Aparokshanubhuti

Author(s): Shankaracharya, Vidyaranyamuni
Publisher: Khemraj Krushnadas

Page 32

·
( २६ )
अपरोक्षानुभूतिः ।
इत्येवंप्रकारम् " अक्षं ब्रह्मास्मि" इत्यादिमहावाक्यजन्याSखंडाकार बुद्धिरूपं ज्ञानं बुधेरात्मतत्त्वज्ञैरुच्यते कथ्यत इत्यर्थः । एतद्विलक्षणः सर्वोज्ञानाभास इतिभावः॥२४॥ भा. टी. मैं सम अर्थात् सर्वमय प्रकाशद्वारा हूँ । और शान्तहूँ अर्थात् निर्विकारहूँ त्रिकाल में विद्यमान चैतन्यस्वरूप आनन्दमयस्वरूप ब्रह्म हूँ । नाशवान् देह मैं नहीं हूं इस प्रकार ज्ञानको पण्डित जन तत्वज्ञान कहैं हैं ॥ २४ ॥ निर्विकारो निराकारों निरवद्योऽहमव्ययः ॥ नाहं देहो सद्रूपो ज्ञानमित्युच्यते बुधैः ॥ २५ ॥
सं. टी. नन्वहं जातो नृतःसुखी दुःखीत्याद्यनेकविका रत्वेनाहंशब्दप्रत्ययाल बनस्य प्रतीयमानत्वात् कथं तस्य ब्रह्मत्वमित्यत आह निर्विकार इति अहमदशब्दप्र त्ययालंबनः प्रत्यगात्मा निर्विकारोस्मीति शेषः निर्गतो विकारजन्मादयो यस्मात् स तथाविधः तेषां देदधर्मत्वादिति भावः । तत्र हेतुः निराकारः देहाद्याकाररहितः अत एव निरवद्यो वातपित्तादिजन्याध्यात्मिकादितापत्रयरहितइत्यर्थः । अत एवाऽव्ययः अपक्षयादिरहित इत्यर्थः अहं मनुष्य इत्यादिप्रतीतेः । कथं निर्विकारत्वमिति चेत्सा प्रतीतिः शुक्तिरजतादिवद्वाध्यत्वाद्भांतिरित्याह नाहमिति । नाहमित्युत्तरार्द्ध व्याख्यातं पूर्वलोके