Ganitanuyoga Part 1

Author(s): Kanhaiyalal Maharaj
Publisher: Agam Anuyog Prakashan

Page 507

૩૮૪ લોક-પ્રજ્ઞપ્તિ
તિર્યફ લોક : લવણસમુદ્ર વર્ણન
સૂત્ર ૭૧પ-૭૧૭
ક
लवणसमुद्दवण्णओ
લવાસમક વન વસમુહ એટા, વિરમ-પરિણવ માને - લવણસમુદ્રના આકાર, વિખંભ અને પરિધિના પ્રમાણ : ૭૨૬. નંબુદ્દવે નામં તીવ્ર વ નામે સમુદે વટ્ટ વસ્ત્રથાર- ૭૧૫. ગોળ અને વર્તુલાકાર આકારથી સ્થિત લવણસમુદ્ર संठाणसंठिते सव्वओ समंता संपरिक्खित्ता णं चिट्ठति । જંબુદ્વીપ નામના દ્વીપને ચારે બાજુથી ઘેરીને સ્થિત છે.
- નવા. શિ. રૂ, ૩, ૨, મુ. ૨૬૪ ૭૬. p. વ v મંત ! સમુદે વુિં સંકિg qua? ૭૧૬. પ્ર. ભગવન ! લવણસમુદ્રનો આકાર કેવો કહેવામાં
આવ્યો છે? गोयमा ! गोतित्थसंठिते, नावासंठाणसंठिते,
ગૌતમ! લવણસમુદ્ર ગોતીર્થ-સંસ્થાન (આકાર), सिप्पि-संपुडसंठिते, आसखंधसंठिते, वलभिसंठिते,
નાવ સંસ્થાન (આકાર), શુકૂતા સંપુટ- સંસ્થાન वट्टे वलयागारसंठाणसंठिते पण्णत्ते ।
(આકાર), અવસ્કંધ-સંસ્થાન (આકાર),
વલભીગૃહ- સંસ્થાન (આકાર), વૃત્ત (ગોળ) - નવા. પ. , ૩. ૨, મુ. ૨૭ર
અને વલયાકાર-સંસ્થાન (આકાર થી સ્થિત
કહેવામાં આવ્યો છે. ૭૬ ૭. ૫. ત્રવને જે મંત્તે ! સમુદે વિંસમવાસંતિ? ૭૧૭. પ્ર. ભગવન્! લવણસમુદ્ર શું સમચક્રવાલ આકારથી विसमचक्कवालसंठिते?
સ્થિત છે? અથવા વિષમચક્રવાલ આકારથી
સ્થિત છે? गोयमा! समचक्कवालसंठिए.नो विसमचक्क- ઉ. ગૌતમ ! સમચક્રાકાર- આકારથી સ્થિત છે. વઝિટિv |
વિષમચક્રવાલ- આકારથી સંસ્થિત નથી. लवणे णं भंते ! समुद्दे केवतियं चक्कवाल
ભગવનું ! લવણસમુદ્રનો ચક્રવાલ વિખંભ विक्खंभेणं, केवतियं परिक्खेवेणं पण्णत्ते?
કેટલો કહેવામાં આવ્યો છે? અને પરિધિ કેટલી
કહેવામાં આવી છે ? गोयमा ! लवणे णं समुद्दे दो जोयणसयसहस्साई
ગૌતમ ! લવણસમુદ્રનો ચક્રવાલ વિષ્કન્મ બે चक्कवालविक्खंभेणं पण्णत्ते,'
લાખ યોજન કહેવામાં આવ્યો છે. पण्णरसजोयणसयसहस्साइं एगासीइसहस्साई
પંદરલાખ એક્યાશી હજાર એકસો ઓગણ सयमे गोणचत्तालीसे किंचिविसे साहिए
ચાલીસ યોજનથી કંઈક વધુ લવણ સમુદ્રની लवणोदधिणो चक्कवाल-परिक्खेवेणं पण्णत्ते।
ચક્રવાલ-પરિધિ કહેવામાં આવી છે. - નવા. પરિ. ૨, ૩૨, મુ. ૨૬૪ છે () ટાઇ ૨, ૩. રૂ, મુ. ૧? | (૩)સમ. મુ. ૨I
(T) Mવા, પર. ૩, ૩, ૨, મુ. ૨૭૨ (घ) लवणे णं भंते ! समुद्दे केवतियं चक्कवालविक्खंभणं पन्नत्ते ? एवं नेयव्वं -जाव-लोगद्विती, लोगाणुभावे ।
- મા. . ૬, ૩. ૨, મુ. ૨૮ ૨. (૧) ૫. ઝવણ જ ! સમુદે તિર્થ ઘરવેvi gઇ ? उ. गोयमा ! पण्णरसजोयणसयसहस्साइं एकासीति च सहस्साई सतं च इगुयालं किंचिविसेमूणे परिक्खेवेणं पण्णत्ते ।
- ર્નવા. ૬. રૂ, ૩. ૨, મુ. ૨૭૨ જીવા. પ્રતિ. ૩, ઉ. ૨, સૂ. ૧૫૪માં લવણસમુદ્રની પરિધિ ૧૫, ૮૧, ૧૩૯ (પંદર લાખ, એકયાસી હજા૨, એકસો ઓગણચાલીસ) યોજનથી કંઈક વધુ કહેવામાં આવી છે અને જીવા. પ્રતિ. ૩, ઉ. ૨, સૂત્ર ૧૭૨માં ૧૫, ૮૧, ૧૩૯ (પંદર લાખ, એકયાસી હજાર, એકસો ઓગણચાલીસ) યોજનથી કંઈક ઓછી કહેવામાં આવી છે. તો પણ આ અંતર વિશેષ નથી પરંતુ એક જ આગમમાં બે પ્રકારનું આ કથન બ્રાન્સિમૂલક છે. (ખ) જીવા. પ્રતિ. ૩, ઉ. ૨, સૂત્ર ૧૭૨માં લવણસમુદ્રના (૧) આકાર (૨) ચક્રવાલવિઝંભ(૩) પરિધિ (૪) ઉદૂધ (૫)ઉત્સધ
અને સર્વપ્રમાણથી સંબંધિત પાંચ પ્રશ્ન એકી સાથે છે અને ઉત્તર પણ એકી સાથે છે. પરંતુ અહીં એક પ્રશ્નોત્તર ટિપ્પણમાં આપવામાં આવ્યો છે અને બાકીના પ્રશ્નોત્તર વિષયાનુક્રમ (પ્રમાણે) વિભક્ત કરીને આપવામાં આવ્યા છે.