________________
૯૫
जुष्कपुरा
ક્ષત્રપની એ રાજધાની હતી ( હિસ્ટ્રી ઑફ કમન પ્રકરણ ૮ ) પૈઠણના રાજા કુલમાઇએ આ વંશના અંત આણ્યા હતા. જીપુરા. કાશ્મીરમાં આવેલું જીક્રુર તે. નેસમુદ્ધિ. ચંદ્રાત્રેય અગર ચ ુલાના રાજસ્થાન ખુદેલખંડનું જૂનું નામ.ખરા અને મેાહુબા એની રાજધાની હતી. ( એયિ૦ ઈંડ., પુ॰ ૧ પા ૨૮ ) યશાવર્માએ ચંડેલ જીત્યા પછી એની રાજધાની કાલિ જરમાં હતી. આ નામ ઉપરથી જજાતિ ( અલમરૂનીનું, હિંદુસ્થાન પુ૦ ૧, પા૦ ૨૦૨ ) અને જજહાતી ( કનિંગ્ઝામની એન્શ્યન્ય જૉગરાફી પા૦ ૪૮૧ ) એ નામેા જેજભુક્તિમાં વિકૃત થયેલાં રૂપે છે. નેનવિદ્યા. શ્રાવસ્તિથી દક્ષિણે એક મૈલ ઉપર
આવેલી ‘ જોગિનીભરિયા, નામની ટેકરી તે. મુદ્દે કેટલાક કાળ અહિયા રહીને પ્રવચને કર્યાં હતાં. શ્રાવસ્તીના ધનાઢય વેપારી સુદત્તે એક બગીચામાં વિહાર બંધાવ્યેા હતેા. આ સુદત્ત એના દાનશીલપણાને લઇને અનાથિપંડક કહેવાતા હતા આ વિહાર સુદત્તે યુદ્ધ અને એમના શિષ્યાને રહેવા સારૂ આપ્યા હતા. યુદ્ધને આ વિહાર ઘણા ગમતા હતા. (ચુલાવગ્ગા ભાગ ૬ પ્રકરણ ૪–૯ ) રાજા પ્રસેનજીતના પુત્ર જેતને આ બગીચા હતા. એણે અનાપિંડકને આ જમીન ઉપર પથરાઇ રહે તેટલા સાનાના સિક્કા લઈને વેચાતા આપ્યા હતા. ( અઢાર કરાડ સિક્કા થયા હતા ). એ બગીચામાં ગંધમુટી અને કૈાસંબકુટી નામનાં એ દેવાલયેા હતાં, યુદ્ધની આજ્ઞાથી આનંદે એક અમરાઇ રાપાવી હતી, આ અમરાઈ ધણી પવિત્ર ગણાતી હતી. ( કનિંગ્ડામનું ભારહુટના સ્તૂપ પા. ૮૬) શ્રાવસ્તી શબ્દ જી. નેત્રુત્તર. ચિતૌડથી ઉત્તરે અગ્યાર મૈલ પર આવેલું નાગર તે. મેવાડ યાને સિવિની એ
जम्बुद्वीप
રાજધાની હતું ( તક ૬, પા૦ ૨૪૭; આરિકયાલાજીકલ-સર્વે રિપે પા૦ ૧૯૬ ). અલબનીએ કહેલી મેવાડની રાજધાની જત્તારોર એ આ જ હશે એ પ્રત્યક્ષ છે. ( અલખરૂનીનું ઇંડિ પુ૦ ૧૬ પા૦ ૨૦૨ ) સીવી શબ્દ જુએ. ગૌચર. ગંજામથી વાયવ્યમાં અઢાર મૈલ દૂર આવેલા જાગરને કિલ્લેા તે. એ કિલ્લા ઉપર એક ખડક ઉપર અશોકના શિલાલેખ કાતરેલો છે ( આર્કિટ સવે રિપેટ ૫૦ ૧૩; કાયસ ઇન્ક્રીપશનમ્, ઇંડિકેરમ પુ૦ ૧ ). જે ખડક ઉપર અશોકના આ ઇસ્વીસન પૂર્વે ૨૫૦ વર્ષને લેખ આવેલા છે તે મદ્રાસ ઇલાકામાં ગામ જીલ્લામાં પુરૂષોત્તમપુરથી પશ્ચિમે ચાર મૈલ ઉપર ઋષિકુલ્યા નદીના ઉત્તર તટે આવેલા છે. (ઈંડ એંટિક પુ૦ ૧ પા૦ ૨૧૯) નવુવેશ્વર. ત્રિચિનાપેાલી અને શ્રીર ંગમની વચ્ચે
આવેલું તિરૂવનઇકાવલ તે ( ધ્રુવીપુરાણ. પ્રકરણ ૧૦૨ ) શ્રીર’ગમ્ શબ્દ જુએ. જ્ઞમ્યુમાર્ની. કલિંજર તે. ( પ્રોફેસર એચ. વિસનના વિષ્ણુપુરાણ, ખંડ ૨ અધ્યાય ૧૩ ની ટિપ્પણી ) પરન્તુ આ એળખ ખરી હોય એમ લાગતું નથી. ( મહુા ભાર; વનપ; અધ્યાય ૮૭–૮૯) અગ્નિપુરાણુ ( અધ્યાય ૧૦૯ ) જમ્મુમા પુષ્કર અને આશ્રુ પર્વતની મધ્યે આવેલા ૐ આમ કહેવાય છે અને એ જ પ્રકરણમાં કાલિંજરનું નામ જુદા યાત્રાસ્થળ તરીકે ગાયું છે. જંબુ આખ્ખુ પતમાં જ આવ્યું એમ સ્કંદપુરાણ, અશ્રુ'દખંડ અધ્યાય ૬ ૦ માં કહ્યું છે.
જ્ઞમ્બુઢીપ. હિંદુસ્થાન તે. પુરાતન કાળમાં ચીના લેાકા હિંદુસ્થાનનું નામ શિનતુપ અગર સિંધુ એવું જાણુતા ( લૅંગનું ફાહિયાન પા૦૨૬ ) સિંધુ અને ભારતવર્ષાં શબ્દ જી.
Aho! Shrutgyanam
