Book Title: Agam Satik Part 36 Dashvaikalik Sutra Gujarati Anuwad 1
Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Shrutnidhi Ahmedabad
View full book text
________________
૧/- ૧
૫ ૫ ઉદાહરણ દેશતા માં ઉદાહત એક દેશ કહ્યો. - x- એ રીતે અનુશાસિત દ્વાર સમાપ્ત થયું. હવે ઉપાલંભ દ્વારનું વિવેચન કહે છે -
• નિયુક્તિ - ૭૬ - વિવેચન
ઉપાલંભ આપવામાં મૃગાવતી દેવીનું ઉદાહરણ છે. તે જ પ્રમાણે આવશ્યમાં કહેલ છે. તે પ્રમાણે જાણવું. યાવત દીક્ષા લઈ, આર્યા ચંદનાની શિષ્યા થઈ. અન્યદા ભગવંત વિચરતાં કૌશાંબી પધાર્યા. ચંદ્ર - સૂર્ય સ્વ વિમાનથી વાંદવાને આવ્યા. ચોથી પોરિસિ સુધી સમોસરણમાં બેસી અસમયન કાળમાં ગયા. પછી મૃગાવતી સંભાતથી અરે વિકાસ થઈ ગયો. જાણી જેટલામાં આર્યા ચંદના પાસે પહોંચ્યા, તેટલામાં અંધકાર થઈ ગયો. બધાં સાધવી ચાલી ગયેલા, તેથી ચંદના આર્યા એ મૃગાવતીને ઠપકો આપ્યો કે - ઉત્તમ કુળમાં જન્મેલી એવી તારે આવું ન કરવું જોઈએ. ત્યારે મૃગાવતી નમીને, પગે પડીને, પરમ વિનયથી, ખમાવે છે. ચંદના આર્યા તે સમયે સંથારામાં જઈને ઉંઘમાં આવી ગયેલા મૃગાવતીને પરમ સંવેગથી કેવળજ્ઞાન થઈ ગયું. ઇત્યાદિ કથા પ્રસિદ્ધ છે. આ પ્રમાણે પ્રમાદી શિષ્યને ઉપાલંભ આપવો.
આ પ્રમાણે ચરણકરણાનુયોગને આશ્રીને ઉપાલંભદ્વાર કહ્યું. હવેદ્રવ્યાનુયોગને આશ્રીને વ્યાખ્યા કરે છે - ચાવાર્ક પણ “જીવ નથી” તેમ પ્રતિપાદન કરે છે. આ તેમનું કુજ્ઞાન છે. આત્માનો અભાવ માનતા આત્માનો ધર્મ જે જ્ઞાન છે, તેનો પણ અભાવ થઈ જશે. તેથી - - - તેમના મતનું ખંડન કરવું. આ જ અર્થને સમર્થન આપતા કહે છે -
• નિર્યુક્તિ - ૭૭ - વિવેચન
જીવ છે અથવા નથી? એવો વિતર્ક . જે કુવિજ્ઞાન લોકોત્તર અપકારી છે, અત્યંત અભાવમાં અચેતન ભૂતરૂપ પુદ્ગલનું જીવપણું યુક્ત ન થાય. આ અન્યાય્ય છે. ઉદાહરણદેશતા એ છે કે નાસ્તિકને આશ્રીને પરલોકાદિને પ્રતિષેધ કરનારને જીવ સિદ્ધ કરી આપવો. હવે બાકી બે દ્વાર -
નિયુક્તિ - ૨૮ • વિવેચન પૃચ્છા તે પ્રશ્ન. તેમાં શ્રેણિકના પુત્ર કોણિકનું દૃષ્ટાંત છે. સંસાર સુખને ન છોડનાર ચક્રવર્તી મરીને ક્યાં ઉત્પન્ન થાય છે? ભગવંતે કહ્યું - તે અધસમમી નરકે ઉત્પન્ન થાય. કોણિકે ફરી પૂછ્યું - હું ક્યાં ઉપજીશ? ભગવંતે કહ્યું- છઠ્ઠી નરકમાં. તે બોલ્યો - સાતમીમાં કેમ નહીં? ભગવંતે કહ્યું- ત્યાં ચક્રવર્તી ઉપજે. હું કેમ ચક્રવર્તી ન થાઉં? મારે પણ ૮૪૦૦૦ હાથી છે. ભગવતે કહ્યું - તારે રત્નો અને નિધિઓ નથી. ત્યારે તે કૃત્રિમ રત્નો બનાવી. જીતવા નીકળ્યો. તમિસ્રા ગુફામાં પ્રવેશવા પ્રવૃત્ત થયો. ત્યારે કૃતમાલ દેવે કહ્યું - બારે ચકવર્તી થઈ ગયા. હવે તું વિનાશ પામીશ. રોકવા છતાં કોણિક ન રોકાયો તેથી કૃતમાલે મારી નાંખ્યો, તે છઠ્ઠી નરકે ગયો. આ લૌકિક દષ્ટાંત છે. લોકોત્તરમાં પણ બહુશ્રુત આચાર્યોને પૂછવા, પૂછીને શક્ય હોય તેને આદરવું અને અશક્યને છોડવું. - ૮- - એ પ્રમાણે ચરણકરણાનુયોગ ને આશ્રીને પૃચ્છા
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
