________________
૪૮
દેશનાદ્વાચિંશિકા/શ્લોક-૧૫-૧૬ ટીકામાં કહ્યું કે “તે જીવોની યોગ્યતા પ્રમાણે હિત થાય છે. તેનાથી એ પ્રાપ્ત થાય કે ભાવનાજ્ઞાનવાળા યોગીઓ સર્વને સંજીવની ચરાવતા હોય છે, તોપણ કેટલાક જીવોને તે ભવમાં સંજીવનીની પ્રાપ્તિ ન પણ થાય, અને કેટલાક જીવોને તે ભવમાં સંજીવનીની પ્રાપ્તિ થાય પણ ખરી. તેથી શ્રોતાની યોગ્યતા પ્રમાણે હિતનો સંભવ છે, આ અર્થમાં દૃષ્ટાન્ત-દાર્રાન્તિકભાવનું યોજન કરવું; પરંતુ જેમ તે સ્ત્રીને વટવૃક્ષની નીચે રહેલી વનસ્પતિઓમાં કોઈક વનસ્પતિ સંજીવની છે એટલું જ માત્ર જ્ઞાન હતું. પરંતુ કઈ વનસ્પતિવિશેષ સંજીવની છે, તેનું જ્ઞાન ન હતું; તેમ પ્રસ્તુત ભાવનાજ્ઞાનવાળા યોગીને સંજીવનીનું જ્ઞાન નથી, માટે સર્વ ચારો ચરાવે છે, તેવા અર્થમાં દૃષ્ટાન્તનું યોજન કરવું નહીં, પરંતુ શ્રોતાને સંજીવનીનું જ્ઞાન નથી તેથી તેને સર્વ ચારો ચરાવે છે, તે અર્થમાં દૃષ્ટાંતનું યોજન કરવું. II૧પણા અવતરણિકા :
एतस्यैव फलमभिष्टौति - અવતરણિતાર્થ -
આના જ ફળની=ભાવનાજ્ઞાનના ફળની સ્તુતિ કરે છે – ભાવાર્થ :
ભાવનાજ્ઞાનથી જ કર્યું કૃત્ય બળવાન છે અને કયું કૃત્ય અબળવાન છે, તેનો ઉચિત નિર્ણય થઈ શકે છે. એ રૂપ ભાવનાજ્ઞાનના ફળને બતાવીને ભાવનાજ્ઞાનનું મહત્વ બતાવે છે -- શ્લોક :
एतेनैवोपवासादेवैयावृत्त्यादिघातिनः ।
नित्यत्वमेकभक्तादेर्जानन्ति बलवत्तया ।।१६।। અન્વયાર્થ:
પતેનેવ આના વડે જ ભાવનાજ્ઞાન વડે જ, વૈયાવૃજ્યાવિયાતિના =વૈયાવૃત્યાદિ ગુણનો ઘાત કરનાર એવા ૩૫વાસા =ઉપવાસાદિથી પમવત્તા =એક
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
