________________
अपापपुरी
પુ. ૫૮)માં સુરક અપરાન્ત દેશમાં આવ્યું છે એમ કહ્યું છે, સહ્યાદ્રિ અને સમુદ્રની વચ્ચે આ પ્રદેશ આવેલો છે. એમ કાલીદાસે કહ્યું છે. ( રઘુવંશ ). આ દેશના વિસ્તાર મહી નદીથી તે ગાવા સુધી હતા. ( મુમનું ગેઝેટિયર પુ૦ ૧, ભાગ ૧. પા૦ ૩૬ ની નીચે આપેલી ટિપ્પણી. અપાપપુરી પાપા તે જ. ( શબ્દકલ્પદ્રુમતીર્થંકર, પ્રો. વિલ્સનનું હિંદુીલિજ્યન ’2--મહાવીરનું જન્મ ચરિત્ર ). પાપા શબ્દ જુએ.
પદ્મપુરાણ
અસનેત્રવન. અયેાધ્યાના મ્હેરાય પરગણામાં ઈકોનની પાસે આવેલાં ખણ્ડેર, તે જ એ, એમ મનાય છે. ( ચુરરનું. એમ. એ. આઈ.) હ્યુન્સ્યાંગ પેાતાની મુસાફરી દરમ્યાન અહીં આવ્યા હતા. અમિનારા. અભિસારી તે જ. આદિખંડ અ} }. અમિલાવી. હઝારાના મુલ્ક. ગ્રીક લોકો આ પ્રદેશને અભિસારીસ કહેતા. પેશાવર પ્રાન્તને વાયવ્ય ભાગ. આ દેશ અર્જુને જીત્યા હતા. (મહાભારત સભાપર્વ અ ૨૭; અને જ. એ. સેા. ૯. (૧૮૫૨) પા૦ ૨૩૪ ). પણ ડા. સ્ટીન વિતસ્તા (એલમનદી) અને ચન્દ્રભાગા ( ચીનાબનદી )ની વચ્ચે આવેલા ડુંગરાના પાદપ્રદેશ અને મધ્યપ્રદેશને અને કાશ્મિરના રાજપુરી ( રાજારી .)ના રાજ્યના પ્રદેશને અભિસારી કહે છે.
અમરટ. નાગપુરના રાજ્યમાં ગાંડવાનના મિકુલ (મેક) નામના ડુંગરાને। ભાગ વિશેષ. ના અને શાણુ નદીએ અહીંથી નીકળે છે, તેથી નદાનું એક નામ મેકલકન્યકા એવું અમરકાષમાં છે. ( પદ્મપુરાણ, સ્વર્ગખંડ ( આદિ ) અ૦ ૬; વિલ્સનવુ મેઘદૂત ૧-૧૭). સ્કંદપુરાણના રેવાખંડમાં અ ૨૧માં આનું મહાત્મ્ય વર્ણવ્યું છે. અમરકંટક પર્વતમાંથી નિકળ્યા
बेरा
પછી નર્મદાના પ્રથમ આવતા ધેાધને સ્કંદમ પુરાણમાં કપિલધારા નામ આપ્યું છે. કપિલ એ નર્મદાને મળતી એક નાની નદીનું નામ છે. (સ્કંદપુરાણ અ॰ ર૧). અમરકંટક અને બીજી કેટલીક જગપ્પે શ્રાદ્ધ કરવાને સારુ ઉત્તમ સ્થળેા છે એવું વિષ્ણુસંહિતા (૦ ૭૫)માં કહ્યું છે. ભ્રમરનાથ. કાશ્મિરની જુની રાજધાની ઇસ્લામાબાદથી આસરે સાડ઼ મેલ ઉપર હિમાલયની ભરવધાટી નામની પર્વતમાળામાં સ્વાભાવિક ગજુરમાં આવેલું શિવનું તીથ વિશેષ. હિમાચ્છાદિત શિખરવાળી ટેકરીની પશ્ચિમ બાજુમાં ઘણી ઉંચાઈએ આ તી આવેલું છે. આ ટેકરી ૧૭૩૦૭ રીટ ઉંચી છે અને સ્થાનિક લોકા એને કૈલાસ કહે છે. સિંધુ નદીમાં ઠલવાતું અમરગંગા નામનું નાનું વહેળીયું આ ગજુરની ડાબી બાજુએ ધવલ જમીનમાં વહે છે. યાત્રાળુઓ . આ ધેાળી માટી પોતાનાં પાપ પ્રક્ષાલનાથે પોતાના શરીર પર ચાપડે છે. આ વડે ત્યાં પડતી ટહાડથી એમનું રક્ષણ થાય છે એ તા સિદ્ધ છે. આ ગજુર કુદરતી · મહેરાવદાર છે. ગહુર ખરા આગળ પચાસ પીટ પહેાળી અને પચ્ચીસ ફીટ ઉંચી છે. ગવ્હેરના ઉંબરાથી માંહી જતાં વીસ પચ્ચીસ ફ્રીટ છેટે છેક માંહલ્યે છેડે શિવનું લિંગ આવેલું છે.
અનિયરે પેાતાના પ્રવાસમાં કહ્યું છે તેમ રેખાત આ ગવ્હેરમાં પ્રવાહીનું ધનમાં રુપાન્તર થવાને આશ્ચર્યજનક દેખાવ મેાજીદ છે. (નિયરના પ્રવાસ પા. ૪૧૮ની નીચેની ટિપ્પણી). ડા॰ સ્ટીનના કહેવા મુજબ ભગવાન્ અમરેશ્વરનું લિંગ ગવ્હેરની ફાટમાંથી આવતું પાણી ઠરી જપ્તને . અનેલા પારદર્શક હિમસમુહ જ છે. (ડા॰ સ્ટીનની ‘ રાજતરંગિણી ’ પુ. ર. પા. ૪૦૯ ). આ લિંગ ડાલામાઇટ નામના પદાર્થનું બનેલું હાય એમ સાફ જણાય છે. પરંતુ આ
Aho! Shrutgyanam
