Deshna Dvantrinshika

Author(s): Yashovijay Upadhyay, Pravinchandra K Mota
Publisher: Gitarth Ganga

Page 65

૪૨
દેશનાદ્વાચિંશિકા/શ્લોક-૧૪ શ્લોક :
आद्येऽविरुद्धार्थतया मनाक् स्याद् दर्शनग्रहः ।
द्वितीये बुद्धिमाध्यस्थ्यचिन्तायोगात्कदापि न ।।१४।। અન્વયાર્થ
આઘે આઘે હોતે છતે શ્રુતજ્ઞાન હોતે છતે ગવરુદ્ધાર્થતા=અવિરુદ્ધાર્થપણું હોવાને કારણે=અવ્યદર્શનની અહિંસાદિની માન્યતા સાથે સ્વદર્શનની માન્યતાનું અવિરુદ્ધાર્થપણું હોવાને કારણે મનાઈ થોડોક વનપ્રદ=સ્વદર્શનનો આગ્રહ સ્થા–થાય છે. દિતી=બીજું હોતે છતે ચિત્તાજ્ઞાન હોતે જીતે વૃદ્ધિમત્તાયો–બુદ્ધિના માધ્યસ્થપણાથી ચિતવતનો યોગ હોવાને કારણે વાપિ ક્યારેય નથી =દર્શનગ્રહ થતો નથી. II૧૪ના શ્લોકા :
શ્રુતજ્ઞાન હોતે છતે અવિરુદ્ધાર્થપણું હોવાને કારણે=અન્યદર્શનની અહિંસાદિની માન્યતા સાથે સ્વદર્શનની માન્યતાનું અવિરુદ્ધાર્થપણું હોવાને કારણે, થોડોક સ્વદર્શનનો આગ્રહ થાય છે. ચિત્તાજ્ઞાન હોતે છતે બુદ્ધિના માધ્યસ્થપણાથી ચિત્તવનનો યોગ હોવાને કારણે ક્યારેય દર્શનગ્રહ થતો નથી. II૧૪ના ટીકા -
आद्य इति-आद्ये=श्रुतमये ज्ञाने सति, मनाक् ईषत्, अविरुद्धार्थतया स्वाभिमतस्य दर्शनग्रहो भवति, अस्मदीयं दर्शनं शोभनं नान्यदित्येवंरूपः । द्वितीये-चिन्तामये ज्ञाने सति, बुद्धेर्नयप्रमाणाधिगमरूपाया माध्यस्थ्येन= स्वपरतन्त्रोक्तस्य न्यायबलायातस्यार्थस्य समर्थनसामर्थ्याविशेषरूपेण, चिन्तायोगात् कदापि न स्याद् दर्शनग्रहः, अत एवान्यत्राप्यविसंवादिनोऽर्थस्य दृष्टिवादमूलकत्वात्तनिराकरणे दृष्टिवादस्यैव तत्त्वतो निराकरणमिति व्यक्तम् ઉપવેશપદે ૨૪તા