________________
कक्कुटपादगिरि
कुटिका ળુઓના કહેવા પ્રમાણે મૂળ કિષ્કિધા હજુએ બુદ્ધ જે શાક્યસિંહ બુદ્ધને પૂર્વગામી હતા. એ જ નામે ઓળખાય છે. તેમ જ એને તે અને આ મહાકાશ્યપ-બુદ્ધનો શિષ્ય તે અનગંડી” એવું બીજું નામ પણ છે. આ નાનું જુદા (રેકહિલકૃત-બુદ્ધનું જીવન વૃત્તાંત ગામડું ધારવાડમાં વિજયનગરથી ત્રણ મૈલ ૫૦ ૧૧). પરંતુ ફાસ્થાને કહેલે ગુરુપદપર બેલારીની નજીક તુંગભદ્રાના દક્ષિણ તટ ગિરિ તે જ આ કુકકુટપાદગિરિ. ત્રણે ગિરિઉપર અનગંડીની પાસે આવેલું છે. (શીવે શંગોનો દેખાવ કુકડાના પગ જેવો દેખાય છે, લની આર્કિસેવે દક્ષિણ હિંદની પૃ૦. એ ઉપરથી આ નામ પડયું છે. (ફાાાનની ૧પ ૩૨૨). કિષ્કિધાથી બે મૈલ નૈઋત્યમાં મુસાફરી પ્ર. ૩૩; જ. એ. સ. નં. પંપા સરોવર આવેલું છે; અને પંપા સરોવરથી ૧૯૦૬ ૫૦ હ૭) આમ હોવાથી કુરકિહાર ઇશાનમાં અંજનગિરિ આવેલ છે. અંજનગિરિ નહિ પણ ગુરપાને ડુંગર તે જ કુકકુટપાદઉપર હનુમાનનો જન્મ થયો હતો. કિષ્કિધાથી ગિરિ છે. (ગુરૂપદગિરિ શબ્દ જુએ); ૬૦ મૈલ દૂર શવરીને આશ્રમ હતો. શ્રી આ સ્થળની વિશેષ વર્ણન સારૂ જ. એ. રામચંદ્ર સુગ્રીવના ભાઈ વાલીને હણી સે. બં. પુ. ૧૭ પા. ૨૩૫ જુએ). કિષ્કિાનું રાજ્ય સુગ્રીવને આપ્યું હતું. (રામાયણ કિષ્કિ સર્ગ ર૬). કિદિ ધાને ગુમ. એરિસાને પર્વત વિશેષ (દેવી ભાગ હમ્પીથી જુદો પાડતી ખીણની બીજી બાજુ ૮. અ૦ ૧૧; ગેરેટને પ્રાચીન કેષમાં ઉપર ઝીણા ઝીણું ગ્રાનીટના સમુદાયથી કુકુભ શબ્દ જુઓ). બનેલી ડુંગરીઓ આવી રહી છે. ડુંગરીઓની કુપુર, રજપુતસ્થાનનો, બારમેર જેની રાજધાની વચ્ચે વચ્ચે સાંકડી ખીણો આવેલી છે. હતી તે પ્રદેશ, આમાંની એક ટેકરી ઉપર વાલીને અગ્નિ- કુત્તા , મહાપરિનિખાન સુત્તમાં કહેલી કકથા સંસ્કાર કર્યો હતે કહેવાય છે. એ બધે પાદ
અગર કકટ્ટા તે જ. પાવાથી કુશીનગર જતાં પ્રદેશ વેત ચૂર્ણ પાષાણને બનેલો છે.
બુદ્ધ ભગવાન આ નદી ઉતર્યા હતા. (મેઝટેલરનું ધારવાડ અને મહેસુરનું (મહાપરિ૦ સુત્તસેક્રેડબુક ઓફ ધી આર્કિ. ટેચર પાર ૭૦)
ઇસ્ટની આવૃત્તિ પુત્ર ૧૧ પા૦ ૭૪ ). વટાજિરિ. વઝીરગંજથી ઈશાને આશરે બારી નામને નાનો વહેળે છે તે જ કુકુષ્ટા.
ત્રણ મિલ પર આવેલું કુરકીહર તે જ એ આ વહેળિયું કાસીયાથી નીચલે વાંસે આઠ મૈલ ગયાથી પૂર્વમાં પંદર મૈલ પર આવેલું છે. ઉપર છોટા ગંડકને મળે છે. - ( પ્રિયરઅન-ગાયા જીલાને રિપોર્ટ; દિશોદિજા. અયોધામાં રામગંગાને મળતું કર્જિહેમની એશ્કેટ ભૂગોળ પા. ૪૬૧). - નાનું વહેળિયું (લાસેનનું ઇંડિ–ઓલ પુત્ર હસ્ત્રકાશમાં આવેલા મેહન ડુંગરનું ઉંચામાં
૨૫૦ ૫૨૪; રામાયણ અ૭ સત્ર ૭૧). ઉંચુ શિખર સોમનાથ તે કુકકુટગિરિ એમ ડાટ રટીનનું કહેવું છે. (ઇન્ડી. એન્ટી. ૧૯૦૧
કુરિટા. કુટિકાનું જ નામ. પા. ૮૮). કરકીહરથી ઉત્તરમાં આશરે મિલેક
રા. ગડક મુંબઈ ઇલાકાના ધારવાડ જીલ્લામાં દૂર આવેલાં ત્રણ ગિરિગો ઉપર શ્રી બુદ્ધ
પ્રાચીન શહેર વિશેષ. એમાં ઘણું પ્રાચીન ભગવાનના સુપ્રસિદ્ધ શિવ મહાકાશ્યપે
દેવાલય છે. (ભાગ - ૫ અ ૬). ચમત્કારો કર્યા હતા કહેવાય છે. મહાકાશ્યપનું કુરિવા. રોહીલખંડ અને અથામાં આવેલી નિર્વાણ પણ અહીં જ થયું હતું. કાશ્યરૂપ અને રામગંગાને મળનારી કેસીલા નદી
Aho! Shrutgyanam
