Book Title: Agam Satik Part 36 Dashvaikalik Sutra Gujarati Anuwad 1
Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Shrutnidhi Ahmedabad
View full book text
________________
૯ / ૨ / ૪૩૫ થી ૩૬
૨૦૫ કલ્યાણના નિબંધન રૂપ વિનયથી રહિત થઈ તણાય છે. કઈ રીતે ? જેમ નદીના પ્રવાહમાં પડેલ લાકડું
વળી - ગુરુ એકાંત મૃદુ વચનાદિ ઉપાયો વડે શિષ્યને વિનયની પ્રેરણા કરતાં તે રોષિત થાય તો તે દેવતાઈ લક્ષ્મી જે આવતી હોય તેને કાષ્ઠમય દંડ વડે નિવારે છે. અર્થાત વિનય એ સંપત્તિનું નિમિત્ત છે, તેમાં અલિત થતાં કોઈને સમજાવે, તે ગુણ પણ રોષ કરવાથી વસ્તુતઃ સંપત્તિનો નિષેધ છે. જેમાં લક્ષ્મીએ કુરૂપે આવી પ્રાચ્ય, કૃણે તેના ગુણ જોઈને સ્વીકારી લીધી.
• સૂત્ર - ૪૩૬, ૪૩૭ -
એ પ્રમાણે જે ઔપવાહ્ય હાથી અને ઘોડા અવિનીત હોય છે, તેઓ સેવાકાળમાં દુઃખ ભોગવતા તથા ભાર વહનાદિ નિમ્ન કાર્યોમાં જોડવામાં આવે છે અને જે હાથી અને થોડા સવિનીત હોય છે, તેઓ સખને અનુભવતા મહાન યશ અને રદ્ધિને પામતા જોવા મળે છે.
• વિવેચન - ૪૩૬, ૪૩૭ -
અવિનયના દોષો દર્શાવવા કહે છે - આ વિનય રહિત, આત્મજ્ઞાનથી રહિત, ઓપવાહ્ય - રાજાદિના વલ્લભ એવા કર્મ કરો - હાથી, ઘોડા, પાડા વગેરે. તેનું શું? અવિનય દોષથી ઉભયલોકમાં ભાર વેંઢારનાર અને સંકલેશ રૂપ દુઃખને અનેકાર્થે અનુભવતા, કર્મ કરભાવ પ્રાપ્ત કરે છે. આમનો જ વિનય ગુણ કહે છે - આ જ વિનયવંત, આત્મરૂપ, રાજાદિના હાથી, ઘોડા વગેરે આહ્વાદ સુખને અનુભવે છે. વિશિષ્ટ આભૂષણ, ભોજન આદિ ભાવથી પ્રાપ્ત દ્ધિક અને વિખ્યાત સદ્ગણવાળા થાય છે.
• સૂત્ર - ૪૩૮ થી ૪૪૦ -
તે જ પ્રમાણે આ લોકમાં જે અવિનિત નર-નારી હોય છે, તેઓ ચાબકાદિ પ્રહારથી ઘાયલ, ઇંદ્રિય વિકલ, દંડ અને શસાથી જર્જરિત, અસભ્ય વચનોથી તાડિત, કરુણ, પરાધીન, ભૂખ અને તરસથી પીડિત થઈને દુઃખનો અનુભવ કરતા જોવાય છે અને જેઓ સુવિનીત નર-નારી છે, તેઓ ઋદ્ધિને પામીને મહાયશસ્વી બની સુખી થતાં દેખાય છે.
• વિવેચન - ૪૩૮ થી ૪૪૦ -
આ જ વિનય - અવિનયનું ફળ મનુષ્યને આશ્રીને કહે છે - તિર્યયની જેમ અવિનીત આત્મા, આ મનુષ્ય લોકમાં નર-નારી દુઃખ અને અપમાનને પામે છે, તે પૂર્વવત. છાતા - કસના ઘાતથી ત્રણ અંકિત શરીરવાળા, નાસિકાદિ ઇંદ્રિય છેદાયેલા એવા તે પારદારિકાદિ થાય છે તથા વેત્રદંડાદિ, ખગાદિ શસ્ત્રો વડે ચોતરફથી દુર્બળ ભાવને પામેલા તથા ખર કર્કશ વચનથી પરિજીર્ણ, એવા પ્રકારના થઈને દીન, પરવશ, દયા ખાવા યોગ્ય, સ્વાભિપ્રાય રહિત, ભુખ તરસાદિથી વ્યાસ, થોડા દાન વડે અન્નાદિ નિરોધ પામે. એ પ્રમાણેના દુખો અવિનીત આલોકમાં પામે પરલોકમાં ૫ દુઃખિતતર
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
