Agam Satik Part 36 Dashvaikalik Sutra Gujarati Anuwad 1

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Shrutnidhi Ahmedabad

Page 231

દશવૈકાલિકમૂલસૂત્ર-સટીક અનુવાદ
(૫૧૪) પુત્ર અને સ્ત્રીથી ઘેરાયેલો, મોહની પરંપરાથી વ્યાપ્ત તે ઉત્પતજિત થયા પછી કાદવમાં ફસાયેલા હાથીની જેમ પરિતાપ કરે છે. ૭૦ વિવેચન - ૫૦૭ થી ૫૧૪ -
૨૩૦
આ પ્રમાણે અઢાર સ્થાનો સમજાવવા છતાં સાધુ ચાસ્ત્રિ ધર્મ ત્યજી દે, તે અનાર્ય – ક્લેચ્છ ચેષ્ટાવાળો, શા માટે ? શબ્દાદિ ભોગના નિમિત્તે, તો તે ધર્મત્યાગી તે ભોગમાં મૂર્છિત અજ્ઞાની આગામી કાળે સૂત્રાર્થને સમ્યક્ રીતે જાણી શકતો નથી. આ જ
વાતને દર્શાવે છે -
ઉત્પજિત - સંયમ સુખ વિભૂતિથી ભ્રષ્ટ થાય છે. કોની જેમ ? જેમ ઇંદ્રાસનથી ભ્રષ્ટ થયેલ ઇંદ્ર પૂર્વેનું સુખ વિચારતા પસ્તાય છે - x - ૪ - ક્ષાંતિ આદિ સર્વ ધર્મોના આસેવન કરવા છતાં જ્યારે પ્રતિજ્ઞા પાલન કરતો નથી, ત્યારે લૌકિકથી અથવા ગૌરવાદિથી પરિભ્રષ્ટ થાય છે. પતિત થયેલો એવો તે કંઈક મોહ શાંત થતા, મેં આવું અકાર્ય કેમ કર્યું એ પ્રમાણે પસ્તાવો કરે છે.
જ્યારે શ્રમણ પર્યાયમાં હોય ત્યારે રાજા આદિને વંધ હોય છે, પણ પછી દીક્ષા છોડીને, કોઈ ઇંદ્રએ કાઢી મૂકેલ સ્થાન ભ્રષ્ટ દેવીની જેમ પસ્તાય છે. તથા દીક્ષામાં હોય ત્યારે શ્રામણ્યના સામર્થ્યથી લોકો દ્વારા વસ્ત્ર, ભોજનાદિથી પૂજ્ય હોય છે, પણ દીક્ષા છોડીને, જેમ રાજ્યથી ભ્રષ્ટ રાજા ભોગથી રહિત બનીને પસ્તાય તેમ તે પસ્તાય છે. પહેલાં તે માનનીય હતો, શીલના પ્રભાવે બધાં અભ્યુત્થાનાદિ કરતા હતા પણ પછી દીક્ષા છોડતા અમાન્ય થાય ત્યારે મહાક્ષુદ્ર સંનિવેશમાં કેદ શ્રેષ્ઠીની જેમ પરિતાપને અનુભવે છે.
જ્યારે તે સંયમ તજેલો વયના પરિણામથી વૃદ્ધ થાય છે, ચૌવન વીતી જાય છે, ત્યારે ભોગોના કટુ વિપાકથી, લોહકંટકથી વિંધાયેલા મત્સ્યની જેમ તે પાછળથી પરિતાપ અનુભવે છે.
જેમ છુટ્ટો હાથી સાંકળે બંધાવાથી પસ્તાય છે, તેમ સાધુ ભ્રષ્ટ થઈ ઘેર જતાં ખરાબ કુટુંબને સમજાવતા શાંત ન થાય તો પસ્તાય છે.
વિષયસેવન માટે સાધુપણું છોડીને સ્ત્રી અને પુત્ર ઉપર મોહ વધતાં, ગૃહસ્થની ધર્મક્રિયા પણ ભૂલી જતાં, કાદવમાં ખૂંચેલા વન્ય હાથી માફક પસ્તાય છે. કે એરેરે ! મેં આ કેવું મૂર્ખ કૃત્ય કર્યું ?
૫૧૫ થી ૫૨૦ -
• સૂત્ર
(૫૧૫) જો હું ભાવિતાત્મા અને બહુશ્રુત થઈને જિનોપદિષ્ટ શ્રામણ્ય પર્યાયમાં રમણ કરત તો આજે હું ગણિ - આચાર્ય હોત.
(૫૧૬) સંયમરત મહર્ષિને માટે મનુ પર્યાય દેવલોક સમાન છે. જે સંયમમાં રત થતાં નથી, તેને મહા નરક સમાન થાય છે. તેથી
(૫૧૭) મુનિ પર્યાયમાં રત રહેનારનું સુખ દેવો સમાન ઉત્તમ જાણીને તથા રત ન રહેનારનું દુઃખ નરકસમાન તીવ્ર જાણીને પંડિતમુનિ મુનિ