________________
अम्बर
અને આઠની ગણાવી છે. (દેવી ભાગવત સકં૦ ૪ ૦ ૩૦). આ સિવાયની ઓછા મહાભ્યની પીઠને ઉપપીઠ કહે છે. એની સંખ્યા વીસની છે. કાલિકા પુરાણ, અ૦
૧૮, ૫૦ અને ૫૧). અવર. જુની રાજધાનીના શહેરના નામ
ઉપરથી પડેલું જયપુર (જેપુર)ના પ્રદેશનું નામ. હાલ એ શહેરને આમેર કહે છે. માંધાતાના પુત્ર અબરીષે આ શહેર વસાવ્યું કહેવાય છે; એટલે આમેર એ અમ્બરીશ. નગરનું વિકૃતરૂપ છે. (આ૦ સ૮ રીપોર્ટ ૫૦ ૨).
આમેરના મહેલ અગર કિલ્લાના પાદપ્રદેશમાં આવેલા તાલકૌતર નામના સરેવરને કાંઠે અકબરના સમયમાં રાજા માનસિંહે દિલારામ નામને બગીચે બનાવ્યો હતો. આ કિલ્લામાં જશરેશ્વરી કાલિકાનું મંદિર છે. રાજા કમાનસિંહ પ્રતાપાદિત્યને જીતીને જેસરથી આ મૂર્તિ આણી હતી. શ્વનિથી. રાજગૃહ અને નાલંદની વચગાળે આવેલું મૃગયાવન વિશેષ. (દીદઘનિકાયઃ
બ્રહ્મજાલસુત્ત). અર્વાચિવા (૨). મગધમાં ખાનુમત નામના
ગામમાં આવેલું બીજું એ નામનું ઉપવન–
વિહાર સ્થાન. (કુન્ન સુત્ત). અખંડ. બહુધા આ ગામ હાલના ગિરિમેકની
જગાએ હતું. ઈન્દ્રશિલાગુહા અને ગિરિયેક
શબ્દો જુઓ. (મેન્યુઅલ-બુદ્ધિઝમ) અg. ટોલેમીએ વર્ણવેલી અદ્ભુતલ જાતિના
લેકનો પ્રદેશ, મહાન સિકંદરની ચઢાઈના સમયમાં આ જાતિ સિંધના ઉત્તર ભાગમાં અને એકિસનીના નિચાણ પ્રદેશમાં રહેતી હતી. (મેકફિંડલ-“અલેકઝાંડર ધી ગ્રેટની
હિંદુસ્થાન પર ચઢાઇ પા. ૧૫૫). અોળા. શ્રી રામચન્દ્રની રાજધાની, અયો
ધ્યા તે જ. રામાયણના સમયમાં ગુમતી - અને ગંગાની વચ્ચે આવેલી દિક અગર
अयोध्या સઈ નદી એ કેશળદેશની દક્ષિણ સીમા હતી (રામાયણ કાંડ ૧, અ૦ ૪૦-૫૦). બોદ્ધ સમયમાં કેશળ દેશના ઉત્તર કેશળ અને દક્ષિણ કેશળ, એમ બે વિભાગ હતા. સરયૂ નદી વડે આ બે વિભાગ જુદા પડ્યા હતા. રાપ્તિ નદી ઉપર આવેલું શ્રાવસ્તી તે ઉત્તર કેશળની રાજધાની હતી. સરયૂ ઉપર આવેલી અયોધ્યા નગરી તે દક્ષિણ કેશળની રાજધાની હતી. બુદ્ધના સમયમાં પ્રસેનજિતના પિતાના વખતમાં મહાકેશળને વિસ્તાર હિમાલયથી ગંગા અને રામગંગાથી ગંડકી સુધી હતો. જુની રાજધાનીને પણ અયોધ્યા કહેતા અને ત્યાં શ્રી રામચન્દ્રને જન્મ થયો હતો. નગરમાં આવેલા જે સ્થળે એમનો જન્મ થયો હતો તેને જન્મસ્થાન કહેતા. ચિરસાગર અગર ચિદક આગળ દસરથ રાજાએ પુત્ર પ્રાપ્તિ સારૂ ઋષ્યશૃંગઋષિની સાહ્યતા વડે યજ્ઞ કર્યો હતો. ત્રેતાકી ઠાકુર નામની જગાએ શ્રી રામચન્દ્ર અશ્વમેધ યજ્ઞ કર્યો હતો. સીતાની ગેરહાજરીમાં આ યજ્ઞ વખતે સીતાની મૂર્તિ જોડે બેસાડી હતી. રત્નમંડપ નામના સ્થળે શ્રી રામચન્દ્રનું સભાસ્થાન હતું. (મુક્તિકોપનિષત અ૦ ૧) હાલના ફૈઝાબાદમાં સ્વર્ગદ્વાર નામની જગાએ શ્રી રામચન્દ્રને અગ્નિદાહ કર્યો હતો. જેને તીર્થકરનો જન્મ અયોધ્યામાં થયો હતે. (ફયુરનું એમ. એ. આઇ.) કાલકારામ અથવા મહાવંશમાં કહેલું પૂર્વારામ તે જ સુગ્રીવ પર્વત, જ્યાં અશોકને સ્તૂપ આવેલો છે, એમ હ્યાંગણ્યાગે વર્ણવ્યું છે, અને મણિપર્વત; અને બુદ્ધના વાળ અને નખ જેમાં રાખેલા છે તે સ્તૂપ જ્યાં આવ્યો છે, એ કુબેરપર્વત; એમ કજિહેમનું કહેવું છે. (આકેડ સેટ રિ૦ ૫૦ ૧) મણિપર્વત તે હનુમાન પિતાને માથે મુકીને લંકા લઈ ગયા હતા તે ગંદમાદન પર્વતને જ એક ભાગ છે. ઈ. સ. ની બીજી, અગર કેટલાકના મત પ્રમાણે
Aho! Shrutgyanam
