________________
चक्षुमती
चंदेलगढ આવેલું છે એમ મેકિંડલના ટોલેમીમાં પા ! બંધાવ્યું કહેવાય છે. મુંડેશ્વરી ભબુઆથી ર૭૮ માં કહ્યું છે.
નૈઋત્યમાં સાત મૈલ ઉપર આવેલું છે. વસુમતી. ઈક્ષમતી તે જ. (વરાહપુર અ૦
ડાઇ બ્લેકના કહેવા મુજબ આ દેવળ ઘણું
પ્રાચીન છે. એની કોરગી ગુપ્ત સમયની છે ૩૫; મત્સ્યપુત્ર અ૦ ૧૧૩).
(ડા. બ્લેક આ૦િ સર્વે રિપોર્ટ ૮. ચિત્તાગોંગ (તંત્ર ચુડામણિ અ૦ ૫૧). ૧૯૦૨). દેવળમાં શિલાલેખ છે જેમાં લખેલું ચંદ્રશેખરની ડુંગરી ઉપરના સીતાકુંડની વર્ષ છે, સ. ૬૩૫ની લગભગનું જણાય છે. પાસેનું ભવાનીનું દેવળ. એ શક્તિની બાવન ( સર જોન માર્શલ આ૦િ સર્વે રિટ પીઠ પૈકીનું એક જણાય છે. અહીં શક્તિનો પૂર્વ વિભાગને ૧૯૧૩–૧૪ પા૦ ૩૮). જમણો હાથ પાઈને પડયો હતો. વારાહી વામનપુરાણ ૧૯ અને ૫૫ ને અધ્યાયમાં તંત્રના અધ્યાય ૩૧ માં ચંદ્રશેખર ડુંગરની ચંડ મુંડ મહિસાસુરના સેનાપતિઓ હતા અને યાત્રાસ્થળ તરીકે કેટલીક હકીકત છે.
એ બન્નેને વિંધ્યવાસિની શક્તિએ વિંધ્યાચળ જતુna gવંત ઓરિસામાં કટક જીલ્લામાં છે
પર મારી નાંખ્યા હતા, એવું વર્ણન છે. જાજપુરથી દક્ષિણે એક મૈલ દૂર આવેલા | ચંવાર. આગ્રાની પાસેનું ફિરોઝાબાદ, જયાં ઈ. અસ્સવાની પર્વતમાળા. ઉદયગિરિ તે આ સ. ૧૧૯૩માં શાહબુદ્દીન ગોરીએ કનોજના પર્વતમાળાનો જ ભુવનેશ્વરથી પાંચ મૈલ પર રાજા જયચંદને હરાવ્યો હતો તે. (નં. આવેલો ફાંટો છે. એના ઉપર પુરાતન ટનનું ગેઝેટિયર ), ચંદવર નામ ચંદ્રપુર સમયનાં ઘણું બૌદ્ધ કોતરણી કામ અને ઉપરથી વિકૃત થયું છે એ ખુલ્લું છે (વરગુફાઓ આવેલી છે. આ પર્વતમાળાને હપુરા૦ અ૦ ૧૧૨). ખંડગિરિ અગર અદ્વિતગિરિ પણ કહે છે. ચંદ્રના. ગુજરાતમાં વહેતી સાબરમતી નદી તે જ. (જ૦ એર - બં૦ પુત્ર ૩૯).
(પદ્મપુરા). જિરિ મલબાર કાંઠામાં મલયગિરિ તે જ, { ના (૨) બંગાળા પ્રાન્તના સંતાલ પ્રગણામાં (ત્રિકાંડશેષ ).
વહેતી ચંદના નદી છે. આ નદી ગંગા નદીને
મળે છે. (રામાય૨ કિકિધા ૫૦-૨૦). ચંપુર. વિહારમાં શાહબાદ જીલ્લામાં ભબુઆથી !
ચંદ્રનાવતો. ગાયકવાડી રાજની રાજધાનો વડે પશ્ચિમે પાંચ મૈલ પર આવેલું ચયનપુર તે.
દરાનું જુનું નામ. (બફરનું હિંદુસ્થાનનું સપ્તશતીમાં વર્ણવેલું, દેવી કાળીએ શુંભ અને નિશુંભની સાથે કરેલું યુદ્ધ અહીં થયું હતું !
સાઈકલોપિડિકા પુ. ૧. પા. ૧૩૮). એમ કહેવાય છે. માર્કંડેયપુરાણના અા ૮૫ | ચંદ્રનાવતી (૨). ચંદ્રપુર શબ્દ જુઓ. (જેમિનીમાં આ યુદ્ધ હિમાલયમાં થવાનું કહ્યું છે. ભારત અ૦ પ૪). વળી વામન પુરાણ અ૦ ૫૫ માં આ યુદ્ધ | ચં દ્ર ચુનાર તે જ, ક્ષત્રિયોની શાખા વિશેષ વિંધ્યાચળ ઉપર થયું હતું એમ કહ્યું છે. “ચ દેલ” ઉપરથી આ નામ પડયું છે. એ
ચંડપુર નામ શુંભ નિશુંભના ચંડ અને શાખાએ મિરઝાપુર અને શાહબાદની વચ્ચેના મુંડ નામના સેનાપતિયોમાંના ચંડના નામ પ્રદેશ પર પિતાનું રાજ સ્થાપ્યું હતું, આ ઉપરથી પડયું છે. મુંડેશ્વરીના દેવળમાં આવેલ શાખાવાળા રજપુતોએ મૂળે મહેબ-જેને ચૌમુખી મહાદેવ અને દૂર્ગાનું દેવળ મુડે ! હાલ બુંદેલખંડ કહીએ છીએ ત્યાંથી આવી
Aho! Shrutgyanam
