________________
પ૭
દેશનાદ્વાચિંશિકા/શ્લોક-૧૮
તિ' શબ્દ ઉદ્ધરણની સમાપ્તિમાં છે. એ રીતે=જે રીતે ભાવતાજ્ઞાન વિના ધર્મબુદ્ધિ ચારિત્રની વૃદ્ધિ માટે નથી એ રીતે, ભાવનાજ્ઞાન વિના પૂલબુદ્ધિથી દાદીક્ષાદિક પણ= પૂલબુદ્ધિથી કરાતું દાન અને સ્કૂલબુદ્ધિથી ગ્રહણ કરાતી દીક્ષાદિ પણ, શ્રેય માટે નથીeગુણસંપત્તિ માટે નથી, પરંતુ અનર્થકૃત જ છે.
જે કહેવાયું છે=જે અષ્ટક પ્રકરણ ૨૧-૭માં કહેવાયું છે. “આ રીતે=ધર્મબુદ્ધિથી ગ્લાનને ઔષધદાનનો અભિગ્રહ કરાય છે તેમાં પણ ધર્મનો વ્યાઘાત છે એ રીતે, સદા હીતમાં ઉત્તમની ગતિ હોવાને કારણે હીન કૃત્યમાં ઉત્તમ કૃત્યનો બોધ હોવાને કારણે, વિરુદ્ધ દાનાદિમાં અને શાસ્ત્રોક્ત વ્યાયથી બાધિત એવા પ્રવ્રજ્યાદિ વિધાનમાં ધર્મનો વ્યાઘાત જ જાણવો, એમ અષ્ટક-૨૧, શ્લોક-૮ સાથે સંબંધ છે.” (અષ્ટક પ્રકરણ-૨૧-૭)
તિ' શબ્દ ઉદ્ધરણની સમાપ્તિમાં છે. II૧૮. જ ‘ાનવીક્ષવિક્રમપિ' – અહીં ‘મથી માસક્ષમણના પારણે માસક્ષમણ આદિનું ગ્રહણ કરવું, અને 'પ'થી એ કહેવું છે કે ગ્લાનૌષધદાનનો અભિગ્રહ તો શ્રેય માટે નથી, પરંતુ તેવાં દાનદીક્ષાદિ પણ શ્રેય માટે નથી. ભાવાર્થ :ભાવનાજ્ઞાન વગરના જીવોની ધર્મબુદ્ધિ પણ અવિવેકથી યુક્ત :
કોઈક આરાધક જીવ ઉપદેશક પાસેથી સાંભળે કે “ગ્લાનને ઔષધ આપવું તે મહાફળવાળું છે”, અને તે સાંભળીને ગ્લાન સાધુને ઔષધ આપવાનો અભિલાષ થાય અને અભિગ્રહ ગ્રહણ કરે કે “ગ્લાન સાધુને મારે ઔષધ આપવું;' પરંતુ કોઈ સાધુ ગ્લાન થાય નહીં અને ઔષધદાનની પ્રવૃત્તિ થાય નહીં, ત્યારે તે આરાધક જીવને થાય કે “હું અધન્ય છું કે મારું ઇચ્છિત સિદ્ધ થયું નહીં.” આ પ્રકારની તેની વિચારણા અભિગ્રહના વિષયની અપ્રાપ્તિથી શોકનું કારણ બને છે, તેથી તેની વિચારણા અર્થથી સાધુ ગ્લાન થાય તેવા અભિપ્રાયવાળી છે. વસ્તુત: ભાવનાજ્ઞાનવાળા પુરુષ આ રીતે પ્રતિજ્ઞા કરે નહીં અર્થાત્ ભાવનાજ્ઞાનરહિત આરાધક જીવે પ્રતિજ્ઞા કરી કે “ગ્લાનને મારે ઔષધ આપવું', એ પ્રકારે ભાવનાજ્ઞાનવાળા પ્રતિજ્ઞા કરે નહીં, પરંતુ “જો કોઈ સાધુ ગ્લાન થાય તો મારે ઔષધ આપવું' એ પ્રકારે પ્રતિજ્ઞા કરે અર્થાત્ સાધુ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
