणाहेणं, तं जहा
આવ્યા છે, તે વધુ પ્રમાણ સમતુલ્ય છે- યાવત પરિધિની
અપેક્ષાએ એક બીજાનું અતિક્રમણ કરતા નથી. જેમકે१. सोमणसे चेव २. विज्जप्पभे चेव ।
(१) सोमनस, (२) विद्युत्प्रम. जंब-मंदरस्स पव्वयस्स उत्तरेणं, उत्तरकुराए कुराए
જંબદ્વીપના મેરુ પર્વતથી ઉત્તરમાં. ઉત્તરપૂરૂ નામના पुवावरे पासे, एत्थ णं आसक्खंधगसरिसा
કુરની પૂર્વ અને પશ્ચિમ પાર્વમાં, અશ્વસ્કંધ જેવા अद्धचंदसंठाणसंठिया दो वक्खारपव्वया पण्णत्ता,
અર્ધચંદ્ર આકાર ધરાવનાર બે વક્ષસ્કાર પર્વત કહેવામાં
આવ્યા છે, તે વધુ પ્રમાણમાં સમાન છે- યાવતबहुसमतुल्ला-जाव-परिणाहेणं, तं जहा
પરિધિની અપેક્ષાએ એક બીજાનું અતિક્રમણ કરતા १. गंधमादणे चेव, २. मालवंते चेव । ३
नथी. भ3-(१)गंधमादन, (२) माल्यवन्त. - ठाणं २, उ. ३, सु. ८७ (१) मालवंतवक्खारपब्वयस्स ठाणप्पमाणं च-
(१) माल्यवन्त क्षार पर्वतर्नु स्थान अने प्रभात : ५३३. प. कहि णं भंते ! महाविदहे मालवंते णामं ५33. प्र. भगवन् ! महाविहेडवर्षमा माल्यवन्त नामनो वक्खारपब्वए पण्णत्ते ?
વક્ષસ્કાર પર્વત ક્યાં કહેવામાં આવ્યો છે? गोयमा ! मंदरस्स पव्वयस्स उत्तरपुरस्थिमेणं,
ગૌતમ ! મંદર પર્વતથી ઉત્તર-પૂર્વમાં, નીલવન્ત णीलवंतस्स वासहरपब्वयस्स दाहिणेणं,
વર્ષધર પર્વતથી દક્ષિણમાં, ઉત્તરકુર્થી પૂર્વમાં उत्तरकुराए पुरथिमेणं, वच्छस्स चक्कवट्टि
અને વત્સ નામના ચક્રવતી વિજયથી પશ્ચિમમાં विजयस्स पच्चत्थिमेणं, एत्थ णं महाविदेहे वासे
મહાવિદેહ વર્ષમાં માલ્યવંત નામનો વક્ષસ્કાર मालवंते णामं वक्वारपब्वए पण्णत्ते ।
પર્વત કહેવામાં આવ્યો છે. उत्तर-दाहिणायए, पाईण-पडीणविच्छिन्ने, जं
તે ઉત્તર-દક્ષિણમાં લાંબો, પૂર્વ-પશ્ચિમમાં चेव गंधमायणस्स पमाणं विक्खंभो अ,
વિસ્તીર્ણ (પહોળ) અને ગંધમાદન પર્વતના णवरमिमंणाणत्तं-सब्बवेरुलिआमए, अवसिटुं
બરાબર પ્રમાણ તેમજ વિખંભવાળો છે. વિશેષતા तं चेव।
એ છે કે એ(માલ્યવંત પર્વત)સર્વાત્મનાવેડૂર્યમય - जंबु. वक्ख. ४, सु. १०८
छे. पाहीन वर्शन (पूर्ववत्) ४५० मे. સમ. ૧૦૮ સૂત્ર ૧ અને ઉપર અંકિત સૂત્ર અક્ષરસ: સર્વથા સમાન છે, પરંતુ તે ૧૦૮ના સમવાયમાં પાંચમ સૂત્ર આ પ્રમાણે छ. "मोमणस-गन्धमादण-विज्जुप्पभ-मालवंता ण वक्वारपव्वया णं मंदरपव्ययं तेणं पंच-पंच जायणमयाई उड़द उच्चत्तणं, पंच-पंच गाउयसयाई उज्वेहेणं पण्णत्ता।
- सम. १०८, मू. ५ આ સૂત્રની અપેક્ષાઓ ઉપર અંકિત સુત્ર વધારે વ્યાપક છે. “अवद्धचंद" त्ति, अपकृष्टमर्द्ध चन्द्रस्यापार्धचन्द्रस्तस्य यत्सम्थानम आकागे गजदन्ताकृतिग्न्यिर्थः । तेन मंस्थितावपार्द्ध चन्द्रमस्थान मंस्थिता। "अद्धचन्दसंठाणसंठिय" ति अर्धचन्द्रसंस्थानसंस्थिताविति क्वचित् पाठः तत्र 'अर्ध' शब्देन विभागमात्र विवक्ष्यते । न तु ममप्रविभागतेति । ताभ्यां अर्धचन्द्राकारा देवकुरवः कृता । अतएव वक्षम्कारक्षेत्रकारिणो पर्वतो वक्षम्कारपर्वताविति । मोमणम-गंधमादण-विज्जुप्पभ-मालवंताणं-वक्वाणरपव्वयाणं मंदरपब्वयंतेणं-पंच जायण-मयाई उड्ढे उच्चत्तेणं पण्णत्ताई,पंच-पंच गाउमयाई उचहेणं पण्णताई।
- मम. १०८. मु. Library.org Jain Education Internation
2.