Ganitanuyoga Part 1

Author(s): Kanhaiyalal Maharaj
Publisher: Agam Anuyog Prakashan

Page 595

૪૭૨ લોક-પ્રજ્ઞપ્તિ તિર્યફ લોક : દીપ-સમુદ્ર સ્પર્શ
સૂત્ર ૯૬૧
ઉ. હે ગૌતમ ! ધર્માસ્તિકાયથી સ્પર્શાવેલ નથી. ૩. गोयमा ! णो धम्मत्थिकाएणं फुडे,
ધર્માસ્તિકાયના દેશથી સ્પર્શાવેલ છે. धम्मत्थिकायस्स देसेणं फुडे,
ધર્માસ્તિકાયના પ્રદેશથી સ્પર્શાવેલ છે. धम्मत्थिकायस्स पएसेहिं फुडे ।
આ પ્રમાણે અધર્માસ્તિકાય અને આકાશાસ્તિएवं अधम्मस्थिकायस्स वि, आगासत्थिकायस्स वि।
કાયથી સ્પર્ધાયેલો નથી. (પરંતુ એના દેશપ્રદેશથી સ્પર્શાવેલ છે)
પૃથ્વીકાયથી સ્પર્શાવેલછે-યાવત-વનસ્પતિકાયથી पुढविकाइएणं फुडे-जाव- वणप्फइकाइएणं फुडे ।
સ્પર્શાવેલ છે.
ત્રસકાયથી કદીક સ્પર્શાવેલ છે કદીક સ્પર્શાવેલ तसकाएणं सियफुडे, सिय नो फुडे,'
નથી.
અદ્ધા સમયથી સ્પર્શાવેલ છે. अद्धासमएणं फुडे ।
એ પ્રકારે લવણસમુદ્ર, ધાતકીખંડ દ્વીપ, एवं लवणसमुहे, धायइसंडेदीवे, कालोए समुद्दे,
કાલોદસમુદ્ર, આભ્યન્તરપુષ્કરાઈથી(સ્પર્શાવેલअभिंतर पुक्खरहे।
અસ્પર્શાવેલ છે તેનું કથન કરવું જોઈએ.)
બાહ્યપુષ્કરાઈને માટે પણ એ પ્રમાણે છે. बाहिरपुक्खरखे एवं चेव,
વિશેષ -બાહ્યપુષ્કારાઈ અદ્ધાસમયથી સ્પર્શાવેલ णवरं-अद्धासमएणं णो फुड,
નથી.
એ રીતે --વાવત- સ્વયંભૂરમણ સમુદ્ર પણ -નવસભરનો મુદ્દા
(અદ્ધા સમયથી સ્પર્શાવેલ નથી)
દ્વીપસમુદ્રોના નામોનો ક્રમ આગાથાઓથી एसा परिवाडी इमाहिं गाहाहिं अणूगंतव्वा,
જાણવો જોઈએ, જેમકેतं जहा
જંબુદ્વીપ, લવણસમુદ્ર, ધાતકીખંડ, કાલોદસમુદ્ર जंबुद्दीव लवणे, धायइ कालोए पुक्खर वरूण ।
પુકવરદ્વીપ, વરુણદ્વીપ. .
ક્ષીર, ધૃત, ક્ષોત-ઈશ્કરસ (શેરડીનો રસ) નંદી, खीर घत खात नंदि य, अरूणवर कुण्डले ख्यए ॥१॥
અરૂણવર, કુડલ અને રૂચક. ૧૧
આભરણ, વસ્ત્ર, ગંધ, ઉત્પલ, તિલક, પૃથ્વી, સમરVI-વત્ય-ધ, ઉપપત્ર-તત્રાપુfa-frઉદ
નિધિરત્ન, વર્ષધર, દ્રહ, નદીઓ, વિજય, રથા વાસદ-દ-ન , વિનયા-વક્રવાર
વક્ષસ્કાર, કલ્પેન્દ્ર રાવ fખા ||
કુરુ, મંદર, આવાસપર્વત, ફૂટ, નક્ષત્ર, ચંદ્ર, સૂર્ય, વF-મંત્ર-બાવાસ, ક વૃત્ત-ચંદ્ર-ભૂરા |
દેવ, નાગ, યક્ષ, ભૂત, સ્વયંભૂ રમણ. (આ देवे णागे जख, भूए य मयंभूरमणे य ॥ ३ ॥
નામવાળા દ્વીપ-સમુદ્ર આ મધ્યલોકમાં છે.) આ કથન સમગ્ર જંબુદ્વીપની અપેક્ષાથી છે. સૂક્ષ્મ પૃથ્વીકાય - યાવતુ - સૂક્ષ્મ વનસ્પતિકાયની જેમ ત્રસકાયથી સૂક્ષ્મ ન હોવાથી સર્વત્ર વ્યાપ્ત હોતા નથી. એટલે જેબૂદ્વીપ
સકાયથી કદી સ્પર્શાવેલ નથી તે કથન યોગ્ય છે. કેવલી ત્રસ છે - કેવલ સમુદ્ધાતના સમયે એના આત્મપ્રદેશોથી લોકની જેમ સમગ્ર બુદ્દીપ પણ ત્રસકાયથી સ્પર્શાવેલ છે
એટલે આ કથન પણ યોગ્ય છે. : નવ. ર. ૨, ૩, ૨, મુ. ૬ ૬ ૬ |