________________
૨૬
દેશનાદ્વાચિંશિકા/શ્લોક-૯ શ્લોકાર્થ :
ઉત્સર્ગથી સમન્વિત, દષ્ટ-ઈષ્ટ-અવિરુદ્ધ અર્થવાળું, દંપર્યની વિશુદ્ધિવાળું એવું જે શાસ્ત્રતત્વ છે, તે પંડિત પુરુષથી રેય છે. Dell
નોંધ :- શ્લોકમાં તલ્ શબ્દ છે માટે “ત્ શબ્દ અધ્યાહાર છે. ટીકા -
शास्त्रेति-शास्त्रतत्त्वं बुधज्ञेयं पण्डितैकगम्यम्, उत्सर्गादिभिः समन्वितम् आदिनाऽपवादनिश्चयव्यवहारादिग्रहः तद् दृष्टेष्टाभ्यां प्रत्यक्षादिनागमान्तरेण चाविरुद्धार्थं, तथा ऐदम्पर्यविशुद्धिमत्तात्पर्यतः शुद्धम् ।।९।। ટીકાર્થ
શાસ્ત્રતત્ત્વ .... શુદ્ધન્યા તે શાસ્ત્રતત્વ બુધથી જોય છે પંડિતએકગમ્ય છે, ઉત્સર્ગાદિ સમન્વિત છે. “ગાદિથી અપવાદ, નિશ્ચયનય, વ્યવહારનય આદિનું ગ્રહણ કરવું. વળી તે શાસ્ત્રતત્ત્વ કેવું છે? તે સ્પષ્ટ કરે છે – દષ્ટ-ઈષ્ટની સાથે= પ્રત્યક્ષાદિની સાથે અને આગમાતરની સાથે, અવિરુદ્ધ અર્થવાળું છે, અને એદંપર્યની શુદ્ધિવાળું છે તાત્પર્યથી શુદ્ધ છે. પહેલા
પ્રત્યક્ષાવિનામાન્તરેખ' - અહીં ‘દિથી અનુમાનપ્રમાણનું ગ્રહણ કરવું. ભાવાર્થ :પંડિત-એક-ગમ્ય એવા શાસ્ત્રનું સ્વરૂપ -
શાસ્ત્રતત્ત્વ ઉત્સર્ગ-અપવાદ, નિશ્ચય-વ્યવહાર આદિથી યુક્ત છે, અને પ્રત્યક્ષ અને અનુમાનની સાથે અવિરુદ્ધાર્થવાળું છે. વળી આગમાત્તરની સાથે અવિરુદ્ધાર્થવાળું છે અને ઐદત્પર્યની શુદ્ધિવાળું છે=તાત્પર્યથી સર્વ ઉચિત પ્રવૃત્તિઓ કરાવનાર હોવાથી શુદ્ધ છે; અને આવું શાસ્ત્રતત્ત્વ બુધપુરુષોથી ગમ્ય છે.
આનાથી એ ફલિત થાય કે બાલજીવો પણ શાસ્ત્રને આશ્રયીને પરલોકના હિત અર્થે પ્રવૃત્તિ કરે છે; પરંતુ તેમાં કલ્યાણની અર્થિતા હોવા છતાં વિવેક નથી, માત્ર સ્થૂલ આચારોને ધર્મબુદ્ધિથી ગ્રહણ કરીને શાસ્ત્રવચનાનુસાર પ્રવૃત્તિ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
