________________
कामकोष्टी
૪૦
कामरुप
“લેહા” શબ્દ જુઓ. હાલ હિંદુકુશ ઉપર વસતી શિયાશ જાતિ પ્રથમ કાઓથી ઉતરેલી છે. ગિરનાર અને શૈલીના શિલાલેખમાં કાજનું નામ કય આપેલું છે, અને વિફર્ડના અભિપ્રાય મુજબ કાજની ગણત્રી ગજનીના પર્વતમાં થતી. (જ૦ એક સો. બ૦ ૧૮૩૮ પાત્ર ર૫ર અને ર૬૭).
નાથ મહાદેવનું દેવળ છે. એ મહાદેવને કૌલે. શ્વરનાથ મહાદેવ પણ કહે છે. રઘુવંશમાં વર્ણવેલું મદનતપવન તે આ. (રઘુવ૦ ૩૦ ૨. ૦ ૧૩ ). પરંતુ સ્કંદપુરાણના અવંતીખંડમાંના અવંતીક્ષેત્ર મહામ્યના. ૩૪ અધ્યાયમાં આ કામદહનને પ્રસંગ હિમાલયના દેવદારુવનમાં બન્યો એમ કહ્યું છે.' મી . મદ્રાસ પ્રાન્તમાં આવેલું કુભકાનમ તે જ. એ પૂરાતન ચાલ રાજ્યની રાજધાની હતું. (ભાગ દશમઅ૦ ૭૯; ચૈતન્ય ચરિતામૃત મધ્ય૦ અ૦ ૯, બુદ્ધિસ્ટ ટેક્ષ સોસાઇટી જરનલ ચૈતન્ય ચરિત્ર પાઠ ૪૩ ). પરંતુ આ નિર્ણય શંકાસ્પદ છે. મોરીકામાખ્યાનું બીજું નામ. (બહાપુરાણ પૂર્વ૦ અ૦ ૧૪). મોરી (૨). કામકે તે જ. મોદી. કામાખ્યા તે જ. ( બહધર્મ
પુરાણ પૂર્વ અ૭ ૧૪). જામફળો. કામટી તે જ. મિનિરિ. કામાખ્યા શબ્દ જુઓ. (દેવી ભાવ
અ૦ ૮ ૧૦ ૧૧ ). થાનિ . અફઘાનીસ્તાન. અફઘાનીસ્તાનના ઉત્તર
વિભાગનું તે આ નામ હતું જ. (માર્ક, પુરુ અ. પ૭ અને મનુ અ૦ ૯૦ ). અફઘાનીસ્તાનના પૂર્વ ભાગને કાજ કહેતા એમ ડા, સ્ટીનો મત છે. (રાજતરં૦ ૫૦ ૧.૧૦ ૧૩૬). અફઘાનીસ્તાન તે “અશ્વકાનનું વિકૃત રુપ છે. એને એરિયન “આસ્સાકેનઈ” કહે છે. (મેકફિડલનું ! મિગસ્પેનિસ અને એરિયન પા૧૮૦). એ ત્યાંના ઘડાઓને માટે પ્રખ્યાત હતું. (મહાભા સભાપર્વ અ૨૬ અને પ૩). એની રાજ્યધાની દ્વારકા હતું. આ દ્વારકા તે કાઠીઆવાડના દ્વારકાથી અલગ. (ડારિસ | ડેવિડનું બુધિસ્ટ ઇણ્ડિયા પાક ૨૮ ). [
મા. આસામ, ઉત્તરે આવેલું ભૂતાન એમાં ગણાતું, દક્ષિણે એની હદ બ્રહ્મપુત્ર, લાખ્યા. અને બંગના સંગમ સુધી હેછ મણિપુર, જયંતિ, કાચાર તેમ જ મિમનસિંધ અને સિહેરના કેટલાક ભાગ એમાં આવેલા છે. ( બુશાનનું એકાઉટ ઓફ રંગપુર. જ એ સો બં૦ ૧૮૩૮ પા૦ ૧ ) કામરુપના રાજાને પરગણુને મહેલ રંગપુર રમાં આવેલ હતો. એ રંગપુર પણ આસામમાં આવ્યું હતું. (એકાઉંટ ઓફ રંગપુર પા ૨). હાલનું કામરુપ પ્રગણું ગોવાળપારાથી ગોહટી સુધી આવેલું છે. એની રાજ્યધાનીને પુરાણમાં પ્રાર્ભોતિષ કહેલી છે. ( કાલીકાપુરાણ અ૦ ૩૮). કામાખ્યા અગર ગેહટી તે જ પ્રાતિષ એમ જ રો. એ. સ. ૧૯૦૦ પા. ૨૫ મે કહ્યું છે. નીલકૂટ પર્વત અગર નીલટેકરી ઉપર કામાખ્યા દેવીનું પ્રસિદ્ધ દેવાલય આવેલું છે. કામાખ્યા એક દેવીપીઠ ગણાય છે. (કાલિકાપુરાણ અ૦ ૬૨ ). એ ગેહરીથી બે મૈલને અંતરે આવેલું છે. નીલધજ રાજાએ કમાટાપુર નામે બીજી રાધાની સ્થાપી હતી. કુચબિહારમાં આવેલું હાલનું કમતપુર તે જ આ માટપુર. (ઇમ પરિયલ-ગેઝેટ રંગપુર પ્રગણાનું વર્ણન). અહીં બ્રહ્મપુત્રને સામે કાંઠે બ્રહ્મપુત્રની ઉત્તરે અશ્વક્રાન્તા પર્વત નામે ટેકરી આવેલી છે. આ સ્થળે શ્રી કૃષ્ણે નરકાસુરની સાથે યુદ્ધ કર્યું હતું કહેવાય છે. બૃહત ધર્મપુરાણ મળ્યખંડ
Aho! Shrutgyanam
