________________
उड्डयन
उत्पलावती
૧, પા. ર૪૮). ઉડિપ એ નામ ઉડુપ જગન્નાથપુરીમાં યાત્રાર્થે આવ્યા હતા. કેસરી ઉપરથી વિકૃત થયું હોય એમ જણાય છે. વંશના રાજાઓની રાજધાની નજપુર અને (ભવિષ્ય પુરાણ પ્રતિસગ પુરાણ, ભાવ ભુવનેશ્વરમાં હતી, અને ગંગાવંશીઓની કટક, ૩, અ૦ ૩ પા૦ ૩૫).
ચૌદુસાર અને બરબારીમાં હતી. કેસરી ૩૩યા. ઉદ્યાન તે જ
રાજાઓના સમયમાં ઓરિસામાંથી બૌદ્ધધર્મ ૩. ઓરિસા તે જ.
લુપ્ત થઈને શૈવધર્મ પ્રત્યે હતો, બારમી ૩૩. ઉડિપ તે જ.
સદીમાં ગંગાવંશી રાજાઓના કાળમાં શૈવધર્મ ૩ . આ સ્થળ પેશાવરની ઉત્તરે સ્વાટ નદીને
ગૌણ થઈને વૈષ્ણવધર્મ પ્રબળ થયા હતા.
(આદ્રા શબ્દ જુઓ). મહાભારતના કિનારે આવેલું હતું. વખતે આ નામ હિંદુ
સમયમાં ઉત્કળ કલિગદેશને એક ભાગ કુશની દક્ષિણે ચિત્રાળથી તે સિંધુ સુધી અને દર્દીસ્તાન, સ્વાટને અમુક ભાગ, યૂસફઝાઈ
હતો ( મહાભારત, વનપર્વ અ૦ મુલક જેને હાલ સ્વાટની ખીણુ કહીએ છીએ,
૧૧૪ ). અને વૈતરણ નદી એની ઉત્તર એ બધા પ્રદેશને લગાડાતું હોય એ સંભાવ્ય
સીમા હતી. પણ કાળિદાસના સમયમાં છે. ટુંકામાં કાશ્મિરની વાયવ્યમાં આવેલ
ઉત્કલ એ સ્વતંત્ર રાજ્ય હતું (રઘુવંશ, ગીઝનીની આસપાસને બધા પ્રદેશ આ નામ
સગર ૪. લો૦ ૩૮). જગન્નાથપુરી એ ધરાવતો. (હેબ્રી ભૂલને માપેલો,
ઉત્કલની દક્ષિણ સીમા હતી (તારાતંત્ર). પુ. ૧, પા૦ ૧૫૫). ઉદ્યાનની રાજધાની
બ્રહ્મપુરાણના સમયમાં ઉત્કલ અને કલિંગ બે મંગળમાં હતી. ચીની પ્રવાસીઓએ એને
જુદાં રાજ્યો હતાં (બ્રહપુરાણ અ૦ ૪૭ મેંગ–-લિ એવું નામ આપ્યું છે. ઉદ્યાન
લો૦ ૭). પ્રાચીન ગાંધર્વદેશ યાને ગાંધારની જોડે | પાનાથ. કાનપુરથી ચોદ મૈલ પર આવેલ સંબંધ ધરાવતું. (ઉજનક શબ્દ જુઓ).
બિઠુર છે. અહીં વાલ્મિકિનો આશ્રમ હતો. ૩યંતપર્વત. ગયા પાસેની બ્રહ્મયોનિ ડુંગરી તે જ,
આ જગાએ જ સીતાને લવ અને કુશ બે (મહાભારત વનપર્વ અ૦ ૮૪).
પુત્ર પ્રસવ્યા હતા. આ જગાએ પૂર્વે પ્રસિદ્ધ ૩૪. ઓરિસા તે જ (બ્રહ્મપુરાણુ અ૦
પ્રતિષ્ઠાનમાં પ્રવને પિતા ઉત્તાનપાદ રાજ ૪૩). એ નામ પરથી ઉત્કળ નામ વિકૃત
કરતા હતા. અહીં બ્રહ્માવત્ત ઘાટ નામે ઘાટ થયું છે. ઉત ઉત્તર, કલિંગને ઉત્તર ભાગ,
હતા. સરસ્વતી અને દશદ્વતી નદીઓની વચ્ચે
આવેલા પ્રદેશને બ્રહ્માવત્ત કહેતા. ઉત્તાનપાદને ઉત્કલિંગ. મગધરાજાઓના સમયમાં કટકની
બ્રહ્માવર્તાને રાજા પણ કહ્યો છે. અહીં ગંગા સામી બાજુએ નદી કિનારે આવેલું ચૌદુસાર
કિનારે આવેલા ખંડેર ઉત્તાનપાદના કિલ્લાનાં પ્રાચીન એરિસાની રાજધાની હતું. ઈ. સ. ૪૭૪ થી ૧૧૩૨ સુધી ઓરિસામાં યયાતિ
ખંડેર છે, એમ કહેવાય છે. ઉત્પલવન કેસરીથી કેસરીવંશના રાજાઓનું અને ત્યાર
પાંચાળમાં આવ્યું હતું. (મહાભારત, પછી ચારે ગંગાથી માંડીને પ્રતાપદ્ધદેવના
વનપર્વ, અ૦ ૮૭). પુત્ર સુધી ઈ. સ. ૧૧૩૨ થી ૧૫૩૨ સુધી, પટાવર-જાનન. ઉત્પલારણ્ય તે જ (માકડગંગાવંશના રાજાઓનું રાજ્ય હતું. પ્રતાપરદ્ધ- પુરાણ અ૦ ૬૦-૭૦). દેવ ઈ. સ. ૧૫૦૩ થી ૧૫ર૩ સુધી ગાદી પઢાવતા. તિનવલીમાં આવેલી વિપર નદી તેજ પર હતો. એના સમયમાં ચંતન્ય મહાપ્રભુ (મહાભારત, ભીષ્મપર્વ, અર ૯;
Aho! Shrutgyanam
