________________
किरग्राम
किष्किधा
વિશાળ કિલ્લાઓ અને પશ્ચિમ વિભાગમાં ! રાજા રત્નાફને “માણિક્ય ” એવું બિરુદ મહેબા અને ખજૂરા નામનાં રાજધાનીનાં | આપ્યું હતું. ત્યારથી એ રાજાઓ આ બિરુદ શહેરો આવેલાં છે (આર્કિ. સ. પુ. ૨૧ ધારણ કરે છે. પશ્ચિમ સિકિમમાં આવેલા પા ૭૮). સ્પેની, કર્ણાવતી અને શુકિતમતી મોરંગમાં કિરાતે રહેતા હતા. (ઓફનું શબ્દો જુઓ. કોઈ પણ પુરાણમાં કિયાનનું એરિશ્રેઇઅન સમુદ્રનું પેરીલસ. પાઠ નામ આવતું નથી,
ર૪૩). કિરાતા નેપાળથી તે છેક પૂર્વ સુધીના બ્રિામ. પંજાબમાં આવેલા વૈજનાથ તે. વૈદ્ય- પ્રદેશમાં વસતા હતા. (જ. એ. સે. બ.
નાથનું દેવાલય એમાં આવેલું હોઈ એ ૧૯૯૮ પા૦ ૩૨૬). સુપ્રસિદ્ધ યાત્રાનું ધામ ગણાય છે. (આકિ. | વિક્ટવિસ્ટા કંકણનું મૂખ્ય શહેર કિલાગિલા તે. સ. રીપોર્ટ પુ. ૫ પાને ૧૭૮–૧૮૦ (ગરેટની કલાસિકલ ડિકન્સેરીમાં કૈલાઆપેલું શિવપુરાણનું અવતર). એ કિલા શબ્દ જુઓ; બકાટક અને કાલી કાટકોમ્પથી પૂર્વમાં ત્રીશ મિલ દૂર આવેલું
ઘાટ શો જુઓ). છે. (એપિ. ઈડી. ૧ પા. ૯૭). વૈજનાથની
શિસ્ત્રોવોરાર. ગ્રીકેએ કિલસેબેરાસ કહ્યું છે નૈઋત્યમાં બાર મલ ઉપર પર્વતની ઉજળી તે યમુનાને સામે કાંઠે મથુરાથી દક્ષિણે છે ટેકરી ઉપર આશાપુરી દેવીનું દેવળ આવેલું છે.
મલ પર આવેલું “મહાવન,” એમ ગઝનું મિટિના. મુર્શિદાબાદ જીલ્લામાં ડહાપાદાથી
કહેવું છે (ગ્રાઉઝનું મથુરા પા૦ ૨૭૯). ચાર મિલ ઉપર આવેલું આ સ્થળ એક(શક્તિ)
જનરલ કજિહેમ કહે છે કે આ નામ બિદાપીઠ ગણ્ય છે. આ જગાએ શક્તિ પાર્વતીને
વન–વૃંદાવનને માટે આપ્યું છે. ( કન્નિમાથાને મુકુટ-કિરિટ કપાઈ પડયા હતા પ્રાચીન ભુગોળ પા૦ ૩૭૫). જે પોતાના ( તંત્ર ચૂડામણિ; પી. સી. મજૂમ
પિતામહ કૃષ્ણને નામે ઘણું નગર વસાવ્યાં
હતાં. દાખલા તરીકે કૃષ્ણપુર. વિકિન્સ કહે દારનું મુર્શિદાબાદની મસનદ). મી. બેરીજ કહે છે કે એ મુર્શિદાબાદથી ત્રણ મિલ
છે કે એ નામ કલિસપુરનું છે. મુસલમાનો એ દૂર છે. (કલકત્તા રીવ્યુમાં આવેલ મુરિ
શહેરને હાલ મગનગર કહે છે. (એશિ૦ દાબાદની પ્રાચીન જગાએ ” લખ,
રીસર્ચ. પુ. ૫૦પાર૭૦); ઇડિ૦ એષ્ટિક
પુ ૬. પા. ૨૪૦ પાનાની ટીકા.) મેગાસ્થિ. ૧૮ટર–પા ૨૦૮).
નીસે એને કારોબેરા એવું નામ આપ્યું છે. જિત. ટીપારા તે. ઉદેપુરમાં ટીપારાના
વિધા. વિજયનગરના નિબપુર નામના નાના ડુંગરામાં આવેલું ત્રિપુરેશ્વરીનું ધામ પણ
પરાંથી પૂર્વમાં આશરે એકાદ મૈલ દૂર એક પીઠ મનાય છે. (મહાભાઇ ભીમ અ૦
અંડાકાર ટેકરો આવેલ છે. આ ટેકરો આનેય ; બ્રહ્મપુત્ર અ૦ ૨૩; વિષ્ણુપુર ભાવ
ઉપાધીથી ઉત્પન્ન થએલા ચૂર્ણમય પદાર્થને ૨. અ૦ ૩). ટોલેમીએ એનું નામ કિરશે. બનેલો છે. ત્યાંના બ્રાહ્મણે કહે છે કે પિતાની ડીઆ આપ્યું છે. સિલહટ અને આસામને લંકા ઉપર ચઢાઈના સમયે શ્રી રામચન્દ્ર એમાં સમાવેશ થાય છે. (રાજમહાલ અને મારેલા અધર્મી અને જુલમગાર વાલી વાનત્રિપુરનો ઈતિહાસ નામે લેખ, જ. એ. રન અસ્થિની રાખને આ ટેકરો છે. (જ. સે. બં. માં ૧૯ ૫૦ ૧૮૫૦ માં પા. એ. સો. નં. ૧૪ પા૦ ૫૧૦). યાત્રાપ૨૬ એ આવેલ છે તેમાં ત્રિપુર | * આવી જ માન્યતા વડે આપણું ગુજરાતમાં રાજાની હકીકત આપેલી છે) ઈ. સ. | નર્મદા કિનારે અંકલેશ્વરથી ઘેડેક દૂર મળતા ઢગલાને ૧૨૯૭ પછી થડે કાળે ગૂડ રાજાએ અહીંના | ત્યાં પૂર્વે કરેલા યજ્ઞની ભસ્મ કહે છે.
Aho! Shrutgyanam
