________________
उत्तानिका
उखंड સત્તાનિ. ઉત્તરગા નદીનું બીજું નામ અયો- ધયાન વડે (વેત રંગના) વેરેચન, (આ. ધ્યામાં આવેલી રામગંગા તે.
માની રંગના) અક્ષોભ્ય, (પીળા રંગના) ૩ની . ઉજજયન્ત તે જ. (સ્કંદપુરાણ- રત્નસંભવ, (લાલ રંગના) અમિતાભ અને
પ્રભાસખંડ-વસ્ત્રાપથ ક્ષેત્ર માહાભ્ય (લીલા રંગના) અમેઘસિદ્ધ એમ પાંચ અ૦ ૧-૫-૬ ).
ધ્યાની બુદ્ધિને ઉત્પન્ન કર્યા. આ પાંચમાંના ૩પુર. ઉદંડપુર તે જ. (આનંદભટનું બ. દરેકે અકેકે પુત્ર ઉત્પન્ન કર્યો. એ પુત્ર લાચરિતમ્ અ૦ ૨).
બોધિસત્વ કહેવાયા. અમિતાભ બુદ્ધ દયાન સવંતપુર.પાટણ જીલ્લામાં આવેલું બિહારનું એક શહેર વડે અવલોકિતેશ્વર બેધિસત્વ અથવા સિંહ
દંડપુર, દંતપુરી અને ઉંદપુર એ એનાં નાથ લેકેશ્વરને ઉત્પન્ન કર્યા સિંહનાથ બીજાં નામો હતાં. બિહારનાં નગરોનાં નામ લેકેશ્વરની મૂર્તિ મહાદેવની મૂર્તિ હોય એમ કાવિંશ અવદાનમાં આપ્યાં છે. (ા આર૦ ભૂલથી મનાય છે. એનું પદ્મપાણિ એવું નામ મિત્રનું નેપાળનું સંસ્કૃત સાહિત્ય પાત્ર પણ છે. અવલોકિતેશ્વર બોધિસત્વને સરજ૮૮). આ શહેર કેટલોક કાળ બંગાળાના વાની, પાળવાની અને સંહારવાની શક્તિ આપપાળરાજાઓનું પાટનગર હતું. ( આ૦ વામાં આવી હતી (હેગસનનું બુદ્ધ ધર્મ સર્વે રિપિટ પુલ ૮ પા૦ ૭પ). આ અને સાહિત્ય પાત્ર ૬૦, ૬૧). નેપાળ સ્થળમાં પાળરાજાઓના મહેલનાં ખંડેર અને ઉર્વિલવ શબ્દો જુઓ. બિહારથી સાત અદ્યાપિ છે. એને ગઢ કહે છે. અહીંના મૈલ ઉપર આગ્નેયમાં આવેલ તિતરવામાં નવરતન નામે મકાનમાં મુસલમાન પણ બદ્ધિવિહારનું ખંડેર અદ્યાપિ મોજુદ આમિલ રહેતા હતા, પાળવંશ પ્રવર્તક છે. ઇ. સ. ૧૪૫ સુધી બિહારમાં ગોપાળે પિતાની રાજધાની ઉદંડપુરમાં રાજધાની હતી. તે સાલમાં શેરશાહે પટણામાં વિશાળ બુદ્ધવિહાર બંધાવ્યો હતો. (M. V. પિતાની રાજધાની ફેરવી. રાજધાની જવાથી A.Smith; ઈ. સ. ૮૧૫-૮૬૦.) પાટલી- બિહારની પડતી થઈ અને એ બિસ્માર પુત્ર એ કાળે પડી ભાગ્યું હતું. બિહાર
હાલતમાં આવી પડયું, (ઇલિયટની હિસ્ટરી પ્રાન્તમાં ગંગા નદીને જમણે કિનારે આવેલા ઓફ ઇંડિયા ૫૦૪ પ૦ ૪૩૭). ઇદદરવા ડુંગરના શિખર ઉપર પ્રસિદ્ધ વિક્રમશિલા- અને મખદ્મશાહની કબર ઈ. સ. વિહાર ગોપાળના પુત્ર ધર્મ પાળે આઠમી ૧૫૬૯ માં બાંધવામાં આવી હતી. મખશતાબ્દિના મંધ્યમાં બંધાવ્યો હતે. (જુઓ દૂમશાહને શેરીફઉદ્દીન અહમદીફિક્યા પણ મી. ડેનું વિક્રમશિલાવિહરજ૦ એ
કહેતા હતા. એમનું મૃત્યુ ઈ. સ. ૧૭૮૦ સો બં૦ ૧૯૦૯, ૨૦ ૧). બિહાર
માં થયું હતું. આ હકીકત એક શિલાલેખ નગરની તરત પાસે વાયવ્યમાં આવેલા નિર્જન
ઉપરથી માલમ પડે છે. (૪૦ એ૦ સો૦ ડુંગર પર એક પ્રસિદ્ધ બિહાર આવેલ છે. આ વિહારમાં બોધિસત્વ અવલોકિતેશ્વરની
બ૦ ૧૩૯ પાત્ર ૩૫૦), સુખડની મૂર્તિ છે. સાતમી શતાબ્દિમાં |
૩યંવર. ધુવર તે જ. લેમિયે એનું નામ ચીનાઈ પ્રવાસી સુંનમ્યાંગ આ વિહારની
ઓરડેવરી એવું કહ્યું છે. યાત્રાએ આવ્યો હતો. એરિક ઉત્તરબુદ્ધ
૩ . પંજાબના પેશાવર વિભાગમાં સિંધુને સંપ્રદાય આદબુદ્ધને સોંપાર માને છે. દક્ષિણ કિનારે આવેલું ચિંદ અગર ઉડ તેઓની માન્યતા છે કે આાદબુદ્ધે પોતાના તે જ. (કત્રિ હમની એક્યુટ ભૂગોળ
Aho! Shrutgyanam
