________________
પ૬
દેશનાદ્વાચિંશિકા/શ્લોક-૧૮ “ગષ્યવ નરાં યાતુ યર્વયોપાં મમ | નર: પ્રત્યુષારીય વિપલ્લું નમતે 7મ્” || રૂતિ !
एवं दानदीक्षादिकमपि भावनां विना स्थूलबुद्धया न श्रिये, किं त्वनर्थकृदेव । यदुक्तमष्टके -
“ર્વ વિરુદ્ધનાવી નોરતે નવા | પ્રવ્રુવિધાને શાસ્ત્રોન્યાયવયિતે” |1(અષ્ટ પ્રરર-૭) રૂત્તિ ૨૮ ટીકાર્ચ -
તેષાં .. રૂતિ છે તેવા પ્રકારના ગ્લાનની અપ્રાપ્તિમાં પોતાનું ઔષધ ગ્રહણ કરે તેવા પ્રકારના ગ્લાનની અપ્રાપ્તિમાં, સ્વઅધન્યત્વ વિભાવત કરનારા=“અહો ! હું અધવ્ય છું, મારું ઈચ્છિત સિદ્ધ થયું નહીં', એ પ્રકારે આલોચનમાં પરાયણ એવા, તેઓનું ગૃહીત ઉક્ત અભિગ્રહધારીઓનું, ચિત્ત દિયતઃ=જે કારણથી અભિગ્રહના વિષયની અપ્રાપ્તિમાં શોકગમતરૂપ ભાવ હોવાને કારણે, તત્વથી સાધુના ગ્લાદભાવમાં અભિસંધિવાળું છેઃ સાધુના ગ્લાનભાવવિષયક અભિપ્રાયવાળું છે; અને જે કારણથી ભાવનાજ્ઞાનથી અવિત, આ રીતે=જે રીતે સાધુને ગ્લાનભાવમાં અભિસંધિ થાય એ રીતે, પ્રતિજ્ઞા કરતા નથી અર્થાત્ “જો કોઈ ગ્લાન પ્રાપ્ત થાય તો હું તેઓને ઔષધ આપીશ’ એ પ્રકારના અભિગ્રહને કરે છે, જેથી ગ્લાસ સાધુની અપ્રાપ્તિમાં શોકગમતો પરિણામ થાય નહીં, અને જે કારણથી પર વડે પણ આ પ્રમાણે કહેવાયું છે=આગળ બતાવે છે એ પ્રમાણે કહેવાયું છે.
વલાદ ....... જેને કહે છે=પર વડે જે કહેવાયું છે, તેને કહે છે – તારાની પ્રાપ્તિમાં રામ પ્રતિ સુગ્રીવ કહે છે –
“જે તમારા વડે મને ઉપકાર કરાયો, અંગોમાં જ જરાને પામો=તે તમારો ઉપકાર મારા અંગોમાં જ વિનાશને પામો. આનાથી શું પ્રાપ્ત થાય ? તે સ્પષ્ટ કરવા અર્થે કહે છે –
નર=ઉપકાર કરનાર પુરુષ, પ્રત્યુપકાર માટે આપત્તિમાં ફળને પ્રાપ્ત કરે છે." (ઉપકાર કરનાર પુરુષ આપત્તિમાં આવે તો તેનો પ્રત્યુપકાર થઈ શકે, આથી સુગ્રીવ રામને કહે છે તમારો પ્રત્યુપકાર કરવાનો પ્રસંગ જ મને પ્રાપ્ત ન થાઓ.)
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
