________________
गौरीकुण्ड
ગૌરી૩. ગંગેાત્રીથી નિચાણમાં થેાડે છેટે જ્યાંથી નીકળીને કેદારગંગા ભાગીરથીમાં પડે છે ત્યાં આગળનું પવિત્ર સ્થળ વિશેષ ( ક્રેસના હિમાલય પર્વતા પા૦ ૪૬૬). ગારીકુણ્ડથી નિચાણમાં એક નાનું ગંગાનું દેવળ છે. ગંગાના પૃથ્વી ઉપર અવતરણુંને સારૂ ભગીરથે જે પવિત્ર પથ્થર ઉપર એશી તપ કર્યું હતું તે પથ્થર ઉપર જ આ દેવળ બાંધેલુ છે. ( ક્રેઝરના હિમાલય પતા પા૦ ૪૬૮ ). ગૌરીઝg (૨). કૈલાસ પર્વત ઉપર આવેલુ સરાવર વિશેષ આ સરેાવરમાંથી સિંધુ અને સરજૂ નદી નીકળે છે. ( રામાનંદનું ભારતી હિમારણ્ય ). ગૌરી(૪૩(૩). કેદારનાથની એક દિવસની મજલ ઉપર અગર કેદારની દક્ષિણે આશરે આઠ મૈલ પર આવેલું એક નાનુ તળાવ છે તેને પણ ગૌરીકુષ્ઠ કહે છે. ( ફ્રેઝરના હિમાલય પતા પા૦૩૦) એમાં ઉન્હા પાણીનું ઝરણું છે. ગૌરીકુત્તુ (છ). નેપાળના રાજ્ય અને બ્રિટિશ અલમેારા જીલ્લાની સરહદ ઉપર કાળીગંગાને કિનારે આવેલા ઉન્હા પાણીના ઝરાને પણ આ નામે કહ્યો છે.
ગૌરીશિલ ગૌરીશકર એ જ. ( વરાહ પુરુ અ૦ ૨૧૫ ). ગૌરીશંજર. કલાર્ગિટવેટના મત પ્રમાણે જેને
એવરેસ્ટ પર્વત કહે છે તેજ, પરંતુ ત્યાંના લેકા એ પતને આ નામે એળખતા નથી ( ડા૦ વેડેલ હિમાલયનું વર્ણન પા ૩૭). કેપ્ટન બુડે કરેલી માપણીને આધારે ગૌરીશંકર એ એવરેસ્ટ પર્વત નહિ એમ મનાય છે. ( ડા૦ વેડેલની પ્લાસા અને ત્યાંનાં રહસ્ય ,, મા૦ ૭૬ ). પન્ના. ગંગા નદી તે જ. ઋગ્વેદના દસમા મંડળના ૭૫મા મંત્રમાં આ નામ છે. તેમજ ઐતરેય બ્રાહ્મણના ૮ માંના ૧૪-૪ માં પણ બૃહત્
૭.
રા
ધર્મ પુરાણ (મધ્યખંડ અ૦ ૨૨) માં ગંગા નદીના વહેણનું બહુ ઝીણવટથી વર્ણન કર્યું છે. ગંગાનુ` મૂળ વહેણ દક્ષિણ દિશામાં વહે છે. સુલ્તાનગંજ આગળ જન્તુ આશ્રમ વટાવીને એ ભાગીરથીના પાત્રમાં વહે છે. એ અને જૅલિંગી મળાતે મેઆલિયાને ઉપરવાસે શિવગંજ આગળથી દૂગલી નદી બને છે. જ્યાં જ્યાં એના વહેણમાં ફેરફાર થાય છે તે જગા દર્શાવતા જન્તુ છે. ભૈરવધાટીથી નિચલે વાસે જ્યાં એ ભાગીરથી અને જાન્હવી સાથે સંગમ કરે છે તે પહેલો: ( ક્રેઝરના “હિમાલય પતા પા૦ ૪૭૬, રામાયણ મા કાં૦ સ` ૪૩): કાન્યકુબ્જ યાને કનેાજ આગળ ખીએ (વિષ્ણુધર્માંત્તર પુરુ ખ૦ ૧; અ૦ ૨૮). ભાગલપુરની પશ્ચિમે સુલ્તાનગ’જમાં જહાનગીર આગળ ત્રીજો (આર્કિ॰ સર્વે૦ારપાર્ટ ૧૫ માં પા૦ ૨૦; બૃહત્ ધર્માં; ધ ખંડ અ૦ ૬; જ૦ એક સાવ બ′૦ ૩૩. પા૦ ૩૬૦ ). શિવગંજથી ઉપરવાસે રામપુર-મેઆલિયર આગળ ચાથા; ગૌરની પાસે માલ્ટા આગળ પાંચમા ( માર્ટિનનું પૂર્વ ઇંડિયા; ” હેમિલ્ટનુ પૂર્વ ઇંડિયા ગેઝેટિયર ૮-૫, ગાર–૩-૮૧). અને જાગર (બ્રાહ્મનીતળા ) જે નદીયાથી પશ્ચિમે ચાર મૈલ પર આવેલું છે ત્યાં આગળ છઠ્ઠો (નવદ્વીપ પરિક્રમા; ચંદરના એક હિંદુને પ્રવાસ પુ૦ ૧ ). “ ગંગાનાં પૂર્વ વહેણા ” નામનું શ્રીયુત નંદલાલનું લખેલું ચેાપાનીયું જુએ. આ લેખ મેજર હના નદીયાની નદીએ નામના પુસ્તકમાં પ્રકરણ તરીકે ૧૯૧૫ માં લખાયા છે. ત્રિવેણી, ચગડા, ગુરીઆ, બારુઈપુર આગળ વહેતી થકી રાજગજ અને આદિગગા યાને ટાલીના નાળામાં થઈને ડાયમંડ હારબરમાં થઈને સાગરદ્વીપ આગળ સમુદ્રને મળે છે. (કલકત્તા રીવ્યુ પુરુ ૬ (૧૮૪૬) ચારસે ત્રીજે પાને છપાયલા રૅવડલાંગના
મા
Aho! Shrutgyanam
